ကထိန္ ပြဲခင္းပါတဲ့ လတန္ေဆာင္တုိင္

ရန္ကုန္ ၊ ႏုိ၀င္ဘာ ၁၄ ရက္(ဆင္ဟြာ)

ျမန္မာ(၁၂)လရာသီတြင္ တန္ေဆာင္မုန္းလ သည္ ၈ လ ေျမာက္(အ႒မေျမာက္ လ)ျဖစ္ၿပီး ထင္ရွားေသာ ပြဲေတာ္တစ္ခုမွာ ကထိန္ပြဲခင္းျခင္း(၀ါ) ကထိန္ သကၤန္း ကပ္လႈသည့္ ကထိန္ပြဲမ်ားအား က်င္းပ ဆင္ႏြဲၾကသည္။

ကထိန္ရာသီ

တန္ေဆာင္မုန္းလ၏ ရာသီပန္းမွာ ခဝဲပန္း ျဖစ္ၿပီး ထင္ရွားေသာ ပြဲေတာ္ တစ္ခု ျဖစ္သည့္ ကထိန္ပဲြ ျပဳလုပ္ျခင္းကုိ ကထိန္ခင္းသည္ ဟုဆိုၾကၿပီး သီတင္းကၽြတ္ လျပည့္ေက်ာ္ ၁ ရက္မွ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔ အထိ သတ္မွတ္ေသာ ကာလဒါန ျဖစ္ၿပီး ကထိန္သကၤန္း အလႈဒါနမ်ား ျပဳလုပ္ၾကသည္။

ျမန္မာဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ ့သည္ “ဘုရားမွာ စိန္ ၊ ေက်ာင္းမွာ သိမ္ ၊ သကၤန္းမွာ ကထိန္”ဟူ၍ ဆုိရုိးျပဳကာ ၊ “ ကထိန္သကၤန္း ကပ္လွဴျခင္း”ကုိ အထြဋ္အျမတ္ ထားေလ့ ရွိၾကၿပီး “ကထိန္” ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ ပါဠိဘာသာ စကား“ကထိန” မွ ဆင္းသက္လာၿပီး “ျမဲၿမံခုိင္ခန္ ့ျခင္း” ဟူေသာ အနက္ရွိသည္။

မသုိးသကၤန္း

ကထိန္ခင္းျခင္းႏွင့္ အတူ မသုိးသကၤန္း ရက္လုပ္၍ လွဴေသာ အလွဴပဲြကို တန္ေဆာင္မုန္း လတြင္ ျပဳလုပ္ၾကၿပီး အထင္ကရ ေစတီေတာ္ႀကီးမ်ားတြင္ မသုိးသကၤန္းယက္ျပိဳင္ပြဲမ်ားကုိ က်င္းပျပဳလုပ္ကာ ၊ ရရွိလာေသာ သကၤန္းေတာ္ျဖင့္ ေစတီေတာ္မွရုပ္ပြားေတာ္ျမတ္ ဗုဒၶဘုရားရွင္အား ေန ့မကူးမီ ပူေဇၚလွဴဒါန္းေလ့ရွိၾကသည္။

တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန ့ မွ ေနာက္တစ္ရက္မကူးမီအခ်ိန္ထိ ယက္လုပ္ခ်ဳပ္ငင္ရေသာ သကၤန္းကုိ “မသိုးသကၤန္း” -ဟုေခၚဆုိျခင္း ျဖစ္သည္။

တန္ေဆာင္မုန္း-တန္ေဆာင္တုိင္

တန္ေဆာင္မုန္းလ၏ အဓိပၸါယ္မွာ“မီးရွဴး၊ မီးတုိင္ ၊ဆီမီးမ်ားထြန္းလင္းေစေသာလ (၀ါ) အမုိက္အေမွာင္ကုိ မီးအလင္းေရာင္ျဖင့္ ေပ်ာက္လြင့္ေစေသာလ” -ဟု ၊ဆုိၾကၿပီး “တန္ေဆာင္တုိင္”-ဟူသည္ “အလင္းေရာင္ကုိ ေဆာင္ယူေသာတုိင္(၀ါ) မီးရွဴးတုိင္ ၊ အလင္းတုိင္” ကုိ ေခၚဆုိျခင္းျဖစ္ၿပီး တန္ေဆာင္တိုင္ မီးထြန္း ပြဲေတာ္မ်ား က်င္းပ ဆင္ႏြဲၾကသည္။

သာမည ဖလအခါေတာ္ေန ့

ဘုရားရွင္ လက္ထက္ေတာ္အခါက ၊ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန ့ညတြင္ ၊ရာဇျဂိဳဟ္ျပည့္ရွင္ အဇာတသတ္မင္း ၏ ေလွ်ာက္ထားခ်က္အရ ၊“သာမညဖလသုတ္ေတာ္”ဟူေသာ “ရဟန္းျပဳလုပ္ရျခင္း၏ အက်ိဳးေက်းဇူး”ကုိ ထုတ္ေဖၚ ေဟာၾကားေတာ္မႈသျဖင့္ “သံဃာေတာ္မ်ားေန ့” ဟူ၍လည္းေကာင္း ၊ “သာမည ဖလအခါေတာ္ေန ့” ဟူ၍လည္းေကာင္း ၊ ယခုအခါတြင္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန ့ကုိ သတ္မွတ္က်င္းပၾကပါသည္။

ေဆးေပါင္းခသည့္ ည

ျမန္မာ့ေရွးရုိးအစဥ္အလာအရ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ အခါသမယ တြင္ မယ္ဇလီဖူး ကုိအဆာ စုံစြာသုပ္၍ မိသားစု၀င္မ်ားအားလုံးစားသုံးၾကျခင္း ၊ ပတ္၀န္းက်င္ အိမ္နီးခ်င္းမ်ားအား မယ္ဇလီဖူးသုပ္ အထုပ္ငယ္ မ်ားကုိ ေဆး၀ါး အျဖစ္ေပးေ၀လ်က္ ဒါနျပဳေလ့ရွိၾကၿပီး နကၡတ္၊ ၾကယ္တာရာ စုံညီစြာ ေပၚထြန္းေသာေၾကာင့္ ၊ ေဆးအာနိသင္မ်ား နိဳးၾကြ ထက္ျမက္ေစ၍ “ေဆးေပါင္းခသည့္ည”ဟုလည္း ယုံၾကည္ၾကသည္။

က်ီးမနိဳးပြဲ

တန္ေဆာင္မုန္းလတြင္ ထြက္ေပၚေသာ“ၾကတၱိကာနကၡတ္”ကုိ နကၡတ္ပညာရွင္တုိ ့က၊ “ေစာရနကၡတ္(ေခၚ) သူခုိး နကၡတ္” ဟု ၊ဆုိေလ့ရွိၾကသည္။ထုိ ့ေၾကာင့္ လျပည့္ေန ့ညအခါတြင္ “က်ီးမနိဳးပြဲ” ဟူေသာ တစ္ညလုံး နံနက္ က်ီးမနိဳးမီတုိင္ေအာင္၊ အိမ္ရွင္မသိေစပဲ အလြယ္တစ္ကူ ေတြ ့ရွိခ်ီမနိဳင္ေသာပစၥည္းမ်ားကုိယူ၍ လမ္းမတြင္ စုပုံထားျခင္း ၊ပုဆုိး ထမီ ရရာတုိ ့ကုိ အလံထူ၍ထားျခင္း စသည္တုိ ့ျဖင့္ ၊နံနက္အခါ၌ လူရယ္ဖြယ္ ျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးထားတတ္ၾကသည့္ပြဲကုိ ကေလး ၊ လူငယ္မ်ား ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေဆာ့ျမဴးေလ့ရွိၾကသည္။

စကားပုံ

ရုိးရာ ၁၂ လ ရာသီတြင္ တန္ေဆာင္မုန္းလသည္ မုိးတြင္းကာလ ကုန္ဆုံးသည့္အခ်ိန္ ျဖစ္၍ “မုိးလအဆုံး-တန္ေဆာင္မုန္း”ဟူ၍ ဆုိေလ ့ရွိၾကသကဲ့သုိ ့ လယ္ယာစုိက္ခင္းကြင္းျပင္တြင္ စပါးေကာက္ႏွံမ်ား ရွင္သန္ ျပည့့္ၿဖဳိးမႈမ်ားအား ျမင္ေတြ ့ရသျဖင့္ ေတာင္သူ လယ္သမားမ်ား ရႊင္ျမဴးၿပဳံးေပ်ာ္ၾကသည့္ အတြက္ “ေတာင္သူ ရႊင္ၿပဳံး-တန္ေဆာင္မုန္း”ဟု ဆုိၾကၿပီး စပါးႏွံတုိ ့၏ သဘာ၀ကုိ အမီွျပဳလ်က္ “ ဖုံးတုံးလုံးတုံး-တန္ေဆာင္မုန္း”ဟုလည္း ဆုိၾကသည္။

(Xinhua)
China Xinhua News