ျမန္မာနိုင္ငံမွာနွစ္ ၅၀ အတြင္း တတိယေျမာက္ က်င္းပမယ့္ ၾကားျဖတ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို ကုလသမဂၢအပါအဝင္ နိုင္ငံတကာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာသူေတြ၊ နိုင္ငံတကာ မီဒီယာေတြက ေ႐ြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္ ရက္ပိုင္း အလိုကတည္းက စိတ္ဝင္တစား ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာ သတင္းယူ ေရးသား ေဖာ္ျပေနၾကပါတယ္။
ဧျပီ (၁)ရက္ျမန္မာ ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲအတြက္ ဥေရာပသမဂၢ၊ အေမရိကန္၊ ကေနဒါ ဩစေၾတးလ်၊ ဂ်ပန္ အိနိယနဲ့ အာဆီယံ အဖြဲ့ၾကီးတို့က နိုင္ငံတကာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ေလ့လာသူေပါင္း ၁၅၀ ေက်ာ္က မဲေပးမႈကို ေစာင့္ၾကည့္ၾကမွာပါ။ နယူးေယာက္ျမို့ အေျခစိုက္ ကုလသမဂၢ ရံုးခ်ဳပ္က ကိုယ္စားလွယ္ ကိုယ္တိုင္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ အတြက္ လာေရာက္မယ္လို့ ကုလသမဂၢက မတ္ ၃၁ ရက္ေန့မွာ သတင္းထုတ္ျပန္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢသတင္းနဲ့ ျပန္ၾကားေရး ဌာနကေတာ့ ျမန္မာ့ၾကားျဖတ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဟာ ျမန္မာ့သမိုင္း အတြက္ အတိမ္းအေစာင္း မခံဘဲ အသည္းအသန္ အေရးပါတဲ့ အခ်ိန္ကာလလို့ လြတ္လပ္တဲ့ ပညာ႐ွင္တေယာက္ရဲ့ စကားကို ကိုးကားေဖာ္ျပပါတယ္။
ထိုင္းလြွႊတ္ေတာ္ရံုးကေတာ့ ကိုယ္စားလွယ္ ၃ ေယာက္ကို လြွႊတ္ခဲ့ျပီး ထိုင္း မီဒီယာ ၃ ခု ကေတာ့ ေကာ့မႉး၊ မရမ္းကုန္းနဲ့ မဂၤလာေတာင္ညြန့္ ျမို့နယ္တို့က မဲရံုေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ မွတ္တမ္းတင္ ၾကမွာပါ။
ဩစေၾတးလ်နိုင္ငံက ေလ့လာသူ ၅ ဦးကေတာ့ ဧရာဝတီတိုင္းကို သြားမွာ ျဖစ္ျပီး ေနာက္တဦးကေတာ့ မေကြးတိုင္းကို သြားမယ္လို့ ဩစေၾတးလ်သံရံုးက ေျပာပါတယ္။ လူ့အခြင့္အေရးအတြက္ နိုင္ငံတကာအဖြဲ့ခ်ဳပ္ (FIDH)၊ လူ့အခြင့္အေရးနဲ့ ဖြံ့ျဖိုးတိုးတက္ေရးဆိုင္ရာ အာ႐ွဖို့ရမ္(Forum-Asia)၊ ျမန္မာ့အေရး အာဆီယံကြန္ယက္(Asean-Burma)နဲ့ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ အတြက္ဖိုရမ္ (FDB) တို့ ကေတာ့ ပံုမမွန္မႈေတြနဲ့ စိစစ္ေရးေတြေၾကာင့္ ၾကားျဖတ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္စဥ္ဟာ ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ ျဖစ္ေနျပီလို့ ေျပာျပီး ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ဖို့ တိုက္တြန္းတဲ့ ေၾကညာခ်က္ တေစာင္ ထုတ္ျပန္ လိုက္ပါတယ္။
ျမန္မာ့လူ့အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အထူးသံတမန္ ေသာမတ္စ္ အိုေဟး ကင္တားနားက ဒီၾကားျဖတ္ေ႐ြး ေကာက္ပြဲဟာ အစိုးရအတြက္ ဒီမိုကေရစီ ျပုျပင္ ေျပာင္းလဲေရး အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာမွာ တိုးတက္မႈ ႐ွိ မ႐ွိ အဓိက စမ္းသပ္ခ်က္ျဖစ္တယ္လို့ မတ္ ၃၀ ရက္ေန့က ေျပာပါတယ္။ ၂၀၁၀ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဟာ ခ်ို့ယြင္းခ်က္ အျပစ္ အနာအဆာေတြ ႐ွိခဲ့လို့ နိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္ကို မျပည့္မီခဲ့ဘူးလို့လည္း ေျပာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီ ေျပာင္းလဲမႈ အတြင္း စိန္ေခၚခ်က္ေတြကို ေျဖ႐ွင္းရမယ့္ အခြင့္အေရးကို လက္လြတ္ခဲ့တယ္။ ပိုပြင့္လင္းလာတဲ့ ေခတ္သစ္မွာ ဒါမ်ိုးအျဖစ္အပ်က္ ထပ္ျပီး မျဖစ္သင့္ဘူးလို့လည္း ေျပာပါတယ္။
ဧျပီ ၁ ရက္ေန့မွာ က်င္းပမယ့္ ျမန္မာနိုင္ငံ ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ေအာင္ျမင္မႈရဲ့ အေရးပါပံုကို အေမရိကန္ အစိုးရဗ်ဴဟာနဲ့ ဘက္ေပါင္းစံုေရးရာဌာန ဒု – လက္ေထာက္ အတြင္းေရးမႉး နီရဗ္ပေတးက အာဆီယံ အတြင္းဝန္မ်ားရံုးအတြင္း ေဟာေျပာပို့ခ်ခ်က္အျပီး မတ္ ၃၀ ရက္ေန့က ေျပာပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းကိုေတာ့ ဆင္ဟြာ သတင္းဌာနက ေဖာ္ျပတာပါ။ အာဆီယံ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ဆူရင္ပစ္ဆူဝမ္က ျမန္မာအစိုးရရဲ့ ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာဖို့ ဖိတ္ၾကားခ်က္အေပၚ အာဆီယံ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉးရံုးက ျမန္မာ့နိုင္ငံေရး ျဖစ္စဥ္ကို ပံ့ပိုးရတာ ေက်နပ္ဝမ္းေျမာက္ေၾကာင္း တံု့ျပန္ေျပာဆိုပါတယ္။ အမ်ိုးသားရင္ၾကား ေစ့ေရးကို အားေပးဖို့ ေမ္ြာ္လင့္ထားတဲ့ သိသာထင္႐ွားတဲ့ နိုင္ငံေရး ျဖစ္စဥ္ပဲလို့လည္း ေျပာပါတယ္။
ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲဟာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္မွာ နွစ္ ၅၀ နီးပါး ေနခဲ့ရတဲ့ ျပည္သူေတြရဲ့ အေၾကာက္တရားနဲ့ တိတ္ဆိတ္မႈကို ဖယ္႐ွားဖို့ အစိုးရရဲ့ ကတိျပုခ်က္ကို စစ္ေဆးတဲ့ စမ္းသပ္ခ်က္ပဲလို့ အကဲခတ္ေတြရဲ့စကားကို ကိုးကားျပီး မတ္ ၃၁ ရက္ေန့မွာ ထုတ္လြွႊင့္တဲ့ စီအန္အန္ သတင္းဌာနက ေၾကညာပါတယ္။ စီအန္အန္သတင္းဌာနဟာ ျမန္မာေ႐ြးေကာက္ပြဲကို ျပည္တြင္းကေန တိုက္ရိုက္ထုတ္လြွႊင့္ျပသမႈေတြလည္းျပုလုပ္ေနပါတယ္။
ေအအက္ဖ္ပီ သတင္းဌာနကေတာ့ အေမရိကန္က ျမန္မာ့ ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲအတြက္ ေလ့လာသူ ၂ ဦး ေစလြွႊတ္ေၾကာင္း သတင္း ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရရဲ့ ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ ေစလြွႊတ္တာလို့လည္း ေဖာ္ျပပါတယ္။
အေမရိကန္ေလ့လာသူ ၂ ဦးဟာ မတ္ ၂၈ ရက္ကေန ဧျပီ ၃ ရက္အထိ ျမန္မာနိုင္ငံထဲမွာ ေနထိုင္ျပီး မဲေပးမႈ အေျခအေနကို ေလ့လာမယ္လို့ အေမရိကန္ အစိုးရ ေျပာခြင့္ရသူ ဗစ္တိုရီးယား နူလန္းက ေျပာပါတယ္။ ေလ့လာသူ ၂ ဦးအျပင္ အေမရိကန္ စာနယ္ဇင္းသမားေတြနဲ့ နိုင္ငံတကာ စာနယ္ဇင္းသမားေတြ အေပၚလဲ ေမ္ြာ္လင့္ခ်က္ ထားေၾကာင္း ေအအက္ဖ္ပီကို ေျပာပါတယ္။
မတ္ ၃၀ ရက္ေန့ထုတ္ ဘန္ေကာက္ပို့စ္ သတင္းစာကေတာ့ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ မတိုင္ခင္ မဲဆြယ္ပြဲဆိုင္ရာ ျမင္ကြင္းေတြကို ျခယ္မႈန္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ နာဂစ္မုန္တိုင္းအျပီး ျပန္လည္ထူ ေထာင္ေရး အားထုတ္စဥ္က ေဒသခံ လုပ္အားေပး အုပ္စုေတြနဲ့ ခ်ိတ္ဆက္ျပီး ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ခဲ့တယ္။ ၾကားျဖတ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာလည္း ေဒသခံ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္သူ အေယာက္ ၂၀၀၀ ေက်ာ္က သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ဗဟိုကို ေပးပို့လိမ့္မယ္လို့ လြတ္လပ္ေသာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအတြက္ အာ႐ွကြန္ယက္က ေဒသခံ အရာ႐ွိနဲ့ ၈၈ မ်ိုးဆက္အုပ္စု အဖြဲ့ဝင္ဦးတင္ေမာင္ေထြးကို ကိုးကားျပီး ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ျမန္မာ့ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာသူမ်ား ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ ေဒသခံ ေစာင့္ၾကည့္သူေတြဟာ မဲဆနၵနယ္ ၄၅ နယ္ထဲက ၄၀ မွာ ေစာင့္ၾကည့္ဖို့ ခြင့္ျပုခ်က္ ရထားေၾကာင္းလည္း ေဖာ္ျပပါတယ္။
မတ္ ၃၀ ရက္ေန့ထုတ္ ေဝါလ္ စထရိတ္ ဂ်ာနယ္ကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ သတင္း စာ႐ွင္းလင္းပြဲအတြင္း ေျပာဆိုခ်က္ကို ေဖာ္ျပပါတယ္။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအျပီး အေနာက္နိုင္ငံ ေတြက ျမန္မာနိုင္ငံအေပၚ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ႐ုတ္သိမ္းသင့္ မသင့္နဲ့ ဆက္စပ္ သတင္း ထုတ္ျပန္ပါတယ္။
ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲ အတြင္း ပံုမမွန္မႈေတြေၾကာင့္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအတြင္း တရားမ္ြတမႈ႐ွိ မ႐ွိ စိုးရိမ္မႈေတြ အသည္းအသန္ ျမင့္တက္ေနတယ္လို့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က မတ္ ၃၀ ရက္ေန့ သတင္းစာ ႐ွင္းလင္းပြဲ အတြင္း ေျပာဆိုလိုက္တာပါ။ တကယ္လို့ ၾကားျဖတ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဟာ လြတ္လပ္ျပီး တရားမ္ြတခဲ့ရင္ အေမရိကန္နဲ့ ဥေရာပနိုင္ငံေတြက ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို့မႈေတြကို ဧျပီလက စျပီး ေစာနိုင္သမ္ြ ေစာေစာ ႐ုပ္သိမ္းေပးခ်င္တယ္လို့ ေျပာခဲ့ျပီးပါျပီ။ အေမရိကန္ကေရာ ဥေရာပကပါ သူတို့ဆံုးျဖတ္တဲ့အခါ ေဒၚေအာင္ဆန္းစု့ၾကည္ရဲ့ အၾကံျပုခ်က္ကို အေလးအနက္ ထားမယ္လို့ ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။
ရိုက္တာ သတင္းဌာနကေတာ့ မတ္ ၃၁ ရက္ေန့မွာ မဲဆြယ္ပြဲ အခင္းအက်င္းေတြနဲ့ မဲရံုေတြမွာ ျပင္ဆင္ေနပံုေတြကို ထုတ္လြွႊင့္ ျပသေနပါတယ္။
ဒီဗီြဘီ
