ဇင္ဘာေဘြ အေျခအေန အလားအလာ မေကာင္းေသး

ၿမိဳ႔ေတာ္ Harareမွာ စစ္တပ္လံုၿခံဳေရးယူထားစဥ္

ဇင္ဘာေဘြႏိုင္ငံမွာ အဂၤါေန႔က စစ္တပ္ထိန္းခ်ဳပ္မႈလုပ္လိုက္ၿပီးတဲ႔ေနာက္ အာဖရိကေတာင္ပိုင္း ေခါင္းေဆာင္ေတြ ဇင္ဘာေဘြ ၿမိဳ႕ေတာ္ Harare နဲ႔ Botswana ႏိုင္ငံၿမိဳ႕ေတာ္တို႔မွာ တံခါးပိတ္ ေတြ႔ဆံုမႈေတြလုပ္ၿပီး တင္းမာမႈေလ်ာ႔ပါးဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကခ်ိန္မွာပဲ ၾကာသပေတးေန႔မွာေတာ့ တင္းမာမႈက အ႐ွိန္ျမင့္လာေနပါတယ္။ VOA သတင္းေထာက္ Anita Powell ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံ Johannesburg ၿမိဳ႕ ေပးပို႔တဲ႔ သတင္းလႊာကို ဦးေက်ာ္ဇံသာ ကေျပာျပမွာပါ။

သမၼတ Robert Mugabe ရာထူးကေန ႏုတ္ထြက္ဖို႔ အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းေတြ ဘာသာေရး အုပ္စုေတြက တိုက္တြန္းခဲ့ၾကၿပီးတဲ့ေနာက္ ဇင္ဘာေဘြႏိုင္ငံ ျပႆနာဟာ ေစာလွ်င္စြာ ေခ်ာေမာေျပလည္သြားမယ္ဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ၾကာသပေတးေန႔တုန္းကပဲ ပ်က္ျပယ္သြားၿပီလို႔ ဆိုရမလိုျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီတိုက္တြန္းခ်က္ေတြကို Mr. Mugabe လက္မခံဘူးလို႔ ယူဆရပါတယ္။ အဂၤါေန႔ညကတည္းက စစ္တပ္ရဲ႕ အက်ယ္ခ်ဳပ္မႈကို ခံထားရတဲ့ သမၼတ Robert Mugabe နဲ႔ ေတာင္အာဖရိက ေစ့စပ္ေရးသမားေတြက သြားေရာက္ေတြ႔ဆံုခဲ့ၾကပါေသးတယ္။

စစ္တပ္ တင့္ကားေတြ ၀င္ေရာက္လာခ်ိန္ Harare ျမိဳ႕ေတာ္မွာ ရွိေနခဲ့တဲ့ ဇင္ဘာေဘြ ႏိုင္ငံသား လည္းျဖစ္ Chatham House သုေတသန အဖြဲ႔၀င္လည္းျဖစ္တဲ့ Knox Chitiyo ကေတာ့ စစ္တပ္က ထိန္းခ်ဳပ္ထားတယ္လို႔ ယူဆရေလေလ မတည္ၿငိမ္မႈေတြက ပိုမ်ားေလေလျဖစ္မွာပဲလို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။

“ အဓိက ကေတာ႔ အခ်ိန္အပိုင္းအျခားျပႆနာပါပဲ။ စစ္တပ္က ေစာႏိုင္သမွ် ေစာၿပီး ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္းခ်င္တယ္။ သမၼတ ဒါမွမဟုတ္ ယာယီသမၼတ အျမန္ဆံုးတာ၀န္ယူေစခ်င္ပါတယ္။ ၾကားျဖတ္အစိုးရတရပ္ ေစာေစာ ေၾကညာေစခ်င္တယ္လု႔ိ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ အခ်ိန္မဆြဲခ်င္ဘူး၊ အခ်ိန္ဆြဲေလ ရႈပ္ေလလို႔ ျမင္တယ္။”

ဇင္ဘာေဘြႏိုင္ငံအတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ စီစဥ္ထားၿပီးသားျဖစ္တဲ့အတိုင္း ေနာင္ႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္ခင္မွာ ၾကားျဖတ္အစိုးရတရပ္ ဖြဲ႔စည္းဖို႔ဆိုၿပီး အဆိုျပဳေနၾကပါတယ္။ အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သူ Morgan Tsvangirai က သမၼတ Robert Mugabe ရာထူးကေန ႏုတ္ထြက္ဖို႔ တိုက္တြန္းပါတယ္။

“ Mr. Robert Mugabe ႏုတ္ထြက္ရပါလိမ္႔မယ္၊ ျပည္သူေတြရဲ႕ သေဘာထားနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔အညီ ခ်က္ခ်င္းႏုတ္ထြက္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဇင္ဘာေဘြႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးမရခင္နဲ႔ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး သူလုပ္ေဆာင္ခဲ႔ အစဥ္အလာေတြကို တန္ဖိုးထားသင့္ပါတယ္။”

အခု စစ္တပ္က ထိန္းသိမ္းလိုက္တဲ့ကိစၥမွာ အဓိက က်သူလို႔ ယူဆႏိုင္တဲ့ ရာထူးက ထုတ္ပယ္ခံရတဲ့ ဒုတိယသမၼတကေတာ့ ခပ္မွိန္မွိန္ေနေနပါတယ္ ေလာေလာဆည္မွာ။ IC Gလို႔ေခၚတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ပဋိပကၡ အဖြဲ႔က Piers Pigou ကေတာ့ ရာထူးက ထုတ္ပယ္ခံရတဲ့ ဒုတိယသမၼတ Emmerson Mnangagwa ဟာ စစ္တပ္နဲ႔ နီးနီးကပ္ကပ္ေနတယ္လို႔ အထင္ခံရရင္ သူ႔အေပၚလူထု ယံံုၾကည္မႈ က်ဆင္းသြားႏိုင္တယ္လို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။

“ေနာက္တက္လာတဲ့ လူေတြဟာ စစ္တပ္႐ဲ႕ဥပေဒနဲ႔ဆန္႔က်င္တဲ႔ လုပ္ရပ္ေတြနဲ႔ မပတ္သက္ေစဖို႔ သိပ္ကိုအေရးႀကီးပါတယ္။ တကယ္ဟုတ္ေနတာကို ဘယ္လိုမ်ားဆက္လက္ဖံုးကြယ္ၾကအံုးမလဲ ဆိုတာ က်ေနာ္လဲမသိပါဘူး။”

ဒါေပမယ့္ ေစ့စပ္ေရးသမားေတြအဖို႔ ေဆြးေႏြးစရာက သိပ္မ်ားတယ္လို႔ Chitiyo ကဆိုပါတယ္။ ဒီျပႆနာဟာ အာဏာရZANU-PF ပါတီအတြင္း ၾကာရွည္အက္ကြဲမႈ ျဖစ္ေနရာကေန ေပၚထြက္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ဒီအက္ကြဲမႈကိုလည္း သမၼတ Mugabe ကိုယ္တိုင္ ဦးေဆာင္လာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ သူ႔ဇနီးသည္ Grace Mugabe ကို ဆြဲတင္ခ်င္လို႔ ဒုတိယသမၼတကို ရာထူးကေန ဖယ္ရွားေပးလိုက္တာျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“ ဒါကသိပ္ခက္ခဲပါတယ္။ ပါတီတြင္းမွာလဲေဆြးေႏြးၾကတယ္။ ပါတီနဲ႔အတိုက္အခံေတြၾကား၊ ေတာင္အာဖရိကနဲ႔ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံေတြၾကားမွာလဲ ေလာေလာဆယ္ေဆြးေႏြးေနၾကပါတယ္။ ခက္ခဲတဲ႔ေဆြးေႏြးမႈေတြပါ၊ ခ်က္ခ်င္းေဆြးေႏြးစရာေတြ သိပ္မ်ားေနတာဟာ ေကာင္းက်ိဳးထက္ ဆိုးက်ိး ပိုျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ စစ္တပ္ဘက္က ဒီလုိပဲ သေဘာထားမယ္ထင္ပါတယ္။”

ဇင္ဘာေဘြႏိုင္ငံ စစ္တပ္ကေတာ့ ဒါဟာ အာဏာသိမ္းတာ မဟုတ္ဘူးလို႔ အခိုင္အမာေျပာေနစဲပါ။ အာဏာအရွိန္အ၀ါႀကီးမားတဲ့ စစ္ျပန္အသင္းကေတာ့ ဒါဟာ “bloodless correction.” “ေသြးမဲ့အမွားျပင္ဆင္ခ်က္” လို႔ ေခၚေ၀ၚပါတယ္။ သူတို႔ေျပာသလိုအမွန္တကယ္ ေသြးထြက္သံယိုမႈမရွိပဲ အမွားျပင္ဆင္ဖို႔ ျဖစ္ႏိုင္ပါ့မလားဆိုတာဟာ အာဏာရွင္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး Mugabe ခုခံတိုက္ခိုက္မႈမျပဳပဲ ဖယ္ရွားေပးမလားဆိုတဲ့အေပၚမွာ မူတည္ေနပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ဒါဟာ လြယ္ကူတဲ့ ကိစၥတရပ္လို႔ ဘယ္သူမွ ယူဆၾကမွာ မဟုတ္ေၾကာင္းပါ။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com