ၾကား်ဖတ္ေအရးေပၚအစီအစၪ္ လိုအပ္ေၾကာင္း ဂမၻီယာ ေလြ္ာကႅဲ

(Zawgyi/Unicode)

႐ုိဟငၢ္ာေၾတေအပၚ လူမ္ဳိးတုံး သတ္်ဖတၼႈ ျစပၥဲျခ္ကၷဲ႔ ်မႏၼာႏုိင္ငံေအပၚ တရားစဲႀဆဳိထားတဲ့ ICJ ႏုိင္ငံတကာ တရား႐ုံးမြာ ဒီေကန႔ တတိေယန႔နဲ႔ ေနာကၦဳံးေန႔အ်ဖစ္ ၂ ဘက္အ်ပႏ္အလြႏ္ ေလြ္ာကႅဲခ္က္ေၾတ တင္ၾသင္းေနၾကပါတယ္။

ICJ မြာ တရားလုိလုပ္ တရားစဲႀဆဳိခဲ့တဲ့ ဂမၻီယာႏုိင္ငံက ဥေပဒ အက္ဳိးေဆာင္ေၾတေကတာ့ ႐ုိဟငၢ္ာေၾတေအပၚ ႀကီးေလးတဲ့ ရာဇ၀တၼႈေၾတ က္ဳးၾလႏၡဲ့ေၾကာင္းနဲ႔ ဒါကုိလၫ္း ခုခံေခ္ပမယ့္ ်မႏၼာဘကၠ ကုိယၥားလြယ္အဖဲျ႔ကုိ ဦးေဆာငႅာတဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ အတုိငၸငၡံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာငၦႏ္းစုၾကၫၠ ေမန႔တုႏ္းက ေလြ္ာကႅဲခ္က္ေပးရာမြာ ်ငင္းဆႏၡဲ့တာ မ႐ြိေၾကာင္းလၫ္း ေ်ပာဆုိခဲ့တာပါ။

်မႏၼာႏုိင္ငံမြာ ႐ုိဟငၢ္ာေၾတေအပၚ လူမ္ဳိးတုံး သတ္်ဖတၹဳိ႔ ရၫ္ျရယၡ္က္ ႐ြိခဲ့ေၾကာင္းလၫ္း ေအလးထား ထပၼံေ်ပာဆုိခဲ့သလုိ၊ ေအ်ခေအေနၾတကုိ ဟႏ္႔တားႏုိငၹဳိ႔ ေအရးေပၚ အစီအမံေၾတ လုိအပ္ေၾကာင္းလၫ္း ေလြ္ာကႅဲခဲ့ၾကပါတယ္။

ရခုိင္်ပၫၷယၼြာ ်ဖျစၸားခဲ့တဲ့ လူ႔အျခင့္ေအရး ခ္ဳိးေဖာကၼႈ ျစပၥဲျခ္က္ေၾတဟာ လူမ္ဳိးတုံး သတ္်ဖတၼႈ ေမ်မာက္ေၾကာင္း ေမန႔တုႏ္းကပဲ ICJ မြာ ေလြ္ာကႅဲခ္က္ေပးခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ အတုိငၸငၡံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာငၦႏ္းစုၾကၫၠလၫ္း ဒီေကန႔ ၾကားနာပဲျ အဆုံးမသတၡငၼြာ ျစပၥဲျခ္က္ေၾတကုိ ေခ္ပလိမ့္မယႅဳိ႔လၫ္း ခႏ္႔မြႏ္းရပါတယ္။

၂၀၁၇ ခုႏြစၱဳႏ္းက ရခုိင္်ပၫၷယ္ေ်မာကၸဳိင္းမြာ႐ြိတဲ့ ရဲကင္းစခႏ္းေၾတကို ARSA ႐ုိဟငၢ္ာ အျစႏ္းေရာက္အဖဲျ႔က စီးနင္းတုိကၡဳိကၱာကို ်မႏၼာစစၱပၠ တုံ႔်ပႏ္ရာမြာ ႐ုိဟငၢ္ာျမတၦလင္ အမ္ားအ်ပား ေသဆုံးၿပီး အိမၷီးခ္င္း ဘဂလၤားေဒ့႐ြၷဳိင္ငံကို သိႏ္းနဲ႔ခ္ီ ၾထက္ေ်ပးခဲ့ၾကရတဲ့ေအပၚ တာ၀ႏ္႐ြိသူေၾတကုိ ေဖာၳဳတ္ ေအရးယူဖုိ႔ ကုလသမဂၢ တာ၀ႏ္႐ြိသူေၾတ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀ႏ္းနဲ႔ လူ႔အျခင့္ေအရး လႈပ္႐ြားသူေၾတက တုိၾကၱႏ္းခဲ့ၾကသလုိ အခုေနာကၦဳံး ICJ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာ တရား႐ုံးေၾတမြာ ေအရးယူႏုိငၹဳိ႔အထိ ႀကိဳးပမ္းလာၾကတာပါ။

႐ုိဟငၢ္ာဆုိတဲ့ အသုံးအႏႈႏ္းကုိ လကၼခံတဲ့ ်မႏၼာအစုိးရေကတာ့ လူ႔အျခင့္ေအရး ခ္ဳိးေဖာကၼႈ ျစပၥဲျခ္က္ေၾတနဲ႔ ပတ္သကႅဳိ႔ စုံစမ္းေဖာၳဳတၡဲ့တာေၾတ၊ ေဖာၳဳတၹဳိ႔ ႀကိဳးစားေနတာေၾတ ႐ြိေနၿပီး ေအရးယူခဲ့တာေၾတ ႐ြိခဲ့ေၾကာင္းလၫ္း ေ်ပာဆုိထားတာပါ။

[Unicode Version]

႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ လူမ်ိဳးတုံး သတ္ျဖတ္မႈ စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ တရားစြဲဆိုထားတဲ့ ICJ ႏိုင္ငံတကာ တရား႐ုံးမွာ ဒီကေန႔ တတိယေန႔နဲ႔ ေနာက္ဆုံးေန႔အျဖစ္ ၂ ဘက္အျပန္အလွန္ ေလွ်ာက္လဲခ်က္ေတြ တင္သြင္းေနၾကပါတယ္။

ICJ မွာ တရားလိုလုပ္ တရားစြဲဆိုခဲ့တဲ့ ဂမ္ဘီယာႏိုင္ငံက ဥပေဒ အက်ိဳးေဆာင္ေတြကေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ႀကီးေလးတဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြ က်ဳးလြန္ခဲ့ေၾကာင္းနဲ႔ ဒါကိုလည္း ခုခံေခ်ပမယ့္ ျမန္မာဘက္က ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ကို ဦးေဆာင္လာတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က မေန႔တုန္းက ေလွ်ာက္လဲခ်က္ေပးရာမွာ ျငင္းဆန္ခဲ့တာ မရွိေၾကာင္းလည္း ေျပာဆိုခဲ့တာပါ။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ လူမ်ိဳးတုံး သတ္ျဖတ္ဖို႔ ရည္႐ြယ္ခ်က္ ရွိခဲ့ေၾကာင္းလည္း အေလးထား ထပ္မံေျပာဆိုခဲ့သလို၊ အေျခအေနေတြကို ဟန႔္တားႏိုင္ဖို႔ အေရးေပၚ အစီအမံေတြ လိုအပ္ေၾကာင္းလည္း ေလွ်ာက္လဲခဲ့ၾကပါတယ္။

ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ စြပ္စြဲခ်က္ေတြဟာ လူမ်ိဳးတုံး သတ္ျဖတ္မႈ မေျမာက္ေၾကာင္း မေန႔တုန္းကပဲ ICJ မွာ ေလွ်ာက္လဲခ်က္ေပးခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း ဒီကေန႔ ၾကားနာပြဲ အဆုံးမသတ္ခင္မွာ စြပ္စြဲခ်က္ေတြကို ေခ်ပလိမ့္မယ္လို႔လည္း ခန႔္မွန္းရပါတယ္။

၂၀၁၇ ခုႏွစ္တုန္းက ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ ရဲကင္းစခန္းေတြကို ARSA ႐ိုဟင္ဂ်ာ အစြန္းေရာက္အဖြဲ႕က စီးနင္းတိုက္ခိုက္တာကို ျမန္မာစစ္တပ္က တုံ႔ျပန္ရာမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာမြတ္ဆလင္ အမ်ားအျပား ေသဆုံးၿပီး အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံကို သိန္းနဲ႔ခ်ီ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရတဲ့အေပၚ တာဝန္ရွိသူေတြကို ေဖာ္ထုတ္ အေရးယူဖို႔ ကုလသမဂၢ တာဝန္ရွိသူေတြ အပါအဝင္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝန္းနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြက တိုက္တြန္းခဲ့ၾကသလို အခုေနာက္ဆုံး ICJ အပါအဝင္ ႏိုင္ငံတကာ တရား႐ုံးေတြမွာ အေရးယူႏိုင္ဖို႔အထိ ႀကိဳးပမ္းလာၾကတာပါ။

႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ အသုံးအႏႈန္းကို လက္မခံတဲ့ ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ခဲ့တာေတြ၊ ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတာေတြ ရွိေနၿပီး အေရးယူခဲ့တာေတြ ရွိခဲ့ေၾကာင္းလည္း ေျပာဆိုထားတာပါ။

VOA Burmese
https://burmese.voanews.com