မိန္းကေလးခ်င္းလက္ထပ္တာ ဥပေဒနဲ႔ဆန္႔က်င္သလား

လိင္တူလက္ထပ္ပြဲကို လူသိရွင္ၾကားေၾကညာျပဳလုပ္

ႏိုဝင္ဘာလ ၄ ရက္ေန႔က ျပည္ၿမိဳ႕ ပန္းတင္ေက်း႐ြာမွာ ထူးထူးဆန္းဆန္း မဂၤလာပြဲတပြဲကို လူသိရွင္ၾကား က်င္းပဆင္ႏႊဲသြားခဲ့ပါတယ္။

ထူးဆန္းတယ္ဆိုရတာက သတို႔သမီးေရာ၊ သတို႔သားေရာဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြခ်ည္းျဖစ္ေနလို႔ပါ။ မဂၤလာပြဲဆင္ယင္က်င္းပခ်ိန္အတြင္းမွာေတာ့ တေယာက္က အမ်ိဳးသား အသြင္ယူထားတယ္။ က်န္တေယာက္က အမ်ိဳးသမီးအသြင္။ နာမည္ကလည္း တေယာက္က အမ်ိဳးသားနာမည္၊ က်န္တေယာက္က အမ်ိဳးသမီးနာမည္။ အမ်ိဳးသားနာမည္က ေမာင္ေအးကို၊ အမ်ိဳးသမီးနာမည္က မသီတာလႈိင္ပါတဲ့။ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ လိင္တူမဂၤလာပြဲဆိုတာကို ရပ္သိ႐ြာသိ႐ုံသာမက တႏိုင္ငံလုံးကို အသိေပးေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ ခိုးေၾကာင္ခိုးဝွက္ တိုးတိုးတိတ္တိတ္လုပ္ခဲ့တာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီမဂၤလာပြဲဟာ သမား႐ိုးက် ျမန္မာ့အစဥ္အလာအျမင္ကို လႈပ္ယမ္းပစ္လိုက္တယ္။ ဒီအေၾကာင္းဟာ ရပ္ထဲ႐ြာထဲမွာ၊ လူမႈကြန္ရက္စာမ်က္ႏွာေပၚမွာ ေျပာစမွတ္တခုျဖစ္လို႔ သြားပါတယ္။

မဂၤလာေဆာင္ပုံက တရား႐ုံးသြားၿပီး လက္ထပ္စာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီး က်မ္းက်ိန္မဂၤလာေဆာင္တာမဟုတ္ဘူး။ အဲသလိုပုံစံနဲ႔ မဂၤလာေဆာင္မယ္ဆိုရင္ တရားသူႀကီးပါ ေခါင္းကိုက္သြားႏိုင္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးႏွစ္ေယာက္မဂၤလာေဆာင္ တာကို လက္ထပ္ေပးလို႔ရမရ တရားသူႀကီးေတာင္မွ ဇေဝဇဝါျဖစ္ေကာင္းျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။

သူတို႔က ျမန္မာ့႐ိုးရာဓေလ့ထုံးတမ္းအစဥ္အလာအတိုင္း ဘိသိက္သြန္းေလာင္းၿပီး မဂၤလာပြဲ ဆင္ႏႊဲသြားတာပါ။ အဲသလို ႐ိုးရာနည္းနဲ႔ မဂၤလာေဆာင္တာဟာ တရားဝင္ပါသလား။ ျမန္မာ့ဓေလ့ထုံးတမ္းဥပေဒအရ ပုဆိုးတန္းတင္ အၾကင္လင္မယားျဖစ္ေၾကာင္းကို အေရွ႕ ၇ အိမ္ အေနာက္ ၇ အိမ္ အသိေပးေၾကညာၿပီးရင္ တရားဝင္တယ္လို႔ ဆိုထားေလေတာ့ သာမန္အားျဖင့္ တရားဝင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔က သာမန္မဟုတ္ေလေတာ့ တရားဝင္မွ ဝင္ပါစ။

အရင္ကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေယာက္်ားခ်င္း မဂၤလာေဆာင္တာမ်ိဳး ရွိခဲ့ဖူးပါၿပီ။

EPA

ဥပေဒနဲ႔ ညီမညီ

ရာဇသတ္ႀကီးဥပေဒရဲ႕ ဓမၼတာႏွင့္ဆန္႔က်င္ေသာျပစ္မႈမ်ား ေခါင္းစဥ္ေအာက္က ပုဒ္မ ၃၇၇ မွာ အခုလိုေဖာ္ျပထားပါတယ္။

"ေယာက္်ားႏွင့္ျဖစ္ေစ၊ မိန္းမႏွင့္ျဖစ္ေစ၊ တိရစာၦန္ႏွင့္ျဖစ္ေစ မည္သူမဆို၊ မိမိအလိုအေလ်ာက္ ဓမၼတာႏွင့္ဆန္႔က်င္ေသာ ကာမစပ္ယွက္မႈကိုျပဳလွ်င္၊ ထိုသူကို တသက္တကြၽန္းဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဆယ္ႏွစ္ထိ ေထာင္ဒဏ္တမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္လည္းခ်မွတ္ႏိုင္သည္။"

ျပစ္ဒဏ္က ေပါ့ေသးေသးမွ မဟုတ္ပါပဲကလား။ တသက္တကြၽန္းျဖစ္ေစ၊ ဆယ္ႏွစ္ျဖစ္ေစလို႔ ဆိုပါတယ္။ ေယာက္်ားတေယာက္က ကိုယ့္အိမ္ေထာင္ဘက္ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ဓမၼတာကို ဆန္႔က်င္တဲ့ ကာမစပ္ယွက္မႈ ျပဳရင္ေတာင္မွ ေထာင္ဒဏ္တသက္တကြၽန္းက်ႏိုင္ပါသတဲ့။

ဒါဟာ လက္ရွိတည္ဆဲဥပေဒပါ။ ဘယ္သူမဆို သိထားအပ္တဲ့ ဥပေဒလို႔ ဆိုရပါလိမ့္မယ္။ ဥပေဒဆိုတာ မသိလို႔လုပ္မိတာပါေျပာလို႔ ခြင့္လႊတ္တတ္တဲ့ အရာမွ မဟုတ္ပဲ။

ဒီဥပေဒမွာ "ဓမၼတာႏွင့္ဆန္႔က်င္ေသာ" ဆိုတဲ့စာသားက ေတာ္ေတာ္ အေရးပါပါတယ္။ ဥပေဒရဲ႕ ရွင္းလင္းခ်က္မွာ ေျပာထားတာက

"အဂၤါဇာတ္တခုသည္ အျခားအဂၤါဇာတ္တခုအတြင္းသို႔ ဝင္မိလွ်င္၊ ဤပုဒ္မ၌ ေဖာ္ျပထားေသာ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ျခင္းအတြက္ လိုအပ္ေသာ ဓမၼတာႏွင့္ဆန္႔က်င္သည့္ ကာမ စပ္ယွက္မႈေျမာက္ရန္ လုံလာက္သည္။"

လို႔ ဆိုပါတယ္။

ျမန္မာစကားမွာသုံးႏႈံးတဲ့ အဂၤါဇာတ္ဆိုတာဟာ အမ်ိဳးသားရဲ႕ လိင္အဂၤါ၊ အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ လိင္အဂၤါအျပင္ အမ်ိဳးသားရဲ႕ စအို၊ အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ စအိုကိုပါ ဆိုလိုပါတယ္။

ဒီေတာ့ ဒီဥပေဒဟာ အမ်ိဳးသမီးခ်င္းလက္ထပ္တဲ့ ကိစၥနဲ႔ ၿငိစြန္းမႈရွိပါသလား။ တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ဦးသန္းေဇာ္ေအာင္က အခုလို ဆိုပါတာယ္။

"အဂၤါဇာတ္တခုကေန တျခားအဂၤါဇာတ္တခုအတြင္းကို ဝင္မိျခင္းဆိုတဲ့ဟာေတြရွိတယ္။ ဒီဟာသည္ အၾကမ္းဖ်ဥ္းၾကည့္ရင္ ေယာက္်ားခ်င္း ဓမၼတာနဲ႔ ဆန္႔က်င္တဲ့ ျပစ္မႈကို ရည္ၫႊန္းတယ္လို႔ ယူဆတယ္။ အဲဒီေတာ့ မိန္းမခ်င္း လက္ထပ္တဲ့ဟာမ်ိဳးက်ေတာ့ ဓမၼတာနဲ႔ ဆန္႔က်င္တယ္လို႔ ယူဆဖို႔ ခက္ခဲတာေပါ့ေနာ။"

မွန္ပါတယ္။ (နားနဲ႔မနာဖဝါးနဲ႔နာပါ။) မိန္းကေလးခ်င္းလက္ထပ္တဲ့အေရးမွာ အဂၤါဇာတ္တခုက အျခားအဂၤါဇာတ္တခုအတြင္း ဝင္မိျခင္းဆိုတာ မရွိႏိုင္ပါဘူး။

ဒီေတာ့ လိင္တူလက္ထပ္တာခ်င္းတူရင္ေတာင္ အမ်ိဳးသားခ်င္းလက္ထပ္ရင္ ပုဒ္မ ၃၇၇ နဲ႔ၿငိၿပီး အမ်ိဳးသမီးခ်င္းလက္ထပ္ရင္ေတာ့ ပုဒ္မ ၃၇၇ နဲ႔ မၿငိသလိုရွိပါတယ္။

 EPA

ေယာက္်ားလ်ာ၊ မိန္းမလ်ာ ျဖစ္တာ ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္သလား

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေယာက္်ားလ်ာ၊ မိန္းမလ်ာ၊ လိင္ေျပာင္း၊ စိတ္ႏွစ္ခြရွိသူေတြကို တားျမစ္တဲ့ တျခားဥပေဒ သီးသန္႔မရွိဘူးလို႔ ေရွ႕ေန ဦးသန္းေဇာ္ေအာင္က ေျပာပါတယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေယာက္်ားလ်ာ၊ မိန္းမလ်ာ၊ လိင္ေျပာင္းထားသူ၊ က်ားမ ႏွစ္မ်ိဳးစလုံးနဲ႔ လိင္စိတ္ရွိသူေတြဟာ အဲသလိုျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ဥပေဒနဲ႔ မဆန္႔က်င္ေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဓမၼတာနဲ႔ ဆန္႔က်င္တဲ့ ကာမစပ္ယွက္မႈလုပ္ရင္ေတာ့ ပုဒ္မ ၃၇၇ နဲ႔ၿငိၿပီး တသက္တကြၽန္းအထိေတာင္ ျပစ္ဒဏ္က်ခံရႏိုင္တဲ့ အေနအထားပါ။

အမ်ိဳးသမီးအခ်င္းခ်င္း လိင္စိတ္ေျဖေဖ်ာက္တာဟာ ဓမၼတာနဲ႔ ဆန္႔က်င္တဲ့ ကာမစပ္ယွက္မႈမွာ အက်ဳံးဝင္မဝင္ဆိုတာ မရွင္းလင္းပါဘူး။ ဥပေဒရဲ႕ ရွင္းလင္းခ်က္အရ ဆိုရင္ အက်ဳံးမဝင္ပါဘူး။ ဥပေဒမွာကလည္း ဓမၼတာနဲ႔ ဆန္႔က်င္တဲ့ ကာမစပ္ယွက္မႈအေၾကာင္းကို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားတာ မရွိပါဘူး။

 AFP

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လိင္တူခ်င္းလက္ထပ္ခြင့္ရွိသလား

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လိင္တူခ်င္း လပ္ထပ္ခြင့္မရွိဘူးလို႔ တားျမစ္ထားတဲ့ ဥပေဒမရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဓမၼတာနဲ႔ ဆန္႔က်င္တဲ့ ကာမစပ္ယွက္မႈကို တားျမစ္တဲ့ ဥပေဒရွိပါတယ္။ အဲဒီဥပေဒဟာ အမ်ိဳးသမီးခ်င္း လက္ထပ္ထိမ္းျမားတာကို မတားျမစ္သေယာင္ရွိပါတယ္။ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မရွိတဲ့ အတြက္ အျငင္းပြားဖြယ္ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားခ်င္းလပ္ထက္တာကို တားျမစ္တာမရွိေပမယ့္ အမ်ိဳးသားခ်င္းလက္ထပ္ရင္ ဓမၼတာနဲ႔ ဆန္႔က်င္တဲ့ ကာမစပ္ယွက္မႈ ျပဳဖြယ္ရွိတယ္လို႔ ယူဆရတဲ့အတြက္ ဥပေဒနဲ႔ ဆန္႔က်င္တဲ့ သေဘာ သက္ေရာက္ပါတယ္။

ဒီေန႔ေခတ္မွာ လိင္တူခ်စ္သူေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကမာၻတလႊားမွာ ပိုၿပီးသည္းခံ ေျဖေလွ်ာ့လာၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ရွိတည္ဆဲျဖစ္တဲ့ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၇၇ ဟာ ေခတ္အေျခအေနနဲ႔ ဆီေလ်ာ္ပါေသးရဲ႕လား။

ေရွ႕ေန ဦးသန္းေဇာ္ေအာင္က အခုလိုေျပာပါတယ္။

"ဒီရာဇသတ္ႀကီးတို႔ ဘာတို႔က လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ နီးပါးေလာက္ကတည္းက ျပ႒ာန္းခဲ့တဲ့ အဂၤလိပ္ဥပေဒေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီေခတ္ အဲဒီအခါတုန္းက သူ႔ေခတ္သူ႔အခါနဲ႔ေတာ့ ဥပေဒက မွန္ေကာင္းမွန္ခဲ့မွာျဖစ္ေပမယ့္ ဒီေခတ္ဒီအခါမွာ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာတဲ့ အခါမွာ လက္ရွိလူေတြရဲ႕ လည္ပတ္ေနတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ အဆင္မေျပတာေတြလည္း ရွိတာေပါ့ဗ်ာ။"

AFP

ဥပေဒလက္ေတြ႕က်င့္သုံးမႈ အားနည္းခ်က္

ပုဒ္မ ၃၇၇ အရ အမ်ိဳးသားလိင္တူခ်င္းလက္ထပ္တာဟာ ဥပေဒနဲ႔ ဆန္႔က်င္တယ္ဆိုေပမယ့္ လက္ေတြ႕ အမ်ိဳးသားလိင္တူလက္ထပ္ေနတဲ့သူေတြကို အေရးယူဖမ္းဆီးသလားဆိုေတာ့လည္း မဖမ္းပါဘူး။ ဥပေဒနဲ႔ ညီသလားဆိုေတာ့ မညီဘူး။ အေရးယူသလားဆိုေတာ့လည္း အေရးမယူဘူးဆိုတာဟာ ဥပေဒက်င့္သုံးမႈပိုင္းဆိုင္ရာမွာ သိသိသာသာ အားနည္းေနတာကို ေဖာ္ျပပါတယ္။

အေရးမယူခ်င္တဲ့အခါ၊ ဒါမွမဟုတ္ တိုင္တန္းသူမရွိတဲ့အခါ မသိေယာင္ျပဳေနၿပီး အေရးယူခ်င္တဲ့အခါ၊ ဒါမွမဟုတ္ အျငင္းပြားမႈရွိလာတဲ့အခါက်မွသာ အေရးယူေနတဲ့အတြက္ ဥပေဒဟာ သားေရကြင္းလို အေလွ်ာ့အတင္း လုပ္လို႔ရေနတဲ့ သေဘာေဆာင္ေနပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဥပေဒကို ျပန္လည္ မသုံးသပ္သင့္ေပဘူးလား။ လူမႈေရးအေျခအေနအရ ခြင့္ျပဳထိုက္တယ္လို႔ ဥပေဒပညာရွင္၊ လူမႈေရးပညာရွင္ေတြက အဆုံးျဖတ္ျပဳခဲ့ရင္ ဥပေဒနဲ႔ အညီျဖစ္ေအာင္ ခြင့္ျပဳမေပးသင့္ဘူးလား။ တကယ္လို႔ ဥပေဒနဲ႔ ဆန္႔က်င္တယ္လို႔ သေဘာထားရင္လည္း တိတိက်က် အေရးယူမွသာ ဥပေဒကို ေလးစား႐ိုေသရာေရာက္မယ္ မဟုတ္ပါလား။

ေရွ႕ေနဦးသန္းေဇာ္ေအာင္ကေတာ့

"ဥပေဒကေတာ့ ျပန္သုံးသပ္ရမွာကေတာ့ အမွန္ပဲဗ်။ အဂၤလိပ္ေခတ္ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ေလာက္ကျပ႒ာန္းထားတဲ့ ဥပေဒေလ။ အဲဒီေခတ္ အဲဒီကာလအေျခအေနနဲ႔ ဒီေန႔ေခတ္ ဒီေန႔ကာလ အေျခအေနသည္ မတူဘူး။ ဒါေပမယ့္ တပိုင္းရွိတာက အရမ္းတိုးတက္ပါတယ္ဆိုတဲ့ အေမရိကားလို ေနရာမ်ိဳးမွာေတာင္မွ တခ်ိဳ႕ျပည္နယ္ေတြမွာ ေယာက္်ားခ်င္း လိင္တူခ်င္း လက္ထပ္တာကို ခြင့္ျပဳတယ္။ တခ်ိဳ႕ျပည္နယ္ေတြမွာ ခြင့္မျပဳဘူး။ အဲဒီေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔က အေနာက္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ တိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ လယ္ဗယ္ထားၿပီး သြားၿပီးေတာ့ စတုတ္တိုက္ညႇိလို႔ေတာ့ မရဘူး။ မရေပမယ့္လည္း ေခတ္ကာလအေျခအေနနဲ႔ ျပန္စဥ္းစားရမယ့္ဟာေတြက ရွိေနတယ္။"

အေမရိကန္မွာေတာင္မွ လိင္တူခ်င္းလက္ထပ္ခြင့္ကို ျပည္နယ္တိုင္းက ခြင့္ျပဳမထားေသးဘူးလို႔ ဦးသန္းေဇာ္ေအာင္ေျပာတာမွန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လိင္တူခ်င္းလက္ထပ္ခြင့္ မျပဳေသးတဲ့ ျပည္နယ္ေတြမွာလည္း လိင္တူခ်င္း အတူေနထိုင္တဲ့ အတြက္ ရာဇဝတ္ျပစ္ဒဏ္က်ခံေစႏိုင္တဲ့ ဥပေဒကန္႔သတ္တားျမစ္ခ်က္မ်ိဳးေတာ့ မရွိပါဘူး။ သူတို႔ကို တရားဝင္လက္ထပ္ခြင့္ မျပဳတာဟာ တရားဝင္ လက္ထပ္အိမ္ေထာင္သည္ေတြရဲ႕ ဥပေဒဆိုင္ရာ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကို အျပည့္အဝ ခံစားခြင့္ မေပးတာသာျဖစ္ပါတယ္။

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တည္ဆဲျဖစ္ေနတဲ့ ေခတ္ေနာက္က် ေဟာင္းႏြမ္းေနတဲ့ ဥပေဒႀကီးကို ျပင္ဆင္ၿပီး ေယာက္်ားလ်ာ၊ မိန္းမလ်ာ၊ လိင္တူခ်စ္သူေတြ၊ လိင္စိတ္ႏွစ္ခြရွိသူေတြ၊ လိင္ေျပာင္းထားသူေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တိက်တဲ့ သေဘာထား၊ တိက်တဲ့ ဥပေဒေတြျပ႒ာန္းသတ္မွတ္ဖို႔ လိုေနၿပီဆိုတာကေတာ့ ထင္ရွားေနပါၿပီ။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း တျဖည္းျဖည္းျမင္ေတြ႕လာေနရတဲ့ လိင္တူမဂၤလာပြဲေတြဟာ အဲဒီလို လိုအပ္လာၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားတဲ့ သက္ေသေတြျဖစ္ပါတယ္။

BBC Burmese
https://www.bbc.com