ICJ ေနာကၦံုးေန႔ ဂမၻီယာ ေလြ္ာကႅဲခ္က္

(Zawgyi/Unicode)

်မႏၼာႏုိင္ငံမြာ ႐ိုဟငၢ္ာေၾတေအပၚ လူမ္ဳိးတုႏ္းသတ္်ဖတၹဳိ႔ရၫ္႐ၾယၡ္ကၷဲ႔ လုပၡဲ့တယၦဳိၿပီး ႏုိင္ငံတကာတရား႐ံုး ICJ မြာ တရားၿစဲထားတဲ့အမႈအၾတက္ ႏြစၹက္ ေတၾကာ့်ပႏ္ ေလြ္ာကၳားခ္က္ေၾတကို ဒီေကန႔ ေပးၾကပါတယ္။တရားၿစဲတဲ့ Gambia ႏိုင္ငံဖကၠ ေလြ္ာကၳားတင္်ပၿပီးၾသားပါၿပီ။ ်မႏၼာႏုိင္ငံေကတာ့ မၾကာခငၷာရီပိုင္းအခ္ိႏၼြာ ေပးမြာ်ဖစၸါတယ္။

ဒီေကန႔ Gambia ႏိုင္ငံဘကၠ တင္်ေပလြ္ာကၳားၾသားၾကတဲ့ ဥေပဒပညာ႐ြင္ေၾတက ေမန႔က ်မႏၼာႏိုင္ငံဘကၠ ေလြ္ာကႅဲခ္က္ေၾတကို ်ပႏႅၫ္ေခ္ပခဲ့ၾကသလို၊ ႐ုိဟငၢ္ာေၾတေအပၚ လူမ္ဳိးတုံး သတ္်ဖတၱဲ့ ေအ်ခေအနပိုဆိုးမလာေအာင္ ကာၾကယၱားဆီးမႈေၾတ တရား႐ံုးက ဆံုး်ဖတၡ္မြတၹဳိ႔ လိုအပၱယၦိဳတဲ့ အခ္က္ေၾတကို အဓိကထား ေလြ္ာကၳားၾသားၾကတာ်ဖစၸါတယ္။ ဒီေလြ္ာကၳားခ္က္ေၾတကို တရား႐ံုးထဲမြာ ကိုယၱဳိင္သတင္းယူခဲ့တယ္ VOA ်မႏၼာပိုင္းအယၵီတာ ဦးေက္ာၨံသာကို မစု်မၾတၼႏၠ တိုက္႐ိုကၦက္ၾသယ္ေမး်မႏ္းမြာ်ဖစၸါတယ္။

ေမး ။ ။ ဒီေကန႔ Gambia ဘကၠ ဘယႅိဳအခ္က္ေၾတနဲ႔ ေလြ္ာကၳားတင္်ပၾသားၾကသလဲဆုိတာကို ေ်ပာ်ပပါဦး ဦးေက္ာၨံသာ႐ြင္။

ဦးေက္ာၨံသာ။ ။ ပထမဦးဆံုးက ဂမၻီယာရဲ႕ ပထေမလြ္ာကၳားခ္ကၠိဳ ်မႏၼာႏိုင္ငံဘကၠ ေခ္ပတဲ့ေနရာမြာ သူ႔တို႔ေလြ္ာကၳားခ္ကၠိဳ အမြႏၲကယ္ ေမခ္ပႏိုငၡဲ့ဘူး ၊ မတံု႔်ပႏၷိုငၻဴးဆိုတာကို သူတို႔ သက္ေသ သာဓကနဲ႔ သူတို႔ တင္်ပပါတယ္။ ပထမေအနနဲ႔ေကတာ့ အခ္က္အလကၸိဳင္းဆိုင္ရာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဂမၻီယာဘကၠ အဓိက ေလြ္ာကႅဲတဲ့ ေ႐ြ႕ေနခ္ဳပ္်ဖစၱဲ့ Paul Reichler က တင္်ပတယ္ အဲဒီမြာ ်မႏၼာအစိုးရဟာ ႐ိုဟငၢ္ာေၾတေအပၚ လူမ္ိဳးတံုးသတ္်ဖတၹိဳ႕ က္ဴးၾလႏၡဲ့တဲ့ intent ႐ြိတာကို သူတို႔ မဟႏ္႔တားႏိုငၡဲ့ဘူး။ က္ဴးၾလႏၹိဳ႕ ်ဖစၹိဳ႕ ကိေစၥၾတကို မဟႏ္႔တားႏိုငၻဴး ဆိုတာကို အဓိက ေ်ပာၾသားတာ ်ဖစၸါတယ္။ ်မႏၼာအစိုးရ ကိုယၱိဳငၠ အထူးသ်ဖင့္ ်မႏၼာစစၱပၠ လကၷကၠိဳငၱျပၹဲ႔ေၾတရဲ႕ ရကၥကၼႈ ၊ ဒီလူမ္ိဳးစုေၾတေအပၚ ရကၥကၼႈကို သူတို႔ မဟႏ္႔တားခဲ့ဘူး ဆိုတာကို အဲဒီလို ရကၥကၼႈေၾတ က္ဴးၾလႏၼႈေၾတ႐ြိတယၦိဳတာကို ေ်ပာၾသားတယ္၊ သူတို႔ မဟႏ္႔တားခဲ့ဘူး ဆိုတာကို ေအထာက္အထား နဲ႔ ေခ္ပၾသားတာကို ေၾတ႔ရတယ္ ၊ ပထမဆံုးေအနနဲ႔ေကတာ့။ အထူးသ်ဖင့္ သူတို႔အ်ငင္းျပားမႈေၾတကို ေမ်ပာဘူး ၊ ျရာေၾတဖ္ကၦီးခံရတာ၊ လိငၠိစၥ ေစာၠားခံရတာ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဗိုလၡ္ဳပၼြဴးႀကီး မင္းေအာငႅိႈင္ Facebook ထဲမြာ ဒီကိစၥကို က္ေနာၱဳိ႔ အ်ပတ္႐ြင္းေတာ့မယၦိဳတာေၾတ ေရးထားခဲ့တာနဲ႔ တၾက ေအထာက္အထားကို ဦးစားေပးၿပီးေတာ့ သူ တကၱက္ၾၾကၾၾကတင္်ပၾသားပါတယ္ ဒါေကတာ့ ပထမဦးဆံုးတင္်ပတဲ့ ေ႐ြ႕ေနႀကီးတင္်ပခဲ့တာပါ။

ေမး။ ။ ဒီေန႔ ဂမၻီယာ ဘကၠ ဥေပဒပညာ႐ြင္ ၃ ေယာကၳဲက ပထဆံုး ေလြ္ာကၳား တင္်ပၾသားတဲ့ ဦးေက္ာၨံသာေ်ပာသလိုပဲ ဥေပဒပညာ႐ြင္ Paul Reichler ပါ။ ေနာက္ဥေပဒပညာ႐ြေငၱယာက္်ဖစၱဲ့ ပါေမာကၡ Pierre d’ Argent ေ်ပာၾသားတဲ့ထဲမြာေတာ့ ICJ မြာ အခုအမႈကိစၥ စီရငၸိဳျငၡင့္ ႐ြိသလားလို႔ ေမန႔က ်မႏၼာဖကၠ ေမးျခႏ္းထုတ္ၾသားတဲ့ အခ္ကၠိဳ ်ပႏ္ေခ္ပၾသားတာေၾတ႔ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ပါေမာကၡ ဒါေဂ္ာႏ္းရဲ႕ ေလြ္ာကၳားခ္က္ေၾတကိုလဲ ေ်ပာ်ပပါဦး ဦးေက္ာၨံသာ႐ြင့္။

ဦးေက္ာၨံသာ။ ။ ပါေမာကၡ Pierre d’ Argent ေလြ္ာကၳားတာေကတာ့ သူက အခ္က္အလက္ ဥေပေဒၾကာင္းအရ ဘာကို ေခ္ပသလဲဆိုရင္ ဒီကိစၥဟာ OIC နဲ႔ ်ဖစၱာမဟုတၻဴး Gambia ႏိုင္ငံနဲ႔ ်ဖစၱဲ့ အမႈ်ဖစၱယ္။ Gambia ႏိုင္ငံဟာ တရားၿစဲဆိုႏိုျငၡင့္႐ြိတယ္။ သူ႔မြာ ၿစဲဆိုဖို႔ အျခင့္အာဏာအ်ပၫ့္႐ြိတယ္ ဒါ proxy ေအနနဲ႔ လုပၱာမဟုတၻဴးဆိုတာ ေ်ပာပါတယ္။ သူဟာ ကုလ အၿဖဲ႔၀ငၷိုင္ငံတခုလၫ္း ်ဖစၱယ္ ဆိုေတာ့ Gambia ႏိုင္ငံဟာ OIC ရဲ႕ ၾသဇာအာဏာေအာကၠ လုပၱာမဟုတၻဴး ။ ကႏ္႔ၾကကၥရာမ႐ြိဘူးဆိုၿပီးေတာ့ သူေ်ပာၾသားပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ရကၠိဳ အ်ခား OIC အၿဖဲ႔၀ငၷုိင္ငံေၾတက ေထာကၡံသလိုပဲ ေကနဒါ နဲ႔ နယ္သလႏ္ ႏိုင္ငံေၾတကလၫ္း ေထာကၡံတယ္ က္ႏၲဲ့ႏိုင္ငံေၾတကလၫ္း ေထာကၡံလာမယႅိဳ႕ ေမြ္ာႅင့္တဲ့ေအၾကာင္း ေ်ပာၾသားပါတယ္။

ေမး။ ။ Gambia ဘကၠ ေလြ္ာကၳားတဲ့ ေနာကၦံုး ဥေပဒပညာ႐ြေငၠတာ့ ပါေမာေကၡ႐ြ႕ေနႀကီး Philippe Sands ်ဖစၸါတယ္။ ICJ တရား႐ံုးမြာ အရငၦံုး်ဖတၡဲ့ဖူးတဲ့ သာဓကတခုကိုလၫ္း သူေ်ပာၾသားတာေၾတ႔ပါတယ္။ ပါေမာေကၡ႐ြ႕ေနႀကီး Philippe Sands သူေ်ပာၾသားတဲ့ အခ္က္ေၾတကိုလၫ္း ဦးေက္ာၨံသာ ေ်ပာ်ပပါဦး႐ြင့္။

ဦးေက္ာၨံသာ။ ။ ဟုတၠဲ့ ၁၉၆၀ ႏြျစႅႏၲဳႏ္းက အာဖရိက ေတာငၸိဳင္းမြာ ်ဖစၡဲ့တဲ့ အီသီယိုးပီးယားတို႔ liberia တို႔ ႏိုင္ငံေၾတက ေတာင္ အာဖရိကႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေလြ္ာကၳားတဲ့ ကိစၥ်ဖစၸါတယ္ ။ အဲဒီတုႏ္းက Provisional Measure ထုတ္ေပးဖို႔ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တရားရံုးက လကၼခံခဲ့ပါဘူး။ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေပၚၾလငၳင္႐ြား်ခင္းမ႐ြိလို႔ ငါတို႔ဟာ ဒါကို ပလပႅိဳကၱယၦိဳတဲ့ တရားစီရငၼႈ ႐ြိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီစီရငၼႈကို ်မႏၼာဘကၠ ေထာက္်ပတယ္၊ အဲဒီတုႏ္းက ဒီလို႐ြိခဲ့တယ္ ဒီလိုကိစၥလၫ္း တရားရံုးက စီရငၷိုျငၡင့္မ႐ြိဘူး ဆိုတာ သူတို႔ ေလြ္ာကႅဲၾသားတဲ့အၾတက္ေၾကာင့္ အဲဒါကို သူက ်ပႏ္ေထာက္်ပပါတယ္။ အဲဒီအတိုင္း လုပၡဲ့တဲ့အၾတက္ေၾကာင့္ ေတာင္အာဖရိက ကိစၥမြာလၫ္း ပယၡ္ခဲ့တာ ႐ြိတယ္၊ အဲဒီလို ပယၡ္ခဲ့လို႔ တရားရံုးက ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ေ၀ဖႏ္်ခင္းခံခဲ့ရတယ္။ အခုလၫ္း ဒီအမြားကို ဆက္ၿပီးေတာ့ က္ဴးၾလႏၼယၦိဳရင္ တရားရံုးလၫ္း သမိုင္းမလြ ်ဖစၼယၦိဳတာကို ေအထာက္အထားနဲ႔တၾက ေလြ္ာကႅဲၾသားပါတယ္။ သူက တကယ့္တမ္း ဒီေန႔ အားလံုး လႊမ္းၿခံဳၿပီးေတာ့ ေ်ပာရရင္ေတာ့ သူတို႔ ေလြ္ာကၳားခ္ေကၠတာ့ intent ႐ြိတယ္၊ စီရငၸိဳျငၡင့္႐ြိတယ္ တရားရံုးမြာ Gambia ဘကၠ ၿစဲဆိုပိုျငၡင့္ အ်ပၫ့္႐ြိတယ္ Provisional Measure လို႔ ေခၚတဲ့ လေကၱလာလိုကၷာရဖို႔ ဆက္ၿပီးေတာ့ intent ႐ြိေေနသးတဲ့အၾတက္ ဒါကို ဟႏ္႔တားထားဖို႔ လိုတယ္။ ဒီအမိႏ္႔ကို ခ္မြတၹိဳ႕ လိုတယ္ ဆိုတာကို ေလြ္ာကႅဲၾသားတာပါ။ ဒါကို စၪ္းစားၿပီးေတာ့ ေနာကၷာရီပိုင္းအၾတင္းမြာ ်မႏၼာဘကၠ ဘယႅိဳ ဒုတိယအႀကိမ္ ခုခံေခ္ပ လာမလဲဆိုတာေကတာ့ က္ေနာၱိဳ႕ ေစာင့္ၾကည့ၹိဳ႕ အဆင္သင့္်ဖစ္ေနပါတယ္။

အခုလို Gambia ဘကၠ ဒီေကန႔ ေတၾကာ့်ပႏ္ေလြ္ာကၳားခ္က္ေၾတကိုၾကၫ့္ရင္ အဓိကက ႐ုိဟငၢ္ာေၾတေအပၚ လူမ္ဳိးတုႏ္းသတ္်ဖတၱဲ့ ေအ်ခေအန ပိုဆိုးမလာေအာင္ ကာၾကယၱားဆီးႏုိငၼယ့္ ေဆာင္႐ၾကၡ္က္ေၾတကုိ တရား႐ံုးေကန ခ္မြတ္ေပးဖုိ႔ လိုအပၱယၦဳိတာကို ဥေပဒပညာ႐ြင္ေၾတဖကၠ အခ္က္အလက္ေၾတနဲ႔ ပိုၿပီးခိုငၼာေအာင္ တင္်ပၾသားၾကတယႅိဳ႕ ေ်ပာႏိုငၱာေပါ့ ဦးေက္ာၨံသာ႐ြင့္။

ေမး။ ။ မၾကာခင္ နာရီပိုင္းအၾတင္းမြာ ်မႏၼာဘကၠလၫ္း ေလြ္ာကႅဲတင္်ပမယၦိဳေတာ့ ်မႏၼာဘကၠ ဘယႅိဳအခ္က္ေၾတကို ခုခံေခ္ပမယႅိဳ႕ ဦးေက္ာၨံသာေအနနဲ႔ ေမြ္ာႅင့္သလဲ႐ြင့္

ဦးေက္ာၨံသာ။ ။ ဒါေကတာ့ ႀကိဳတငၡႏ္႔မြႏ္းရခကၸါတယ္။ ်မႏၼာဘေကၠတာ့ အခ္က္အလကၸိဳင္း ေစာေစာေက်ပာထားတဲ့ ဟိုဘကၠ ေ်ပာတာ ဟႏ္႔တားဖို႔ မႀကိဳးစားခဲ့ဘူးဆိုတာ အဓိက ေ်ပာတယ္၊ စစၱပၻကၠ ရကၥကၠ္ဴးၾလႏၼႈေၾတတကယ္႐ြိခဲ့တယၦိဳတာကို ်မႏၼာဘကၠ ၀ႏၡံၿပီးသား်ဖစ္ေနပါလားဆိုတဲ့ေမးျခႏ္းေမးပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္ေလး အၾကကၠ္က္ေ်ပာၾသားတယႅိဳ႕ ဆိုရမြာပါ။ အခု်မႏၼာဘကၠ ဒါကို ဘယႅိဳ ေခ္ပလာမလဲဆိုတာ က္ေနာၱိဳ႕လၫ္း စိတ္၀ငၱစားေစာင့္ၾကည့္ေနတယႅိဳ႕ ေ်ပာရမြာပါ။

Netherlands ႏိုင္ငံ The Hague ၿမိဳ႕က ICJ တရား႐ံုးမြာ ေလြ္ာကၳားတင္်ပခ္က္ေၾတကို ကိုယၱိဳင္သတင္းယူေနတဲ့ ဦးေက္ာၨံသာ်ဖစၸါတယ္။

.........................

ICJ ေနာက္ဆုံးေန႔ ဂမ္ဘီယာ ေလွ်ာက္လဲခ်က္

(Unicode)

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္ဖို႔ရည္႐ြယ္ခ်က္နဲ႔ လုပ္ခဲ့တယ္ဆိုၿပီး ႏိုင္ငံတကာတရား႐ုံး ICJ မွာ တရားစြဲထားတဲ့အမႈအတြက္ ႏွစ္ဖက္ တေၾကာ့ျပန္ ေလွ်ာက္ထားခ်က္ေတြကို ဒီကေန႔ ေပးၾကပါတယ္။တရားစြဲတဲ့ Gambia ႏိုင္ငံဖက္က ေလွ်ာက္ထားတင္ျပၿပီးသြားပါၿပီ။ ျမန္မာႏိုင္ငံကေတာ့ မၾကာခင္နာရီပိုင္းအခ်ိန္မွာ ေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။

ဒီကေန႔ Gambia ႏိုင္ငံဘက္က တင္ျပေလွ်ာက္ထားသြားၾကတဲ့ ဥပေဒပညာရွင္ေတြက မေန႔က ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္က ေလွ်ာက္လဲခ်က္ေတြကို ျပန္လည္ေခ်ပခဲ့ၾကသလို၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ လူမ်ိဳးတုံး သတ္ျဖတ္တဲ့ အေျခအေနပိုဆိုးမလာေအာင္ ကာကြယ္တားဆီးမႈေတြ တရား႐ုံးက ဆုံးျဖတ္ခ်မွတ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြကို အဓိကထား ေလွ်ာက္ထားသြားၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေလွ်ာက္ထားခ်က္ေတြကို တရား႐ုံးထဲမွာ ကိုယ္တိုင္သတင္းယူခဲ့တယ္ VOA ျမန္မာပိုင္းအယ္ဒီတာ ဦးေက်ာ္ဇံသာကို မစုျမတ္မြန္က တိုက္႐ိုက္ဆက္သြယ္ေမးျမန္းမွာျဖစ္ပါတယ္။

ေမး ။ ။ ဒီကေန႔ Gambia ဘက္က ဘယ္လိုအခ်က္ေတြနဲ႔ ေလွ်ာက္ထားတင္ျပသြားၾကသလဲဆိုတာကို ေျပာျပပါဦး ဦးေက်ာ္ဇံသာရွင္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ။ ။ ပထမဦးဆုံးက ဂမ္ဘီယာရဲ႕ ပထမေလွ်ာက္ထားခ်က္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္က ေခ်ပတဲ့ေနရာမွာ သူ႔တို႔ေလွ်ာက္ထားခ်က္ကို အမွန္တကယ္ မေခ်ပႏိုင္ခဲ့ဘူး ၊ မတုံ႔ျပန္ႏိုင္ဘူးဆိုတာကို သူတို႔ သက္ေသ သာဓကနဲ႔ သူတို႔ တင္ျပပါတယ္။ ပထမအေနနဲ႔ကေတာ့ အခ်က္အလက္ပိုင္းဆိုင္ရာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဂမ္ဘီယာဘက္က အဓိက ေလွ်ာက္လဲတဲ့ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ျဖစ္တဲ့ Paul Reichler က တင္ျပတယ္ အဲဒီမွာ ျမန္မာအစိုးရဟာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္ဖို႔ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ intent ရွိတာကို သူတို႔ မဟန႔္တားႏိုင္ခဲ့ဘူး။ က်ဴးလြန္ဖို႔ ျဖစ္ဖို႔ ကိစၥေတြကို မဟန႔္တားႏိုင္ဘူး ဆိုတာကို အဓိက ေျပာသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရ ကိုယ္တိုင္က အထူးသျဖင့္ ျမန္မာစစ္တပ္က လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ေတြရဲ႕ ရက္စက္မႈ ၊ ဒီလူမ်ိဳးစုေတြအေပၚ ရက္စက္မႈကို သူတို႔ မဟန႔္တားခဲ့ဘူး ဆိုတာကို အဲဒီလို ရက္စက္မႈေတြ က်ဴးလြန္မႈေတြရွိတယ္ဆိုတာကို ေျပာသြားတယ္၊ သူတို႔ မဟန႔္တားခဲ့ဘူး ဆိုတာကို အေထာက္အထား နဲ႔ ေခ်ပသြားတာကို ေတြ႕ရတယ္ ၊ ပထမဆုံးအေနနဲ႔ကေတာ့။ အထူးသျဖင့္ သူတို႔အျငင္းပြားမႈေတြကို မေျပာဘူး ၊ ႐ြာေတြဖ်က္ဆီးခံရတာ၊ လိင္ကိစၥ ေစာ္ကားခံရတာ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္ Facebook ထဲမွာ ဒီကိစၥကို က်ေနာ္တို႔ အျပတ္ရွင္းေတာ့မယ္ဆိုတာေတြ ေရးထားခဲ့တာနဲ႔ တကြ အေထာက္အထားကို ဦးစားေပးၿပီးေတာ့ သူ တက္တက္ႂကြႂကြတင္ျပသြားပါတယ္ ဒါကေတာ့ ပထမဦးဆုံးတင္ျပတဲ့ ေရွ႕ေနႀကီးတင္ျပခဲ့တာပါ။

ေမး။ ။ ဒီေန႔ ဂမ္ဘီယာ ဘက္က ဥပေဒပညာရွင္ ၃ ေယာက္ထဲက ပထဆုံး ေလွ်ာက္ထား တင္ျပသြားတဲ့ ဦးေက်ာ္ဇံသာေျပာသလိုပဲ ဥပေဒပညာရွင္ Paul Reichler ပါ။ ေနာက္ဥပေဒပညာရွင္တေယာက္ျဖစ္တဲ့ ပါေမာကၡ Pierre d’ Argent ေျပာသြားတဲ့ထဲမွာေတာ့ ICJ မွာ အခုအမႈကိစၥ စီရင္ပိုင္ခြင့္ ရွိသလားလို႔ မေန႔က ျမန္မာဖက္က ေမးခြန္းထုတ္သြားတဲ့ အခ်က္ကို ျပန္ေခ်ပသြားတာေတြ႕ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ပါေမာကၡ ဒါေဂ်ာန္းရဲ႕ ေလွ်ာက္ထားခ်က္ေတြကိုလဲ ေျပာျပပါဦး ဦးေက်ာ္ဇံသာရွင့္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ။ ။ ပါေမာကၡ Pierre d’ Argent ေလွ်ာက္ထားတာကေတာ့ သူက အခ်က္အလက္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ဘာကို ေခ်ပသလဲဆိုရင္ ဒီကိစၥဟာ OIC နဲ႔ ျဖစ္တာမဟုတ္ဘူး Gambia ႏိုင္ငံနဲ႔ ျဖစ္တဲ့ အမႈျဖစ္တယ္။ Gambia ႏိုင္ငံဟာ တရားစြဲဆိုႏိုင္ခြင့္ရွိတယ္။ သူ႔မွာ စြဲဆိုဖို႔ အခြင့္အာဏာအျပည့္ရွိတယ္ ဒါ proxy အေနနဲ႔ လုပ္တာမဟုတ္ဘူးဆိုတာ ေျပာပါတယ္။ သူဟာ ကုလ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံတခုလည္း ျဖစ္တယ္ ဆိုေတာ့ Gambia ႏိုင္ငံဟာ OIC ရဲ႕ ၾသဇာအာဏာေအာက္က လုပ္တာမဟုတ္ဘူး ။ ကန႔္ကြက္စရာမရွိဘူးဆိုၿပီးေတာ့ သူေျပာသြားပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ရက္ကို အျခား OIC အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံေတြက ေထာက္ခံသလိုပဲ ကေနဒါ နဲ႔ နယ္သလန္ ႏိုင္ငံေတြကလည္း ေထာက္ခံတယ္ က်န္တဲ့ႏိုင္ငံေတြကလည္း ေထာက္ခံလာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္တဲ့အေၾကာင္း ေျပာသြားပါတယ္။

ေမး။ ။ Gambia ဘက္က ေလွ်ာက္ထားတဲ့ ေနာက္ဆုံး ဥပေဒပညာရွင္ကေတာ့ ပါေမာကၡေရွ႕ေနႀကီး Philippe Sands ျဖစ္ပါတယ္။ ICJ တရား႐ုံးမွာ အရင္ဆုံးျဖတ္ခဲ့ဖူးတဲ့ သာဓကတခုကိုလည္း သူေျပာသြားတာေတြ႕ပါတယ္။ ပါေမာကၡေရွ႕ေနႀကီး Philippe Sands သူေျပာသြားတဲ့ အခ်က္ေတြကိုလည္း ဦးေက်ာ္ဇံသာ ေျပာျပပါဦးရွင့္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ။ ။ ဟုတ္ကဲ့ ၁၉၆၀ ႏွစ္လြန္တုန္းက အာဖရိက ေတာင္ပိုင္းမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အီသီယိုးပီးယားတို႔ liberia တို႔ ႏိုင္ငံေတြက ေတာင္ အာဖရိကႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေလွ်ာက္ထားတဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္ ။ အဲဒီတုန္းက Provisional Measure ထုတ္ေပးဖို႔ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တရား႐ုံးက လက္မခံခဲ့ပါဘူး။ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေပၚလြင္ထင္ရွားျခင္းမရွိလို႔ ငါတို႔ဟာ ဒါကို ပလပ္လိုက္တယ္ဆိုတဲ့ တရားစီရင္မႈ ရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီစီရင္မႈကို ျမန္မာဘက္က ေထာက္ျပတယ္၊ အဲဒီတုန္းက ဒီလိုရွိခဲ့တယ္ ဒီလိုကိစၥလည္း တရား႐ုံးက စီရင္ႏိုင္ခြင့္မရွိဘူး ဆိုတာ သူတို႔ ေလွ်ာက္လဲသြားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အဲဒါကို သူက ျပန္ေထာက္ျပပါတယ္။ အဲဒီအတိုင္း လုပ္ခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေတာင္အာဖရိက ကိစၥမွာလည္း ပယ္ခ်ခဲ့တာ ရွိတယ္၊ အဲဒီလို ပယ္ခ်ခဲ့လို႔ တရား႐ုံးက ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ေဝဖန္ျခင္းခံခဲ့ရတယ္။ အခုလည္း ဒီအမွားကို ဆက္ၿပီးေတာ့ က်ဴးလြန္မယ္ဆိုရင္ တရား႐ုံးလည္း သမိုင္းမလွ ျဖစ္မယ္ဆိုတာကို အေထာက္အထားနဲ႔တကြ ေလွ်ာက္လဲသြားပါတယ္။ သူက တကယ့္တမ္း ဒီေန႔ အားလုံး လႊမ္းၿခဳံၿပီးေတာ့ ေျပာရရင္ေတာ့ သူတို႔ ေလွ်ာက္ထားခ်က္ကေတာ့ intent ရွိတယ္၊ စီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိတယ္ တရား႐ုံးမွာ Gambia ဘက္က စြဲဆိုပိုင္ခြင့္ အျပည့္ရွိတယ္ Provisional Measure လို႔ ေခၚတဲ့ လက္တေလာလိုက္နာရဖို႔ ဆက္ၿပီးေတာ့ intent ရွိေနေသးတဲ့အတြက္ ဒါကို ဟန႔္တားထားဖို႔ လိုတယ္။ ဒီအမိန႔္ကို ခ်မွတ္ဖို႔ လိုတယ္ ဆိုတာကို ေလွ်ာက္လဲသြားတာပါ။ ဒါကို စဥ္းစားၿပီးေတာ့ ေနာက္နာရီပိုင္းအတြင္းမွာ ျမန္မာဘက္က ဘယ္လို ဒုတိယအႀကိမ္ ခုခံေခ်ပ လာမလဲဆိုတာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနပါတယ္။

အခုလို Gambia ဘက္က ဒီကေန႔ တေၾကာ့ျပန္ေလွ်ာက္ထားခ်က္ေတြကိုၾကည့္ရင္ အဓိကက ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္တဲ့ အေျခအေန ပိုဆိုးမလာေအာင္ ကာကြယ္တားဆီးႏိုင္မယ့္ ေဆာင္႐ြက္ခ်က္ေတြကို တရား႐ုံးကေန ခ်မွတ္ေပးဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတာကို ဥပေဒပညာရွင္ေတြဖက္က အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ပိုၿပီးခိုင္မာေအာင္ တင္ျပသြားၾကတယ္လို႔ ေျပာႏိုင္တာေပါ့ ဦးေက်ာ္ဇံသာရွင့္။

ေမး။ ။ မၾကာခင္ နာရီပိုင္းအတြင္းမွာ ျမန္မာဘက္ကလည္း ေလွ်ာက္လဲတင္ျပမယ္ဆိုေတာ့ ျမန္မာဘက္က ဘယ္လိုအခ်က္ေတြကို ခုခံေခ်ပမယ္လို႔ ဦးေက်ာ္ဇံသာအေနနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္သလဲရွင့္

ဦးေက်ာ္ဇံသာ။ ။ ဒါကေတာ့ ႀကိဳတင္ခန႔္မွန္းရခက္ပါတယ္။ ျမန္မာဘက္ကေတာ့ အခ်က္အလက္ပိုင္း ေစာေစာကေျပာထားတဲ့ ဟိုဘက္က ေျပာတာ ဟန႔္တားဖို႔ မႀကိဳးစားခဲ့ဘူးဆိုတာ အဓိက ေျပာတယ္၊ စစ္တပ္ဘက္က ရက္စက္က်ဴးလြန္မႈေတြတကယ္ရွိခဲ့တယ္ဆိုတာကို ျမန္မာဘက္က ဝန္ခံၿပီးသားျဖစ္ေနပါလားဆိုတဲ့ေမးခြန္းေမးပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္ေလး အကြက္က်က်ေျပာသြားတယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ။ အခုျမန္မာဘက္က ဒါကို ဘယ္လို ေခ်ပလာမလဲဆိုတာ က်ေနာ္တို႔လည္း စိတ္ဝင္တစားေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္လို႔ ေျပာရမွာပါ။

Netherlands ႏိုင္ငံ The Hague ၿမိဳ႕က ICJ တရား႐ုံးမွာ ေလွ်ာက္ထားတင္ျပခ်က္ေတြကို ကိုယ္တိုင္သတင္းယူေနတဲ့ ဦးေက်ာ္ဇံသာျဖစ္ပါတယ္။

ဦးေက္ာၨံသာ/VOA Burmese
စု်မၾတၼႏ္/VOA Burmese
https://burmese.voanews.com