မဲေခါင္ေဒသ ၅ ႏိုင္ငံ စီးပြါးေပါင္းစည္းေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြေဆြးေႏြး

ဗီယက္နမ္၊ ကေမၻာဒီးယား၊ လာအို၊ ထိုင္းနဲ႔ျမန္မာ မဲေခါင္ေဒသငါးႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ား

စက္တင္ဘာလ ၁၁ ရက္ကေန ၁၃ ရက္ေန႔အထိ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံၿမိဳ႕ေတာ္ဟႏြိဳင္းမွာက်င္းပခဲ့တဲ့ အာဆီယံ ဆိုင္ရာ ကမၻာ့စီးပြါးေရးႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲရဲ႕ ဒုတိယေန႔မွာ မဲေခါင္ေဒသငါးႏိုင္ငံရဲ႕အနာဂတ္ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေတြကို ေျပာဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံ ေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကေတာ့ မဲေခါင္ငါးႏိုင္ငံအတူပူးေပါင္းၿပီး တိုးတက္ေအာင္လုပ္ေဆာင္သြားႏိုင္ေရးကို ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ မဲေခါင္ေဒသေမွ်ာ္မွန္းခ်က္စကား၀ိုင္းအေၾကာင္း ကိုေက်ာ္ေအာင္လြင္က ေကာက္ႏႈတ္တင္ျပထားပါတယ္။

မဲေခါင္ေဒသငါးႏိုင္ငံကေတာ့ ဗီယက္နမ္၊ ကေမၻာဒီးယား၊ လာအို၊ ထိုင္းနဲ႔ျမန္မာႏိုင္ငံပါ။ ဒီႏိုင္ငံငါးခု ထဲမွာ ဗီယက္နမ္နဲ႔ လာအိုႏွစ္ႏိုင္ငံက ကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံ၊ ထိုင္းက စစ္အာဏာသိမ္းၿပီးအုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံ၊ ကေမၻာဒီးယား ကေတာ့ အာဏာကို ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္မလႊတ္တမ္းယူထားတဲ့ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဟြန္ဆန္အစိုးရက အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံကေတာ့ စစ္တပ္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းပါ၀င္တဲ့ လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အရပ္သားအစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ႏိုင္ငံပါ။ ႏိုင္ငံေရးအရ စစ္မွန္တဲ့ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံတခုမွ မပါ၀င္ေပမဲ့လည္း စီးပြါးေရးအရေတာ့ အလားအလာ ေတာ္ေတာ္ ရွိတယ္လို႔ စီးပြါးေရးပညာရွင္ေတြ က သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ ဟႏိြဳင္းၿမိဳ႕ေတာ္မွာ စက္တင္ဘာလ ၁၂ ရက္ေန႔က က်င္းပခဲ့တဲ့ မဲေခါင္ေဒသငါးႏိုင္ငံရဲ႕အနာဂတ္ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္စကား၀ိုင္းမွာ သဘာပတိလုပ္ခဲ့တဲ့ Justin Wood ကေတာ့ မဲေခါင္ငါးႏိုင္ငံေပါင္းလိုက္ရင္ စီးပြါးေရးအင္အားက G20 လို႔ေခၚတဲ့ စီးပြါးေရး အင္အားႀကီးႏိုင္ငံ၂၀ ထဲမွာပါ၀င္ႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“မဲေခါင္ေဒသငါးႏိုင္ငံက လူဦးေရစုစုေပါင္းဟာ သန္းေပါင္း ၂၄၀ ရွိပါတယ္။ တကယ္လို႔ မဲေခါင္ ငါးႏိုင္ငံဟာ ႏိုင္ငံတခုထဲျဖစ္ သြားမယ္ဆိုရင္ ကမၻာ့လူဦးေရအႀကီးမားဆံုးႏိုင္ငံေတြထဲမွာ နံပါတ္ ၆ အဆင့္ကို ေရာက္သြား ပါလိမ့္မယ္။ ေတာ္ေတာ္မ်ားတဲ့ လူဦးေရပါ။ မဲေခါင္ငါးႏိုင္ငံရဲ႕ GDP ျပည္တြင္း အသားတင္ထုတ္လုပ္မႈတန္ဘိုးက အေမရိကန္ေဒၚလာ ဘီလီယံ ၈၀၀ ရွိပါလိမ့္မယ္။ တကယ္လို႔ မဲေခါင္ ငါးႏိုင္ငံရဲ႕စီးပြါးေရးကို တခုတည္း ျဖစ္ေအာင္ ေပါင္းလိုက္ရင္ G20 လို႔ေခၚတဲ့ ကမၻာ့စီးပြါးေရး အင္အားႀကီးႏိုင္ငံ ၂၀ ထဲမွာပါသြားပါလိမ့္မယ္။ နံပါတ္ ၁၉ ေနရာကိုေရာက္သြားမွာပါ။ ငါးႏိုင္ငံေပါင္း ရဲ႕ ျပည္ပပို႔ကုန္တန္ဘိုးက ေဒၚလာ ၄၆၆ ဘီလီယံ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပမာဏက ကမၻာမွာျပည္ပပို႔ကုန္ အႀကီးမားဆံုးပို႔တဲ့ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ နံပါတ္ ၉ အဆင့္ရွိပါ တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ မဲေခါင္ေဒသဟာ ေတာ္ေတာ္ ထူးျခားမႈရွိတဲ့ေဒသဆိုတာ ရွင္းပါတယ္။”

မဲေခါင္ေဒသငါးႏိုင္ငံမွာ အခုလိုထူးျခားတဲ့အလားအလာေတြရွိတယ္ဆိုေပမဲ့လည္း ဒီအလား အလာ ေတြကို ျပည့္ မီေအာင္ ႏိုင္ငံေတြက ေသခ်ာအေကာင္အထည္မေဖၚရေသးပါဘူး။ ဗီယက္နမ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Nguyen Xuan Phuc (ငုယင္စြမ္ဖြခ္) ကေတာ့ ဆန္းသစ္တီထြင္မႈေတြ၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ မႈေတြ၊ ဖန္တီးမႈေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ ေပါင္းစည္းမႈ ပံုစံသစ္ေတြနဲ႔သာလုပ္ေဆာင္ သြားရင္ မဲေခါင္ ငါးႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြါးေရးဟာ ပိုသြက္လက္ၿပီး အားေကာင္းလာလိမ့္မယ္၊ ႏိုင္ငံအလိုက္ကြဲျပားမႈေတြ ရွိတယ္ဆို ေပမဲ့လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ တည္ၿငိမ္ေရးနဲ႔ ေပါင္းစည္းေရးဆိုတဲ့အခ်က္ေတြမွာေတာ့ ရည္မွန္းခ်က္ေတြတူၾကပါတယ္လို႔ဆို ပါတယ္။

ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကေတာ့ မဲေခါင္ငါးႏိုင္ငံႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ အေျခ အေန ေတြက အခ်င္းခ်င္းပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြရွိေအာင္ ဖန္တီးေပးရာေရာက္တယ္လို႔ျမင္ပါတယ္။

“အေၾကာင္းအရာေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားပါ၀င္ပတ္သက္ေနပါတယ္။ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈ၊ ပူးေပါင္း ေဆာင္ ရြက္မႈ၊ အျပန္ အလွန္ အက်ိဳးျပဳမႈ၊ အတူရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ စိန္ေခၚခ်က္ေတြ၊ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲလာမႈ ဒါေတြဟာ က်မတို႔ အားလံုး ႀကံဳေနၾကရ တဲ့အေျခအေနေတြပါ။ ဒီအေျခအေနေတြကပဲ က်မတို႔ အခ်င္းခ်င္း အတူပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရးကို ဖန္တီးေပးေနတဲ့ အခြင့္အလမ္းတရပ္လို႔ က်မထင္ပါ တယ္။ အျပန္အလွန္ဆက္စပ္ အက်ိဳးျပဳတဲ့ ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေျပာရရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ လွ်ပ္စစ္ ဓါတ္အားကို လာအိုႏိုင္ငံက၀ယ္ယူဖို႔ စဥ္းစားေနသလို တဘက္မွာလည္း ျမန္မာရဲ႕သဘာ၀ ဓါတ္ေငြ႔ေတြကို ထိုင္းႏိုင္ငံကို ေရာင္းေနပါတယ္။ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈကို ေၾကာက္ေနဖို႔မလိုဘူးလို႔ က်မ ထင္ပါတယ္။”

ထိုင္းဒု၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Prajin Juntong ကေတာ့ ေရဟာ ဘ၀အတြက္မရွိမျဖစ္အရာ၊ မဲေခါင္ျမစ္ဟာ ဒီငါးႏိုင္ငံရဲ႕ ပင္မေသြး ေၾကာ၊ မဲေခါင္ဟာ လွပတဲ့သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္၊ သယံဇာတနဲ႔ ေကာင္းမြန္တဲ့ လူမႈပတ္၀န္းက်င္ကို ဖန္တီးေပးယံုတင္မက ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့ ေရရွည္ျဖစ္ထြန္းမႈကိုလည္း ျဖစ္ေစမယ္လို႔ဆိုပါတယ္။

လာအို ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Thongloun Sisoulith ကလည္း မဲေခါင္ျမစ္ဟာ အသက္ေသြးေၾကာ ျဖစ္တာ ေၾကာင့္ ေရရွည္ တည္တံ့ေအာင္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ၿပီး ႏိုင္ငံေတြအားလံုးတိုးတက္မႈကို အတူ ဖန္တီးၾကဖို႔ တိုက္တြန္းပါတယ္။

ကေမၻာဒီးယား၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဟြန္ဆန္ကေတာ့ မဲေခါင္ ငါးႏိုင္ငံ အခိုင္အမာဆက္စပ္မႈဟာ အေရးႀကီးၿပီး ႐ုပ္ပိုင္း ဆိုင္ရာေရာ ဒစ္ဂ်စ္တလ္နည္းေတြနဲ႔ပါ ဟန္ခ်က္ညီညီဆက္ဆံ သြားဖို႔လိုတယ္၊ အဲဒါမွလည္း အားလံုး ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ သဘာ၀ေဘးအႏၱရယ္ျပႆနာေတြကိုေျဖရွင္းႏိုင္မယ္လို႔ဆိုပါ တယ္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကေတာ့ မဲေခါင္ငါးႏိုင္ငံအတြင္း ခရီးသြားလုပ္ငန္းတခု အတူပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္လို႔ရတဲ့ အေၾကာင္းေျပာပါတယ္။

“လာအို၊ ကေမၻာဒီးယား၊ ထိုင္းနဲ႔ျမန္မာႏိုင္ငံအေတြအၾကားမွာ ခရီးသြားလုပ္ငန္းတခုကိုက်မတို႔ စီစဥ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါက ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာခရီးသြားလုပ္ငန္းစဥ္တခုျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဗီယက္နမ္က က်မတို႔နဲ႔ အနည္းငယ္ကြဲျပားတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ ရွိတယ္ဆိုေပမဲ့ သိသိသာသာကြဲျပားမႈေတြ မရွိတာ ေၾကာင့္ ဒီအစီအစဥ္ထဲမွာပါလို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ တခုက ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လာအိုႏိုင္ငံမွာမၾကာခင္လပိုင္းတုန္းက ေရႀကီးတဲ့ဒဏ္ကို ခံရသလိုပဲ က်မတို႔ႏိုင္ငံမွာလည္း အႀကီး အက်ယ္ ခံေနရတာပါ။ ဒီအေျခအေနေတြကို က်မတို႔အတူရင္ဆိုင္ ေျဖရွင္းၿပီး အခ်င္းခ်င္း ကူညီၾကရပါလိမ့္မယ္။”

မဲေခါင္ေဒသငါးႏိုင္ငံရဲ႕အနာဂတ္ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေတြအပါအ၀င္ အာစီယံေဒသတြင္းႏိုင္ငံက စီးပြါးေရး အေျခအေန ေတြ၊ စက္မႈထြန္းကားမႈ၊ နည္းပညာတိုးတက္ထြန္းကားမႈနဲ႔ အလုပ္အကိုင္သစ္ေတြ ဖန္တီးေရး၊ ေရရွည္ခံမယ့္ စီးပြါးေရးစတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကိုဗီယက္နမ္က အာစီယံဆိုင္ရာ ကမၻာ့ စီးပြါးေရးႏွီးေႏွာ ဖလွယ္ပြဲမွာ ေဆြးေႏြး တုိင္ပင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ေက်ာ္ေအာင္လြင္/ ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com