ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လက္ခံေရး ျမန္မာ အသင့္မျဖစ္ေသးေၾကာင္း ကုလေျပာဆုိ

Cox's Bazar ရွိ Nayapara ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ သတင္းေထာက္မ်ားကို ရွင္းလင္းေျပာဆိုေနသည့္ ဒုကၡသည္ မ်ား။ ၾသဂုတ္ ၂၂၊ ၂၀၁၉။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံဘက္ကို ထြက္ေျပးသြားၾကတဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ႏုိင္ဖို႔ အတြက္ ျမန္မာနုိင္ငံဘက္က အေျခအေနေတြက အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးဘူးလို႔ ကုလသမဂၢက ေျပာလိုက္ပါတယ္။ အခုသီတင္းပတ္ကစၿပီး ဒုကၡသည္ေတြကို ျမန္မာဘက္က လက္ခံဖို႔ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေပမယ့္လည္း ဒုကၡသည္တစ္ေယာက္မွ ျပန္လာျခင္းမရွိတဲ့ေနာက္ ကုလသမဂၢ ဘက္က အဲဒီလိုေျပာလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြကေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕အခြင့္အေရးေတြ အျပည့္အ၀ မရမခ်င္း ျမန္မာႏုိင္ငံကို မျပန္ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ႐ုိက္တာသတင္းဌာနရဲ႕ ေဆာင္းပါးကိုအေျခခံၿပီး ကိုရန္နုိင္က တင္ျပထားပါတယ္။

ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္းကေန ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံဘက္ကို ထြက္ေျပးသြားတဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္နုိင္ဖို႔အတြက္ ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အာဏာပိုင္ေတြၾကား ေနာက္ထပ္ သေဘာတူခဲ့ၾကၿပီးတဲ့ေနာက္ ၾသဂုတ္လ ၂၂ ရက္ေန႔ကစၿပီး အဲဒီဒုကၡ သည္ေတြကို ျမန္မာႏုိင္ငံ ဘက္က ျပန္ၿပီးလက္ခံေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း အခုခ်ိန္ထိေတာ့ ဒုကၡသည္ တစ္ေယာက္မွ ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္ကို ျပန္လာျခင္းမရွိေသးသလို ျမန္မာႏုိင္ငံက အေျခအေနေတြ ကလည္း ဒုကၡသည္ေတြကို ျပန္လက္ခံဖို႔အတြက္ အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးဘူးလု႔ိ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢဌာေနကိုယ္စားလွယ္ Knut Ostby က ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္တုိ႔သိရသေလာက္ကေတာ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္းက အေျခအေနေတြက ဒုကၡသည္ေတြ သိသိသာသာ ျပန္လာနုိင္ေလာက္တဲ့အထိ အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးပါဘူး။ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာဖို႔အတြက္ အဆင္ေျပေအာင္လုပ္ဖို႔လိုပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ လုံျခံဳေရး၊ ေကာင္းမြန္တဲ့ လူမႈဘ၀အေျခအေနေတြရနုိင္ေအာင္ လုပ္ရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ အေျခအေနေတြက အဲဒီေလာက္ထိ အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးပါဘူး။”

ဒုကၡသည္အေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ေနရပ္ကို ျပန္ခ်င္တယ္လို႔ ေျပာေပမယ့္ ႏုိင္ငံသား ျဖစ္ခြင့္အပါအ၀င္ သူတုိ႔ရဲ႕ တျခားအခြင့္အေရးေတြကို အျပည့္အ၀ရမွ ျပန္ခ်င္တယ္လို႔ ေျပာေန ၾကပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြအေနနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ အေျခခံအခြင့္အေရးေတြရဖို႔ အေရးႀကီးတယ္လို႔ Knut Ostby က ေျပာပါတယ္။

“ဒုကၡသည္ေတြအေနနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ေနရပ္ကို ျပန္ခြင့္ရွိပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြအေနနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ ေနရပ္ ဒါမွမဟုတ္ သူတုိ႔ေနခ်င္တဲ့ေနရာကို ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိနဲ႔ ျပန္ခြင့္ရွိၿပီး ျပန္တဲ့အခါမွာလည္း သူတုိ႔အေနနဲ႔ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းအတြင္းမွာ ပုံမွန္အတုိင္း သြားလာေနထုိင္ႏုိင္တဲ့ အခြင့္အေရး ရွိရပါမယ္။”

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အာဏာပိုင္ေတြဘက္က စာရင္းေပးတင္ျပခဲ့တဲ့ ဒုကၡသည္ ၂၂,၀၀၀ ထဲက ဒုကၡသည္ ၃,၄၅၀ ကို ျမန္မာဘက္က စိစစ္အတည္ျပဳခဲ့ၿပီး ပထမအသုတ္အျဖစ္နဲ႔ အခု သီတင္းပတ္မွာ စတင္လက္ခံဖို႔ သေဘာတူခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။

ကုလသမဂၢနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အာဏာပိုင္ေတြက ဒုကၡသည္ မိသားစု ၂၉၅ စုနဲ႔ ေတြ႔ဆုံခဲ့ပါ တယ္။ အဲဒီထဲက မိသားစု တစုကမွ ျပန္ဖို႔ ဆႏၵမရွိၾကသလို တခ်ဳိ႕ဒုကၡသည္ေတြကေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ ဆႏၵ မပါဘဲ အတင္းအၾကပ္ ျပန္လႊတ္မွာကို စိုးရိမ္ေနၾကတဲ့အတြက္ ဒုကၡသည္ စခန္းတြင္းကေန ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္တာေတြလည္း ရွိတယ္လို႔ဆုိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ ဆႏၵမပါဘဲနဲ႔ အတင္းအၾကပ္ ျပန္ပို႔တာေတြမလုပ္သင့္ဘူးလို႔ Knut Ostby က ေျပာပါတယ္။

“ဒုကၡသည္ေတြျပန္ဖို႔အတြက္ ဘယ္သူမွ အတင္းအၾကပ္မလုပ္သင့္ပါဘူး။ ဒါက သိပ္ကို အေရးႀကီးတဲ့ အေျခခံမူပါ။ ျပန္ဖို႔ မျပန္ဖို႔က သူတုိ႔ရဲ႕ စိတ္ဆႏၵအတုိင္း ျဖစ္သင့္ပါတယ္။”

ၿပီးခဲ့ဲတဲ့ႏွစ္တုန္းကလည္း ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လည္လက္ခံဖို႔အတြက္ ႏွစ္ဘက္အာဏာ ပိုင္ေတြ ၾကား ပထမအႀကိမ္ သေဘာတူခဲ့ေပမယ့္ ဒုကၡသည္ေတြ တစ္ေယာက္မွ ျပန္လာျခင္းမရွိခဲ့ပါဘူး။ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြဘက္က ဒုကၡသည္ေတြကို ဒုတိယ အႀကိမ္အျဖစ္ စတင္လက္ခံေနေပ မယ့္လည္း ဒုကၡသည္တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ေနာက္ထပ္ အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ ထပ္ၾကံဳလာရမွာကို စိုးရိမ္ ေနတဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို မျပန္ခ်င္ ဘူးလို႔ ဒုကၡသည္တဦးက ေျပာပါတယ္။

“က်မတုိ႔ ဒီမွာ အဆင္ေျပပါတယ္။ က်မတုိ႔ကို ျမန္မာႏုိင္ငံကို ျပန္မပို႔ပါနဲ႔။ က်မတုိ႔ထဲက အေတာ္ မ်ားမ်ားဟာ အဲဒီမွာ အက်ဥ္းစခန္းမွာ ေနရသလိုပါပဲ။ က်မရဲ႕ေယာက္်ားက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေထာင္ ၁၆ ႏွစ္ ခ်ခံထားရၿပီး က်မရဲ႕သမီးက သူ႔အေဖအတြက္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ၿပီး သတိရလို႔ ငိုပါတယ္။”

၂၀၁၇ ၾသဂုတ္လတုန္းက ARSA အၾကမ္းဖက္အဖဲြ႔က ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္းမွာရွိတဲ့ ရဲကင္း စခန္းေတြကို ၀င္ေရာက္တုိက္ခုိက္တာကို တုံ႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္က ေဒသတြင္းမွာ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးလုပ္ရာကေန ႐ုိဟင္ဂ်ာ ၇၀၀,၀၀၀ ေက်ာ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နုိင္ငံဘက္ကို ထြက္ေျပးခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာအစုိးရကေတာ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာဆုိတဲ့ အသုံးအႏႈန္းကုိ တရား၀င္ လက္ခံမထားေပမဲ့ ဒုကၡသည္ ေတြကုိ ျပန္လည္စိစစ္လက္ခံဖုိ႔ ကုလသမဂၢ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ သီးျခားစီ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာေတြ လက္မွတ္ေရးထုိးထားသလုိ ျပန္လည္လက္ခံဖုိ႔ အသင့္ရွိေနေၾကာင္းလည္း ေျပာဆုိထားပါတယ္။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး AK Abdul Momen ကေတာ့ ေနရပ္ျပန္ေရး အစီအစဥ္ေတြ ေအာင္ျမင္ဖုိ႔ ျမန္မာအစုိးရအေနနဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ ယုံၾကည္မႈရေအာင္ ႀကိဳးပမ္းဖုိ႔ လုိအပ္ ေၾကာင္းလည္း ဒီကေန႔ပဲ ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြကုိ ျပန္လက္ခံဖုိ႔ ကတိေပးထားတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ လုိအပ္တဲ့ အစီအမံေတြကုိ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔လည္း တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာအစုိးရကေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္မျပန္တဲ့ အဓိကအေၾကာင္းရင္းဟာ ARSA အစြန္း ေရာက္္အုပ္စုရဲ႕ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေၾကာင့္ျဖစ္ေၾကာင္း ဒီေန႔ထုတ္ ျမန္မာ့အလင္း သတင္းစာမွာ ေဖာ္ျပခဲ့တာပါ။

တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဒုကၡသည္ျပန္ပုိ႔ေရးအတြက္ ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏွစ္ႏုိင္ငံၾကား သေဘာ တူညီခ်က္အရ ကုိယ့္သေဘာဆႏၵနဲ႔ ေနရပ္ျပန္လုိျခင္း ရွိမရွိ သေဘာထားေတြကုိ ပုံစံေတြမွာ ႀကိဳတင္ျဖည့္သြင္းထားရမွာ ျဖစ္ေပမဲ့လည္း အခ်ိန္ကပ္ၿပီး မွ သေဘာထား ေကာက္ယူေနတဲ့အတြက္ အစီအစဥ္ကုိ ထိခုိက္ခဲ့ရေၾကာင္းလည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ရန္ႏိုင္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com