အခ်ိန္မေႏွာင္းခင္ နားမ်က္စိဖြင့္ၿပီးၾကည့္ဖို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယန္ဟီးလီတုိက္တြန္း

နိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ၂၀၁၉၊ စက္တင္ဘာ ၃ ရက္ေန႔က ေတြ႔ရစဥ္

ဆြစ္ဇလန္ႏုိင္ငံ ဂ်ီနီဗာမွာက်င္းပေနတဲ့ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ အစည္းအေဝးမွာ လူ႔အခြင့္ေရးအထူးကုိယ္စားလွယ္ မစၥ ယန္ဟီးလီက ရုိဟင္ဂ်ာ ေတြ ေနရပ္ျပန္ႏုိင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အခ်ိန္မေႏွာင္းခင္ မ်က္လုံးဖြင့္ နားစြင့္ၿပီး၊ ႏွလုံးသားနဲ႔ ခံစားၾကည့္ဖုိ႔ ႏိုင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ မေန႔က တုိက္တြန္းေျပာဆုိလုိက္ပါတယ္။

ဒီကေန႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြဟာ အင္မတန္စုိးရိမ္စရာ အေနအထားကုိ ေရာက္ရွိေနေၾကာင္းနဲ႔ ဒီလုိအေျခအေနေတြက သူနဲ႔ တျခားသူေတြ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ေရြးေကာက္ပြဲေအာင္ႏုိင္ၿပီး အစုိးရျဖစ္လာတဲ့ ေလးႏွစ္ၾကာျမင့္ခ်ိန္ထိ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့တဲ့အရာေတြ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ကုလလူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာ မစၥယန္ဟီးလီက ေျပာပါတယ္။

အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ေျပာခြင့္ရ ေဒါက္တာ မ်ဳိးညြန္႔ကေတာ့ မစၥယန္ဟီးလီဟာ ပုဂၢဳိလ္ေရးအရ တုိက္တြန္းတာျဖစ္တဲ့အတြက္ သူ႕အေနနဲ႔ မွတ္ခ်က္မျပဳလုိဘူးလုိ႔ ေျပာပါတယ္။ NLD ပါတီအေနနဲ႔ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအတြက္ ဆႏၵရွိေၾကာင္းနဲ႕ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ ႏုိင္ငံထဲ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ အေျခအေနေတြကုိ အေသးစိတ္ ေလ့လာေစလုိေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပည္တြင္းေရးကိစၥကုိ NLD နဲ႔ ျပည္သူျပည္သားေတြ အသိဆုံးျဖစ္တာေၾကာင့္ ျပည္သူျပည္သားေတြ ဆုံးျဖတ္ရမယ့္ကိစၥျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

dr-myonyunt-350.jpg"(ကုလ) ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လုိ႕ရတဲ့အပုိင္းမွာ က်ေနာ္တုိ႕အျမဲတမ္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနတာလည္း သိတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္က်ေနာ္တုိ႕ ဘာေတြေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ္ မေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဘူးဆုိတာကေတာ့ တခါတရံမွာ ႏုိင္ငံျပင္ပေနသူေတြ မသိႏုိင္တဲ့ ကိစၥေတြျဖစ္ပါတယ္"

ႏုိင္ငံေတာ္ အတုိင္ပင္ခံရုံးနဲ႕ ႏုိင္ငံေတာ္ သမၼတရုံးတုိ႔ကုိ ဒီကေန႔ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းဖို႔ႀကိဳးစားေပမယ့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။ ကုလလူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ရဲ႕ တုိက္တြန္းခ်က္ထဲမွာ ျမန္မာအစုိးရဟာ ဒုကၡသည္ လက္ခံေရးအတြက္ အဆင္သင့္ျဖစ္ၿပီလုိ႔ ေျပာသလုိ၊ ဘဂၤလားဘက္ကုိ အျပစ္တင္တာမ်ဳိးလည္း ေတြ႔ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူသိရွိထားတဲ့အခ်က္ေတြက ျမန္မာဘက္ကေျပာတာနဲ႔ ကြဲလြဲေနတာက အမွန္ေတြ ျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း ေ၀ဖန္ထားပါတယ္။

ၿဂဳိလ္တုဓာတ္ပုံကေန ရရွိတဲ့အခ်က္လက္ေတြအရ ေမာင္ေတာခရုိင္မွာ စစ္ဖက္ဆုိင္ရာစခန္းအသစ္ ေျခာက္ခုကုိ တစ္ခ်ိန္က ရုိဟင္ဂ်ာေတြ ေနထုိင္ခဲ့တဲ့ရြာေတြကုိ ဖ်က္ၿပီး တည္ေဆာက္ထားတာျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း သူ႔ရဲ႕အစီရင္ခံစာထဲမွာ ေထာက္ျပထားပါတယ္။

၂၀၁၇ ရုိဟင္ဂ်ာရွင္းလင္းေရး စစ္ဆင္ေရးမွာ ရြာေပါင္း ၃၉၂ ခု ဖ်က္ဆီးခံလုိက္ရၿပီး၊ ရြာပ်က္ ၃၂၀ ကုိလည္း ျမန္မာအစုိးရက တည္ေဆာက္ေပးဖုိ႔ ႀကိဳးစားတာမ်ဳိးလည္း မေတြ႕ရသလုိ၊ အဲဒီထဲက ၄၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ဟာ အၿပီးတုိင္ဖ်က္ဆီးခံလုိက္ရတယ္လုိ႔ သူ႕ရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားတာပါ။

မေန႔က ကုလအခ်က္လက္ရွာေဖြေရးေကာ္မရွင္ FFM က တပ္မေတာ္ရဲ႕က်ဴးလြန္မႈေတြကုိ ရ၀မ္ဒါ၊ ယူဂုိဆလားဗီးယားလုိ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္ေတြကုိ ႏုိင္ငံတကာ ခုံရုံးတင္စစ္ေဆးခဲ့သလုိမ်ဳိး တရားစြဲတင္ဖုိ႔အတြက္ ကုလလုံျခံဳေရးေကာင္စီကုိ တုိက္တြန္းထားပါတယ္။

ကုလသမဂၢဆုိင္ရာ ျမန္မာကုိယ္စားလွယ္ ဦးေက်ာ္မုိးထြန္းကေတာ့ လူမ်ဳိးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈေတြမရွိေၾကာင္းနဲ႔ ထင္ရာ ျမင္ရာေတြကုိသာ တစ္ဖက္သတ္ စြပ္စြဲေနတာျဖစ္ေၾကာင္း ျပန္လည္ေခ်ပ ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။ ကုလလုံျခံဳေရးေကာင္စီမွာ FFM က တုိက္တြန္းလုိက္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တပ္မေတာ္ေျပာခြင့္ရ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေဇာ္မင္းထြန္းကေတာ့

"ဒီ FFM ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေနာက္ဖြဲ႔လုိက္တဲ့ IMM ျဖစ္ျဖစ္ ဒီအဖြဲ႕ေတြက ျမန္မာျပည္ ျပင္ပကေနၿပီးေတာ့ တစ္ဘက္စကားကုိသာယူၿပီးေတာ့ ဆုံးျဖတ္ေျပာဆုိေနတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါကလည္း သူတုိ႔ရဲ႕ လုပ္ေနက် အလုပ္ပါပဲ။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေထြေထြထူးထူး ေျပာေနစရာမရွိပါဘူး"

ဒီလ အေစာပုိင္းမွာ တပ္မေတာ္က ရခုိင္ေျမာက္ပုိင္း ဘူးသီးေတာင္နယ္၊ ဂူတာျပင္မွာ တပ္မေတာ္သားေတြ စည္းကမ္းလုိက္နာမႈ အားနည္းတာရွိလုိ႔ စစ္ခုံရုံးတင္ အေရးယူဖုိ႔ရွိတယ္လုိ႕ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ တပ္မေတာ္ေျပာခြင့္ရ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေဇာ္မင္းထြန္းကေတာ့ ဂူတာျပင္မွာ သတ္ျဖတ္ခံရသူေတြဟာ အၾကမ္းဖက္သမား ၁၉ ဦး ျဖစ္တယ္လုိ႔ RFA ကို ေျပာဆုိထားဖူးပါတယ္။

အခ်က္လက္ရွာေဖြေရးမစ္ရွင္ရဲ႕ ေနာက္ဆုံးအစီရင္ခံစာကုိ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းေတြျဖစ္တဲ့ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာအဖြဲ႕ (AI)၊ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ တရားေရးေကာ္မရွင္ (ICJ) တုိ႔ကလည္း ႀကိဳဆုိေၾကာင္း ဂ်ီနီဗာအစည္းေ၀းမွာ ေထာက္ခံေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ ICJ ကေတာ့ ကုလလုံျခံဳေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံတစ္ခုလုံးကုိ အေရးယူတာထက္၊ ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြကုိသာ ႏုိင္ငံတကာစံႏႈန္းနဲ႔အညီ ပစ္မွတ္ထား အေရးယူေပးဖုိ႔ တင္ျပေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေန တုိးတက္ဖို႔အတြက္ ျမန္မာလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ရဲ႕ လုပ္ပုိင္ခြင့္နဲ႔ သီးျခားလြတ္လပ္ခြင့္ေတြကုိ တုိးခ်ဲ႕ဖုိ႔လုိအပ္ေနေၾကာင္း၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈေတြကုိ မ်က္ကြယ္ျပဳထားတဲ့ တပ္မေတာ္အက္ ၁၉၅၉ အက္ဥပေဒ နဲ႕ ၁၉၈၂ ျမန္မာႏုိင္ငံသားဥပေဒ တုိ႔ကုိ ျပင္ဆင္ဖုိ႔လုိအပ္ေနေၾကာင္း ေထာက္ျပထားပါတယ္။

တပ္မေတာ္အက္ ျပင္ဆင္ေရးအၾကံျပဳခ်က္ကုိ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေဇာ္မင္းထြန္းက

"က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာကေတာ့ သူတုိ႔ ဒီ တပ္မေတာ္အက္ဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေလ့လာၿပီးၿပီလားဆုိတာပဲ .. က်ေနာ္က ေျပာခ်င္တယ္"

ရုိဟင္ဂ်ာ အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕ေတြကေတာ့ ဂူတာျပင္မွာ သတ္ျဖတ္ခံရသူေတြဟာ အရပ္သားေတြျဖစ္တယ္၊ သတ္ျဖတ္ခံရသူ ရာဂဏန္းရွိတယ္လုိ႔ ေျပာဆုိေၾကာင္း ၂၀၁၈ တုန္းက AP သတင္းဌာနက ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ တပ္မေတာ္ဘက္ကေတာ့ အခုလုိအေရးယူတာေတြက AP သတင္းနဲ႔မဆုိင္ဘူးလုိ႔ ျငင္းခ်က္ထုတ္ထားပါတယ္။ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရးမစ္ရွင္ FFM က ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ တပ္မေတာ္ရဲ႕ ျပည္တြင္းစုံစမ္းစစ္ေဆးမႈဟာ နစ္နာသူေတြအတြက္ တရားမွ်တမႈကုိ ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏုိင္မွာမဟုတ္ဘူးလုိ႔ RFA ကုိ ၿပီးခဲ့တဲ့အပတ္က အီးေမးလ္နဲ႔ ေျဖၾကားထားပါတယ္။

RFA Burmese
https://www.rfa.org