(၁၉-၁၀-၂၀၂၀) ရက်နေ့ဓာတ်ခွဲစစ်ဆေးမှုများတွင် တွေ့ရှိခဲ့သော ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုလူနာ (၁,၁၇၁) ဦး၏ မြို့နယ်အလိုက် တွေ့ရှိ ရမှုအခြေအနေမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ပါသည် -
Ministry of Health and Sports, Myanmar
တိုင်းရင်းသားဒေသတချို့ ကိုဗစ်ကူးစက်မှု တိုးလာ
မြန်မာနိုင်ငံတွင်း တိုင်းရင်းသား ဒေသတချို့မှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ တိုးလာနေတာကြောင့် အသွားအလာ ကန့်သတ်တာအပါအဝင် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေး အစီအစဉ်တွေ တိုးမြှင့်လာနေတဲ့အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ဒီသတင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင််း သတင်းထောက် မစုစုက တင်ဆက်ပေးမှာပါ။
ကချင်ပြည်နယ်မှာ ခရီးသွားရာဇဝင် မရှိသူတွေနဲ့ အတည်ပြုလူနာနဲ့ ထိတွေ့မှု မရှိသူတွေ အပါအဝင် ရောဂါပိုးကူးစက်သူတွေ တိုးလာနေတာကြောင့် မြို့နယ်တချို့မှာ သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေကို ကန့်သတ်လိုက်တာပါ။ မိုးညှင်းနဲ့ ဖားကန့်မြို့နယ်တွင်း နေထိုင်သူတွေကို ဒီကနေ့ကစပြီး မလိုအပ်ဘဲ အိမ်ပြင်မထွက်ကြဖို့ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။
အတည်ပြုလူနာ ၁၀၀ ကျော်ရှိနေတဲ့ ကချင်ပြည်နယ်မှာ ပိုးတွေ့လူနာတွေကို မြစ်ကြီးနား ပြည်သူ့ဆေးရုံကြီးနဲ့ မိုးညှင်းခရိုင် ဆေးရုံကြီးအပါအဝင်၊ မိုးကောင်းမြို့နယ်ဆေးရုံနဲ့ ဖားကန့်ဆေးရုံ၊ သီတဂူဆေးရုံအပြင် ရွှေကူဆေးရုံတို့မှာပါ ထားရှိကုသပေးနေတာပါ။ အတည်ပြုလူနာ ၁၇ ဦးရှိတဲ့ မိုးညှင်းမြို့နယ်မှာတော့ ရောဂါကာကွယ်ရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ညွှန်ကြားချက်တွေကို လိုက်နာမှုအားနည်းနေတုန်းပဲလို့ မေတ္တာမွန်လူမှု ကူညီရေးအသင်း (မိုးညှင်း) ဥက္ကဋ္ဌ ဦးခင်အောင်က ပြောပါတယ်။
“လိုက်နာမှုက ပထမ First Wave တုန်းက တော်တော်အားနည်းတယ်။ အခု Second Wave မှာတော့ အရင်ထက်စာရင် အများကြီးတော့ လိုက်နာလာပါတယ်။ သို့သော်လည်း အပြည့်အဝတော့ မဖြစ်နိုင်သေးဘူးဗျ။ (ပိုးတွေ့လူနာတွေကို) စက္ခုပါလဆေးရုံမှာ ထားတယ်။ အခု နောက်ထပ် မိုးညှင်းဒီဂရီကောလိပ်မှာ ထားတယ်ပေါ့။ ကုသရေးပိုင်းကတော့ ဂရုတော့စိုက်ပါတယ်။ သို့သော် ခုနကပြောသလိုပေါ့ဗျာ၊ စည်းကမ်းလိုက်နာမှု အပိုင်းကတော့ နည်းနည်းအားနည်းတာပေါ့ဗျာ။”
မိုးညှင်းမြို့နယ်က ရောဂါသံသယလူနာတွေရဲ့ ဓာတ်ခွဲနမူနာတွေကိုတော့ မြစ်ကြီးနားပြည်သူ့ဆေးရုံကြီးဆီ ပို့ဆောင်ပေးနေရတယ်လို့ ဦးခင်အောင်က ပြောပါတယ်။ ကချင်ပြည်နယ်တွင်းက မြို့နယ်ပေါင်း ၁၈ ခုမှာ ရောဂါသံသယရှိသူအပါအဝင်၊ အတည်ပြုလူနာနဲ့ ထိတွေ့မှုရှိခဲ့လို့ အသွားအလာ ကန့်သတ်ခံထားရသူကတော့ စုစုပေါင်းဦးရေ ၃,၅၀၀ ကျော်အထိရှိနေပါတယ်။
ကိုဗစ်ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရသူ ဒုတိယအများဆုံးရှိနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာလည်း မနေ့က တနင်္လာနေ့ တရက်တည်းမှာတင် ပိုးတွေ့လူနာထပ်တိုးဦးရေ ၂၉ ဦးရှိခဲ့ပြီး၊ အဲဒီရက်မတိုင်ခင် တနင်္ဂနွေနေ့တုန်းကတော့ ထပ်တိုးလူနာ ၅၅ ဦးထိ ရှိခဲ့ပါတယ်။ စစ်တွေမြို့အနီးက အုန်းတောကြီးဒုက္ခသည်စခန်းမှာတော့ လူဦးရေ ၂,၇၀၀ ကျော်နေထိုင်ပြီး ကိုဗစ်နဲ့ပတ်သက်လို့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ပေးနေပေမဲ့ တခြားလိုအပ်ချက်တွေတော့ ရှိနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒုက္ခသည်တွေအတွက် ပုံမှန်အချိန်မှာ လိုအပ်နေတဲ့အကူအညီတွေက အခုလို ကပ်ရောဂါကာလမှာ ပိုပြီးခက်ခဲနေတယ်လို့ အဲဒီစခန်းမှာနေထိုင်တဲ့ ဦးမောင်မောင်က ပြောပါတယ်။
“ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ အိမ်သာဆောက်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အဆောက်အဦးကလည်း တော်တော်များများ ပျက်စီးနေပြီ။ နောက်တခုက တချို့လူတွေက ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာကို ရတယ်။ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ရတယ်။ ကျန်တဲ့ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းတော့ စားနပ်ရိက္ခာမရလို့ တော်တော်များများ အခက်အခဲဖြစ်နေတယ်။ ကျနော်တို့လည်း တင်ပြတော့တင်ပြထားတယ်၊ အခုထိတော့ မရသေးဘူး။”
ကိုဗစ်ရောဂါ ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်၊ ကုသရေး အမျိုးသားအဆင့် ဗဟိုကော်မတီဥက္ကဌဖြစ်သူ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကလည်း ကိုဗစ်ကူးစက်ခံရသူ အများဆုံးရှိနေတဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းမှာ ကပ်ရောဂါကိုအတိုင်းအတာ တခုအထိထိန်းချုပ်လာနိုင်ပြီ ဆိုပေမယ့် တခြားပြည်နယ်နဲ့ တိုင်းတွေမှာ ပိုးတွေ့လူနာတိုးလာတာတွေရှိနေလို့ ပြည်သူတွေမပေါ့ဆဖို့ အွန်လိုင်းကနေ သတိပေးထားပါတယ်။
ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ဒီကနေ့မွန်းလွဲပိုင်း ထုတ်ပြန်ပြီးချိန်အထိဆို ပြည်တွင်းမှာအတည်ပြု လူနာပေါင်း ၃၂,၂၀၅ ဦးရှိနေပြီး၊ သေဆုံးသူကတော့ ၉၁၄ ဦးရှိနေပါတယ်။ သေဆုံးလူနာတွေရဲ့ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က နာတာရှည်ရောဂါအခံရှိသူတွေ ဖြစ်ပြီးတော့ အသက်အရွယ်ကြီးသူနဲ့ ရောဂါအခံရှိသူတွေ ပိုပြီးသတိရှိကြဖို့ကို ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနက တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
စုစု/VOA (Burmese)
https://burmese.voanews.com/a/covid-myanmar-cases/5628420.html
“ဘေးကင်းလုံခြုံစွာ မဲပေးနိုင်ဖို့ စီစဉ်ထား” ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်
မကြာခင် ကျင်းပမယ့် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲပေးမယ့်ပြည်သူတွေနဲ့ မဲရုံဝန်ထမ်းတွေ ကပ်ရောဂါကူးစက်မှု ကာကွယ်ရေးအတွက် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်နဲ့ ကျန်းမာရေးဌာနတွေ ဘာတွေကြိုတင်စီမံထားသလဲ ဆိုတာကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မဆုမွန်က ပြောပြပေးပါမယ်။
"မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ ကိုဗစ် ၁၉ ကူးစက်သူပေါင်း ၃၇,၀၀၀ ကျော်နဲ့ သေဆုံးသူ ၉၀၀ ကျော်အထိ ရှိနေတဲ့အချိန် ကပ်ရောဂါကာလ - ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကြီး လာမယ့် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပမှာပါ။ ရွေးကောက်ပွဲမှာပြည်သူတွေ ဘေးကင်းလုံခြုံစွာ မဲပေးနိုင်ရေး စီစဉ်ထားပါတယ်။" လို့ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် အဖွဲ့ဝင် ဦးမြင့်နိုင်က ဒီကနေ့ နေပြည်တော်မှာ ကျင်းပတဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောကြားပါတယ်။
"ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ကတော့ ကိုဗစ်၁၉ စွဲကပ်နေတဲ့အချိန်ကာလအတွင်းမှာ ရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပတယ်။ ကိုဗစ်၁၉ ကလည်း အရေးကြီးသလို ရွေးကောက်ပွဲကလည်း အရေးကြီးတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲဆန္ဒရှင်တွေ မဲပေးပိုင်ခွင့်ရှိတဲ့သူတွေ အားလုံး မဲရုံကို လာရောက်ပြီးတော့ မဲပေးတဲ့အခါမှာ ဘေးကင်းလုံခြုံစွာနဲ့ ရောဂါကူးစက်ခြင်း မခံရအောင်နိုင်ငံတကာ အတွေ့အကြံုတွေကို ကျနော်တို့ လေ့လာဆည်းပူးခဲ့ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဘယ်လိုပဲ ကိုဗစ်၁၉ ရောဂါ စွဲကပ်နေတဲ့နိုင်ငံတွေမှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ အတွေ့အကြံုတွေကို ယူပြီးတော့ သေသေချာချာ ကျနော်တို့ စီမံထားပါတယ်။"
ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပခွင့်ရှိတဲ့ ပြည်နယ် တိုင်းဒေသအလိုက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေ လုပ်နေတဲ့အထဲ လူဦးရေထူထပ် များပြားတဲ့ ဧရာဝတီတိုင်းတွင်းမှာ မဲရုံပေါင်း ၅,၇၀၀ ကျော်အတွက် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ကြိုတင်ပြင်ဆင် ထားပါတယ်လို့ဧရာဝတီတိုင်း ကျန်းမာရေးဦးစီးဌာန ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဒေါက်တာသန်းထွဋ်အောင်က ပြောပြပါတယ်။
"ကျနော်တို့ ရွေးကောက်ပွဲအတွက်ကတော့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေတိုင်းကို မဲရုံတိုင်းမှာ- မဲရုံပေါင်း ၅,၇၄၈ ရှိပါတယ်။ ၅,၇၄၈ ရုံမှာ ၁ ရုံကို ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ဝန်ထမ်း ၁ ဦး၊ ၁ ဦး စီ တာဝန်ချထားတယ်။ စီမံချက်တွေ ဆွဲပြီးတော့ ဘယ်မဲရုံမှာ ဘယ်သူဆိုတာ တာဝန်ချထားပေးတယ်။ ပြည်သူများအတွက် ကလည်း ကြိုတင်ပြီးတော့မှ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် အနေနဲ့ လိုအပ်တဲ့ Mask တွေ Hand Gel လက်သန့်စင်ဆေးရည်တွေ Face Shield လက်အိတ် အစရှိတာတွေ တခါတည်းပေးမယ်။ မဲရုံတွေမှာလည်း Social Distancing ၆ပေ အကွာကနေ တန်းစီဖို့ရယ်။ နောက်တခုက ကျနော်တို့ ဧရာဝတီတိုင်းက လူဦးရေအရမ်းများတယ်။ တချို့မဲရုံတွေမှာ ၃,၀၀၀ ကျော်တယ် အဲ့ဒီတော့ တန်းစီမှု နည်းအောင် မဲပေးမယ့်ကောင်တာတွေ ခွဲထားတယ်။ လုံခြုံရေးအတွက်လည်း ရဲတွေ တာဝန်ချထားတယ်။ နောက်တခုက စာရွက်ကနေ မကူးအောင် မှတ်ပုံတင်တွေကနေ မကူးအောင်လည်း တခါတည်း ပလက်စတစ်အလုံ ပိတ်ထားနိုင်ဖို့ လုပ်ထားတယ်။ အားလုံးတော့ ပြည့်စုံအောင်တော့ ကျနော်စီစဉ်ထားပါတယ်။ အရေးပေါ်ဖြစ်လာရင် အရေးပေါ်စင်တာ EOC (Emergency Operations Center) ဖွင့်ပြီးတော့အဲ့ရက်မှာ ဆောင်ရွက်ပါမယ်။ လိုအပ်လို့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ နေမကောင်းဖြစ်လာရင်လည်း ကိုဗစ်မပြန့်ပွားရအောင် Ambulance တွေထားမယ် ဒါတွေကိုကြိုတင်ပြီး စီစဉ်ထားပါတယ်ခင်ဗျ။"
ဒီလိုမျိုး ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်နဲ့ သက်ဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးဌာနတွေဘက်က ဒီလိုစီစဉ်ထားတယ်ဆိုပေမဲ့ ကူးစက်မြန် ကပ်ရောဂါကာလ ရွေးကောက်ပွဲ မဲလာပေးမယ့်ပြည်သူတွေ လုံခြုံရေးနဲ့ ကျန်းမာရေး အစီအမံတွေ အားနည်းချက်တွေ ရှိနေတယ်ဆိုပြီး အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေဘက်ကတော့ အထူးကိုစိုးရိမ်နေကြဆဲဖြစ်ပါတယ်။ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်း အနာဂတ်အလင်းတန်းဆုံမှတ်က အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ မသက်သက်အောင်က သူ့စိုးရိမ်ချက်ပြောပြပါတယ်။
"ကျမတို့ အခုလက်ရှိ မနေ့ကအထိကို ၁,၀၀၀ ကျော် ကူးစက်မှုရှိတယ်။ သေဆုံးမှုကလည်း အမြဲတမ်း ဆယ်ဂဏန်း သေဆုံးနေတယ်ပေါ့နော် ။ ဒီလိုမျိုး အခြေအနေမှာ ပြည်သူတွေက ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲသွားပေးရမယ့်အခါမှာ ပြည်သူတွေရဲ့ လုံခြုံရေး ပြီးတော့ တခါ မဲရုံတွေမှာ စောင့်ရမယ့် မဲရုံမှူးတွေရဲ့ လုံခြံုရေး ။တကယ့်တကယ် ကိုဗစ်ဖြစ်နေချိန်မှာက လူစုလူဝေးက လုပ်ကို မလုပ်ရဘူး။ လူစုလူဝေးလုပ်ခြင်းအားဖြင့် ကျန်းမာရေးအတွက် တကယ့်ကို အန္တရာယ်ရှိတဲ့ စိန်ခေါ်ချက်ဖြစ်နေတဲ့အခြေအနေလေ။ အခုလက်ရှိကလည်း မနိုင်မနင်းအခြေအနေတွေမှာ ရှိနေသေးတယ်။ အခုထက်ထိ Stay At Home ရှိနေဆဲပဲ။ တကယ်လို့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ကူးစက်သွားမယ်ဆိုရင်ရော ဘယ်လိုစီစဉ်ထားလဲ။ ဒီလိုအချိန်မှာ ရွေးကောက်ပွဲကို မဲသွားပေးကြမယ့် ပြည်သူတွေအတွက်လည်း မဲသွားပေးရင် လုံခြံုရဲ့လား ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေပေါ့နော်။ ဒါတွေအတွက်ကိုလည်း ဘယ်လိုစီစဉ်ထားလဲဆိုတာ ရှိဖို့လိုအပ်တယ်လို့ ကျမအနေနဲ့ မြင်ပါတယ်ရှင့်။"
လာမယ့် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပမယ့် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပြည်နယ်တိုင်းဒေသကြီး မဲဆန္ဒနယ် ၁,၁၅၇ နယ်မြေအတွက် ပါတီပေါင်း ၉၁ ပါတီက ပါတီကိုယ်စားပြုနဲ့ တသီးပုဂ္ဂလကိုယ်စားပေါင်း ၅,၈၃၉ ဦး ပါဝင် ယှဉ်ပြိုင်ကြမှာပါ။ ဒီလို တနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ မဲရုံပေါင်း ၄၁,၀၀၀ ဝန်းကျင်အတွက် မဲရုံဝန်ထမ်းက ၄၁၀,၀၀၀ တာဝန်ယူမှာဖြစ်ပြီး မဲပေးမယ့်သူပေါင်းကတော့ ၃၇ သန်းကျော်ရှိမယ်လို့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ကြေညာထားပါတယ်။
မဆုမွန်/VOA (Burmese)
https://burmese.voanews.com/a/myanmar-election-uec-covid/5628412.html
ဆန္ဒပြ စစ်တွေကျောင်းသား လေးဦး နိုင်ငံတော်အကြည်ညိုပျက်စေမှုနဲ့ စွဲဆိုခံရ
စစ်တပ်နဲ့ အစိုးရကို အလိုမရှိကြောင်း ဆန္ဒပြတဲ့ ရက္ခိုင်ပြည်နယ် ကျောင်းသားသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင် သုံးဦးနဲ့ ဝန်းရံသူ တစ်ဦးကို ၂၀၂၀ အောက်တိုဘာ ၁၉ ရက်နေ့က စစ်တွေမြို့မှာ ရဲကဖမ်းဆီးစဉ်
Photo: Ni Min Tun/RFA
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ စစ်တွေမြို့မှာ မနေ့က နေ့လယ်ပိုင်း အစိုးရနဲ့ စစ်တပ်ကို ဝေဖန်ထောက်ပြ ဆိုင်းဘုတ်တွေ ကိုင်ပြီး ဆန္ဒပြတောင်းဆိုလို့ ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရတဲ့ ရခိုင်ကျောင်းသားသမဂ္ဂက ကျောင်းသား သုံးဦးနဲ့ ပူးပေါင်းဝန်းရံသူ တစ်ဦးဟာ ဒီနေ့မှာ နိုင်ငံတော် အကြည်အညိုပျက်စေမှု ဥပဒေပုဒ်မ ၅၀၅(ခ)နဲ့ တရားစွဲ ခံလိုက်ရပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းမှာ စစ်ဘေးကြောင့် အရပ်သားတွေ သေဆုံးတာ၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရတာတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အစိုးရနဲ့ စစ်တပ်ကို ဝေဖန်ထောက်ပြတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်တွေကိုင်ပြီး ဆန္ဒပြတောင်းဆိုလို့ မနေ့က ဖမ်းဆီးခံရတဲ့ ကျောင်းသား သုံးဦးနဲ့ ပူးပေါင်းဝန်းရံသူတစ်ဦးကို ဒီနေ့မှာ နိုင်ငံတော် အကြည်အညိုပျက်စေမှု ဥပဒေပုဒ် ၅၀၅ (ခ) နဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့က စစ်တွေမြို့နယ် တရားရုံးမှာ တရားစွဲတင်လိုက်ပါတယ်။ အခုလက်ရှိ အဲဒီကျောင်းသား သုံးဦးနဲ့ ပူးပေါင်းဝန်းရံသူ တစ်ဦးကို ချုပ်ရမန် ၁၄ ရက်ယူပြီး စစ်တွေ အကျဉ်းထောင်ကို ပို့ဆောင်လိုက်ပြီလို့ သိရပါတယ်။
အခုသူတို့ကို စွဲချက်တင်တဲ့ နိုင်ငံတော် အကြည်အညိုပျက်စေမှု ဥပဒေပုဒ်မဟာ အာမခံမရတဲ့ အမှုဖြစ်လို့ တရားရုံးက ချုပ်ရမန်ပေးပြီး စစ်တွေ အကျဉ်းထောင်ကို ပို့ဆောင်လိုက်တာလို့ အဲဒီအမှုကို လိုက်ပါဆောင်ရွက် ပေးနေတဲ့ တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ ဦးကျော်ညွှန့်မောင်က ပြောပါတယ်။
“ဒီနဲ့စွဲတင်တာက တရားခံ ကျော်နိုင်ဌေးရယ်၊ ဦးသန်းနိုင် နောက်ပြီးတော့ မြတ်စိုးဝင်း ပြီးတော့ ကောင်းထွန်း လေးယောက်ပေါ့နော်။ အဲဒီ လေးယောက်ကိုကျတော့ ရဲမှူး ဇော်နိုင်က တရားလိုပြုလုပ်ပြီးတော့ ၅၀၅ (ခ) နဲ့ ဒီနေ့ပဲ တရားစွဲတယ်။ ၅၀၅(ခ)ကို ဦးတိုက်စွဲဆိုရတဲ့အမှုမျိုးပါ။ အဲဒါကြောင့် ရဲမှူး ဇော်နိုင်က အမှုကို ဦးတိုက်စွဲဆိုလာတာဖြစ်တယ်။ အာမခံမပေးနိုင်တဲ့ အမှုဖြစ်တာကြောင့် တရားရုံးက ချုပ်ရမန်ပေးပြီးတော့ စစ်တွေအကျည်း ထောင်ကိုပို့လိုက်တယ်”
သူတို့ဟာ အောက်တိုဘာ ၁၉ ရက် မနေ့ကနေ့လယ်ပိုင်းမှာ အစိုးရ အလိုမရှိ၊ စစ်တပ်အလိုမရှိ စတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်တွေအပြင် တခြားစစ်တပ်နဲ့ အစိုးရကို ဝေဖန်ထောက်ပြတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်တွေကိုင်ပြီး လူဦးရေ တစ်ရာလောက်နဲ့ စစ်တွေမြို့လမ်းတလျှောက် ဆန္ဒပြတောင်းဆိုခဲ့ကြတာပါ။
အဲဒီလို ဆန္ဒပြတောင်းဆိုနေစဉ်အတွင်းမှာပဲ သူတို့ လေးယောက်ကို ရဲအင်အား ၁၀ ယောက်လောက်က ဖမ်းဆီးသွားတာဖြစ်ပါတယ်။
အခု တရားစွဲခံရတဲ့အထဲမှာပါဝင်တဲ့ ရက္ခိုင်ပြည် ကျောင်းသားသမဂ္ဂက ကိုဦးသန်းနိုင်နဲ့ ကိုကျော်နိုင်ဌေး တို့ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ စက်တင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့ကလည်း အခုလိုပဲ ရခိုင်ပြည်နယ်အစိုးရရုံးရှေ့မှာ ဆန္ဒပြတောင်းဆိုခဲ့လို့ ငြိမ်းစုစီဥပဒေပုဒ်မ ၁၉ နဲ့ အမှုဖွင့် ခံထားရတာပါ။
သူတို့နှစ်ဦးကတော့ လာမယ့် နိုဝင်ဘာ ၃ ရက်နေ့မှာ အမှုနှစ်ခုကို တပြိုင်တည်း ရင်ရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ရက္ခိုင်ပြည် ကျောင်းသားသမဂ္ဂက ကိုတိုးတိုးအောင်ကတော့ ရခိုင်မှာတိုက်ပွဲကြောင့် အရပ်သားတွေ သေဆုံးနေရတာကြောင့် စစ်အရှိန်လျှော့ဖို့ တောင်းဆိုတာကို အခုလို ဖမ်းဆီးထောင်ထဲထည့်တာဟာ ဘယ်လိုမှမဖြစ်သင့်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
“ကျွန်တော်တို့ ညကဆန္ဒပြတဲ့နေ့တွေမှာတောင် ရသေ့တောင်ဘက်မှာ ကျောင်းဆရာ သေသွားတယ်။ ဒါဟာ အစိုးရဝန်ထမ်း။ လက်နက်ကြီးကျလို့ သေသွားတာ။ နောက်ပြီးတော့ မြောက်ဦးမှာ အသက် မပြည့်သေးတဲ့ ကလေးတွေ သေသွားတယ်။ ဒါက ရှင်းနေတာပဲ။ နေ့စဉ်နဲ့အမျှ လူတစ်ယောက် သေတယ်။ နှစ်ယောက် သေတယ်။ မဟုတ်ရင် ဒဏ်ရာရတယ်။ ဒီလောက်ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေမျိုးမှာ ကျွန်တော်တို့က စစ်ရှိန်တွေ လျှော့ဖို့တောင်းဆိုတာ။ ကျွန်တော်တို့က ငြိမ်းချမ်းဖြေရှင်းဖို့ တောင်းဆိုတာ။ ဒီလိုတောင်းဆိုတဲ့ သူတွေကို ထောင်ထဲကို ကောက်သွင်းလိုက်တာဟာ အစိုးရကိုယ်တိုင်က ငြိမ်းချမ်းရေးကို မလိုလားလို့ လုပ်နေတယ်လို့ပဲ ကျွန်တော်တို့မြင်တယ်”
ရက္ခိုင်ပြည်နယ် ကျောင်းသားသမဂ္ဂက ဦးဆောင်ကော်မတီဝင်တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ကိုခိုင်စိုးလင်းကလည်း ကျောင်းသား တွေအနေနဲ့ခုလို ဆန္ဒထုတ်ဖော်တာကို အစိုးရက အခုလိုလုပ်တာဟာ အစိုးရက ရခိုင်ပြည်နယ်ကို သတင်းအမှောင် ချနေတာဖြစ်တယ်လို့ ဝေဖန်ပါတယ်။
“ကျွန်တော်တို့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ နေ့စဉ်နဲ့အမျှ အရပ်သားပြည်သူတွေဟာ စစ်တပ်ရဲ့ ရမ်းသန်းပစ်ခတ်မှု တွေကြောင့် နေ့စဉ်နဲ့အမျှ သေဆုံးနေရပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့ ကျောင်းသားတွေအနေနဲ့ ပြည်သူတွေနဲ့ ပူးပေါင်းပြီးတော့ ပြည်သူတွေကိုယ်စား ဆန္ဒထုတ်ဖော်တာကို သူတို့အနေနဲ့ အခုလို အကြမ်း ဖက်ပြီးတော့ ဖြိုခွင်းတယ်ဆိုတာက ကျွန်တော်တို့ ရခိုင်ပြည်ရဲ့အခြေအနေကို ကမ္ဘာက မသိစေချင်လို့၊ အရင်ကတည်းကလည်း ကျွန်တော်တို့ ရခိုင်ပြည်ကို အင်တာနက်ဖြတ်တောက်ထားတာတွေရှိတယ်။ သတင်းအမှောင်ချပြီးတော့ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ပြစ်မှုကျူးလွန်းတာပေါ့နော်”
ဒီမိုကရေစီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်မှုကော်မတီ(ACDD) အဖွဲ့က မသဉ္ဇာရွှန်းလဲ့ရည်က စစ်ပွဲတွေကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြတဲ့ ကျောင်းသားတွေကို အစိုးရက ဖိနှိပ်တာတွေကို ရပ်တန့်ဖို့လိုကြောင်း ပြောပါတယ်။
“ဗကသကျောင်းသားတွေ စစ်ပွဲဆန့်ကျင်သူတွေကို ဖိနှိပ်တယ်လို့ မြင်တယ်။ သူတို့က လက်နက်ကိုင်တဲ့ လူတွေ မဟုတ်ဘူး။ ငြိမ်းချမ်းစွာနဲ့ သူတို့ဆန္ဒသဘောထားကို ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့အညီ ထုတ်ဖော်ဆန္ဒပြကြတာ။ ဒီလိုဆန္ဒဖော်ထုတ်တဲ့အခါမှာလည်း အရမ်းပြင်းထန်တဲ့ ပုဒ်မတွေတပ်တာ ကျမတို့မြင်ရတော့ လက်ရှိအစိုးရတွေ အာဏာပိုင်တွေက ဒီကျောင်းသားတွေကို ဘာလုပ်စေချင်တာလဲဆိုတဲ့ မေးခွန်းတွေ ဖြစ်စေတယ်။ လူငယ်တွေက ရခိုင်ပြည်နယ်မှာဆိုရင် ချောင်ပိတ်မိသလို ခံစားရတယ်။ လမ်းပေါ်မှာ သူတို့က လွတ်လပ်စွာ ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒထုတ်ဖော်ခွင့်မရှိရင် ကျမမြင်တာ ဒီလူငယ်တွေက လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ်ကို ရွေးကြလိမ့်မယ်။ ဒါမျိုးကို ၁၉၈၈ တုန်းကလည်း ကြုံခဲ့ရပြီးဖြစ်တယ်။ ဒီလိုမျိုး အဆိုးကျော့သံသရာတွေ မကြုံစေချင်ဘူး။ ဒီဖြစ်ရပ်တွေကို ကိုယ်တိုင်ကြုံတေ့ွခဲ့ရတဲ့ NLD အစိုးရ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်နေတဲ့အချိန်မှာ ကိုယ်ချင်းစာပြီး တရားစွဲတာတွေကို ဖြေလျော့ဖို့ ကြားဝင်ဖြေရှင်းသင့်တယ်လို့ မြင်တယ်။ ပြီးတော့ အမြန်ဆုံးပြန်လွှတ်ပေးဖို့ အနည်းဆုံးတော့ ရခိုင်ပြည်သူတွေဘက်ကနေ ရပ်ခံပြီး အလွန်အကျူးမဖြစ်အောင် ပြောဆိုတာမျိုး လက်ရှိအစိုးရမှာ တာဝန်ရှိတယ်လို့ တိုက်တွန်းပါရစေ”
ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ် အစိုးရအဖွဲ့ ပြောခွင့်ရသူ စည်ပင်သာယာရေးဝန်ကြီး ဦးဝင်းမြင့်နဲ့ စစ်တွေအမှတ်(၁)ရဲစခန်းကို RFA ကဆက်သွယ်မေးမြန်းခဲ့ပေမယ့် တစ်စုံတစ်ရာဖြေကြားတာ မရှိပါဘူး။
မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးမှာ စစ်ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားခဲ့လို့ ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ ကျောင်းသား ၁၅ ယောက်ရှိတယ်လို့ ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းသားသမဂ္ဂများအဖွဲ့ချုပ်က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
နိုင်ငံတော် အကြည်ညိုပျက်စေမှုပုဒ်မ၊ ငြိမ်းချမ်းစွာ စုဝေးခွင့်နဲ့ စီတန်းလှည့်လည်ခွင့်ဆိုင်ရာ ဥပဒေပုဒ်မတွေနဲ့ အရေးယူခံထားရတာဖြစ်ပြီး မိတ္ထီလာတက္ကသိုလ် ကျောင်းသားများသမဂ္ဂ၊ မုံရွာခရိုင်ကျောင်းသားများသမဂ္ဂ၊ ရတနာပုံ က္ကသိုလ်ကျောင်းသားများသမဂ္ဂ အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ ကျောင်သားသမဂ္ဂ(၇)ခုက အဖွဲ့ဝင်တွေ ဖြစ်တယ်လို့သိရပါတယ်။
RFA Burmese
https://www.rfa.org/burmese/news/rakhine-students-court-10202020072357.html
ဦးကျော်မြင့်ကို ထောင်ပြေးမှုနဲ့ စွဲချက်တင်
ညီညွတ်သောဒီမိုကရက်တစ်ပါတီရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူ ဦးကျော်မြင့်ကို ၂၀၂၀ အောက်တိုဘာ ၂၀ ရက်နေ့က မန္တလေးမြို့ ချမ်းအေးသာစံ မြို့နယ်တရားရုံးမှာ ရုံးထုတ်ခဲ့စဉ် / Photo: Khaymani Win/RFA
ဖျက်သိမ်းခံလိုက်ရပြီဖြစ်တဲ့ ညီညွတ်သောဒီမိုကရက်တစ်ပါတီရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူ ဦးကျော်မြင့်ကို တရားရုံးက ဒီနေ့ ထောင်ပြေးမှုနဲ့ စွဲချက်တင်လိုက်ပြီး ဦးကျော်မြင့်ကတော့ သူမှာအပြစ်မရှိကြောင်း ထွက်ဆိုခဲ့တယ်လို့ ချမ်းအေးသာစံ မြို့နယ်တရားရုံးက တရားသူကြီး ဦးကျော်မျိုးဝင်း က ပြောပါတယ်။
ဦးကျော်မြင့်ဟာ ၁၉၉၉ ခုနှစ်က မန္တလေးပြည်သူ့ဆေးရုံကြီးမှာ ဆေးရုံတက်နေစဉ်မှာ ဆေးရုံကြီးဖျားနာဆောင် ၃ ကနေ ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်သွားကြောင်း ပေါ်ပေါက်ခဲ့လို့ ရာဇသတ်ကြီး ဥပဒေ ပုဒ်မ ၂၂၄ အရ စွဲချက် တင်ခံရတာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီနေ့တရားရုံးမှာ တရားလိုပြသက်သေ ၅ ယောက်ကို စစ်ဆေးခဲ့ပြီး နောက်ရုံးချိန်းကို အောက်တိုဘာလ၂၃ ရက်နေ့ကို ထပ်မံချိန်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ နောက်တစ်ကြိမ် ရုံးချိန်းမှာ ဦးကျော်မြင့်ကို စတင်စစ်ဆေးမှာဖြစ်ပါတယ်။
ရာဇသတ်ကြီး ဥပဒေပုဒ်မ ၂၂၄ နဲ့ စွဲဆိုထားတာမှာ ပြစ်မှုထင်ရှားမယ်ဆိုရင် ထောင်ဒဏ် ၂ နှစ်အထိဖြစ်စေ၊ ငွေဒဏ်ဖြစ်စေ၊ ဒဏ်နှစ်ရပ်လုံးကိုဖြစ်စေ ချမှတ်နိုင်တယ်လို့ ပြဌာန်းထားပါတယ်။
ဦးကျော်မြင့်ကို စက်တင်ဘာလ ၂၉ ရက်နေ့က ရန်ကုန်မြို့မှာ ဖမ်းဆီးခဲ့တာဖြစ်ပြီး သူဟာ မန္တလေးအိုးဘိုးထောင် ကနေ တရားရင်ဆိုင်နေရတာပါ။
ဒီကနေ့ ရုံးထုတ်ကို UDP ပါတီဝင်တချို့ လာရောက်ခဲ့ပါတယ်။
RFA Burmese
https://www.rfa.org/burmese/news/udp-rose-party-kyaw-myint-court-10202020065544.html
အမေရိကန်ရွေးကောက်ပွဲ-သမ္မတသစ်က အိန္ဒိယအတွက် ဘာတွေ လုပ်ပေးနိုင်သလဲ
အိမ်ဖြူတော်မှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံသား ခံယူပွဲ အခမ်းအနား တက်ရောက်လာသူ ၅ ဦးထဲမှာ အများ မျက်စိကျစရာတစ်ဦး ပါပါတယ်။ သူကတော့ ပန်းရောင်တောက်တောက် ဆာရီ ဝတ်ထားသူ အိန္ဒိယ အမျိုးသမီး ဆော့ဖ်ဝဲ အင်ဂျင်နီယာ ဆူဒါ ဆန်ဒါရီ နာရာယာနန် ပါ။ အမေရိကန်နိုင်ငံသား ဖြစ်ခွင့်ရလက်မှတ်ကို ဝင့်ဝင့်ကြွားကြွား ပိုက်ရင်း အပြုံးပန်းတွေဝေနေတာ တွေ့ရပါတယ်။
သြဂုတ်လ ၂၅ ရက်က ရီပတ်ဘလီကန်ပါတီ ညီလာခံ ကျင်းပနေစဉ် ထုတ်လွှင့်ပြသခဲ့တဲ့ ဒီအခမ်းအနားဟာ ပါတီအကျိုးအတွက် စတန့်ထွင် ပြခဲ့တာ ဆိုပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံတွင်းမှာ အတော်များများက ဝေဖန်ခဲ့ကြပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အိန္ဒိယလူမျိုးတစ်ဦးကို အမေရိကန်နိုင်ငံသားအဖြစ် အမေရိကန် သမ္မတကိုယ်တိုင် လက်ခံကြိုဆို အသိအမှတ်ပြုခဲ့တဲ့ ဒီလို ရှားရှားပါးပါး ဖြစ်စဉ်ကို အိန္ဒိယနိုင်ငံက မီဒီယာတွေမှာတော့ ဂုဏ်ယူဝင့်ကြွားစွာ ဖော်ပြခဲ့ကြပါတယ်။
အမေရိကန် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး မူဝါဒဟာ အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွက်ရော အိန္ဒိယလူမျိုးတွေအတွက်ပါ သိပ်ကို အရေးပါပါတယ်။
အိန္ဒိယနိုင်ငံဟာ အမေရိကန်နိုင်ငံအတွက် နည်းပညာရှင်တွေ ဂုဏ်ယူစွာ မွေးထုတ်ပေးနေတဲ့ အစဉ်အလာ ရှိထားပါတယ်။ အိန္ဒိယ နည်းပညာရှင်တွေဟာ H1B ပြည်ဝင်ခွင့်ဗီဇာနဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံကို ရောက်လာကြပြီး နောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံသား ခံယူလေ့ ရှိကြပါတယ်။
အခုလို သမ္မတကိုယ်တိုင် လူထုရှေ့မှောက် လက်ခံကြိုဆိုပြတာဟာ အိန္ဒိယနွယ်ဖွား အမေရိကန်နိုင်ငံသားတွေအတွက် အရမ်းကို ကျေနပ်စရာ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဒီအခမ်းအနားဟာ အစဉ်အလာအရ ဒီမိုကရက်တွေကို ပိုထောက်ခံအားပေးလေ့ ရှိတဲ့ ပြည်ပက လာအခြေချတဲ့သူတို့တွေအပေါ် ရီပတ်ဘလီကန်တွေရဲ့ ပဏာမ လက်ကမ်းကြိုဆိုလိုက်မှုလည်း ဖြစ်ကောင်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
အိန္ဒိယ-အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံအကြား မဟာဗျူဟာ ဆက်ဆံရေးတွေ ပိုနက်နက်နဲနဲ တိုးတက် ကောင်းမွန်လာနေချိန်မှာ သမ္မတရဲ့ ဒီအမူအရာ လက္ခဏာကြောင့် နွေးထွေးမှုတွေ ဖြစ်ထွန်းလာစေမှာကတော့ သေချာပါတယ်။
အိန္ဒိယလူမျိုး အမေရိကန်နိုင်ငံသားတွေက အမေရိကန် သမ္မတရွေးတဲ့အခါ မဲပေး ရွေးကောက်တင်မြှောက်နိုင်ကြမှာပါ။ ဒီတော့ ထရမ့်ပဲ တက်တက်၊ ဘိုင်ဒန်ပဲ တက်တက်၊ သူတို့က အိန္ဒိယအတွက် ဘာတွေ လုပ်ပေးနိုင်မှာပါလဲ။
အမေရိကန်ဘက်က အိန္ဒိယကို ဘယ်နေရာမှာ အကူအညီပေးနိုင်မလဲဆိုတာကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ထုတ်ပြောထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အိန္ဒိယဟာ နိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ဟိမဝန္တာတောင်မှာ ရှိတဲ့ လက်ဒါ့ခ်ဒေသကို သူပိုင်ကိုယ်ပိုင် တရုတ်နဲ့ အငြင်းပွားနေတာပါ။
အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ်တို့ဟာ ဧပြီ၊ မေလလောက်ကစလို့ အဲဒီနေရာမှာ စစ်သား ၅ သောင်းလောက်စီ တပ်ချထားပြီး တချို့နေရာတွေမှာဆိုရင် တပ်နှစ်တပ်အကြား တစ်ဘက်နဲ့တစ်ဘက် မီတာ ၂၀၀ တောင် မကွာကြပါဘူး။
ဒီလိုအနေအထားမျိုးမှာ မရည်ရွယ်ဘဲ စည်းမျဉ်းလိုက်နာဖို့ ပျက်ကွက်မှု အသေးအမွှားလေးတစ်ခုခုကနေ ကြီးမားတဲ့ စစ်ပွဲကြီးတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာမှာကို လုံခြုံရေးကျွမ်းကျင်သူတွေက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
နျူကလီးယားပိုင် အိမ်နီးချင်း နှစ်နိုင်ငံ တပ်ဖွဲ့တွေ လာဒါ့ခ်ဒေသမှာ ဇွန်လတုန်းက ကြိုကြားကြိုကြား တိုက်ပွဲငယ်လေးတွေကနေ ရှေ့မတိုးနောက်မဆုတ်သာ ကာလတာရှည် တင်းမာမှုကြီး ဖြစ်လာခဲ့ရပါတယ်။
ဒီပဋိပက္ခမှာ ဝင်ကူပေးပါ့မယ်လို့ အိန္ဒိယကို အမေရိကန်က အကြိမ်ကြိမ် ကမ်းလှမ်းခဲ့ပါတယ်။
"အိန္ဒိယအနေနဲ့ ဒီပဋိပက္ခမှာ အမေရိကန်ကို သူတို့ရဲ့ မိတ်ဆွေ မိတ်ဖက်နိုင်ငံအဖြစ် ဝင်ပါခိုင်းဖို့ လိုပါတယ်"လို့ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မိုက်ခ် ပွန်ပီယို က အခုလအစောပိုင်းမှာ ပြောခဲ့ပါတယ်။
တရုတ်တွေ သိမ်းယူထားတယ် ဆိုတဲ့ နေရာတွေကနေ တရုတ်တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေကို မောင်းထုတ်ရေးမှာ တရုတ်အစိုးရကို ဖိအားပေးနိုင်ဖို့အတွက် အိန္ဒိယအနေနဲ့ သူ့ဘေးမှာ အမေရိကန်ကို ခေါ်ထားဖို့ လိုတယ် ဆိုတာကို အိန္ဒိယ သံတမန်တချို့က လက်ခံထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် တခြားဒေသတွင်း မိတ်ဖက်နိုင်ငံတွေကိုလည်း သူ့ဘက်မှာ ခေါ်ထားဖို့ အိန္ဒိယက စဉ်းစားနိုင်ဘွယ် ရှိပါတယ်။
အိန္ဒိယနဲ့ အမေရိကန်တို့ဟာ ဂျပန်၊ သြစတြေးလျတို့နဲ့ ကာ့ဒ်(Quad) လို့အမည်ပေးထားတဲ့ လေးနိုင်ငံအဖွဲ့ တစ်ခု ဖွဲ့ထားပြီး ဒီကိစ္စဆွေးနွေးဖို့ အောက်တိုဘာလ အစောပိုင်းက ဂျပန်နိုင်ငံ တိုကျိုမြို့မှာ တွေ့ဆုံခဲ့ကြပါတယ်။
ကနဦးပိုင်းမှာတော့ တရုတ်ရဲ့ အခိုင်အမာ ခြေကုပ် တိုးလုပ်လာမှုကို ဘယ်လိုတုံ့ပြန်မလဲဆိုတာကို ဆွေးနွေးဖို့ပါ။ ဒါပေမဲ့ အမေရိကန်က ဒီအဖွဲ့ကို နေတိုး မဟာမိတ်အဖွဲ့လို အလားတူ အဖွဲ့မျိုးဖြစ်အောင် ဖွဲ့ကြဖို့ အကြံပြုခဲ့တယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။
ပိုနက်ရှိုင်းလာနေတဲ့ ဆက်ဆံရေး
ဒီလို အကြံမျိုးဟာ အခု နှစ်ဆယ်လောက်အတွင်း ရင်းနှီးတဲ့ ဆက်ဆံရေး ထားရှိလာတဲ့ အိန္ဒိယနဲ့ အမေရိကန်အတွက် အံဝင်ခွင်ကျ ဖြစ်မှာ သေချာပါတယ်။
ရှေးရိုး အစဉ်အလာအရတော့ အိန္ဒိယဟာ ဘက်မလိုက်တဲ့ နိုင်ငံတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်နေဖို့ ပိုလိုလားခဲ့ပါတယ်။ စစ်အေးကာလအတွင်းနဲ့ အာဖဂန်နစ္စတန်ကို ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု ဝင်ရောက်ကျူးကျော်ခဲ့စဉ် တလျှောက်လုံးမှာ အိန္ဒိယက ဒီမူဝါဒကို ကိုင်စွဲခဲ့တာပါ။ ဒါပေမဲ့ အခု ၂၁ ရာစု ပထဝီနိုင်ငံရေးအရ အိန္ဒိယအစိုးရအနေနဲ့ သူ့ရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ အမြင်ကို ပြောင်းလဲ ပုံဖော်လိုက်ပါပြီ။
၂၀၀၀ ခုနှစ်တုန်းက သမ္မတ ကလင်တန်ဟာ အိန္ဒိယနိုင်ငံကို သမိုင်းဝင် ခရီးစဉ်အဖြစ် သွားရောက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ နှစ်ပေါင်း ၂၅ နှစ်အတွင်း အမေရိကန်သမ္မတတစ်ဦးရဲ့ ပထမဆုံး ခရီးစဉ် ဖြစ်ပြီး အိန္ဒိယကို အမေရိကန်ရဲ့ မိတ်ဖက်နိုင်ငံ ဖြစ်လာအောင် စည်းရုံး သိမ်းသွင်းခဲ့ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ ၆ ရက်ကြာ ခရီးစဉ်ကို အိန္ဒိယ-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေးရဲ့ အချိုးအကွေ့ တစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်ခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီမတိုင်ခင်ကတော့ သူတို့နှစ်နိုင်ငံကို စိမ်းကားနေတဲ့ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတွေ အဖြစ် သတ်မှတ်ထားခဲ့တာပါ။
၂၀၀၀ ခုနှစ်မှာ သမ္မတ ဘီလ်ကလင်တန် အိန္ဒိယ လာရောက်စဥ် အိန္ဒိယ သမ္မတ ကီရှာ ရာမန် နာရာယန်းနဲ့တွေ့ဆုံ
သမ္မတဂျော့ဂျ် ဘွတ်ရှ်ရဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံခရီးစဉ်အတွင်း နျူကလီးယား သဘောတူစာချုပ် လက်မှတ်ရေးထိုးလိုက်နိုင်ခဲ့တာဟာ နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေးကို မဟာဗျူဟာအရပါ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း တိုးမြှင့်ပေးလိုက်သလို ဖြစ်သွားခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတ အိုဘားမား ကလည်း အိန္ဒိယကို နှစ်ကြိမ် သွားခဲ့ပါတယ်။
အခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၅ ရက်နေ့မှာတော့ သမ္မတထရမ့်ဟာ ဂူဂျာရတ်ပြည်နယ်က လူတွေ ပြည့်သိပ်နေတဲ့ အားကစားရုံကြီးတစ်ခုက လူထုစည်းဝေးပွဲကြီးတစ်ခုကို တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။
သူ့အတွက်အိန္ဒိယ ဝန်ကြီးချုပ် နရန်ဒရာ မိုဒီက ဂုဏ်ပြု စီစဉ်ပေးခဲ့တဲ့ အဲဒီပွဲမှာ သမ္မတ ထရမ့်က "နှစ်နိုင်ငံရဲ့ ဆက်ဆံရေးဟာ အခုလောက် ကောင်းတာမျိုး မရှိခဲ့ဖူးဘူး"လို့ ထုတ်ဖော်ကြေညာသွားခဲ့ပါတယ်။
တွန့်ဆုတ်နေမှု
အိန္ဒိယဘက်က တွန့်ဆုတ်နေခဲ့တာဟာ အကြောင်းရင်း အတော်များများ ရှိနိုင်ပါတယ်။
လန်ဒန်မြို့ Westminster တက္ကသိုလ်က နိုင်ငံရေးနဲ့ နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေး ပါမောက္ခ ဒေါက်တာ နီတာရှာ ကောလ် ကတော့ အမေရိကန် ပေးတဲ့ ကတိကဝတ်ကို သိပ်မယုံပါဘူး။
"အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒက ဦးတည်ရာလမ်းကြောင်း ပြောင်းနေပြီး ကမ္ဘာတဝန်းမှာ အမေရိကန်ရဲ့အကောင်အထည်ဖော် လုပ်ဆောင်မှုတွေကို ထရမ့်က လျှော့ချနေချိန်မျိုးမှာ ထရမ့်အစိုးရရဲ့ နှုတ်ကတိက သိပ်ကြီး ယုံလောက်စရာမရှိပါဘူး" လို့ သူက ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။
"အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ် ပြဿနာမှာ အမေရိကန်က ကြားဝင် ညှိနှိုင်းပေးဖို့ ကမ်းလှမ်းချက်ကို တရုတ်က ပြတ်ပြတ်သားသား ပယ်ချထားသလို အိန္ဒိယကလည်း သိပ်စိတ်မပါ ဖြစ်နေတာကြောင့် အောင်မြင်မယ့်ပုံတော့ မရှိပါဘူး"
ဒီလိုကူဖို့ ကမ်းလှမ်းချက်က တကယ့် စိတ်ရင်းစေတနာ အစစ်အမှန် ဖြစ်တယ်ဆိုရင်တောင် လာဒါ့ခ်ဒေသ ပြဿနာကို အမေရိကန်က ဘယ်လို ကူညီဖြေရှင်းပေးနိုင်မလဲဆိုတာ အတိအကျ ပြောဖို့ ခက်တယ်လို့ဒေါက်တာ ကောလ် က ပြောပါတယ်။
"အမေရိကန်ဟာ စစ်ထောက်လှမ်းရေး (ဒါကလည်း အကန့်အသတ်နဲ့သာ လုပ်နိုင်မှာပါ)၊ ဟာ့ဒ်ဝဲ၊ လေ့ကျင့် သင်တန်း စတဲ့ နယ်ပယ်လိုမျိုးတွေမှာသာ အများဆုံး ပါဝင် ဆောင်ရွက်နိုင်မှာပါ။ တချိန်တည်းမှာပဲ တင်းမာမှုတွေ တိုးမလာအောင် ရှောင်ရှားဖို့ တရုတ်ကို အမေရိကန်က သတင်းစကား ပါးနေပါတယ်"လို့ သူက ပြောပါတယ်။
တကယ်လို့ အမေရိကန်ရဲ့ ကမ်းလှမ်းမှုက အစစ်အမှန်၊ လောက်လောက်လားလား ဖြစ်မယ်ဆိုရင်တောင် အမေရိကန်အစိုးရနဲ့ အိန္ဒိယပြည်သူလူထုအကြားမှာ ဆက်ဆံရေးပြဿနာတစ်ခု ရှိနေပါတယ်။
ပါကစ္စတန်ရဲ့ ရင်းနှီးတဲ့ မိတ်ဆွေနိုင်ငံအဖြစ် ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ ရပ်တည်လာခဲ့တဲ့ အမေရိကန်ကို ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ မိတ်ဆွေနိုင်ငံအဖြစ် သတ်မှတ်ဖို့ အိန္ဒိယ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွင်းက အလွှာအတော်များများအတွက် အတော်လေး ခက်ပါလိမ့်မယ်။
ဆွီဒင်နိုင်ငံ Uppsala တက္ကသိုလ်က ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ပဋိပက္ခရေးရာ ပါမောက္ခ အာရှော့ခ် ဆွိန်းကလည်း အမေရိကန်ကို မယုံဖို့ အိန္ဒိယကို သတိပေးနေပြီး အမေရိကန်ဟာ ဘယ်တုန်းကမှ နိုင်ငံတစ်ခုခုရဲ့ ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ မိတ်ဆွေနိုင်ငံ မဖြစ်ခဲ့ဖူးကြောင်းနဲ့ ဒါဟာ ထရမ့်အစိုးရလက်ထက်မှာ ပို သိသာထင်ရှားလာကြောင်း ပြောပါတယ်။ တရုတ်လို အင်အားကြီးနိုင်ငံမျိုးနဲ့ ဆက်ဆံဖြေရှင်းရတဲ့အခါမျိုးမှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံအပေါ် အမေရိကန်ရဲ့ ကမ်းလှမ်းမှုမျိုးက ပိုလို့တောင် အလုပ်ဖြစ်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
ပါတီနှစ်ခုရဲ့ ထောက်ခံအားပေးမှု
ဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီနဲ့ သမ္မတ ထရမ့်တို့ဟာ ပြယုဂ်လက္ခဏာအရရော၊ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရပါ ဆက်ဆံရေးမှာ ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး ပိုခိုင်မာဖို့ တကယ်တမ်းမှာ ဘယ်လောက် ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့သလဲ ဆိုတာကို သံတမန်တွေက မေးခွန်း ထုတ်နေကြပါတယ်။
"သမ္မတ ထရမ့်အစိုးရလက်အောက်မှာ တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းမှုတွေ လုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီနဲ့ သမ္မတ ထရမ့်အကြား ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ အတော်လေး ရင်းနှီးချစ်ခင်ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေး တိုးတက်မှုကတော့ နှေးနေပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့က ဒါ့ထက် ပိုမြန်စေချင်ပါတယ်"လို့ အိန္ဒိယ သံတမန်ဟောင်း နီလမ် ဒီယို က ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။
ခုချိန်ထိတော့ အိန္ဒိယဟာ သတိကြီးကြီးထားနေပြီး အမေရိကန်ရဲ့ ကမ်းလှမ်းမှုကို လက်ခံလိုက်တာ ဒါမှမဟုတ် ငြင်းပယ်လိုက်တာမျိုး မလုပ်သေးပါဘူး။
နိုဝင်ဘာလ ၃ ရက်နေ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဘာဖြစ်လာမလဲဆိုတာကို အိန္ဒိယက စောင့်ကြည့်လိမ့်မယ်လို့ ပါမောက္ခ ဆွိန်းက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သံတမန်တွေကတော့ အမေရိကန်အစိုးရ ခေါင်းဆောင် အပြောင်းအလဲ ဖြစ်လာခဲ့ရင်တောင် အိန္ဒိယရဲ့ သဘောထား သိပ်ကြီးပြောင်းသွားမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောနေပါတယ်။
သမ္မတ ထရမ့်နဲ့ သူ့ရဲ့ ပြိုင်ဘက် ဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတလောင်း ဂျိုး ဘိုင်ဒန် တို့ဟာ ကိစ္စရပ်အားလုံးနီးပါးလောက်မှာ အမြင်မတူကြပေမဲ့ အိန္ဒိယအပေါ် ထားတဲ့ မူဝါဒကတော့ တူကြပါတယ်။
အိန္ဒိယအပေါ် ထားတဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ မူဝါဒကို အမေရိကန် ပါတီကြီးနှစ်ခုလုံးက ထောက်ခံကြတယ်လို့ အိန္ဒိယ သံတမန်ဟောင်းတွေက ပြောပါတယ်။
"ရီပတ်ဘလီကန်ရော ဒီမိုကရက်ပါ ပါတီနှစ်ခုစလုံး အိန္ဒိယအပေါ် တူညီတဲ့ အမြင်သဘောထား ထားရှိတာ ဒါပထမဆုံးအကြိမ် မဟုတ်ပါဘူး။ သမ္မတ ကလင်တန် လက်ထက်ကစလို့ အမေရိကန် သမ္မတတွေ အိန္ဒိယကို လာခဲ့ကြပါတယ်။ သမ္မတ အိုဘားမား က နှစ်ခေါက် လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီတော့ ပါတီနှစ်ခုစလုံးက သမ္မတတွေရဲ့ လက်ထက်မှာ နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေး တိုးတက်ကောင်းမွန်လာခဲ့ပါတယ်" လို့ အိန္ဒိယ သံတမန်ဟောင်း နီလမ် ဒီယို က ပြောပါတယ်။
ဒီတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ပြီးသွားရင်တောင် တရုတ်နဲ့ ရှေ့မတိုးနောက်မဆုတ်သာ ဖြစ်နေမှုမှာ အိန္ဒိယကို ထောက်ခံကူညီဖို့ အမေရိကန်က ဆက်ကမ်းလှမ်းနေမယ့်ပုံ ရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အိန္ဒိယဘက်က ဘယ်လို တုံ့ပြန်မလဲ ဆိုတာကတော့ တပ်အပ်ပြောဖို့ ခက်လှပါတယ်။
BBC Burmese
မြိတ်မြို့နယ်တွင် ၁၄ နှစ်အရွယ်အမျိုးသမီးအား သားမယားအဖြစ်ကျူးလွန်ရန် ကြံစည်မှုဖြစ်ပွား
မြိတ်မြို့နယ်၊သဘွတ်ကျေးရွာအုပ်စုတွင် အောက်တိုဘာလ ၁၈ ရက်နေ့က ၁၄ နှစ်အရွယ်အမျိုးသမီးအား အသက် ၆၀ အရွယ် အမျိုးသားက သားမယားအဖြစ်ကျူးလွန်ရန် ကြံစည်မှုဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်းသိရပါတယ်။
သဘွတ်ကျေးရွာအုပ်စု ၊ပရည်တောင်ကျေးရွာမှာနေထိုင်တဲ့ မ-------- ကို အသက် ၆၀ အရွယ် ချစ်သန်း(ခ)ချစ်စု ဆိုသူက သားမယားအဖြစ်ကျူးလွန်ရန် ကြံစည်နေစဥ် အိမ်နီးချင်းနေထိုင်သူ ချစ်သန်း ရဲ့ ညီမဖြစ်သူ ဒေါ်မဲရွှေက ကွမ်းသီးလာယူခိုက်မှာတွေ့ရှိတာပါ။
သားမယားအဖြစ်ကျူးလွန်ရန် ကြံစည်သူ ချစ်သန်း(ခ)ချစ်စုကို မြိတ်မြို့မရဲစခန်းမှ ရာဇသတ်ကြီးပာဒ်မ ၃၇၆/၅၁၁ ဖြင့် အရေးယူထားကြောင်းသိရပါတယ်။
မြတ်ထွဋ် (မြိတ်)
နယူးရောက် ကုလသမဂ္ဂ မြန်မာသံအမတ်ကြီး တာဝန်က အနားယူပြီ
နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနမှာ ၄၂နှစ်ကြာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တဲ့မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ နယူးရောက် ကုလသမဂ္ဂ အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးဟောက်ဒိုဆွမ်းဟာ သူ့ရဲ့ တာဝန်ထမ်းဆောင်တဲ့ သက်တမ်းကုန်ဆုံးပြီဖြစ်တဲ့အတွက် ရာထူးကနေ အနားယူပြီဖြစ်ပါတယ်။ သူ့နေရာမှာ ဂျီနီဗာ ကုလသမဂ္ဂအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းက တာဝန်ယူမှာဖြစ်ပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂမှာ မြန်မာနိုင်ငံရင်ဆိုင်ခဲ့ရတဲ့ အဆိုးဆုံးအကျပ်အတည်းကာလတွေမှာ အဓိက တာဝန်ယူခံရတဲ့ သံအမတ်ကြီး ဦးဟောက်ဒိုဆွမ်းရဲ့ အတွေ့အကြုံတွေကို ဗွီအိုအေ သီးသန့် ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
မအင်ကြင်းနိုင်။ ။ မင်္ဂလာပါ သံအမတ်ကြီး။ အခု သံအမတ်ကြီး တာဝန်ကနေ အနားယူပြီဆိုတော့ သံအမတ်ကြီးနေရာမှာ ဘယ်သူလာမလဲ။ ပြီးတော့ သံအမတ်ကြီးရော ရှေ့ဆက်ဘာလုပ်ဖို့ရှိပါသလဲရှင့်။
ဦးဟောက်ဒိုဆွမ်း။ ။ နောက်လာမယ့် သံအမတ်ကြီးအမိန့်လည်း ထွက်ပြီးပါပြီ။ ကျနော်တို့ နိုင်ငံတော် ပြန်ထမ်းမှာလည်း သတင်းစာမှာလည်း ပါပြီးပါပြီ။ သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်း က Geneva မှာ ၂ နှစ်လောက်ရှိပါပြီ။ အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အနေနဲ့လုပ်တာ။ သူလည်းပဲ career Diplomat ဖြစ်တယ်။ သူလည်း ကျနော့်ထက်ဆိုရင် ၁၅ နှစ်လောက်ငယ်မယ်။ လူငယ်လည်းဖြစ်တယ်၊ တက်တက်ကြွကြွလုပ်နိုင်တယ် ။ အတွေ့အကြုံလည်း အများကြီးရှိတယ်။ New York မှာလည်း အရင်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ဖူးတယ်။ Geneva မှာဆိုရင်လည်း ၂ ကြိမ် ၊ ပထမအကြိမ်ကတော့ သံမှူးဘဝနဲ့ တာဝန်ထမ်းဆောင်တယ်။ နောက်တကြိမ်ကတော့ သံအမတ်ကြီးပေါ့ဗျာ။ အများကြီး လုပ်နိုင်ကိုင်နိုင်၊ ငယ်ရွယ်တဲ့ career Diplomat လည်းဖြစ်ပါတယ်။ အများကြီး လုပ်နိုင်တဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော့်အတွက်ကတော့ အသက်အရဆိုရင်လည်း အငြိမ်းစားယူဖို့အတွက် သက်တမ်းပြည့်တာ ၆ နှစ်လောက် ကျော်ပြီပေါ့။ အငြိမ်းစားယူဖို့အတွက် အချိန်ကျရောက်ပြီ အငြိမ်းစားဆိုတော့ အငြိမ်းစားပေါ့ဗျာ။ အငြိမ်းစားယူတယ်ဆိုတော့လည်း အငြိမ်းစားအနေနဲ့ပဲ ကျနော်နေသွားမှာပါ။
မေး။ ။ ဟုတ်ကဲ့သံအမတ်ကြီး။ အဲတော့ သံအမတ်ကြီးက နှစ်ပေါင်းဘယ်လောက် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သလဲ။အခု လက်ရှိ နယူးရောက် ကုလသမဂ္ဂမှာ မြန်မာသံအမတ်ကြီးအနေနဲ့ ဘယ်နှစ် နှစ်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့လဲရှင်။
ဦးဟောက်ဒိုဆွမ်း။ ။ ကျနော် New York မှာ ကုလသမဂ္ဂ ဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အနေနဲ့ ၄ နှစ်ခွဲပေါ့။ ဒီမတိုင်ခင်တော့ ကနေဒါမှာ မြန်မာသံအမတ်ကြီးအနေနဲ့ ၃ နှစ်ပေါ့နော် ကျနော် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနကိုတော့ ၁၉၇၉ ခုနှစ်မှာ ဝင်တာဖြစ်တဲ့အတွက် ကျနော် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ခြံပေါက်။ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနလုပ်သက် စုစုပေါင်း ၄၁ နှစ်ကျော် ၊ ပင်စင်သွားတဲ့အထိဆိုရင် ၄၂ နှစ် လောက်ရှိမှာပေါ့ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါတယ်။
မေး။ ။ အဲဒီတော့ သံအမတ်ကြီးက မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ သံတမန်တဦးအနေနဲ့ နှစ်ပေါင်းများစွာ ၊ နောက်ထိပ်တန်း သံတမန်တဦးအနေနဲ့ရော နိုင်ငံပေါင်းများစွာမှာ မြန်မာနိုင်ငံ ကိုယ်စားပြုပြီးတော့တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တဲ့ အပိုင်းတွေမှာပေါ့နော် ၊ အထူးသဖြင့် ကုလသမ ဂ္ဂ တကယ့်အကျပ်အတည်း ကာလမှာလည်း သံအမတ်ကြီး တာဝန်ယူ ထမ်းဆောင်ခဲ့ရတဲ့ အတွေ့အကြုံအရ အဓိက မေ့မရနိုင်တဲ့ ဖြတ်သန်းခဲ့ရတဲ့ အခက်အခဲ အဲဒါတွေ ဘာတွေများရှိမလဲရှင့်။
ဦးဟောက်ဒိုဆွမ်း။ ။ အခက်အခဲပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ ကျနော် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန တာဝန်ထမ်းဆောင်ပြီးတော့ ပထမဦးဆုံး တာဝန်ထမ်းဆောင်တာကတော့ ပထမတော့ New York ပေါ့ဗျာ။ New York ကတော့ သိပ်မကြာလိုက်ဘူးပေါ့နော်။ ၁၉၈၄-၁၉၈၅ အဲဒီအချိန်မှာ ကျနော် ပထမဦးဆုံး New York မှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်တယ်။ နောက် ဒုတိယ Assignment အနေနဲ့ ပထမဦးဆုံး ထွက်တာကတော့ Geneva အဲဒီမှာ ၁၉၈၇ -၁၉၉၁ အဲဒီကာလ စဉ်းစားကြည့်ပေါ့ဗျာ ကျနော်တို့ ဒီမိုကရေစီ လှုပ်ရှားမှု အရေးအခင်းကြီးဖြစ်တယ်။ ဖြစ်တော့ အဲဒီမှာ စပြီးတော့ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ပထမဦးဆုံး Geneva မှာရှိတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင် ခေါ်မှာပေါ့နော် အဲဒီမှာ စပြီးတော့ ပြဿနာစပြီး ရင်ဆိုင်ရတာပေါ့နော်။ ရင်ဆိုင်ရတဲ့အပြင်ကို ကျနော်တို့ ၈၇ ခုနှစ်မှာ အဲဒီမတိုင်ခင် တကယ်ဖြစ်တာကတော့ ၉၀ လောက်က စပြီးတော့ UN ကိုရောက်လာတာပေါ့ မြန်မာကိစ္စက။ အဲဒီတော့ ၁၉၈၇ ခုနှစ်မှာ ထူးခြားမှာ မြန်မာနိုင်ငံက ကမ္ဘာ့အဆင်းရဲဆုံးနိုင်ငံစာရင်းထဲကို ဝင်တဲ့နှစ် အဲဒီမှာ ကျနော်က Geneva မှာပဲ စပြီးတော့ ကြုံတွေ့ခဲ့ရတယ်။ အဓိက ပထမ Assignment မှာ ကြံုတွေ့ခဲ့ရတဲ့ ထူးခြားချက် ပထမပေါ့။ နောက် ကျနော် နောက်ဆုံး Assignment ဖြစ်တဲ့ New York Assignment မှာ တကယ့်ကို ထူးခြားတဲ့ အဖြစ်တွေ ကျနော်တို့ ကြံုတွေ့ခဲ့ရတာအများကြီး။ အဓိက မေ့မရနိုင်တဲ့ အဖြစ်ကြီးတွေပေါ့ဗျာ။ နံပတ် ၁ ကတော့ ကျနော်ကတော့ ပြောရမယ်ဆိုရင် ဒီ New York မှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တဲ့ ၄ နှစ်ခွဲမှာ အခက်အခဲတွေ ဘယ်လောက်ရှိသလဲဆိုတာကတော့ ဒါတွေကတော့ ထားလိုက် ၊ ဒါတွေကတော့ မမျှော်မှန်းပဲနဲ့ ဖြစ်လာတဲ့ ကိစ္စတွေ ။ ဒါပေမယ့် ကျနော် မမေ့နိုင်တဲ့ ကျနော်အကြေနပ်ဆုံးပေါေ့နာ် ကျနော်ရဲ့ Career တလျှောက်လုံးမှာ ကျနော်အားအရဆုံးကတော့ ဘာလဲဆိုရင် ၂၀၁၆ ခုနှစ်ပေါေ့နာ် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံမှာ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံက နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်ကနေပြီးတော့မှ ပထမဦးဆုံးအကြိမ် အထွေထွေညီလာခံမှာ မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့တာကတော့ ကျနော့်အနေနဲ့ အမှတ်အရဆုံး၊ ဂုဏ်အယူရဆုံး အဖြစ်အပျက်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ အဲဒါလည်းပြီးရော ၂၀၁၇ မှာ ကျနော်တို့ ပျော်ရွှင်မှုနဲ့ အားရကြေနပ်မှုက သက်တမ်းမရှည်ပဲနဲ့ ၂၀၁၇-၂၀၁၈ လောက်မှာ စပြီးတော့ ရခိုင်ပြဿနာ တရိပ်ရိပ်နဲ့ကြီးမားလာတာ တော်တော်ကို တိုင်းပြည်အတွက် အခက်အခဲကြီးတခုဖြစ်သွားတာကတော့ စိတ်မကောင်းစရာတခုပေါ့ဗျာ။ သို့သော်လည်း ၂၀၁၆ ကုလသမဂ္ဂ မှာ နိုင်ငံရဲ့ အကူးအပြောင်းကာလမှာ ပထမဦးဆုံးအကြိမ် နိုင်ငံတော် အကြီးအကဲအနေနဲ့ လာပြီးတော့ ကမ္ဘာ့မျက်နှာစာမှာ စကားပြောခွင့်ရတာကတော့ ကျနော့်အနေနဲ့ အမှတ်တရအဖြစ်ဆုံးနဲ့ ဂုဏ်အယူဆုံးဖြစ်ပါတယ်လို့ ပြောချင်ပါတယ်။
အင်ကြင်းနိုင်/VOA (Burmese)
NLD ကိုယ်စားလှယ်တွေ ဖမ်းဆီးမှု AA အကြောင်းပြချက် NLD ပယ်ချ
ရခိုင်ပြည်နယ် တောင်ကုတ်မြို့နယ်က အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ၃ ယောက်ကို ဖမ်းဆီးသွားတဲ့ AA ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ရဲ့ အကြောင်းပြချက်ကို NLD ပါတီက ပယ်ချလိုက်တဲ့အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် ကိုသက်နိုင်က ရခိုင်ကနေ သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် မဲဆွယ်စည်းရုံးနေတုန်း ပြီးခဲ့တဲ့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရတဲ့ တောင်ကုတ်မြို့နယ် NLD ပါတီ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ၃ ဦးကို နိုင်ငံရေးရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ခေါ်ယူထိန်းသိမ်းထားတာဖြစ်ကြောင်း AA အဖွဲ့ရဲ့ ကြေညာချက်ကို ပါတီတာဝန်ရှိသူတွေက ပယ်ချလိုက်တာပါ။ AA အဖွဲ့ကတော့ မြန်မာအာဏာပိုင်တွေ ဖမ်းဆီးထားတဲ့ ရခိုင်ပြည်သူတွေနဲ့ နိုင်ငံရေးသမားတွေ ကျောင်းသားတွေကို ပြန်လွှတ်ပေးရင် NLD ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေကိုလည်း ပြန်လွှတ်ပေးမယ့်အကြောင်း ပြောဆိုထားပေမဲ့ တောင်းဆိုချက်ဟာ ကျိုးကြောင်းဆီလျော်မှု မရှိဘူးလို့ NLD ပါတီပြောခွင့်ရ ဒေါက်တာမျိုးညွန့်ကပြောပါတယ်။
"အဓိကတော့ သူတို့က ဖမ်းဆီးထားတဲ့ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း သုံးဦးကို စစ်သုံ့ပန်းတွေ အဖြစ်ဖော်ပြတယ်။ ပြီးတော့ သုံ့ပန်းချင်းလဲလှယ်ဖို့ တောင်းဆိုတာပေါ့နော်။ တောင်းဆိုတဲ့ လူတွေကလည်း စစ်သုံ့ပန်းမဟုတ်ပါဘူး။ ကျနော်တို့ ကိုယ်စားလှယ်လောင်း သုံးဦးကလည်း စစ်သုံ့ပန်း မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဒီတောင်းဆိုမှုဟာ ဆီလျော်မှုမရှိဘူးလို့ ပြောချင်ပါတယ်။"
AA အဖွဲ့ရဲ့ မနေ့တုန်းက ထုတ်ပြန်ချက်မှာတော့ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေ အဆုံးသတ်ရေးနဲ့ နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းတွေ ပြေလည်စေရေး တွေ့ဆုံဆွေးနွေးဖို့ အသင့်ရှိကြောင်းလည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း AA အဖွဲ့ကို အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် အစိုးရက တရားဝင်သတ်မှတ်ထားပြီး ရခိုင်ပြည်နယ်မှာလည်း တပ်မတော်နဲ့ တိုက်ပွဲတွေ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေတာပါ။ နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးမောင်မောင်စိုး ကတော့ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေကို နိုင်ငံရေးအရ အဖြေမရှာနိုင်ဘဲ ဖြစ်နေတဲ့ အကျိုးဆက်အဖြစ် သုံးသပ်ပါတယ်။
"ပထမတော့ AA အနေနဲ့ တပ်နဲ့ပဲ တိုက်ပွဲဖြစ်တာပေါ့ နောက်ပိုင်းမှာတော့ NLD အစိုးရနဲ့ပါ ပြဿနာတွေ ဖြစ်လာတော့ AA ဘက်ကလည်း NLD လွှတ်တော်အမတ်တွေကို ဖမ်းဆီးတာတွေ ရှိလာသလို အစိုးရဘက်ကလည်း AAကို အကြမ်းဖက် အဖွဲ့အဖြစ်ကြေငြာတာရှိလာတဲ့ အခါကျကတော့ AA ကိုတိုက်နေတဲ့ တပ်မတော်ကို ချီးကျူးတွေ ရှိလာတယ်။ အဲဒီအခါကျတော့ တစ်ဘက်နဲ့ တစ်ဘက်က ပိုပြီးတော့ ဆက်ဆက်ထိမခံဖြစ်လာကြတယ်။ အပြန်အလှန်တိုက်ခိုက်လာတယ်။ ဆိုတာကတော့ သွားတစ်ချောင်းအတွက် သွားတစ်ချောင်း မျက်လုံးတစ်ဘက်အတွက် မျက်လုံး တစ်လုံး ပြန်လည်ပေးဆပ်ရမယ်ဆိုတဲ့ ဟာမူရာဘီ ဥပဒေမျိုး မြင်လာရတာပေါ့ အဲတာကတော့ စစ်ပွဲတွေရဲ့ အကျိုးဆက် စစ်ပွဲကို ရပ်ဆိုင်းအောင်မလုပ်နိုင်တဲ့ အကျိုးဆက်ပေါ့။ ဒါကြောင့်စစ်ပွဲ ရပ်ဖို့လိုတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ တစ်ဘက်နဲ့ တစ်ဘက် ပြင်းပြင်းထန်ထန်တိုက်ခိုက်ကြလိမ့်မယ်လို့ မြင်ပါတယ်။"
AA အဖွဲ့ကတော့ အရင်ကလည်း NLD လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တချို့ကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းပြီး သင့်တော်တဲ့ အခြေအနေမျိုးမှာ ပြန်လွှတ်ပေးခဲ့ဘူးကြောင်းလည်း ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ပြောဆိုထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း နိုင်ငံရေးအရ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းတဲ့ လုပ်ရပ်မျိုးဟာ လက်ခံနိုင်စရာ မရှိဘူးလို့လည်း ဖန်တီးအိမ် ရွေးကောက်ပွဲလေ့လာစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ ဒါရိုက်တာ ဒေါ်ခင်လေးငယ်ကပြောပါတယ်။
"ဖန်တီးအိမ်က ရွေးကောက်ပွဲ လေ့လာစောင့်ကြည့်ရေးလုပ်တယ်။ အထူးသဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုတွေကို အဓိကလေ့လာစောင့်ကြည့်တာပေါ့နော်။ ဒီဟာကတော့ ရွေးကောက်ပွဲ အကြမ်းဖက်မှု မြောက်ပါတယ်။ နောက် ဖမ်းဆီးခံရတဲ့ထဲမှာ ရည်ရွယ်သည်ဖြစ်စေ၊ မရည်ရွယ်သည်ဖြစ်စေ၊ အမျိုးသမီး နှစ်ယောက်တောင် ပါနေတယ်။ ကျမတို့ကတော့ အပြင်းအထန်ရှုံ့ချပါတယ်။ ကျမတို့က ဒီလို ရွေးကောက်ပွဲ အကြမ်းဖက်မှုတွေကို လက်မခံနိုင်ပါဘူး။ ပြည်သူတွေရဲ့ အသံကို ငြိမ်းချမ်းတဲ့နည်းနဲ့ ကိုယ်စားပြုမှုခံယူမယ့် ရွေးကောက်ပွဲကို လက်နက်အားကိုးနဲ့ အနှောင့်အယှက်ပေးတဲ့ ဖြစ်စဉ်တွေကိုတော့ ကျမတို့ စောင့်ကြည်သူအနေနဲ့ မနှစ်သက်ပါဘူးရှင့်။"
မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ အမေရိကန်နဲ့ ပြင်သစ်သံရုံးတွေကလည်း NLD လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ၃ ဦး ဖမ်းဆီးခံရတဲ့အပေါ် စိုးရိမ်ကြောင်း ကြေညာချက်တွေ ထုတ်ပြန်ပြောဆိုထားကြပါတယ်။ ဒီမိုကရေစီစနစ်မှာ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေအားလုံး ဘေးကင်းလုံခြုံမှုရှိရှိ မဲဆွယ်စည်းရုံးခွင့်ရှိဖို့ လိုကြောင်းလည်း အမေရိကန်သံရုံးရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြခဲ့တာပါ။ ပြင်သစ်သံရုံးကတော့ ဖမ်းဆီးမှုအပေါ် ပြစ်တင်ရှုတ်ချကြောင်းနဲ့ ဖမ်းဆီးခံထားရသူတွေကို ဘေးကင်းလုံခြံုမှုရှိရှိ ပြန်လွှတ်ပေးဖို့လည်း တောင်းဆိုထားပါတယ်။
သက်နိုင်/VOA (Burmese)
https://burmese.voanews.com/a/rakhine-nld-aa-conflict/5628303.html
ဖျက်သိမ်းခံရတဲ့ UDP ပါတီ အယူခံဝင်ဖို့ပြင်နေ
နှင်းဆီပါတီ လို့ခေါ်တဲ့ ညီညွတ်သောဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ UDP ကို ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ဖျက်သိမ်းတဲ့အပေါ် ပါတီဘက်က အယူခံဝင်သွားမယ်လို့ ပါတီအထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဦးကျော်စွာထက်ဦးက ပြောလိုက်ပါတယ်။
ပါတီဝင်အင်အား ခြောက်သိန်းကျော်ရှိပြီး လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်း တစ်ထောင်ကျော် ဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရရှိထားတဲ့ UDP ပါတီကို ဖျက်သိမ်းလိုက်ပြီလို့ အောက်တိုဘာ ၁၇ ရက်မှာ UEC က ကြေညာလိုက် ပေမယ့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေအနေနဲ့ အယူခံဝင်သွားမယ်လို့ UDP ပါတီ တွဲဖက်အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဦးကျော်စွာထက်ဦးက ပြောပါတယ်။
ပါတီဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျော်မြင့်ဟာ ထောင်ပြေးမှုနဲ့ အမှုရင်ဆိုင်နေရပြီး ငွေကြေးခဝါချမှု ၊ နိုင်ငံရေးပါတီများ မှတ်ပုံတင် ဥပဒေ၊ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး ဥပဒေတွေနဲ့ ငြိစွန်းတဲ့အတွက် အရေးယူဖို့ ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ အောက်တိုဘာလ ၁၅ ရက်နေ့က နေပြည်တော် သမ္မတအိမ်တော် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ သမ္မတရုံး ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဦးဇော်ဌေး က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ပါတီကို ဖျက်သိမ်းသလို ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအမည်တွေကို ပယ်ဖျက်လိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။
အယူခံဝင်တဲ့လုပ်ထုံးလုပ်နည်း ပြဌာန်းထားတဲ့ မရှိတဲ့အတွက် ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်က ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှာမဟုတ်ဘူးလို့ မိတ္ထီလာမြို့က တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ ဦးအောင်သိန်းက သုံးသပ်ပါတယ်။
“ဦးဇော်ဌေးရဲ့ စကားလုံးအရ သုံးရင် ကနဦးတွေ့ရှိချက်အရ ဒီငွေတွေဟာ တရားမဝင်ငွေကြေးတွေဖြစ်တယ်။ အဲဒီငွေကြေးတွေကို ပါတီလုပ်ငန်းနဲ့ ဒီပါတီကိုယ်စားလှယ်တွေက အသုံးပြုနေတယ်ဆိုတဲ့ ကနဦးစစ်ဆေး ချက်တွေအရဆိုရင်တော့ ဘယ်လိုနည်းနဲ့မှ သူတို့အတွက် နောက်ထပ်အခွင့်အရေးမရှိတော့ဘူး။ ဒါက လက်ရှိ ဥပဒေအရ ငြိစွန်းနေတာဆိုတော့။ နောက်တစ်ခုက အယူခံတက်ခွင့်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်း မရှိဘူးလေ။ သူ့ရဲ့ ကျင့်ထုံး လုပ်ထုံးလုပ်နည်း ပြဌာန်းထားတာမရှိဘူး။ ဒါကြောင့် အဲဒါကလည်း မဖြစ်နိုင်ဘူး လို့ ယူဆတယ်။ ပါတီသိက္ခာအရ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးသိက္ခာအရ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေအရ အယူခံတင်ချင်လည်း တင်မှာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ မျှော်လင့်ချက်မရှိဘူးလို့ပဲ သုံးသပ်ပါတယ်။”
ပါတီဖျက်သိမ်းခံရပြီး ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေကိုပါ ပယ်ဖျက်လိုက်တဲ့အပေါ် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ပြင်ဆင်ထားတဲ့ အမျိုးသားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဦးထွန်းအောင်က သူတို့နစ်နာ ခဲ့ရတာတွေကို ပြောပါတယ်။
ပါတီဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျော်မြင့်(ခေါ်) ဝှါးဟူဟာ ငွေကြေးခဝါခံမှုနဲ့ ၁၉၉၉ ခုနှစ်ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီး မန္တလေးထောင်ကနေ ထွက်ပြေးသွားခဲ့တာပါ။ ၂၀၁၃ - ၁၄ ခုနှစ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ ပြန်လည်ရောက်ရှိလာခဲ့တာပါ။
ဥက္ကဋ္ဌကိုယ်တိုင်က အခုလိုဥပဒေချိုးဖောက်မှုမျိုးတွေ လုပ်ဆောင်ခဲ့တဲ့အတွက် ပါတီအပေါ် စိတ်ပါဝင်စားမှု မရှိတော့ဘူးလို့ ပန်းဘဲတန်းမြို့နယ် တိုင်းဒေသကြီးလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် ဦးမြင့်သန်းက ပြောပါတယ်။
UDP ပါတီက ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မယ့် ပန်းဘဲတန်းမြို့နယ် ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဦးနေမျိုးဝင်းကလည်း သူဝါသနာပါတဲ့ ပညာဒါနလုပ်ငန်းတွေကို ပိုပြီး အားသွန်ခွန်စိုက်လုပ်ကိုင်သွား မယ်လို့ ပြောပါတယ်။
UDP ပါတီဟာ ၂၀၁၅ ခုနှစ်ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၁၂ ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ပြီး အခု ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာလည်း ပါတီဝင်အင်အား ဒုတိယအများဆုံးနဲ့ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ လုပ်ဆောင်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကရင်ပြည်နယ် မြဝတီမြို့မှာလည်း UDP ပါတီဝင်တချို့ဟာ သူတို့နှစ်သက်တဲ့ပါတီကို ဝန်းရံဖို့ ပြင်ဆင်နေတယ်လို့ ဒေသခံတွေပြောပြချက်အရသိရပါတယ်။
RFA Burmese
https://www.rfa.org/burmese/news/udp-will-appeal-uec-10202020054657.html
Subscribe to:
Posts
(
Atom
)
