၂၀၁၉ Ramon Magsaysay ဆုရွင္ ကုိေဆြ၀င္းနဲ႔ ေမးျမန္းခန္း

၂၀၁၉ ေရမြန္မက္ေဆးေဆးဆုရွင္ကိုေဆြဝင္း

အာရွတုိက္ရဲ႕ ႏုိဘယ္လ္ဆုလုိ႔ တင္စားေခၚေ၀ၚၾကတဲ့ Ramon Magsaysay ဆုရွင္အျဖစ္ ဒီႏွစ္မွာ ေရြးခ်ယ္ခံရသူေတြထဲ Myanmar Now သတင္းဌာန အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ကုိေဆြ၀င္းလည္း ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ လြတ္လပ္ၿပီး၊ က်င့္၀တ္သိကၡာနဲ႔ ညီတဲ့၊ လူမႈဘ၀ေတြကို ထဲထဲ၀င္၀င္ ေရးသားတဲ့ သတင္းစာပညာကို ဆြဲကိုင္သူ၊ တရားမွ်တမႈနဲ႔ အမွန္ တရားကို ရွာေဖြရာမွာ မဆုတ္မနစ္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သူ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရတာပါ။ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ Ramon Magsaysay ဆုရွင္ ကုိေဆြ၀င္းကုိ ဗြီအိုေအျမန္မာပိုင္းက မဆုမြန္ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းရာမွာေတာ့ သူက ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရတဲ့အေပၚ ခံစားခ်က္ကုိ အခုလုိ စေျပာျပပါတယ္။

ကိုေဆြဝင္း။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ က်ေနာ့္ကို လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ပတ္ေလာက္က အေၾကာင္းၾကားတယ္။ သတင္းစာပညာအားျဖင့္ လူထုကို အက်ိဳးျပဳတယ္ေပါ့၊ လူ႕အဖြဲ႔အစည္းကို အက်ိဳးျပဳတယ္၊ လူေတြရဲ့ ဒုကၡ သုကၡကို သက္သာရာ ရေအာင္၊ ေနာက္ျပီးေတာ့ မေတာ္မတရား ခံစားရသူေတြ၊ တရားမွ်တမႈကို အတိုင္းအတာတခုအထိ ရေအာင္ ဆိုျပီး အဲဒီလို ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြနဲ႔ လုပ္ေဆာင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ခင္ဗ်ားကို ေပးပါတယ္ဆိုျပီး စာနဲ႔လွမ္းပို႔ျပီး အေၾကာင္းၾကားတာပါ ခင္ဗ်။


ဆုရတာ ဘယ္လို ခံစားရသလဲဆိုေတာ့ ဆုရတဲ့အခါက်ေတာ့ ကို႔ လို႕ကန္႕လန္႕ေတာ့ ခံစားရတာေပါ့ဗ်ာ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီတိုင္းျပည္မွာ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒုကၡေတြလဲအမ်ားၾကီးပဲ။ အဲဒီ ဒုကၡ သုကၡေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ ႏိုင္ရာ ႏိုင္ရာ လုပ္ေနတဲ့ သူေတြလည္း တပံုၾကီးပဲ။ တခ်ိဳ႕လည္း လူမသိဘူး။ တခ်ိဳ႕လည္း လူသိၾကတယ္။ ဒါမ်ိဳးေတြေပါ့ဗ်ာ။ လူမသိသူေတြက ပိုမ်ားတယ္။ ဒါတပိုင္း။ ေနာက္တပိုင္းက်ေတာ့ သတင္းမီဒီယာေလာကမွာဆိုရင္လည္းပဲ က်ေနာ္တို႔ထက္ ပိုျပီးေတာ့ မွန္မွန္ကန္ကန္၊ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ကိုယ့္ဖာသာကိုယ္ ရိုးရိုးသားသား ၾကိဳးၾကိဳးစားစားနဲ႔ လုပ္ကိုင္ေနတဲ့သူေတြက အမ်ားၾကီး ရွိတယ္ေလ။ သတင္းမီဒီယာေလာကမွာေရာ၊ တျခားနယ္ပယ္ေတြမွာေရာ ဟိုးေလးတေက်ာ္ မျဖစ္တဲ့အေျခအေနသာလွ်င္ ရွိသာရွိလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ့္အလုပ္ကိုယ္ ၾကိဳးၾကိဳးစားစားနဲ႔ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို အက်ိဳးျပဳေနတဲ့သူေတြ တပံုၾကီးပဲေလ။ အဲဒါေၾကာင့္မုိ႕လို႕ အဲဒီလူေတြထဲကေနျပီးေတာ့ အေရြးခံရတာက်ေတာ့ ေၾသာ္၊ ငါ အမႈျဖစ္လို႔ ငါ့ကို လူေတြ႕ျပီးေတာ့မွ အေရြးခံရတာလားဆိုျပီးေတာ့ စိတ္ထဲက နည္းနည္း မ်က္ႏွာပူစရာေကာင္းပါတယ္။

မဆုမြန္။ ။
ဟုတ္ကဲ့။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုမ်ိဳး လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ၊ ႏိုင္ငံမွာ လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥေတြ၊ ေနာက္ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥေတြကို ကိုေဆြ၀င္း ထဲထဲ၀င္၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ ဒီလိုမ်ိဳး ကိုေဆြ၀င္းရဲ့ သတင္းေဆာင္းပါးေတြကတဆင့္ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့တာေတြ၊ သိခဲ့တာေတြလည္း ရွိတယ္။ ဒီလိုအတြက္ေၾကာင့္ ဒီဆုေပးျခင္းဟာ ကိုေဆြ၀င္းရဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈအေပၚ ပိုျပီးေတာ့ ခြန္အား ျဖစ္ေစလား။ ျပီးေတာ့ ပိုျပီးလုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ဆႏၵေတြ ပိုျပီး ေပၚေပါက္လာႏိုင္လား။

ကိုေဆြ၀င္း။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ ပိုျပီးေတာ့မွ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခြန္အားေတာ့ ျဖစ္ေပၚလာေစပါတယ္။ ကိုယ့္အလုပ္ကိုယ္ေတာ့ ပိုျပီးေတာ့မွ - ေၾသာ္၊ ငါ့အလုပ္က အေရးၾကီးပါလား၊ တခါတေလက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က လုပ္သာလုပ္ေနရတာေလ။ အဓိကအားျဖင့္ ကိုယ္အင္မတန္၀ါသနာပါတဲ့ အလုပ္ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔က တခါတေလက်ရင္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို အက်ိဳးျပဳခ်င္တာေရာ၊ တခါတေလက်ရင္လည္းပဲ ျမန္မာျပည္မွာ အားလံုးအဆင္ေျပသြားေအာင္ က်ေနာ္တို႔က အဆင္မေျပတဲ့ေနရာကို သြားျပီးေတာ့ အဲဒီလို လုပ္ရမွ သေဘာက်တဲ့ ဗီဇစရိုက္ေတြ ရွိေနတာေပါ့။ အဆင္မေျပတဲ့ႏိုင္ငံမွာ အားလံုးေျပလည္သြားျပီး အဆင္မေျပတာေတြ မရွိေတာ့ရင္ ဒုကၡ သုကၡ ႏိုင္ငံေတြကို သြားျပီးေတာ့မွ သတင္းေရးမယ္။ အဲဒီလို သေဘာမ်ိဳးေပါ့ဗ်ာ။ တခါတေလက်ေတာ့လည္းပဲ က်ေနာ္တို႔ရဲ့ ၀ါသနာေၾကာင့္လဲပဲ က်ေနာ္တို႔က လုပ္ေနရတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္ေပါ့ေလ။ လူဆုိတာက အသိအမွတ္ျပဳခံရတာကို လူတိုင္းက သေဘာက်ၾကတယ္။ အလားတူပဲ က်ေနာ္တို႔လည္း သေဘာက်ပါတယ္ ခင္ဗ်။

မဆုမြန္။ ။ ဟုတ္ကဲ့ပါ။ အခုလတ္တေလာမွာ ကိုေဆြ၀င္းက အမႈရင္ဆုိင္ေနရတာနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ တရားရံုးက ပလပ္လိုက္တဲ့အတြက္ ေလာေလာဆယ္မွာ ကိုေဆြ၀င္းကို စြဲဆိုထားတဲ့ အမႈေတြကိုလည္း ရုပ္သိမ္းခဲ့တာေတြ ရွိတယ္ေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ဒီလို တရားစြဲဆိုမႈေတြ၊ အေရးယူမႈေတြ ကိုယ့္အေပၚ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြလည္း ရွိေနတဲ့အေပၚမွာေရာ ကိုေဆြ၀င္း ဘယ္လို ျဖတ္သန္းခဲ့တာေတြ ရွိလဲ။

ကိုေဆြ၀င္း။ ။ နံပတ္ ၁ ကေတာ့ က်ေနာ္တို႕က အခုလိုမ်ိဳး တုိင္းျပည္က ကေမာက္ကမ ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္၊ ဒုကၡ သုကၡေရာက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ တခုခု လုပ္ေပးႏိုင္တာကို က်ေနာ္တို႔က အင္မတန္ ပီတိျဖစ္တယ္။ တရားရံုးမွာဆုိရင္ လူေတြရဲ႕ ဒုကၡ သုကၡေတြကို ေလ့လာခြင့္ရတယ္။ တရားသူၾကီးေတြရဲ့ အခန္းက႑၊ ဥပေဒအက်ိဳးေဆာင္ေတြရဲ့ အခန္းက႑၊ ေရွ႕ေနေတြရဲ့ အခန္းက႑၊ ဒါေတြကိုလည္း က်ေနာ္တို႔က အနီးကပ္ မ်က္ေမွာက္ျမန္မာျပည္ရဲ့ အေျခအေနေတြ အားလံုးကို ေလ့လာခြင့္ရတယ္ဆုိေတာ့ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ က်ေနာ္တို႔က ကိုယ့္အလုပ္ကိုယ္ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ႏွစ္ႏွစ္ျခိဳက္ျခိဳက္နဲ႔ျဖစ္ေနတာက တပိုင္း၊ ဒါေပမယ့္ ခုနက ေျပာသလို အႏၱရာယ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ မရွိဘူးလားဆိုေတာ့ ခံစားရပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔အျမဲတမ္းပဲ ေထာင္ႏႈတ္ခမ္း၀ကို လမ္းေလွ်ာက္ေနသလို အျမဲတမ္းပဲ ခံစားရတယ္။ အဲဒီလုိမ်ိဳးေတာ့ ခံစားရတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း က်ေနာ္တို႔အတြက္ ဒါက အထူးအဆန္းေတာ့ မဟုတ္ဘူးေလ။ ေမြးဖြားလာကတည္းကကိုက ဒီတုိင္းျပည္က လံုုျခံဳစိတ္ခ်မႈမွ မရွိတာ။


မဆုမြန္။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ ကိုေဆြ၀င္းကို ဆုက သူတို႔ လာေပးဖို႔ ရွိလား။ ကိုေဆြ၀င္း ဘယ္လိုအစီအစဥ္လုပ္ထားတာ ရွိလဲ။

ကိုေဆြ၀င္း။ ။ အိႏၵိယ၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ ထိုင္း စတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ၄၊ ၅ ေယာက္ေလာက္ ရွိပါတယ္။ တျခား အလားတူဆုရတဲ့သူေတြ ရွိတာကို ေတြ႕တယ္။ သူတို႔အားလံုးနဲ႕အတူ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ မနီလာမွာ ဆုသြားယူရမွာပါ။ စက္တင္ဘာ ၉ ရက္ေန႔မွာ ဆုေပးမွာပါ။

မဆုမြန္။ ။ ေက်းဇူးပါ ကိုေဆြ၀င္း။

ဗြီအုိေအ ျမန္မာပုိင္းရဲ႕ အစီအစဥ္ေတြကုိ မဇၥ်ိမသတင္းဌာနရဲ႕ ႐ုပ္သံအစီအစဥ္ေတြမွာ ထုတ္လႊင့္ဖုိ႔ မိတ္ဆက္တဲ့ ဇြန္လ ၂၉ ရက္ေန႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က အခမ္းအနားအတြင္း “မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ အေျခအေနႏွင့္ ဒီမိုကေရစီေရခ်ိန္” ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေဆြးေႏြးပဲြမွာလည္း သတင္းသမား တဦးအေနနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ရပ္တည္ခ်က္ကုိ ကုိေဆြ၀င္းက အခုလုိ ေဆြးေႏြးခဲ့ဖူးပါတယ္။

“အခု က်ေနာ္တို႕ကို ေျပာတာ၊ constructive reporting ဆိုတာ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ reporting ပဲ။ ဒါကေတာ့ စစ္အာဏာရွင္ကာလတေလွ်ာက္လံုး က်ေနာ္တို႔ကို ေျပာလာခဲ့တာေတြေပါ့။ အခုက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကို ဘာေျပာလဲဆိုေတာ့ patriotic reporting - မ်ိဳးခ်စ္ရမယ္ဆိုတဲ့ဟာမ်ိဳးေတြ။ ဒီစကားလံုးေတြကို Myanmar Press Council က လူၾကီးတေယာက္ကိုယ္တိုင္ကုိက ဒါေတြ ေျပာလာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါက က်ေနာ္တို႔ရဲ့ profession ကို အင္မတန္ နားလည္မႈ လြဲမွားတာပဲ။ က်ေနာ္တို႔ရဲ့ profession ဟာ ဘာလဲ - it’s very scientific. Scientific မွာ identity မရွိဘူး။ Geologist တေယာက္က ေက်ာက္တံုး ၁ တံုးကို ေလ့လာတဲ့အခါမွာ ဒါ ငါ့ရဲ့ အေမရိကန္ေက်ာက္တံုးဆိုျပီး ေလ့လာလို႔ မရဘူး။ မင္းဟာမင္း အာဖရိက ကကဲ တူးလာတူးလာ၊ အိမ္သာတြင္းထဲကပဲ တူးလာတူးလာ၊ ငါ့အလုပ္က ဒီေက်ာက္တံုးထဲမွာ ဘာ ingredients ေတြပါတယ္၊ ဘာ element ေတြ ပါေနတယ္။ ဒီအမ်ိဳးအစားေတြကို က်ေနာ္တို႔က ေလ့လာဖို႔။ ေလ့လာတဲ့အတိုင္းကို က်ေနာ္တို႔ကေနresult ထုတ္ေပးဖို႔ပဲ တာ၀န္ရွိတယ္။ ဒါကေတာ့ ငါ့ အေမရိကန္ ေက်ာက္မို႔လို႔ ငါနည္းနည္းပါးပါး ပိုျပီးေတာ့ ငါေျပာလိုက္မယ္ဆိုျပီး လုပ္လို႔မရပါဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔အတြက္ Journalism has no boundary ပါပဲ။ ကိုယ့္ဖာသာကိုယ္ ဗုဒၶဘာသာတေယာက္ဆိုရင္ ေကာင္းပါတယ္၊ ရိပ္သာမွာ တရားသြားအားထုတ္၊ ေန႔စဥ္ ၀ိပႆနာအားထုတ္၊ ေနာက္ ဥပုသ္ေတြေစာင့္၊ ကိစၥမရွိဘူး။ It’s your personal ပဲေလ။ ဒါေပမယ့္ ဒီသတင္းတပုဒ္ ထုတ္တဲ့အခါက်ရင္ေတာ့ you have no identity ပဲ။ It’s very scientific. ဒါေလးေတာ့ က်ေနာ္ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ေက်းဇူးပါပဲ။ ”

Ramon Magsaysay ဆုရွင္ေတြအျဖစ္ အရင္တုန္းကလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံက အက္ဒြတ္ ေလာ႐ုံ၊ တီးတီးလုစ္ ေဒါက္တာစင္သီယာေမာင္၊ ကေစာ၀ါး၊ ဆုိင္းေရာ္လဖုိင္၊ ႐ုပ္ရွင္သ႐ုပ္ေဆာင္ ဦးေက်ာ္သူ တုိ႔ကုိလည္း ခ်ီးျမွင့္ခံခဲ့ရဖူးပါတယ္။

မဆုမြန္ / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com