ျမန္မာႏိုင္ငံ ဥပေဒျပဳ ေရး ပြင့္လင္းျမင္သာမရွိေသး

လက္ရွိ ျမန္မာ့ လႊတ္ေတာ္တြင္းက ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒအတိုင္း ဥပေဒျပဳေရး ဆိုင္ရာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ေတြမွာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိသလို ျပည္သူလူထု ပူးေပါင္း ပါဝင္မႈလည္း အားနည္း ေနတယ္လို႔ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြက ေျပာလုိက္ပါတယ္။ ျမန္မာ့ လႊတ္ေတာ္တြင္း ဘယ္ေလာက္ ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈ ရွိခဲ့ပါသလဲဆိုတဲ့ ေခတ္အဆက္ဆက္က လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြရဲ႕အေတြ႔အႀကံဳေတြကို ေဝမွ်ၾကတဲ့ ကမာၻလံုးဆုိင္ရာ ဥပေဒျပဳေရး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရက္သတၱပတ္ ေဆြးေႏြးပြဲ ပထမဆံုးေန႔မွာ အခုလိုေျပာဆို လုိက္တာပါ။ အေသးစိတ္ကို မဆုမြန္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အရပ္သားအစိုးရလက္ထက္က စတင္က်င္းပခဲ့တဲ့ ပထမအႀကိမ္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ ပံုမွန္အစည္းအေဝးေတြကစလို႔ ယေန႔ အခ်ိန္အထိ လႊတ္ေတာ္တြင္း ဥပေဒျပဳေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားစီရင္ေရးေတြအတြက္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္က အဆို တင္သြင္းမႈေတြ၊ အတည္ျပဳ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြ လႊတ္ေတာ္တြင္း ေကာ္မတီ၊ ေကာ္မရွင္အသီးသီးရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ၊ ဥပေဒပညာရွင္ေတြရဲ႕အေတြ႔အႀကံဳေတြကို ဖလွယ္ ေဆြးေႏြးၾကတာျဖစ္ပါတယ္။

အခုလက္ရွိလႊတ္ေတာ္တြင္း လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြမွာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ အားနည္းသလို လႊတ္ေတာ္တြင္း ဥပေဒျပဳေရးကိစၥမွာလည္း ျပည္သူလူထု ပူးေပါင္းပါဝင္မႈ သိရွိနားလည္မႈ အားနည္းတယ္လို႔ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေဒါက္တာေအးေမာင္က ေထာက္ျပေျပာဆိုပါတယ္။

“လူထုရဲ႕တာဝန္ရွိတယ္ဆိုတာကို လူထု သေဘာေပါက္ဖို႔အတြက္ ပညာေပးတဲ့အစီအစဥ္ေတြ အမ်ားႀကီးပါပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြတင္မကဘူးေပါ့ေနာ္။ က်န္တဲ့ အဖဲြ႔အစည္းေတြက လူထု ပါဝင္ဖို႔အေရးႀကီးေၾကာင္းကို လူထုကို ရွင္းျပဖို႔ လိုပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ပါလီမန္အားေကာင္းဖို႔၊ ဒီမုိကေရစီအားေကာင္းဖို႔၊ လူထုအဖဲြ႔အစည္းေတြရဲ႕ခုိင္မာမႈနဲ႔ က်ယ္ျပန္႔မႈ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာကို လူထုကို ပညာေပးတဲ့ အစီအစဥ္ လႊတ္ေတာ္ဘက္ကလည္း လိုပါတယ္။ ပါလီမန္ဆိုတာ လူထုအားလံုးနဲ႔ နီးစပ္တဲ့ေနရာမွာ ရွိသင့္တယ္။ လူထု လာၿပီး ေလ့လာတာကအစ၊ လူထုသြားလာမႈေတြ လြယ္ကူတဲ့ေနရာေလး ျဖစ္ဖုိ႔လိုတယ္။ အဲဒါမ်ဳိးေတြကအစ ပါလီမန္အတြင္းမွာရွိတဲ့ ေကာ္မတီမ်ားရဲ႕ရပ္တည္မႈကိုလည္း လူထု သိဖို႔လိုတယ္။ လူထု ပါဝင္ႏိုင္တဲ့ ေကာ္မတီမ်ဳိးျဖစ္ဖို႔၊ ေဆြးေႏြးႏိုင္တဲ့ေကာ္မတီမ်ဳိးျဖစ္ဖို႔ လိုတယ္။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းခ်ျပႏို္င္တာမ်ဳိးရွိရင္ေတာ့ ပိုၿပီး ပြင့္လင္းတဲ့ ပါလီမန္နဲ႔ ပါလီမန္တြင္းက ေကာ္မတီေတြ ျဖစ္သြားမွာေပါ့။”

လက္ရွိ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ တိုင္းေဒသႀကီး၊ ျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္အဆင့္ဆင့္ အဆိုတင္သြင္းလာမႈ ဥပေဒျပဳေရး ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြမွာ သက္ဆုိင္ရာ ဝန္ႀကီးဌာနေတြရဲ႕ ဗဟုိခ်ဳပ္ကိုင္မႈေတြ အားနည္းခ်က္ေတြရွိခဲ့တဲ့အတြက္ ေနာက္က်င္းပမယ့္ လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေဝးေတြမွာ စနစ္က်ေအာင္ ဘယ္လို လုပ္ေဆာင္သင့္သလဲ ဆိုတာကို ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚစႏၵာမင္းက အခုလိုအႀကံျပဳ ေဆြးေႏြးပါတယ္။

“ပထမအႀကိမ္လႊတ္ေတာ္ျဖစ္တဲ့အတြက္ က်မတို႔အားလံုး 100% perfect ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အားနည္းခ်က္ေတြ၊ လိုအပ္ခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ တခ်ဳိ႕အရာေတြကို ခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ရွိပါတယ္။ ဒါေတြကလည္း အျပစ္အေနနဲ႔ေျပာရင္လည္း ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်မကေတာ့ ဒီလိုေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ က်မတို႔လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းက ပထမအႀကိမ္ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းဆိုရင္ ပထမအႀကိမ္တုန္းက လုပ္ခဲ့တဲ့အမွားေတြ၊ ဒီလုိမ်ဳိး ခ်ဳပ္ကိုင္မႈေတြ၊ အားလံုးဟာ တုိင္းျပည္အတြက္ကို အက်ဳိးမရွိဘူးဆိုလို႔ရွိရင္ ဒုတိယအႀကိမ္ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းမွာ ဘာေတြ ျပဳျပင္မလဲဆိုတာကို က်မတို႔ ျပန္ၾကည့္လို႔ ရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဟာေတြမွာ စိုးရိမ္စိတ္နဲ႔ ခ်ဳပ္ကိုင္မႈေတြ ရွိေကာင္းလည္း ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ျဖစ္ေကာင္းလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ စိုးရိမ္စိတ္နဲ႔ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတာလည္း ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ အစိုးရပိုင္းနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာပိုင္းနဲ႔ကို ညႇိႏႈိင္းၿပီးေတာ့ လုပ္ရတဲ့ကာလေတြမွာ လႊတ္ေတာ္ကေနၿပီးေတာ့ အမွားအယြင္းမရွိေအာင္ နည္းနည္းပါးပါး ခ်ဳပ္ကိုင္ရတဲ့ ကိစၥမ်ဳိးေတြလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။”

“လႊတ္ေတာ္ပြင့္လင္းျမင္သာေရး ၂၀၁၄ ေဆြးေႏြးပြဲ” မွာ လြတ္လပ္ေရးေခတ္၊ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီေခတ္နဲ႔ လက္ရွိ အရပ္သား အစိုးရ လက္ထက္ ေခတ္အဆက္ဆက္က လႊတ္ေတာ္ေတြရဲ႕ ဥပေဒျပဳစနစ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ဝိုင္းဝန္း ေဆြးေႏြးၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လာမယ့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဝင္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကမယ့္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြအေနနဲ႔လည္း လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ အဓိကတာဝန္၊ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ေယာက္ ရွိသင့္ရွိထိုက္တဲ့ အရည္အခ်င္းနဲ႔ လႊတ္ေတာ္တြင္း ဝင္ဖို႔ ဘာေတြ ျပင္ဆင္ထားသင့္လဲ ဆိုတာေတြကိုလည္း လာေရာက္ေလ့လာသင့္တယ္လို႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚစႏၵာမင္းက ေျပာပါတယ္။

“ေခတ္အဆက္ဆက္ရဲ႕လႊတ္ေတာ္ေတြေပါ့ေနာ္- ဟုတ္လား၊ ပါလီမန္ေခတ္ကလႊတ္ေတာ္ေတြ၊ မဆလေခတ္က လႊတ္ေတာ္ေတြ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ၂၀၁၀ အခ်ိန္ကေန အခု ၂၀၁၄ အခ်ိန္အထိ လႊတ္ေတာ္ေခတ္ သက္တမ္းကာလအေလ်ာက္၊ ေရြ႕လ်ားလာတဲ့အေလ်ာက္ လႊတ္ေတာ္ေတြကို ဘယ္လို က်င္းပတယ္ဆိုတဲ့ဟာမ်ဳိးနဲ႔ ဘယ္လိုအေတြ႔အႀကံဳ၊ ဘယ္လို အေျခအေနေတြဟာ အေကာင္းဆံုးအေျခအေနေတြမွာ သူတို႔ က်င္းပၾကတယ္ဆိုတဲ့ဟာကို ေဆြးေႏြးၾကတာပါ။ အဲဒီလိုပါပဲ၊ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ လက္ရွိအေျခအေနမွာ ဥပေဒနဲ႔ကိစၥေတြကို အဆင့္ဆင့္ ဘယ္လိုလုပ္တယ္ဆိုတဲ့ဟာမ်ဳိးရယ္၊ ေနာက္တခုက လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းတစ္ေယာက္ျဖစ္မယ္ဆိုရင္ ဘယ္လို အရည္အခ်င္းေတြ ရွိရမယ္ဆိုတဲ့ဟာမ်ဳိးေတြကို အခု ေနာင္လာမယ့္ ၂၀၁၅ မွာ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ လုပ္ခ်င္တ့ဲသူေတြအတြက္လည္း ဗဟုသုတရရွိေအာင္ ဟုတ္လား၊ လႊတ္ေတာ္ထဲကို ေရာက္တယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ဘယ္လို အရည္အခ်င္းမ်ဳိး ရွိတဲ့သူေတြသာ လႊတ္ေတာ္ထဲကို ေရာက္သင့္တယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းေတြ၊ ဒါေတြအားလံုးကို ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္ေပါ့ေနာ္။ ဦးကိုကိုႀကီးတို႔က ဦးစီးၿပီး က်င္းပေပးတာျဖစ္တဲ့အတြက္ လႊတ္ေတာ္နဲ႔ လႊတ္ေတာ္ထဲကိုဝင္ဖို႔ စိတ္ဝင္စားတဲ့သူေတြအားလံုးအတြက္ေတာ့ အက်ဳိးရွိတဲ့ ဟာေလးတခုပါ။”

လႊတ္ေတာ္နဲ႔ဆက္စပ္တဲ့ နယ္ပယ္အသီးသီးက လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြ၊ ဥပေဒပညာရွင္ေတြ၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီအသီးသီးကပုဂၢဳိလ္ေတြ၊ အရပ္ဖက္ အဖြဲ႔အစည္းက ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးတက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြ လုပ္ကိုင္ေနၾကသူေတြရဲ႕ လက္ရွိလႊတ္ေတာ္ရဲ႕ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ အေျခအေနေတြ၊ အလားအလာေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေခါင္းစဥ္ေတြနဲ႔ အပိုင္းလုိက္ ေဆြးေႏြးၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ပြင့္လင္းျမန္မာ့ေရွ႕ေဆာင္ရဲ႕စီစဥ္မႈနဲ႔ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ကမာၻလုံးဆိုင္ရာ ဥပေဒျပဳေရး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရက္သတၱပတ္ အထိမ္းအမွတ္ပြဲကို စက္တင္ဘာလ ၂၀ နဲ႔ ၂၁ - စေန၊ တနဂၤေႏြေန႔ေတြမွာ ႏွစ္ရက္ က်င္းပၿပီး လႊတ္ေတာ္အေရး စိတ္ပါဝင္စားသူ ျပည္သူေတြလည္း တက္ေရာက္ ေဆြးေႏြးႏုိင္ပါတယ္။

မဆုမြန္ / ဗီြအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com/content/open-myanmar-initiative-first-workshop-/2456582.html

ေဒါက္တာ ေအးေမာင္ (Open Parliament Myanmar 2014)