ကုလအႀကီးအကဲ Gutteres (ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ) အထူးအႀကံေပး မၾကာမီခန္႔အပ္မည္

ကုလအတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ Antonio Guterres နဲ႔ VOA သီးျခားေတြ႕ဆံုေမးျမန္း၊ Kuwait City, Kuwait, Feb. 14, 2018.

ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းကေန Bangladesh ႏိုင္ငံကို ထြက္ေျပးခဲ့ၾကတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ ၇ သိန္း နီးပါး ေနရပ္ျပန္ႏိုင္ေရး ကိစၥမွာ အဟန္႔အတားေတြ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ အဂၤါေန႔က အဓိကထား ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကုလသမဂၢဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး Filipo Grande တင္ျပခဲ့တဲ့ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ VOA သတင္းေထာက္ Margaret Besheer က Kuwait မွာ ေရာက္ရွိစဥ္ ကုလအတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ Antonio Guterres နဲ႔ သီးျခားေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။

ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခ်က္ အျပည့္စံုကို ေဒၚလွလွသန္း နဲ႔ ကိုေက်ာ္ေက်ာ္သိန္း တို႔က တင္ဆက္ထားပါတယ္။

VOA: အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေမးခ်င္ပါတယ္။ အဂၤါေန႔က ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး Filippo Grandi က လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ေျပာသြားတာက ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ျခင္းမရွိေသးတဲ့အတြက္ သူတို႔သေဘာအေလ်ာက္ ေနရပ္ရင္းျပန္မယ့္အေျခအေန မေကာင္းေသးဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္အေနနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ဆက္သြယ္ေျပာဆိုတာ ရွိပါသလား။ စိတ္ပ်က္မိပါသလား။ ဒီကိစၥကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရာမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေ၀ဖန္ခံေနရတာျဖစ္ပါတယ္။ သူနဲ႔ မၾကာေသးခင္က အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ စကားေျပာခဲ့ပါေသးလား။ အထူးအႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ကိုေရာ ခန္႔အပ္ဖို႔ အစီအစဥ္ရွိပါေသးလားဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္။

Guterres: ဟုတ္ပါတယ္။ အထူးအၾကံေပးပုဂၢိဳလ္ကို မၾကာမီခန္႔အပ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Filippo Grandi အဓိက ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့ တဲ့အခ်က္က ထြက္ေျပးခဲ့ၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ရင္းျပန္ပိုင္ခြင့္၊ သူတို႔ဆႏၵအေလ်ာက္ ေဘးကင္းစြာနဲ႔ သိကၡာရွိရွိ ျပန္ပိုင္ခြင့္ ကို မျဖစ္မေန အသိအမွတ္ျပဳရမယ္လုိ႔ ကုလသမဂၢက ဆိုပါတယ္။ သူတို႔တေတြျပန္ရာမွာလည္း စခန္းေတြကိုျပန္တာမဟုတ္ဘဲ ထြက္ေျပးလာခဲ့တဲ့ ေနရာရင္းကို ျပန္ႏုိင္ၾကဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ျဖစ္ေျမာက္ႏုိင္ဖုိ႔က ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အေတာ္ေလးလိုအပ္ပါ တယ္။ ဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရတဲ့ရြာေတြကို ျပန္တည္ေဆာက္ေပးဖို႔သာမက ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာၾကတဲ့အခါမွာ မေၾကာက္ရြံ႕ဖို႔လည္း ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကို လုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ကို ႏွင္ထုတ္ခဲ့တဲ့ လံုျခံဳေရးတပ္ေတြအေနနဲ႔ လက္တုန္႔မျပန္ဘူးဆို တာကိုလည္း အာမခံခ်က္ရရွိဖို႔လိုပါတယ္။ ဒီလိမ်ဳိး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကို ျမန္မာအစိုးရက လုပ္မေပးတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈကို မလုပ္ဘဲနဲ႔ေတာ့ လူေတြျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ အစုအေဝးလိုက္ ျပန္ဖို႔အေျခအေနျဖစ္လာဖို႔ သိပ္ကိုခဲယဥ္းပါ လိမ့္မယ္။ လုပ္ကိုင္စရာေတြက အမ်ားႀကီး က်န္ေနပါေသးတယ္။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ လုပ္ကိုင္စရာေတြကို အခ်ိန္ဆြဲမေနသင့္ ဘူးဆိုတာကို နားလည္ဖို႔လို္တယ္္လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာႏုိင္ေစတဲ့ အေျခအေနကို ဖန္တီးရာမွာ အစိုးရ က ေလးေလးနက္နက္္ပါဝင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဝမ္းနည္းစရာက ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ရာမွာ ခံယူခ်က္နဲ႔ သတိၱမျပႏုိင္ေသးတာ ေတြ႔ရ ပါတယ္။ က်ေနာ္တုို႔သိၾကတဲ့အတိုင္း အဲဒီမွာရွိတဲ့ လူအမ်ားစုက ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို ဆန္႔က်င္ၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏုိင္ငံ ေရးသမားေတြအေနနဲ႔ ကြဲျပားတဲ့အျမင္ေတြကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္ဖို႔ သတၱိရွိဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ အေျခအေနဟာ လံုးဝလက္ခံႏိုင္စရာမရွိလို႔ပါပဲ။


VOA: ဒါေပမယ္လို႔ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးေဆြးေႏြးမႈေတြ၊ ညီညြတ္ဖို႔ ေဆြးေႏြးမႈေတြဟာ အစီအစဥ္ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ရတာမို႔ ႏွစ္ေတြၾကာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ ေရာက္ေနၾကတဲ့ ဒီရိုဟင္ဂ်ာေတြက ဒီအေတာအတြင္းမွာ ဘယ္လိုေနထိုင္ၾကမလဲဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္။

Guterres: ႏွစ္ေတြၾကာမွျဖစ္ေပမဲ့ ပိုၿပီးျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ လုပ္ႏုိ္င္တာေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပန္လည္ထူေထာင္ ေရး လုပ္ႏုိင္သလို ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြနဲ႔ ေဒသခံလူ႔အဖြဲ႔အစည္း ႏွစ္ရပ္စလံုးကုိ ပံ့ပိုးမယ့္ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို လုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒီလို လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ဒီေဖာ္ေဆာင္မႈမွာ သူတို႔အတြက္လည္း အက်ဳိးတခုခုရမယ္ဆိုတာကို လူေတြက နားလည္လာႏုိင္ၾကပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးမွာ ႏုတ္နဲ႔ဲပဲ ကမ္းလွမ္းတာမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြကတဆင့္ လူေတြ အတူတကြ ေနထိုင္ ၾကျခင္းအားျဖင့္ လူေနမႈဘဝလည္း တို္းတက္လာမယ္ဆုိတာကို သေဘာေပါက္လာၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။

VOA: ဒါေၾကာင့္ လက္ေတြ႕က်က်ေျပာမယ္ဆိုရင္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြစၿပီး ျပန္ႏိုင္ၾကဖို႔ အခ်ိန္ဟာ ဘယ္ေလာက္ၾကာမယ္လို႔ ထင္ပါသလဲ။

Guterres: က်ေနာ့္အထင္ေတာ့ ျမန္ျမန္နဲ႔ နည္းနည္းစီလုပ္ႏုိ္င္မယ့္အရာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြ အစုအေဝးလိုက္ ျပန္လာဖို႔ ေဖာ္ေဆာင္မႈမွာ - ကမာၻရဲ႕ ေနရာအမ်ဳိးမ်ဳိးမွာ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး႐ံုးကေန အတိုင္းအတာအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ ခဲ့တာေတြရွိပါတယ္။ စနစ္တက်လုပ္မယ္ဆုိရင္ ၂ ႏွစ္ ၃ ႏွစ္အထိ တခါတေလ ၾကာႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစီအစဥ္ခ် လုပ္ေဆာင္ ရပါမယ္၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရပါမယ္၊ ေအာင္ျမင္ႏုိင္ဖုိ႔ သိပ္ကို ေလးေလးနက္နက္ ႀကိဳးပမ္းဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီလိုမလုပ္ဘူးဆိုရင္ ေနရပ္ ရင္းျပန္လာၾကသူေတြ ျပန္ၿပီးထြက္ေျပးသြားၾကမယ့္ အေျခအေနမ်ဳိး ျဖစ္လာႏုိ္င္တဲ့အႏၲရာယ္ရွိပါတယ္။

ဥပမာ - ဒီလိုမ်ဳိးကုိ ဆူဒန္ေတာင္ပို္င္းမွာ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ UNHCR မွာ က်ေနာ္တို႔ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြနဲ႔ က်ေနာ္ ကူညီခဲ့ဖူးပါတယ္။ အရပ္ဖက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြမွာ အခ်က္အလက္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ေတာင္ဆူဒန္မွာ လူူ ၅ သိန္း ေလာက္ျပန္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔ ကူညီေပးခဲ့ဖူးပါတယ္။ အခု ေတာင္ဆူဒန္ကေန ျပန္ထြက္ေျပးသြားတဲ့ ဒုကၡသည္ ၁ သန္းေက်ာ္ရွိေနပါ ၿပီ။ ဒီလိုမ်ဳိးအေျခအေနကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာေရာက္ေနတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြ ၾကံဳရတာမ်ဳိး က်ေနာ္တုိ႔ မလိုလားပါဘူး။

ေဒၚလွလွသန္း  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com