ကုိသန္းစုိး ႏုိင္ငံေရးခုိလံႈခြင့္ ေတာင္းခံမႈ ကေနဒါ ထိပ္တန္းလႊတ္ေတာ္အမတ္ ေထာက္ခံ

၁၉၈၉ တုန္းက ျမန္မာအစိုးရပိုင္ေလယာဥ္ကို ပ်ံေပးဆြဲ ခဲ့ၾကသည့္ ရဲသီဟ(အလယ္-ဘယ္) ႏွင့္ ရဲရင့္ ေခၚ ကိုသန္းစုိး (အလယ္-ညာ) တို႔အား ထိုအခ်ိန္က ထုိင္းႏိုင္ငံတြင္ ေတြရစဥ္။

ကေနဒါႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရးခုိလႈံခြင့္ ေလွ်ာက္ထားေပမယ့္ အခုခ်ိန္ထိ ခြင့္ျပဳခ်က္မရေသးတဲ့ ကုိသန္းစုိးကုိ ကေနဒါအစုိးရက ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ျပန္ပုိ႔ဖုိ႔ စီစဥ္ေနတာကုိ ျပန္မပုိ႔ေရးအတြက္ သူ႔ကုိ ေထာက္ခံသူေတြက ၀ုိင္း၀န္း ႀကိဳးပမ္းေနၾကပါတယ္။

ကေနဒါလႊတ္ေတာ္ ဒုကၠ႒လည္းျဖစ္၊ ကေနဒါ-ျမန္မာ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ား ခ်စ္ၾကည္ေရးအဖြဲ႔ ဥကၠ႒လည္းျဖစ္တဲ့ Bruce Stanton က ကုိသန္းစုိး ကေနဒါႏုိင္ငံမွာ တရား၀င္ ေနခြင့္ရွိေရးအတြက္ ေထာက္ခံေၾကာင္း ေျပာခဲ့တဲ့အတြက္ သူ႔အမႈဟာ အနည္းငယ္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ေရာင္ျခည္ သန္းလာခဲ့ပါတယ္။ ကုိသန္းစုိး အမႈ ေနာက္ဆုံး အေျခအေနေတြကုိ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ကေနဒါလႊတ္ေတာ္ ဒုကၠ႒လည္းျဖစ္၊ ကေနဒါ-ျမန္မာ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ား ခ်စ္ၾကည္ေရးအဖြဲ႔ ဥကၠ႒လည္းျဖစ္တဲ့ Bruce Stanton ဟာ ႏုိင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢဳိလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ကေနဒါ ခရီးစဥ္အတြင္း သီးျခား ေတြ႔ဆုံစဥ္မွာ ကုိသန္းစုိးရဲ႕ႏုိင္ငံေရး ခုိလႈံခြင့္ ႀကိဳးပမ္းမႈနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ေဆြးေႏြးျဖစ္ခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

လႊတ္ေတာ္ဒုဥကၠ႒ Bruce Stanton က ကုိသန္းစုိး ကေနဒါႏုိင္ငံမွာ တရား၀င္ ေနထုိင္ခြင့္ရၿပီး ေနာက္ပုိင္းမွာ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ ခံယူခြင့္ရရွိေရး အတြက္ပါ သူ႔အေနနဲ႔ အျပည့္အ၀ ေထာက္ခံေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့တယ္လုိ႔ ကုိသန္းစုိး လြတ္ေျမာက္ေရး အတြက္ ဦးေဆာင္ လႈပ္ရွားေနသူ တုိရြန္တုိၿမိဳ႕က ကုိေအာင္မုိးက ဗီြအုိေအကုိ ေျပာပါတယ္။

“ အေမစု လာတဲ့အခ်ိန္မွာ သူ႔ကို လုပ္ေပးေနတဲ့ Bruce က အေမစုကို အဓိကထားၿပီးေတာ့ သူ႕ကိုေခၚတဲ့ အဖြဲ႕ထဲက လူေပါ့ေနာ္ ဒီ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ဒုတိယဥကၠဌ၊ အဲဒီ ဒုဥကၠဌရဲ႕ စာအရေရာ ေနာက္ဒီ Prime Minister ရံုးကေနၿပီးေတာ့ က်ေနာ္႔ဆီ ျပန္တဲ့စာေတြ အရေကာ အဲဒါကေတာ့ ကိုသန္းစိုးကို သူတို႔အေနနဲ႔ အကူညီေပးေနတယ္လို႔ ေျပာတယ္ဗ်။

ဒါေပမယ့္ အဲဒီမွာ ၂ ခု က်ေနာ္ေျပာမယ္ဗ်ာ။ တခုက က်ေနာ္က အေမစုလာတဲ့အခ်ိန္မွာ ဟို ကိစၥတခုေၾကာင့္ေပါဗ်ာ ထဲထဲ၀င္၀င္ လုပ္ခြင့္ရခဲ့တယ္ဗ်။ အေမစုတို႔ လာတဲ႔ အဖြဲ႔ ႀကိဳတဲ့အခါမွာေရာ အေမစုတို႔တို႔ သြားတဲ့ လမ္းခရီးမွာ က်ေနာ္လိုက္ၿပီးေတာ့ ကားလိုက္ေမာင္း ပို႔ေပးခဲ့ရတဲ့ ပံုစံမ်ိဳး က်ေနာ္ လုပ္ခဲ့ရတယ္ဗ်။ အေမစုလက္ထဲကို က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ မထည့္ႏိုင္ေပမယ့္ အေမစု လက္ထဲ ေရာက္တယ္ဆိုတဲ႔ အေနအထား ရွိတယ္ ခင္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔ စာေတြက။ အဲဒါမ်ိဳးေပါ့ဗ်ာ။

ေနာက္တခုက ကိုသန္းစိုး ကိစၥကို Bruce တို႔ ဘာတို႔က Request က အေမစုတို႔ ဘာတို႔နဲ႔ ေတြ႔တဲ့အခါၾကရင္ ေဆြးေႏြး ေပးဖို႔ ေျပာတဲ့ အခ်ိန္မွာ သူတို႔ ေဆြးေႏြး ရတယ္လို႔ က်ေနာ့ကို Response ျပန္လုပ္တယ္ဗ်။ အေမစုနဲ႔ တိုရန္တိုမွာ ျမန္မာ Community နဲ႔ ေတြ႕ ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ အဲဒီ Bruce တို႔နဲ႔ Community ထပ္ေတြ႕ ၾကတယ္ေလ။ ထပ္ေတြ႔ခြင့္ ရတဲ့အခါမွာ က်ေနာ္ ေမးခြင့္ရခဲ့တယ္။ သူတေျပာတာက အေမစုနဲ႔ သူတို႔ကေခၚတာက The Lady နဲ႔ သူတို႔ အဲဒီကိစၥကို ေဆြးေႏြးတယ္လို႔ ေျပာတယ္ဗ်။”

၁၉၈၉ ခုႏွစ္တုန္းက တနသၤာရီတုိင္း၊ ၿမိတ္ၿမိဳ႕ကေန ရန္ကုန္ကုိ ပ်ံသန္းမယ့္ ျမန္မာ့ေလေၾကာင္းပုိင္ ေလယာဥ္ပ်ံ တစင္းကုိ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ကုိ ျပန္ေပးဆြဲသြားခဲ့တဲ့ အမႈအတြက္ ထုိင္းႏုိင္ငံမွာ ျပစ္ဒဏ္ က်ခံၿပီးတဲ့ေနာက္ ကုိသန္းစုိးဟာ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကုိ ပညာေတာ္သင္ အစီအစဥ္နဲ႔ ေရာက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ေလယာဥ္ပ်ံ ျပန္ေပးဆြဲသြားခဲ့မႈမွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့အတြက္ ေနထုိင္ခြင့္ မေပးတာေၾကာင့္ ကေနဒါႏုိင္ငံကုိ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔မွာ ေရာက္သြားၿပီး ႏုိင္ငံေရး ခုိလႈံခြင့္ ေလွ်ာက္ထားခဲ့တာပါ။ ကေနဒါ အစုိးရကလည္း သူ႔ကုိ တရား၀င္ ေနထုိင္ခြင့္ မေပးဘဲ အခုခ်ိန္ထိ နားလည္မႈနဲ႔သာ ေနခြင့္ျပဳထားခဲ့တာပါ။

၂၀၁၅ ခုႏွစ္က ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲမွာ NLD ပါတီ အႏုိင္ရၿပီးတဲ့ေနာက္ ကုိသန္းစုိးကုိ ျမန္မာျပည္ ျပန္ပုိ႔ဖုိ႔ ကေနဒါ အစုိးရက စတင္ စီစဥ္လာတာမွာ လာမယ့္ ဇြန္လ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ သူ႔အမႈအတြက္ အမိန္႔ခ်မွာမုိ႔ ကုိယ္တုိင္ လာေရာက္ဖုိ႔ ကေနဒါ နယ္စပ္လုံၿခံဳေရးဌာနက ဆင့္ေခၚစာ ပုိ႔ထားပါတယ္။

အဲဒီစာထဲမွာ ဇြန္လ ၁၉ ရက္ေန႔ သူ႔အမႈအတြက္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်မယ့္ေနရာကုိလာတဲ့အခါ သူ႔အေနနဲ႔ သယ္ေဆာင္လာရမယ့္ စာရြက္ စာတမ္းေတြ စာရင္းကုိ ေဖာ္ျပထားတာမွာ သူ႔မွာရွိတဲ့ ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္၊ ေမြးစာရင္း၊ ဒါမွမဟုတ္ မွတ္ပုံတင္၊ အုိင္ဒီ၊ ပတ္စ္ပုိ႔အရြယ္ ဓါတ္ပုံ (၄) ပုံ၊ မွီခုိသူရွိရင္ မွီခုိသူအားလုံးရဲ႕ဓါတ္ပုံေတြ၊ လူမႈဖူလုံေရး ကဒ္ျပား၊ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး ဌာနနဲ႔ တရားရုံးတုိ႔မွာ တင္ထားတဲ့ စာရြက္ စာတမ္းေတြ၊ အသနားခံလႊာေတြ၊ ရာဇ၀တ္မႈရွိခဲ့ရင္ အဲဒီအမႈကိစၥနဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ စာရြက္ စာတမ္းေတြနဲ႔ ခံ၀န္ခ်က္ စတဲ့ စာရြက္စာတမ္း၊ အေထာက္အထားေတြ သူနဲ႔ တပါတည္း သယ္ေဆာင္လာဖုိ႔ ညြန္ၾကားထားပါတယ္။

နယ္စပ္လုံၿခံဳေရးဌာနက ကုိသန္းစုိးကုိ ပုိ႔တဲ့စာနဲ႔ ကေနဒါ လႊတ္ေတာ္ ဒုဥကၠ႒နဲ႔ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ရုံးတုိ႔က သူတုိ႔ထံ ပုိ႔တဲ့စာေတြမွာ အဓိပၸါယ္ ၂ မ်ဳိး ကြဲျပားေနေၾကာင္းလည္း ကုိေအာင္မုိးက ေျပာပါတယ္။

“ ကိုသန္းစိုး ကိစၥက ရတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္က ၂ ခု ကြဲေနတယ္ဗ်။ တခုက ကိုသန္းစိုးရတဲ့ Information က တမ်ိဳးျဖစ္ေနသလို၊ က်ေနာ္တို႔ဆီကို ေရာက္တဲ့ Information က တမ်ိဳးျဖစ္ေနတယ္။ ဆိုလိုတာက ကိုသန္းစိုးဆီပို႔တာက Border Security အဖြဲ႕အစည္းက ပို႔လိုက္တာ။ က်ေနာ္တို႔ ဆီမွာရွိတာက ကိုသန္းစိုးကိစၥကို စိတ္၀င္တစား လိုက္လုပ္ ေပးေနတဲ့ ဒီက သူတို႔ နယ္ေျမခံ MP ရယ္၊ ေနာက္ ေဒၚစုကို ဖိတ္ၾကားၿပီး လိုက္လုပ္ေပးေနတဲ့ ကေနဒါ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ဒုဥကၠဌရယ္ အဲဒါေတြဆီက ရတဲ့ Information ၾကေတာ့ Positive Way ေပါ့ေနာ္။ အေကာင္းဘက္ကလိုမ်ိဳး ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒါေတြကြဲေနတယ္ဗ်။ ”

သူ႔အမႈအတြက္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ဖုိ႔ သီတင္း တပတ္ေတာင္ မလုိေတာ့တာမုိ႔ အဲဒီ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်မယ့္ရက္မွာ သူ႔ကုိ ေထာက္ခံေၾကာင္း ျပသတဲ့အေနနဲ႔ သူလြတ္ေျမာက္ေရး အတြက္ လႈပ္ရွားေနသူေတြ စုၿပီး သြားၾကဖုိ႔ စီစဥ္ေနေၾကာင္းလည္း ကုိေအာင္မုိးက ေျပာပါတယ္။

“အခုက်ေနာ္ Organize လုပ္ေနတယ္။ လာႏိုင္တဲ့လူ မွန္သမွ် က်ေနာ္ ေခၚထားတယ္။ သူငယ္ခ်င္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ ဆႏၵျပမွာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ အေနနဲ႔ ေနာက္ဆံုး ကိုသန္းစိုး တေယာက္ထဲ မဟုတ္ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို႔ အကုန္လံုးက သူ႔ေနာက္မွာ ရွိတယ္ေပါ့။ အဲလိုမ်ိဳး က်ေနာ္တို႔က ကေနဒါ အစိုးရကို ျပခ်င္တဲ့ ပံုစံမ်ိဳးေပါ့။ ေတာင္းဆိုမႈေတြ ဘာေတြေတာ့ ရွိမွာေပါ့။ အထဲမွာ သူ႔ရဲ႕အမႈကို ၾကားနာခြင့္ ရမလား။ က်ေနာ္တို႔ ကိုယ္တိုင္ နားေထာင္ခြင့္ရမလား။ အဲလိုမ်ိဳးေပါ့။ ေနာက္တခုက သူ႔ကို က်ေနာ္တို႔က တေယာက္တည္း မထားဘူး။

က်ေနာ္တို႔ အကုန္လံုးက သူ႔ရဲ႕ အမႈနဲ ႔ ပတ္သက္ၿပီး စိုးရိမ္ေနၾကတယ္ဆိုတာကို ျပမယ္ ဆိုတဲ့ပံုစံမ်ဳိး လုပ္ထားတယ္။ အဲဒီရံုးကို က်ေနာ္အပါ၀င္ သိပ္မ မ်ား မနည္းတဲ့ လူေတြသြားၾကမယ္။ အမ်ားႀကီးေတာ့ မေခၚဘူးဗ်။ ဒါေပမဲ့ လာခ်င္တဲ့လူေတြက အမ်ာႀကီး။ ဘယ္လိုေျပာမလဲဗ်ာ။ အေျခအေန အခ်ိန္အခါ အကုန္လံုးကို ခ်ိန္ၾကည့္တာက အဲဒါက တရားရံုး မဟုတ္ဘူးဗ်။ ေထာင္ႀကီးဆိုေတာ့ သူတို႔ဘက္က ဘာကိစၥနဲ႔ အဲဒီလို ေခၚသလဲဆိုတာကိုေတာ့ က်ေနာ္လည္း မေျပာတတ္ဘူး။

အေကာင္းဆံုးလည္း ေမွ်ာ္လင့္ထားသလို အဆိုးဆံုးကိုလည္း ျပင္ဆင္ထားတယ္ဆိုတဲ့ အျမင္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔က လူရင္းထဲက လူေတြပဲ ေရာက္ေအာင္လာဖို႔ အဲလို။ ေနာက္ၿပီး က်ေနာ္တို႔ သူ႔ကို တရားစီရင္ခ်က္ခ်မဲ့ အဲဒီအထဲကို ၀င္ဖို႔ အဲဒါေတြကိုေတာ့ စီစဥ္ထားတယ္ဗ်။ ”

ကုိသန္းစုိးရဲ႕ အမႈအတြက္ စီရင္ခ်က္ခ်ဖုိ႔ ကေနဒါ နယ္စပ္ေဒသ လုံၿခံဳေရးဌာနက ဆင့္ေခၚထားတဲ့ ေနရာဟာ အက်ဥ္းေထာင္ေနရာ ျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ကုိသန္းစုိးထံ နယ္စပ္လုံၿခံဳေရးဌာနက ေပးပုိ႔တဲ့စာနဲ႔ လႊတ္ေတာ္အမတ္ရုံးတုိ႔က ေပးပို႔တဲ့စာေတြမွာ ကြာျခားခ်က္ေတြ ရွိေနတာေၾကာင့္ ဇြန္လ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ ဘယ္လုိ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မွန္း အတိအက် မသိရေသးဘဲ ျဖစ္ေနတာပါ။

ကိုုေဇာ္၀င္းလႈိင္   / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com