ခ်မွတ္ခံရတဲ့ ေထာင္ဒဏ္ထက္ ပိုခ်ဳပ္ခံရတဲ့ ေနာ္အုန္းလွ နစ္နာသလား

 ေနာ္အုန္းလွနဲ႔ ကရင္လူငယ္ ေစာအဲလ္ဘတ္ခ်ိဳ၊ စသိန္းေဇာ္မင္း

ကရင္အမ်ိဳးသမီး အစည္းအ႐ုံးဥကၠ႒ ေနာ္အုန္းလွနဲ႔ ကရင္လူငယ္ေတြ ျဖစ္တဲ့ ေစာအဲလ္ဘတ္ခ်ိဳ၊ စသိန္းေဇာ္မင္း တို႔ကို ၿငိမ္း၊စု၊စီဥပေဒနဲ႔ ေထာင္ဒဏ္ ၁၅ ရက္ ခ်မွတ္လိုက္ပါတယ္။

သူတို႔သုံးဦးတို႔ကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ မဟာဗႏၶဳလပန္းၿခံမွာ ကရင့္အာဇာနည္ေန႔ က်င္းပခဲ့တုန္းက ခြင့္ျပဳခ်က္ မရဘဲ ဆိုင္းဘုတ္ ကိုင္ေဆာင္တယ္ဆိုၿပီး ေက်ာက္တံတားၿမိဳ႕နယ္ ရဲတပ္ဖြဲ႕မႉးက ၿငိမ္း၊စု၊စီ ပုဒ္မ ၂၀ နဲ႔ ၾသဂုတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔မွာ တရားစြဲခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေထာင္ဒဏ္ ခ်မွတ္လိုက္ေပမယ့္ ခ်ဳပ္ရက္ေတြကို ထုတ္ႏုတ္ ခံစားခြင့္ျပဳလို႔ ေနာ္အုံးလွအပါအဝင္ သုံးဦးစလုံး ေအာက္တိုဘာ ၂ ရက္ေန႔မွာ ျပန္လြတ္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီလို ျပန္လြတ္လာခဲ့ေပမယ့္ ေနာ္အုန္းလွက ၂၂ ရက္ အခ်ဳပ္ခံခဲ့ရတာေၾကာင့္ ၇ ရက္ ပိုအခ်ဳပ္ ခံခဲ့ရၿပီး လူငယ္ ၂ ဦးကေတာ့ ၁၇ ရက္ အခ်ဳပ္ခံခဲ့ ရတာေၾကာင့္ ၂ ရက္ပို အခ်ဳပ္ခံခဲ့ရပါတယ္။

ဒီလို ခ်ဳပ္ရက္ ပိုခ်ဳပ္ခံခဲ့ရတဲ့ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စီရင္ခ်က္ ခ်အၿပီး တရားသူႀကီးကို ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့တယ္လို႔ ေနာ္အုန္းလွက ဘီဘီစီကို အခုလို ေျပာပါတယ္။

"ေထာင္ခ်တာက ၁၅ ရက္၊ ေနရတာက ရက္ ၂ဝ ေက်ာ္တဲ့ အခါက်ေတာ့ ကြၽန္မတို႔မွာ နစ္နာ တယ္လို႔ ေျပာရင္ေတာင္မွ အဲဒီဟာကို တာဝန္ ယူမယ့္သူ တစ္ေယာက္မွ မရွိပါဘူး၊ ကြၽန္မဆို တရားသူႀကီးကို ေမးတယ္၊ တရားသူႀကီး ကြၽန္မ ေထာင္ထဲမွာ ၂၂ ရက္ ေနရပါတယ္၊ ကြၽန္မက ေထာင္ခ်တာ ၁၅ ရက္ ရပါတယ္၊ အဲဒီအစား ကြၽန္မက ဘယ္သူကို သြားေျပာရမွာလဲ၊ နစ္နာမႈ အတြက္ ဘယ္သူက ဘာလုပ္ေပးမွာလဲ ဆိုေတာ့ ဘာမွ မေျပာႏိုင္ဘူး၊ ကြၽန္မကို ရယ္ျပတယ္" လို႔ ေနာ္အုန္းလွက ေျပာပါတယ္။

ေနာ္အုန္းလွအေနနဲ႔ အခုလို ခ်မွတ္လိုက္တဲ့ အမိန္႔ကို လက္မခံဘဲ ခ႐ိုင္ကို အယူခံ တက္သြားမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ခ်ဳပ္ရက္ ခုနစ္ရက္ ပိုခ်ဳပ္ခံခဲ့ရတဲ့ ေနာ္အုန္းလွ အတြက္ နစ္နာသလား ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေတြ ထြက္ေပၚလာပါတယ္။

 ေနာ္အုန္းလွ ႐ုံးထုတ္ လာေရာက္ ဝန္းရံသူမ်ား

ဥပေဒေၾကာင္းအရ ဘယ္လို ရွိသလဲ

ေနာ္အုန္းလွ ရက္ပို ခ်ဳပ္ခံရတဲ့ ကိစၥကို ဥပေဒေၾကာင္းအရ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ေထာင္ဒဏ္ ခ်မွတ္ခံရတဲ့ရက္ထက္ ပိုခ်ဳပ္ထားတယ္လို႔ ေျပာလို႔ မရဘူးလို႔ ျပည္ေထာင္စု ေရွ႕ေနမ်ားနဲ႔ ဥပေဒ အေထာက္အကူ ျပဳသူမ်ားအဖြဲ႕ရဲ႕ ဥကၠ႒ တရားလႊတ္ေတာ္ ေရွ႕ေန ဦးႀကီးျမင့္က ရွင္းျပပါတယ္။

"သူတို႔က အာမခံ ယူလို႔ရတဲ့ ပုဒ္မျဖစ္လို႔ အာမခံယူရင္ ရတယ္ ဆိုေတာ့ သူတို႔က အာမခံယူဖို႔ ျငင္းဆန္တယ္၊ ဒါအဓိပၸာယ္ မရွိဘူးဆိုၿပီး ျငင္းဆန္တယ္၊ ျငင္းဆန္တဲ့အခါမွာ ခ်ဳပ္ရက္ေတြနဲ႔ ေထာင္ထဲမွာ ေရာက္ေနတာေပါ့၊ ေရာက္ေနတဲ့ အခါမွာ တရား႐ုံးက ခ်မွတ္လိုက္တဲ့ အခါမွာ တရား႐ုံးမွာ ခ်မွတ္တဲ့ အမိန္႔က ရက္က နည္းေနတာေပါ့၊ ပိုခ်တယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔ ဒီေနပဲ အင္းစိန္ေထာင္ထဲ ျပန္သြားရမွာ၊ ေထာင္ထဲမွာ ေရာက္ေနတဲ့ ရက္က ပိုေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သူတို႔က ထပ္မသြားရေတာ့ဘဲနဲ႔ ဒီေန႔ပဲ လႊတ္လိုက္တာေပါ့၊ အဲဒါကို ဥပေဒအရ ပိုခ်ဳပ္တယ္လို႔ မေခၚဘူး"လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

"ေဒၚေနာ္အုန္းလွတို႔ အမႈက်ေတာ့ တရား႐ုံးက အာမခံေပးတာ၊ မေပးတာမဟုတ္ဘူး၊ သူက မယူတာ၊ ၿပီးေတာ့ သူ႔ကို လႊတ္လိုက္တာလည္း မဟုတ္ဘူး၊ ျပစ္ဒဏ္ ေပးလိုက္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္၊ သူ႔ကို အျပစ္ရွိတယ္လို႔ ဆုံးျဖတ္လိုက္တဲ့ အတြက္၊ ပိုတဲ့ဟာကလည္း တရား႐ုံးက ေပးတာ မဟုတ္ဘူး၊ သူဘာသာသူ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘာမွ သူလုပ္လို႔ မရဘူး၊ ဒီအမိန္႔ကို မေက်နပ္ရင္ အေပၚတက္႐ုံပဲေပါ့"လို႔ တရားလႊတ္ေတာ္ ေရွ႕ေန ေဒၚစုဒါလီေအာင္က ရွင္းျပပါတယ္။

ေယဘုယ်အားျဖင့္ဆိုရင္ အမႈေတြမွာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ၃ ႏွစ္အထက္ ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ႏိုင္တဲ့ ပုဒ္မနဲ႔ စြဲဆိုထားတဲ့ အမႈမ်ိဳးဆိုရင္ အာမခံ ေပးမရဘူးလို႔ သတ္မွတ္ထားၿပီး ၃ ႏွစ္ေအာက္ဆိုရင္ အာမခံ ေပးလို႔ရတဲ့ ပုဒ္မေတြလို႔ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ေျပာလို႔ရတယ္လို႔လည္း သူက ေျပာပါတယ္။

အာမခံေပးလို႔ မရတဲ့ ပုဒ္မ ျဖစ္ေပမယ့္ အမႈကို စစ္လိုက္တဲ့အခါမွာ တရားခံအျဖစ္ သိပ္မေပၚေပါက္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ အာမခံေပးလို႔ ရႏိုင္တယ္လို႔ ရာဇဝတ္မႈ က်င့္ထုံးဥပေဒ ပုဒ္မ ၄၉၆နဲ႔ ၄၉၇မွာ ျပ႒ာန္းထားတဲ့ ဥပေဒ အခ်က္အလက္ေတြ ရွိတယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ အာမခံ ေပးႏိုင္တဲ့ အမႈကို မေပးဘဲ ခ်ဳပ္ထားရင္ေတာ့ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ပုံစံတမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

 ေနာ္အုန္းလွ ႐ုံးထုတ္ လာေရာက္ဝန္းရံသူမ်ား

ဘယ္လိုဟာမ်ိဳးကို ဥပေဒအရ ပိုခ်ဳပ္တယ္လို႔ ေခၚလဲ

သတ္မွတ္ထားတဲ့ ရက္ထက္ ပိုခ်ဳပ္တယ္ဆိုတာက ၂၄ နာရီအတြင္းကို တရား႐ုံး တင္ဖို႔လိုၿပီး ရမန္ယူ တရားသူႀကီးဆီ ပို႔ဖို႔ လိုေပမယ့္ အေၾကာင္း ခိုင္ခိုင္လုံလုံမရွိဘဲ တရားသူႀကီးဆီ မပို႔၊ ဆက္ခ်ဳပ္ထားရင္ ဥပေဒအရ ပိုခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားတယ္လို႔ သတ္မွတ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ဒီလိုခ်ဳပ္ထားပါက လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကို ပိုမို ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားတာ ျဖစ္တာေၾကာင့္ လိုအပ္ရင္ တရားျပန္စြဲလို႔ ရတယ္လို႔လည္း တရားလႊတ္ေတာ္ ေရွ႕ေန ဦးႀကီးျမင့္က ေျပာပါတယ္။

ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးေတြက ရဲစခန္းနဲ႔ တရား႐ုံးနဲ႔ ေဝးတဲ့ေနရာေတြမွာ ျဖစ္ေလ့ရွိတယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။

"အဲလို ျဖစ္ရင္ တကယ္ရဲစခန္းနဲ႔ တရား႐ုံးသြားရမယ့္ ရက္ေတြ ကာလေတြကို ႏုတ္လို႔ရတယ္၊ ႏုတ္လို႔ရတဲ့ ရက္ထက္ပိုရင္ မတရား ခ်ဳပ္ေႏွာင္မႈ ေျမာက္တယ္" လို႔ ဦးႀကီးျမင့္က ေျပာပါ တယ္။

ဒါ့အျပင္ တရား႐ုံးက ခ်မွတ္တဲ့ အမိန္႔အရ က်ခံရမယ့္ ေထာင္ဒဏ္ကို က်ခံအၿပီး သတ္မွတ္ရက္ထက္ ေက်ာ္ၿပီး မလႊတ္ေပးခဲ့ရင္လည္း ေထာင္ကို တရားစြဲလို႔ရၿပီး မတရား ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားတာလို႔ သတ္မွတ္တယ္လို႔လည္း သူက ရွင္းျပပါတယ္။

"ေထာင္ကေန လြတ္ရမယ့္ ရက္ကိုေတာ့ အဲဒါကေတာ့ ခြင့္လႊတ္လို႔ မရဘူး၊ ၃ လနဲ႔ လႊတ္ဆို လႊတ္၊ ၁ႏွစ္နဲ႔ လႊတ္ဆို လႊတ္ပဲ၊ ဘာအေၾကာင္းနဲ႔မွ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေထာင္ခ်တဲ့ ရက္ထက္ ပိုၿပီး ခ်ဳပ္ေႏွာင္ခြင့္ ေထာင္မွာ မရွိဘူး"လို႔ တရားလႊတ္ေတာ္ ေရွ႕ေန ဦးႀကီးျမင့္က ေျပာပါတယ္။

ရက္ပိုခ်ဳပ္ခံရတာ လူ႔အခြင့္အေရးအရ ဘယ္လို ရွိလဲ

အာမခံ ယူခြင့္ရွိသလို အာမခံ မယူတာက ဥပေဒမွာ ပါဝင္ပတ္သက္တဲ့ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ အခြင့္အေရး ျဖစ္ၿပီး ဥပေဒေၾကာင္း အရ ျဖစ္တဲ့ အမႈေတြကို အမႈေပၚမွာ မူတည္ၿပီး လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္နဲ႔ အေရးယူ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္မႈ အားနည္းေနတဲ့ အခ်က္ကိုလည္း ထည့္တြက္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္သူေတြက ေျပာပါတယ္။

"ေထာင္ထဲမွာေနရတဲ့ ရက္ပိုလို႔ ရွိရင္ ဒါဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္ လူတေယာက္ရဲ႕ လြတ္လပ္မႈကို ထိခိုက္တာ ျဖစ္တယ္၊ ေနာက္တခါ သူ႔ရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာကို ထိခိုက္တာ ျဖစ္တယ္၊ ေနာက္တခု ပိုဆိုးတာက ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီမွာက ဒါမ်ိဳးကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ရက္ပိုသြားလို႔ ဆိုၿပီးေတာ့ နစ္နာေၾကး၊ ေလ်ာ္ေၾကး ပုံစံ မရွိဘူး၊ ဒါေလးေတြက လူတစ္ေယာက္အတြက္ မျဖစ္သင့္ မျဖစ္သင့္ေသာ အေျခခံက်တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ထိခိုက္မႈလို႔ ကြၽန္ေတာ္ေျပာခ်င္တယ္" လို႔ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ ညီမွ်ျခင္းျမန္မာ ဒါ႐ိုက္တာ ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက ေျပာပါတယ္။

တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ က်ခဲ့တဲ့ ေထာင္ဒဏ္နဲ႔ သူ႔ရဲ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္ မကိုက္ညီဘူးဆိုရင္ ျပန္ၿပီး ေလ်ာ္ေၾကးေပးတာေတြ ရွိေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ ဒီလို မရွိေသးဘူးလို႔လည္း သူက ေထာက္ျပပါတယ္။

BBC Burmese
https://www.bbc.com