ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းစာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္အလက္ေတြ - လွ်ပ္စစ္နဲ႔ စြမ္းအင္ ဒုဝန္ႀကီးေဟာင္း ဦးေမာ္သာေထြးနဲ႔ ဘီဘီစီ သီးသန႔္ေမးျမန္းခန္

"ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက စာခ်ဳပ္မွာ ၾသဇာလႊမ္းမိုးလို႔ မရဘူး" - လွ်ပ္စစ္ဒုဝန္ႀကီးေဟာင္း ဦးေမာ္သာေထြး

ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းကို ျပည္သူေတြရဲ႕ ကန႔္ကြက္မႈေတြေၾကာင့္ ၿပီးခဲ့တဲ့ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က သူ႔လက္ထက္မွာ ဆက္မလုပ္ေတာ့ဖို႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာလည္း ဒီစီမံကိန္းကို ဆက္လုပ္မွာ လက္မခံႏိုင္တဲ့အတြက္ ကန႔္ကြက္ဆႏၵျပမႈေတြအျပင္ တ႐ုတ္က ကုန္က်ထားတဲ့စရိတ္ေတြ ျပန္ေပးၿပီး ျမစ္ဆုံကို ျပန္ေ႐ြးၾကမယ္ဆိုတဲ့ လႈပ္ရွားမႈမ်ိဳးေတြလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေတာ့ အဲဒီ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္း စာခ်ဳပ္ထဲမွာ ဘာေတြပါသလဲ။ ဘာလို႔ စာခ်ဳပ္ပါအေၾကာင္းအရာကို ျပည္သူေတြကို အသိမေပးတာပါလဲ။ စီမံကိန္းကို ျပန္အေလ်ာ္ေပးၿပီး ေ႐ြးလို႔ေရာ ျဖစ္ႏိုင္သလား။ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္း စာခ်ဳပ္ထဲက အခ်က္အလက္၊ အေၾကာင္းအရာေတြနဲ႔ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္း အေၾကာင္းေတြကို လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးဌာနမွာ အရာရွိႀကီးအဆင့္ကေန ဒုဝန္ႀကီးအဆင့္အထိ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္က လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးဌာန၊ ဒုတိယ ဝန္ႀကီး ဦးေမာ္သာေထြးကို ဘီဘီစီသတင္းေထာက္ မစိုးစိုးထြန္းက သီးသန႔္ေတြ႕ဆုံ ေမးျမန္းထားပါတယ္။

ဘီဘီစီ - ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းကို ဘယ္တုန္းက စၿပီး အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ၾကတာလဲ။

ဦးေမာ္သာေထြး- ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ကမွ စတာ။ ဘာမွ မေလ့လာဘဲနဲ႔ ဆိုၿပီး တခ်ိဳ႕လည္း ေျပာၾကတာေပါ့ဗ်ာ။ တကယ္က ၂၀၀၆ ကတည္းက ေလ့လာခဲ့တာ။ ၂၀၀၆၊ ၂၀၀၇၊ ၂၀၀၈၊ ၂၀၀၉ အထိ … အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ္က ႐ုံးခ်ဳပ္မေရာက္ေသးဘူး။ နယ္မွာ ၫႊန္ၾကားေရးမႉးအဆင့္ပဲ ရွိေသးတယ္၊ အဲ့ဒီ လက္မွတ္ထိုးပြဲႀကီးေတြ က်င္းပတယ္ဆိုတာ သတင္းစာေတြထဲ ပါတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ႏွစ္ႏိုင္ငံ အႀကီးအကဲေတြ ခရီးစဥ္ေတြ လာတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ ထိုးၾကတာေပါ့။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ႏွစ္ဆန္းပိုင္းေလာက္မွာ ထိုးတာ။

အစက ၂၀၀၆ ေအာက္တိုဘာလ အေစာပိုင္းတုန္းက China-Asean Exposition Summit ကို တက္ဖို႔သြားတဲ့ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးစိုးဝင္းရဲ႕ တ႐ုတ္ျပည္ခရီးစဥ္အတြင္း တ႐ုတ္စီပီအိုင္ ကုမၸဏီတာဝန္ရွိသူေတြနဲ႔ ေတြ႕ခဲ့တယ္။

ဒီေနာက္ ၂၀၀၆ ႏွစ္ကုန္ပိုင္း ဒီဇင္ဘာမွာ စီပီအိုင္ ဒုဥကၠဌ ကိုယ္တိုင္ ေနျပည္ေတာ္ကိုလာခဲ့ၿပီး အဲ့ဒီခရီးစဥ္မွာပဲ ေမခ၊ ေမလိခ နဲ႔ ျမစ္ဆုံေပၚမွာ ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္ယူႏိုင္မယ့္ ဆည္ေတြတည္ေဆာက္ဖို႔ ကနဦးအဆင့္ Preliminary ဆန္းစစ္စူးစမ္း ေလ့လာတိုင္းတာတဲ့ ႏွစ္ဖက္နားလည္မႈစာခြၽန္လႊာ MOU ကို လွ်ပ္စစ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးဌာနက ၫႊန္ခ်ဳပ္ ဦးေအာင္ကိုေ႐ႊနဲ႔ တ႐ုတ္ China Power Investment (CPI) တို႔ လက္မွတ္ထိုးခဲ့ၾကတယ္။

ပထမတေခါက္ ထိုးလိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ဘာေတြပါလဲဆိုေတာ့ (သဘာဝ ဓာတ္ေငြ႕ေတြ သယ္ပို႔မယ့္) ပိုက္လိုင္းႀကီး လုပ္ဖို႔ ကိစၥေတြလည္း ပါရဲ႕၊ ေနာက္တျခားေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ထဲမွာ လုပ္မယ့္ တာယာစက္႐ုံတို႔ ဘာတို႔ ကိစၥေတြလည္း ပါပါတယ္။

၂၀၀၉ ဇြန္မွာ ထိုးတာက ဒုတိယအဆင့္က စူးစမ္းျခင္းၿပီးလို႔ စီမံကိန္းလုပ္ဖို႔အတြက္ သေဘာတူညီခ်က္စာခ်ဳပ္ MOA လက္မွတ္ထိုးတာပါ။ အဲ့ဒါ ေဘဂ်င္းမွာပါ။ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး ေမာင္ေအးနဲ႔ တ႐ုတ္ဒုသမၼတ ရွီက်င့္ဖ်င္တို႔ ေရွ႕ေမွာက္မွာ စီပီအိုင္ဥကၠဌနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ တ႐ုတ္သံအမတ္ႀကီး ဦးသိန္းလြင္တို႔ လက္မွတ္ထိုးခဲ့ၾကတာ။ အဲ့ဒီခရီးစဥ္မွာ အတြင္းေရးမႉး ၁ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သီဟသူရတင္ေအာင္ျမင့္ဦး၊ (လက္ရွိ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္) ဗိုလ္ခ်ဳပ္မင္းေအာင္လႈိင္၊ လွ်ပ္စစ္ဝန္ႀကီး ဦးေဇာ္မင္း တို႔လည္း လိုက္ပါလာခဲ့ၾကတယ္။

အဲ့ဒီတုန္းက ကြၽန္ေတာ္က နယ္မွာ ၫႊန္ၾကားေရးမႉးအဆင့္ပဲရွိေသးတယ္၊

၂၀၁၁ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရသစ္ေပၚလာတဲ့အခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ္က ၫႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ျဖစ္လာတယ္။ ၂၀၁၂ မွာ လွ်ပ္စစ္ ၁ နဲ႔ ၂ က ေပါင္းလိုက္တယ္။ ၂၀၁၃ မွာ ကြၽန္ေတာ့္ကို လွ်ပ္စစ္မွာ ဒုဝန္ႀကီး အျဖစ္ တာဝန္ ေပးတယ္။

ဘီဘီစီ - အဲဒီ MOA သေဘာတူစာခ်ဳပ္ မွာ ဘာေတြပါလဲ၊ ဘယ္လို သေဘာတူညီခ်က္မ်ိဳးေတြပါလဲ။ ဘာလို႔ လူထုက ၾကည့္ခြင့္မရတာလဲ။

ဦးေမာ္သာေထြး - ဘာမွ မဟုတ္ဘူး။ အဲ့ဒါ လူတိုင္းဖတ္လို႔ရတယ္။ လူတိုင္းဖတ္လို႔ရတဲ့ ကိစၥကိုေတာင္မွ ဘာလို႔ ဖတ္ခြင့္မေပးတာလဲ ဆိုေတာ့… သူက တရားဝင္ေပးလို႔ မရတာက ဒီစာခ်ဳပ္မွာ Third Party (တတိယပုဂၢိဳလ္/အဖြဲ႕အစည္း)ကို အသိေပးမယ္ဆိုရင္ သက္ဆိုင္ရာ ႏွစ္ေယာက္ရဲ႕ In Written (စာနဲ႔ေရးၿပီး) သေဘာတူညီခ်က္ ပါရမယ္ဆိုတာ ရွိတယ္။

Third Party ကို အသိေပးမယ္ဆိုရင္ မင္း ငါ့ကို In Written အေၾကာင္းၾကားခ်က္ရမွ ေပးပါကြာ၊ ဒါမ်ိဳးပဲရွိမွာ၊ ကြၽန္ေတာ္သိတာေတာ့ ဒါပဲရွိမယ္၊ ဒါက ဌာနဆိုင္ရာ စာခ်ဳပ္အားလုံးနီးပါးမွာ ပါတယ္၊ အဲ့ဒီစကားလုံးက။ ေနာက္တခါ ျပႆနာျဖစ္လာရင္ ဘယ္မွာ အဲ့ဒါကို အမႈရင္ဆိုင္မလဲဆိုတာ အၿမဲတမ္းပါတယ္။ ေနာက္ဘယ္လိုဟာမ်ိဳးကို ျပႆနာလို႔ သတ္မွတ္မွာလဲေပါ့။

စီမံကိန္းရပ္သြားေလာက္ေအာင္ သတ္မွတ္မယ့္ ျပႆနာရွိတယ္။ မသတ္မွတ္မယ့္ ျပႆနာလည္း ရွိတယ္။ အဲ့ဒါမ်ိဳးေတြမွာလည္း ဘယ္လိုညႇိႏႈိင္း ရမယ္ဆိုတဲ့ အေသးစိတ္ပါတယ္။ ႏွစ္ဘက္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ညႇိႏႈိင္းေဆာင္႐ြက္ ရမည္။ အေျဖရွာရမည္။ ရက္ေပါင္း ၃၀ ႀကိဳတင္အေၾကာင္းၾကားရမည္။ ဒါမ်ိဳးေတြေပါ့၊ ဥပမာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဆႏၵျပပြဲေတြ တအားျဖစ္ေနၿပီ၊ ဒါဆို ဘာလုပ္ရမွာလဲ.. သူ႔စာခ်ဳပ္အတိုင္းဆိုရင္ ငါတို႔ဒီဟာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျပန္လည္သုံးသပ္ၾကဖို႔လိုၿပီ၊ ေဆြးေႏြးၾကမယ္၊ ညႇိႏႈိင္းအေၾကာင္းၾကားမယ္။

အဲ့ဒီအတိုင္း ေဆြးေႏြးရမွာ… အဲ့ဒီမွာ ဦးသိန္းစိန္က ရပ္လိုက္တယ္ေပါ့၊ တကယ္က ရပ္လိုက္လို႔ မရဘူး။ သူ႔မွာ ရပ္ခြင့္မရွိဘူး၊ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက စာခ်ဳပ္မွာ ၾသဇာလႊမ္းမိုးလို႔ မရဘူး။ ဒါေပမဲ့ သူက သူ႔လက္ထက္လို႔ ေျပာလိုက္တဲ့အတြက္ သက္သာသြားတာ..

ဘီဘီစီ - ျမစ္ဆုံ စာခ်ဳပ္အေၾကာင္းက လူေတြက သိခ်င္ၾကတယ္၊ ဒါေပမယ့္ တရားဝင္ထုတ္ေျပာတာ မရွိေတာ့ ဘာေတြပါတယ္၊ ဘယ္လိုသေဘာတူထားၾကတယ္ဆိုတာ မသိရဘူး။ စာခ်ဳပ္ထဲမွာ ဘာေတြ ပါပါေသးလဲ။

ဦးေမာ္သာေထြး - အဓိကက ဘာလဲဆိုေတာ့ Concession Right - ဘယ္ေလာက္ကာလအထိ လုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးမယ္၊ အေသးစိတ္ကေတာ့ Financial Analysis တစ္ခုပါမယ္၊ ေငြေၾကးအရ ဘယ္ေလာက္ ကုန္က်ရမယ္ဆိုတာ ပါမယ္။ အဲ့ဒီမွာ အေသးစိတ္တြက္ တြက္ခ်က္မႈ အက်ဥ္းခ်ဳံးထားတဲ့ဟာေတြ ပါမယ္။ ေနာက္တခါ ဒီဟာအေပၚမွာ ဓာတ္အားခႏႈန္းထားကို ဘယ္လိုထားလို႔ရွိရင္ အရင္းေက်ကာလ ဘယ္ေလာက္မွာ အရင္းေက်မယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဓာတ္အားခေဈးႏႈန္းကို ဘယ္ေလာက္ဆိုတာ ေယဘုယ် သတ္မွတ္တာ.. ဆိုေတာ့ MOA ထိုးတဲ့အခ်ိန္မွာ အဲ့လို အၾကမ္းထည္ေတြပဲ ပါတာ။ ဒီေနာက္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ေကာ္မရွင္ တို႔ ဘာတို႔က သူ႔ကို အတည္ျပဳေပးရဦးမွာ၊ အဲ့ဒါေတြ မေပးဘူးနဲ႔ တူတယ္၊ အဲ့ဒါေတြ သူတို႔လက္ထဲ မေရာက္ေသးဘူးလို႔ ကြၽန္ေတာ္သိထားတယ္။

အဲ့ဒီတုန္းက တိုင္းမယ္ တာမယ္၊ စက္ယႏၲရားေတြနဲ႔ လုပ္ငန္းစမယ္ဆိုတဲ့ ဘာညာအဆင့္ေတာ့ ေရာက္ေနၿပီ၊ အဲ့ဒီမွာ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ခ်စ္ၾကည္ေရးအရ စီမံကိန္းကို ျမန္ျမန္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ဘာတို႔ ညာတို႔ကို အာဆီယံ အစည္းအေဝးမွာ လူႀကီးခ်င္း ေျပာတာတို႔၊ လူႀကီး ျပန္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ မင္းတို႔ကြာ လုပ္ငန္းေတြ စေတာ့ဆိုၿပီး ေျပာတာေတြလည္း ရွိမွာေပါ့။

ဒီစီမံကိန္းကို တားလိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာကို ႀကီးႀကီးမားမားအေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ အဆင့္ေတာ့ မဟုတ္ေသးဘူး။ လုပ္ငန္းကန္ထ႐ိုက္ေတြကို တင္ဒါေခၚတာေတာင္ မၿပီးေသးဘူး။

စီမံကိန္းအတြက္ ၂၀ဝ၆ ခုႏွစ္ကတည္းက ေလ့လာမႈေတြရွိခဲ့တယ္လို႔ဆို

ဘီဘီစီ - လက္မွတ္ထိုးတဲ့ စာခ်ဳပ္က ျမစ္ဆုံပဲလား၊ ျမစ္ဆုံအျပင္ တျခားစီမံကိန္းေတြလည္း ပါတယ္ဆိုေတာ့ ဘယ္လိုစီမံကိန္းမ်ိဳးေတြလဲ။

ဦးေမာ္သာေထြး - စာခ်ဳပ္ကို ဧရာဝတီ ျမစ္ဆုံ ျမစ္ညာ ျမစ္ဝွမ္းစီမံကိန္းလို႔ ေခၚတယ္။ စီမံကိန္းက ၈ ခုရွိတယ္။ တခုက စီမံကိန္း ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းေတြ အတြက္ လွ်ပ္စစ္ေပးဖို႔၊ ခ်ီေဖြငယ္မွာ အခု လည္ေနတယ္။ ၉၉ မဂၢါဝပ္ ထုတ္တယ္၊ လွ်ပ္စစ္မီးေတြက ခ်ီေဖြ၊ ဝိုင္းေမာ္တို႔ အခု ဖားကန႔္ထိေတာင္ ေရာက္ေနၿပီ။

အဲ့ဒီမွာ ျမစ္ဆုံက အေစာဆုံးၿပီးရမယ့္ဟာ.. ျမစ္ဆုံဆိုရင္ ၇.၂ ဘီလီယံ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈရွိမယ္။ စီမံကိန္း အားလုံးထဲမွာ အႀကီးဆုံး ျဖစ္တယ္။ ျမစ္ဆုံက အရင္ဆုံးၿပီးရမွာ၊ ေျပာရမယ္ဆို အခု ၂၀၁၉ ခုႏွစ္မွာ ၿပီးရမွာ၊ Implementation (အေကာင္အထည္ေဖာ္တာ) က အားလုံး ၇ ႏွစ္ၾကာမယ္ Preliminary (ကနဦးကာလ) ကို ၂ ႏွစ္လုပ္မယ္၊ Investigation (စုံစမ္းစစ္ေဆးတာ)ကို ၃ ႏွစ္ လုပ္မယ္၊ အားလုံးေပါင္းလိုက္လို႔ရွိရင္ ၁၂ ႏွစ္၊ ဒါ့ေၾကာင့္ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္က ထိုးလိုက္တဲ့ဟာက ဒီေန႔ ၂၀၁၉ မွာ မီးထြက္ေနရမွာ….။

တခုရွိတာက သေဘာတူညီခ်က္ရဲ႕ အပြားေတြက သီးျခားစီထိုးၾကရတာ… ျမစ္ဆုံကလည္း ျမစ္ဆုံအျဖစ္နဲ႔ သတ္သတ္ထိုးရတယ္။ အဲ့ဒါေတြ အကုန္လုံးကို ၿခဳံလိုက္တဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ႀကီး ရွိတယ္၊ အဲ့ဒီေအာက္မွာ အေသး အေသးေလးေတြဆိုၿပီး သတ္သတ္ ထိုးရတယ္။ အဲ့ဒီမွာ ခ်ီေဖြႀကီးဆိုတာ ရွိတယ္၊ ခ်ီေဖြၿမိဳ႕ရဲ႕ အထက္ဘက္ ၇ မိုင္အကြာမွာ ရွိတယ္။ ခ်ီေဖြငယ္ဆိုတာ ခ်ီေဖြၿမိဳ႕ေပၚမွာ ပါဝါငယ္ တည္ထားၿပီးေတာ့ ဥမင္လိုဏ္နဲ႔ ၆ မိုင္ေလာက္ သြယ္လာၿပီးေတာ့မွ ခ်ီေဖြေခ်ာင္းကေန ေရယူၿပီးေတာ့မွ ခ်ီေဖြၿမိဳ႕အလြန္က်ေတာ့မွ ဧရာဝတီျမစ္ထဲကို ေရျပန္ထည့္ေပးလိုက္တာ၊ ခ်ီေဖြေခ်ာင္းက ေရပါပဲ။ ခ်ီေဖြေခ်ာင္းက ဧရာဝတီျမစ္ကို သီးျခားသြားတာ အဲ့ဒီေက်ာ္က်တဲ့ေရကသြား၊ ေအာက္ကေရက စက္႐ုံထဲကိုလာ အဲ့ဒါက ခ်ီေဖြငယ္.. ခ်ီေဖြငယ္က ၉၉ မဂၢါဝပ္၊ ခ်ီေဖြႀကီးက ၃၂၀၀ မဂၢါဝပ္ရွိတယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္တယ္။

ဘီဘီစီ - ဒီစီမံကိန္းေတြကို သမၼတ ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္မွာ ရပ္ခဲ့တယ္၊ ဘာလို႔ အၿပီးသတ္ဖ်က္တာမ်ိဳး မလုပ္ႏိုင္ခဲ့တာလဲ။ စာခ်ဳပ္ထဲမွာမ်ား ညႇိရခက္ေနတဲ့ အခ်က္ေတြ ပါေနလို႔လား။

ဦးေမာ္သာေထြး - မဟုတ္ပါဘူး…မခက္ပါဘူး၊ ကြၽန္ေတာ့္အထင္ ဦးသိန္းစိန္ နည္းနည္းေလး ဆႏၵေစာတယ္၊ နည္းနည္းေလာတယ္လို႔ ထင္တယ္။ ဒါက တကယ္ ကံေကာင္းသြားတယ္ေပါ့ဗ်ာ၊ China Power Investment (CPI) ဆိုတာ တ႐ုတ္မွာ တကယ့္ကို ဧရာမ ကုမၸဏီႀကီး၊ ဧရာမကုမၸဏီႀကီးကို ျမန္မာႏိုင္ငံက ရပ္လိုက္တယ္ဆိုေတာ့…. ဘာျဖစ္သြားလဲဆိုေတာ့ ကမာၻအနံွ႔မွာ သူ႔ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြ ရွိတယ္။ သူ႔ပညာရွင္ေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိတယ္၊ အဲ့ဒါကို back-up ေပးထားတာကလည္း တ႐ုတ္သမၼတ၊ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္အႀကီးအကဲေတြ အကုန္လုံးက ….. အဲ့ဒါကို ကြၽန္ေတာ္တို႔က ဆႏၵျပမယ္လို႔ ေျပာလိုက္တာနဲ႔ ခ်ီတက္မယ္လို႔ ေျပာလိုက္တာနဲ႔ ဘတ္ ဘုတ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ရပ္ပစ္လိုက္ေတာ့ ဟိုက Surprised! သိပ္အံ့အားသင့္သြား လိမ့္မယ္။

အဲ့ဒီတုန္းက ကြၽန္ေတာ္က လန႔္သြားတာ၊ ကြၽန္ေတာ္က ၫႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ စျဖစ္တာမွ သုံးလ ရွိေသးတယ္။ အဲ့ဒီမွာ ပြဲဆူတဲ့ဟာကို သြားေတြ႕တာ။

လုပ္ရမွာက ညႇိႏႈိင္းရမွာဗ်…. လႊတ္ေတာ္၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္ဌာန၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ပညာရွင္ စတဲ့ ဘက္ေပါင္းစုံက အေသးစိတ္ ေလ့လာစူးစမ္းစုံစမ္းစစ္ေဆး ဘာညာ ေကာ္မရွင္တစ္ခုဖြ႕ဲရမွာ…. အဲ့အေပၚမွာ အဘက္ဘက္က အသံကိုနားေထာင္ ေသခ်ာသုံးသပ္ၿပီးမွ တ႐ုတ္နဲ႔ ျပန္ညႇိ… ဒီေနရာမွာေတာ့ မလုပ္ေတာ့ဘူး၊ တမံက ျမင့္ေနတယ္ အဲ့ဒါေပါ့၊ ဒါေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာေလး သုံးသပ္ၿပီး ႏွစ္ႏွစ္ၾကာေလာက္ လုပ္ေတာ့မွ အေျဖတခုခုရမွာ……. Historical Monument (သမိုင္းဝင္ အထိမ္းအမွတ္ေနရာ) လို႔ ေျပာတဲ့လူကို ပစ္ထားလို႔မရဘူး၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ပညာရွင္ကိုလည္း ပစ္မထားနဲ႔။ အစိုးရဘက္ကိုလည္း ထည့္တြက္… ေနာက္ၿပီး သာမန္ျပည္သူေတြေပါ့… သူတို႔ကလည္း မီးမလာရင္ မႀကိဳက္ဘူး၊ ျမစ္ဆုံဘာညာ နားလည္တာမဟုတ္ဘူး။

ဘီဘီစီ - NLD အစိုးရကေရာ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းကို ဘယ္လိုသုံးသပ္ေနလဲ။ သူတို႔ ဘက္မွာ ဘယ္လို စဥ္းစားခ်က္ေတြ ရွိေနယ္လို႔ သိထားပါလဲ။

ဦးေမာ္သာေထြး - ညႇိႏႈိင္းၿပီးေတာ့ လုပ္ရမယ့္ အလုပ္ကို အခုထိကို ဘာျဖစ္လို႔ စီမံကိန္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သိမ္းဆည္းထားတာလဲေပါ့။ NLD အစိုးရ က ၂၀၁၆ ဒီဇင္ဘာေလာက္ကတည္းက ျမစ္ဆုံ ေလ့လာသုံးသပ္ေရး ေကာ္မရွင္ႀကီးဖြဲ႕ၿပီးေတာ့ အစီရင္ခံစာ တင္သြင္းရမယ္လို႔ လုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ အစိုးရ တက္လာလာခ်င္း ဖြဲ႕ၿပီးေတာ့ လုပ္ခဲ့တာ၊ ဒါေတြက ႏွစ္ႏွစ္ေတာင္ မကေတာ့ဘူး၊ အခု သူတို႔အစီရင္ခံတာေတြ ၿပီးသြားၿပီ၊ သူတို႔အဖြဲ႕ထဲက ေဆြးေႏြးတာ၊ တင္သြင္းစာပါ အခ်က္ေတြအေၾကာင္း အျပင္မွာ ေျပာလို႔မရဘူး။

ဒီ အဖြဲ႕ဖြဲ႕ၿပီးခ်င္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ပါတဲ့သူေတြကို မိတ္ဆက္ေပးပါဦးဆိုၿပီး ေခၚေတြ႕တယ္၊ အဲ့ဒီေန႔က စၿပီး သူမလာေတာ့ဘူး။ ဒီအစီရင္ခံစာေတြလည္း သူ႔လက္ထဲမွာရွိတယ္။

ညႇိၾကႏႈိင္းၾကဖို႔ ညႇိႏႈိင္းေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႕လိုက္ရင္ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ ေသခ်ာ ညႇိၾကႏႈိင္းၾကရင္းနဲ႔ (ဆည္လုပ္မယ့္ေနရာ) ေ႐ႊ႕ခ်င္လည္း ေ႐ႊ႕သြားမယ္။ ဝိတ္ေလ်ာ့ရင္လည္း ေလ်ာ့သြားမယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ရပ္ရင္လည္း ရပ္သြား မယ္၊ စသျဖင့္ေပါ့။

ဒါေပမဲ့ အဲ့ဒီေကာ္မရွင္က ကေန႔ အစည္းအေဝးလည္း ထပ္မေခၚေတာ့ဘူး၊ ကိုးလ ေလာက္ရွိသြားၿပီ။ အစီရင္ခံစာက finanalize ၿပီးသြားၿပီ၊ သူတို႔သြားစရာလည္း မလိုေတာ့ဘူး။ တင္ၿပီးသြားၿပီ ဆိုေတာ့ သူအဲ့ဒါႀကီး ကိုင္ထားၿပီး ဘာေတြလုပ္ေနလဲ ကြၽန္ေတာ္လည္း မသိဘူးေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျပည္သူေတြထဲမွာေတာ့ သို႔ေလာသို႔ေလာေတြျဖစ္ၿပီးေတာ့…. တစ္ေဒၚလာေတြ ေလွ်ာက္ေျပာလိုေျပာ ဘာေျပာညာေျပာ ျဖစ္ေနၾကတာ… အခ်ိန္ေတြ ကုန္တာေပါ့ဗ်ာ။

ႏိုင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲဆိုတာ ေျပာသင့္တဲ့ကိစၥကို ေျပာသင့္တဲ့အခ်ိန္မွာ ေျပာမယ္ဆိုတာေတာ့ ေသခ်ာတယ္။ မေျပာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တအုံေႏြးေႏြးျဖစ္ေနၾကတာ… ဘာလို႔ မေျပာတာကလည္း အေၾကာင္းရွိေနလို႔ေပါ့၊

အဲ့ဒီအေၾကာင္းကေတာ့ ဒီျမစ္ဆုံမွာ လက္မွတ္ထိုးထားတဲ့ဟာေတြ အကုန္လုံးမသိေစခ်င္လို႔လားဆိုေတာ့ မဟုတ္ေရးခ် မဟုတ္၊ အဲ့ဒီထဲမွာ မသိေစခ်င္တဲ့ဟာ ဘာမွမပါဘူး၊ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။

အစိုးရက ဒါေတြ မသိေသးဘူးလို႔ ေျပာေနတာ၊ ဒါ ေလာ္ဘီအုပ္စု၊ အရင္လူေတြကို ေျမာင္းထဲေရာက္သြားေအာင္ ေျပာတဲ့စကားလုံး။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က မသိလို႔လားဆိုေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ သိတယ္ သူလည္းအကုန္လုံး၊ သူလည္း ဖတ္ၿပီးၿပီ၊ ဒါေပမဲ့ အဲ့ဒီစာခ်ဳပ္ကို ခုနက အစည္းအေဝးထဲမွာ ခ်မျပဘူး။ ဆိုေတာ့ အဲ့အဖြဲ႕ထဲပါတဲ့ လူတိုင္းက စာခ်ဳပ္ကို သိေနမွာ မဟုတ္ဘူး။

ဘီဘီစီ - ဒီစာခ်ဳပ္ထဲမွာ အက်ိဳးအျမတ္ခြဲေဝမႈ အခ်ိဳးအစားလိုမ်ိဳးက ျပႆနာရွိေနလို႔လား။

ဦးေမာ္သာေထြး - အက်ိဳးအျမတ္က ဘာမွမခြဲဘူး။ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက free power ဓာတ္အား အလကားရမယ္။ ေနာက္ထပ္ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက ရွယ္ယာရတာ၊ ၿပီးရင္ အဲ့ထဲမွာ ဝယ္ခ်င္သေလာက္ ဝယ္လို႔ရတယ္၊ အဲ့ထဲမွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရတဲ့ ၁၀% က ၆၀၀ မဂၢါဝပ္ ျဖစ္ေနၿပီ။ ၆၀၀ မဂါၢဝပ္ဆို ၅၀၀ ေကဗီလိုင္းနဲ႔ ဓာတ္အားကို ဆြဲယူရမွာ.. အဲ့ဒီ ၆၀၀ မဂၢါဝပ္ကို ဆြဲၿပီး ျဖန႔္ျဖဴးၿပီးေတာ့ သုံးဖို႔အထိ ေတာင္ဆို ေဒၚလာသန္း ၆၀၀ သုံးဖို႔လိုတယ္။ အဲ့ဒီ ေဒၚလာ သန္း ၆၀၀ ကို ငါးႏွစ္ ေျခာက္ႏွစ္နဲ႔ ၿပီးေအာင္ လုပ္ရမွာ။ အဲ့ဒီအခ်ိန္တုန္းက ေဒၚလာ သန္း ၆၀၀ ဘယ္သူက ေခ်းမွာလဲ၊ Risk ယူရတဲ့ အခ်ိန္ကာလႀကီး မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေနတဲ့ ကာလမွာ။

တႏိုင္ငံလုံး လွ်ပ္စစ္မီးလိုအပ္ခ်က္က အရန္အင္အားပါ အပါအဝင္ မဂၢါဝပ္ ၂ ေသာင္းေက်ာ္ အဲ့ဒီထဲက တကယ္လိုတာက ၁ ေသာင္း ၄ ေထာင္ေက်ာ္။ ဒါေပမဲ့ လက္ရွိထုတ္ေပးႏိုင္တာက မဂၢါဝပ္ ၃ ေထာင္ေက်ာ္ပဲ ရွိတယ္။

ဘီဘီစီ - ဆိုေတာ့ စီမံကိန္းကို ေလ်ာ္ေၾကးေပးၿပီး ရပ္လိုက္လို႔ေရာ ရႏိုင္လား။ စာခ်ဳပ္မွာ ေလ်ာ္ေၾကးလို ကိစၥေတြ ပါေနလား။

ဦးေမာ္သာေထြး - မေလ်ာ္ရပါဘူး။ ဘာမွ မေလ်ာ္ရဘူး။

ဒါက ဒီလိုရွိတယ္။ ေလ်ာ္ရမွာက သူကလာၿပီးေတာ့ အေျခစိုက္စခန္းဖြင့္ထားၿပီးၿပီ။ ႏွစ္ဖက္ သေဘာတူခ်က္ယူထားၿပီးမို႔ Feasibile Study ၿပီးသြားၿပီ၊ ဆိုေတာ့ Construction မစေသာ္လည္း လမ္းေဖာက္တာ တို႔လို မိုင္နာအလုပ္ေတြကို သူက လုပ္လို႔ရတယ္။ Investment က ထိုက္သင့္သေလာက္ ထည့္ထားၿပီးသြားၿပီ၊ စက္ယႏၲရားေတြ ငွားလာခဲ့ၿပီးၿပီ၊ (သူက ကိုယ္ပိုင္မထားဘူး) အဲ့ေတာ့ ဒီအလုပ္အတြက္ မင္းႀကိဳက္တဲ့ စက္နဲ႔သုံးဆိုေတာ့ လက္မွတ္ကလည္း ဒုတိယအဆင့္ MOA သေဘာတူစာခ်ဳပ္ထိုးၿပီးၿပီဆိုေတာ့ လာၾကၿပီေပါ့ဗ်ာ။ စက္ေတြ ယႏၲရားေတြ ေက်ာက္ခြဲစက္ေတြ ေရာက္လာၾကၿပီေပါ့၊ စေပၚနဲ႔ ငွားလာတာရွိတယ္၊ ပိုက္ဆံေပးၿပီး ငွားလာတာရွိတယ္၊

ဒီက ဆိုင္းလိုက္တဲ့အတြက္ ဘာဆက္လုပ္မယ္မွန္းကို မသိတာ၊ ေတာ္ေတာ္႐ူးေလာက္တယ္၊ အဲ့ဒီတုန္းက စီပီအိုင္ကုမၸဏီက လူေတြမ်က္ႏွာက ဇီး႐ြက္ေလာက္ပဲရွိတယ္။ ဖ်က္ပစ္ရေတာ့မွာလိုလို၊ ဒါေတြကို စိုက္ၿပီး ေလ်ာ္ရ မွာလိုလို၊ ျပန္ရေတာ့မွာလိုလိုနဲ႔…. ဟိုက စာရင္းနဲ႔ အတိအက် ပါလာတာ..

ဘီဘီစီ - အဲ့ဒါဆို ျမန္မာဘက္က အဲဒီအတြက္ ေလ်ာ္ရမွာလား။ ေလ်ာ္မယ္ဆို ေငြတန္ဖိုး ဘယ္ေလာက္ေလာက္ ရွိလဲ။

ဦးေမာ္သာေထြး - ေလ်ာ္ရမွာလားဆိုတာ ဒီလိုရွိတယ္ေလ…. ညႇိႏႈိင္းျခင္းဆိုတာရွိတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဆက္မလုပ္ရမွာလဲဆိုတာ ညႇိႏႈိင္းလို႔ရွိရင္ ၿပီးသြားၿပီ။ စီးပြားေရးေလာကမွာ ညႇိလိုက္လို႔ရတယ္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ရွင္ေတြက ဘယ္ေတာ့မွ ဆန႔္က်င္ၿပီး မေျပာဘူး၊ ေျပေျပလည္လည္ေျပာမွာ၊ သူတို႔က စီးပြားေရး လုပ္ခ်င္တာကို၊ အဲ့ဒါညႇိလို႔ရရင္ ေလ်ာ္တယ္လို႔ ေျပာလို႔မရဘူး၊

ဟိုက သူ႔ရဲ႕ ကုန္က်စရိတ္ေတြ ဘယ္လိုလုပ္မွာလဲ ေျပာတာ၊ ေလ်ာ္ပါလို႔ မေျပာဘူး။

ဘီဘီစီ - ဒါေတြက ကုန္က်စရိတ္ ဘယ္ေလာက္ရွိလဲ။

ဦးေမာ္သာေထြး - တကယ္ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းႀကီး တစ္ခုလုံးၿပီးတာေတာင္မွ ၇.၂ ဘီလီယံ ေဒၚလာပဲ ရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ မွတ္မွတ္ရရဆို (အခုအထိ သုံးၿပီးတာက) သန္း ၆ဝဝ ေလာက္ပဲ ရွိတယ္။

ဘီဘီစီ - အဲ့ဒါ ဦးေမာ္သာေထြးတို႔ စာရင္းနဲ႔ အေသးစိတ္လား။

ဦးေမာ္သာေထြး - အေသးစိတ္ေပါ့… ဒီကုန္က်စရိတ္ကို စစ္ေဆးျခင္းဆိုတဲ့ ေကာ္မတီဖြဲ႕ရတာ… စစ္ေဆးျခင္းေကာ္မတီမွာ အနည္းဆုံး ေအာက္ေျခမွာ ၫႊန္ၾကားေရးမႉးအဆင့္၊ အေပၚမွာ ၫႊန္ခ်ဳပ္အဆင့္၊ ၫႊန္ခ်ဳပ္က စစ္ေဆးျခင္းအဆင့္ေပ့ါ၊ ၫႊန္ၾကားေရးမႉးအဆင့္က တကယ္လုပ္ေနတဲ့ လူေတြဆီက တကယ့္ကုန္က်စရိတ္ကို အကုန္ေကာက္ရတာ၊ စက္ယႏၲရားေတြ ငွားရတာဆိုလည္း စာခ်ဳပ္စာတမ္းေတြျပ၊ တဲထိုးတာ၊ လမ္းေဖာက္ တာ ဒါေတြကို အကုန္ထည့္တြက္ရတာ၊ ၆ လေလာက္ လုပ္ခဲ့ရတာ… အဲ့ဒါေတြ အားလုံးအတြက္ ကုန္က်စရိတ္က သန္း ၆၀၀ ထက္ မပိုဘူး။

ဘီဘီစီ - ကုန္က်စရိတ္ သန္း ၆၀၀ က ဟိုဘက္ဒီဘက္ သိထားၿပီးသားလား။

ဦးေမာ္သာေထြး - လက္မွတ္ထိုးထားရတာ..

ဘီဘီစီ - လက္ရွိမွာ ျမစ္ဆုံ စီမံကိန္းေဆာက္လုပ္ေရးက ဘယ္ေလာက္ ရာခိုင္ႏႈန္း ၿပီးထားၿပီလဲ။

ဦးေမာ္သာေထြး - ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ၿပီးေနၿပီ။

ေဖာင္ေဒးရွင္း ထရိမန႔္ (ေအာက္ေျခအပိုင္း တည္ေဆာက္တာေတြ) ၿပီးသေလာက္ရွိေနၿပီ၊ အဲဒီနားက ကနဦးအဆင့္ လမ္းေတြေဖာက္တာ ၿပီးေနၿပီ၊ ျမစ္ဆုံအေရွ႕ဖက္ကမ္းက ဝိုင္းေမာ္က လာတဲ့ ႐ြာလမ္းေတြ ၿပီးသြားၿပီ။

ဘီဘီစီ - စီမံကိန္းကို လုံးဝ ရပ္ခ်င္ရင္ေရာ ဘယ္လိုလုပ္ရလဲ၊ ေလ်ာ္ရမွာလား၊ စာခ်ဳပ္ထဲမွာ ဘယ္လိုေရးထားလဲ။

ဦးေမာ္သာေထြး - စာခ်ဳပ္ထဲမွာက စီမံကိန္းရပ္ခ်င္ရင္ အဲ့ဒီမွာ တစ္လ ႀကိဳတင္ၿပီးေတာ့မွ……

ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အဲ့ဒီမွာ Force majeure မေမွ်ာ္မွန္းႏိုင္ေသာ ကိစၥရပ္မ်ား ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ ရွိတယ္။ ဥပမာေပါ့ဗ်ာ… ကမာၻ႔အလုပ္သမားေတြက ဆႏၵျပလိုက္ၾကလို႔ အလုပ္မလုပ္ၾကေတာ့ဘူး၊ မုန္တိုင္းေတြက်တယ္၊ ငလ်င္ေတြလႈပ္တယ္၊ စသျဖင့္ေပါ့ ဒါေတြက Force majeure မေမွ်ာ္မွန္းႏိုင္ေသာ ျပႆနာရပ္မ်ားမွာ ဆႏၵျပပြဲဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္တစ္ခုပါတယ္။

ဘယ္လိုမ်ိဳးလဲဆိုေတာ့.. အလုပ္သမားေတြက လုပ္ခမရလို႔ အေၾကာင္းတခုခုေၾကာင္၊့ ဒါေလာက္ပဲ သူတို႔က တြက္ထားတာ၊ ဒီစီမံကိန္းႀကီးကို ကန႔္ကြက္တဲ့ ဆႏၵျပပြဲဆိုတာ မဟုတ္ဘူး၊ အဲဒါက မကန႔္ကြက္ဘူးလို႔ ေစာေစာကတည္းကသိလို႔ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ထိုးခဲ့ၾကတာ၊ မေတာ္တဆ အဲဒီလိုျဖစ္လာၿပီဆိုရင္ေတာ့ ႏွစ္ဘက္ ညႇိႏႈိင္းၿပီးေတ့ာ စီမံကိန္းႀကီးကို ခဏရပ္လို႔ရတယ္။

ဆိုင္းငံ့ၿပီးေတာ့မွ စီမံကိန္းကို ဘယ္လိုစလို႔ ရမလဲဆိုတာကို ျပန္ေဆြးေႏြးရမွာေပါ့၊ အဲ့ဒီလို လုပ္ခ်င္ၿပီဆိုရင္လည္း ဒီက အျပန္အလွန္ စာပို႔ၿပီးေတာ့မွ ေဆြးေႏြးရမယ္၊ ဒီေလာက္ပဲ ပါတယ္။

ဘီဘီစီ - ဒါဆို အခုျပည္တြင္းမွာ ဆႏၵျပတယ္၊ စာပို႔တယ္ ဒါေတြက မထိေရာက္ဘူးေပါ့၊ စာခ်ဳပ္အရ ဆိုရင္ေပါ့ေလ။

ဦးေမာ္သာေထြး - ဒါက ဒီလိုရွိတာေပါ့၊ လူတန္းစားက မ်ိဳးစုံေပါ့ဗ်ာ။ ျမစ္ဆုံဆႏၵျပပြဲဆို လိုက္လာၾကသူေတြထဲမွာ Innocent (မသိနားမလည္တဲ့လူ) ေတြက အမ်ားႀကီးပဲ၊ ဗိုက္ျပႆနာေၾကာင့္ လိုက္လာၾကသူေတြက အမ်ားႀကီးပဲ၊ ကြၽန္ေတာ္ဒီေလာက္ပဲ ေျပာမယ္။

အဲ့ေတာ့ ဆႏၵျပခ်င္လည္း ျပပါ။ ဒါက ျပႆနာမဟုတ္ဘူး၊ ဆႏၵျပလို႔ ရပ္သြားရမယ္လို႔လည္း မရွိဘူး၊ အဲ့ဒါကို ႏိုင္ငံေတာ္က သင့္သလို ေဆာင္႐ြက္ရမယ္ပဲ ရွိတယ္။

ဘီဘီစီ - ဒီစီမံကိန္းလုပ္ဖို႔ စီပီအိုင္ကုမၸဏီဘက္က လာဘ္ေငြထိုးတာမ်ိဳး ရွိခဲ့လား၊ လႊတ္ေတာ္အမတ္တစ္ေယာက္ ထြက္ေျပာခဲ့ သလိုမ်ိဳးေပါ့။ သူ႔ကို လာၿပီး ခ်ဥ္းကပ္ခဲ့တာ ရွိတယ္ဆိုတာမ်ိဳး။

ဦးေမာ္သာေထြး - ဟာ… သိရင္ တရားစြဲေပါ့၊ သိရင္ အမႈလုပ္ေပါ့.. ဘယ္ေလာက္ေပးထားလဲ ဘာညာဆိုေတာ့ တိုင္ေပါ့၊ တ႐ုတ္ဘက္က အဲ့လို လုပ္ရင္ ခြင့္မလႊတ္ဘူး။

 ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းကန္႔ကြက္မႈ ၂၀၁၉ ဧၿပီလမွာ ျပလုပ္စဥ္

ဘီဘီစီ - သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္မွာ စီမံကိန္းရပ္သြားေတာ့ ဦးေမာ္သာေထြးတို႔ကို တ႐ုတ္ဖက္က ဘယ္လို လာညႇိခဲ့ၾကလဲ။

ဦးေမာ္သာေထြး - ဒီကေန အေၾကာင္းၾကားလိုက္တဲ့အခါမွာ Planning ဌာန ၫႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္၊ လွ်ပ္စစ္ဝန္ႀကီးတို႔နဲ႔ဲ့ CPI က လာေတြ႕တဲ့အခါမွာ အႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေဆြးေႏြးတယ္။ သူတို႔ေတြကလည္း ဘယ္လိုေျပလည္ေအာင္ လုပ္ေပးရမလဲ၊ ေက်း႐ြာသားေတြ ဘာေတြလိုေနလို႔လဲ၊ ေနာက္ဆုံးပိတ္ ဘာထူးထူးျခားျခားလုပ္ေပးရမလဲ၊ လုပ္ေပးဆို လုပ္ေပးမယ္ ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့။

ဘီဘီစီ - ဒီျမစ္ဆုံ စီမံကိန္းႀကီးက သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ပိုင္းဆိုင္ရာ (BANCA) အစီရင္ခံစာထြက္မလာခင္မွာ စီမံကိန္းက စေနၿပီလို႔ ေျပာၾကတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒါေတြ မလိုက္နာခဲ့ဘူးလား။

ဦးေမာ္သာေထြး - ခုေခတ္က အေျခအေနနဲ႔ လာေျပာမေနနဲ႔၊ အဲ့ဒီေခတ္မွာ အဲ့ဒါေတြမရွိဘူး၊ BANCA လိုဟာမ်ိဳး ေပးလုပ္တာပဲ ေက်းဇူးတင္… ေျမတူးတာ ဆြတာေလာက္နဲ႔ မေျပာနဲ႔။ ဒီထက္ဆိုးတာ ဖားကန႔္ ခ်င္းတြင္းျမစ္ ေ႐ႊတူးတာေတြ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ ဆိုးေနလဲ… သူ႔ျပည္သူနဲ႔ သူ႔အစိုးရ သေဘာတူရင္ အဆင္ေျပတယ္။

ဘီဘီစီ - ဒီစီမံကိန္းမွာ ရွယ္ယာခြဲေဝမႈ ဘယ္လိုရွိလဲ၊ ရွယ္ယာမွာ တျခား ကုမၸဏီေတြပါလား။

ဦးေမာ္သာေထြး - ေအရွားေဝါလ္က ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွယ္ယာပါပါတယ္။ သူ႔ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈက ေငြေၾကး၊ အေဆာက္အအုံ ဒါေတြနဲ႔ ထည့္ခ်င္ထည့္မွာေပါ့၊

တ႐ုတ္ CPI က ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ၊ ဒီကရတဲ့ ဓာတ္အားကို ယူနန္ပါဝါဂရစ္ကို ေရာင္းမွာ၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရမယ့္ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္း က ကမာၻမွာ မနည္းဘူး ရွာၾကည့္ေပါ့။

ဘီဘီစီ - ဒါက ျမစ္ဆုံတခုပဲ၊ က်န္တဲ့ ဆည္စီမံကိန္းေတြ ကေရာ ဘယ္လို အက်ိဳးအျမတ္ ခြဲေဝထားလဲ။

ဦးေမာ္သာေထြး - က်န္တဲ့ဟာေတြကေတာ့ အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ္လို႔သာ ေျပာတာ၊ အေသးစိတ္ ျပန္ခြဲထုတ္ၿပီးေတာ့ အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ ေရာင္းမယ့္ေဈး ဘာညာ အဲ့ဒီအဆင့္ကို မေရာက္သြားလို႔…. ေရာက္သြားတာေတာ့ ၂ ခုေတာ့ ရွိတယ္၊ Laza အဲ့ဒါက အေနာက္ဖက္က မလိချမစ္၊ အေရွ႕ဖက္က ေမခေပၚမွာက ခ်ီေဖြႀကီး ဆိုတာရွိတယ္။ Financial Analysis (ေငြေၾကးပိုင္းဆိုင္ရာ တြက္ခ်က္မႈ) အေသးစိတ္ကို မညႇိရေသးဘူး။ အဲ့ဒါ လက္မွတ္မထိုးရေသးဘူး၊ ေဈးႏႈန္းတို႔ ဘာတို႔ဆိုတာ မျဖတ္ရေသးဘူး။

ဘီဘီစီ - စီမံကိန္း အားလုံးေပါင္းဆိုရင္ တန္ေၾကးက ဘယ္ေလာက္ရွိလဲ။

ဦးေမာ္သာေထြး - တြက္ၾကည့္ေပါ့ဗ်ာ ၁ မဂၢါဝပ္ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ကုန္က်စရိတ္က 1 million USD ေလာက္ရွိတယ္။ အဲ့ေတာ့ အားလုံးေပါင္းက ႏွစ္ေသာင္း ႏွစ္ေထာင္နဲ႔ ငါးရာ မဂၢါဝပ္ ထုတ္ႏိုင္ဖို႔ ရွိတယ္။ ဒီဟာဆိုလို႔ရွိရင္ေတာ့ USD 22 billion ေလာက္ရွိတယ္။

ဘီဘီစီ - စီမံကိန္း လုပ္ကိုင္ခြင့္ ကာလ ဘယ္ေလာက္လဲ။

ဦးေမာ္သာေထြး - လုပ္ကိုင္ခြင့္ကာလ Concession Right က ႏွစ္ေပါင္း ၄၀၊ အဲ့ဒါၿပီးသြားရင္ သက္တမ္းတိုးခြင့္ကာလက ၅ ႏွစ္ ၂ ႀကိမ္ တိုးခြင့္ရွိတယ္။

ဘီဘီစီ - အရင္းေက် ကာလ ဘယ္ေလာက္သတ္မွတ္ထားလဲ။

ဦးေမာ္သာေထြး - ၂၉ ႏွစ္/၂၇ ႏွစ္/ ႏွစ္ ၃၀ က ပုံမွန္ စီမံကိန္းသတ္မွတ္ခ်က္ေပါ့။ ဒါေပမယ့္ တ႐ုတ္နဲ႔က မတူဘူး။ ဘာလို႔ဆို အဲ့ဒါက တ႐ုတ္ျဖစ္ေနလို႔၊ အက်ိဳးေက်းဇူးက ဘာရလိုက္သလဲဆိုေတာ့ အိႏၵိယ လုပ္လိုက္ပါ ေတာ့လား၊ ထိုင္းလုပ္လိုက္ပါေတာ့လား၊ အဲဒီေတာ့ ဆြဲေတာ့ Transmission လိုင္း၊ ျမဝတီအထိေတာင္ ဘန္ေကာက္အထိေတာင္ဆြဲေလ၊ ဆြဲရမယ့္လိုင္းကလည္း ၁၀၀၀ ေကဗီႀကီးေတြ ၆၀၀ မဂါၢဝပ္ ယူမွာေတာင္ ေဒၚလာသန္း ၆၀၀ ေလာက္ရင္းရမွာ၊ မဂၢါဝပ္ ၅ ေထာင္ ေလာက္ကို ယိုးဒယားကို ေရာင္းၾကည့္ပါလား ေဒၚလာသန္း ၅ ေထာင္ေလာက္ ရင္းရမွာ၊ ဘယ္ဝယ္မလဲ၊ ေရာင္းတာကလည္း တစ္ယူနစ္ကို 7 cent ထက္ပိုေရာင္းလို႔ မရပါဘူး။

အဲ့ေတာ့ တ႐ုတ္က နီးတဲ့ဟာကိုပဲ စဥ္းစားတယ္။ ခ်င္းတြင္းျမစ္ကို လုံး၀ စိတ္မဝင္စားပါဘူး၊ ေလးၿမိဳ႕ျမစ္တို႔၊ ထမံသီတို႔ မစဥ္းစားဘူး။ သူ႔ႏိုင္ငံကို ျပန္သယ္သြားတဲ့ လိုင္းလည္း အႀကီးႀကီးလည္း မလုပ္ႏိုင္ဘူး။

သူအဲဒီလို လုပ္လိုက္တဲ့အတြက္ ဘာျဖစ္သြားလဲဆိုေတာ့ သူ႔ရဲ႕ Power Grid ကို အာမခံၿပီးေတာ့ သူ႔ဟာသူ ယူသြားတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္မို႔ ဘာေကာင္းလဲ ဆိုေတာ့ သူ႔ႏိုင္ငံက ကုမၸဏီအခ်င္းခ်င္းလုပ္ၾကေတာ့ ျဖစ္ရင္ သူ႔ဟာသူ ရွင္းရမွာေပါ့၊ အဲ့လို မဟုတ္ပဲ တျခားကိုေရာင္းတယ္၊ ဥပမာ အိႏၵိယကို ေရာင္းတယ္ဆိုရင္ ျပႆနာျဖစ္ရင္ တစ္ႏိုင္ငံခ်င္း ဥပေဒကလည္း မတူေတာ့ ပိုရႈပ္တာေပါ့။

ခုက အဲ့လိုမဟုတ္ဘူး၊ တ႐ုတ္က ယူတာက ေဈးေတာ့နည္းတယ္၊ တစ္ယူနစ္ကို ၄ ဆင့္ပဲ ရွိတယ္။ အဲ့ေတာ့ အရင္းေက်ကာလက ရွည္သြားတာ။ ျမစ္ဆုံမွာေတာ့ အရင္းေက်ကာလက ၁၉ ႏွစ္ အႏွစ္ ၂၀ ေလာက္ သတ္မွတ္ထားတယ္။

ဘီဘီစီ - လက္မွတ္ထိုးခဲ့ၾကတဲ့ ျမစ္ဆုံအပါအဝင္ စီမံကိန္း ၈ ခုလုံးပါတဲ့ အဲ့ဒီစာခ်ဳပ္က စာမ်က္ႏွာ ဘယ္ေလာက္ေလာက္ပါလဲ၊ ဘယ္လိုမ်ိဳးပါလဲ၊

ဦးေမာ္သာေထြး - လက္မွတ္ထိုးတဲ့ အတိုခ်ဳံးထားတဲ့ စာခ်ဳပ္က တ႐ုတ္ - ျမန္မာ - အဂၤလိပ္ ၃ မ်ိဳးရွိတယ္၊ အဂၤလိပ္လိုေရးထားတဲ့ စာခ်ဳပ္မွာပဲ လက္မွတ္ထိုးတယ္၊ စာမ်က္ႏွာက ၁၅၀ ကေန ၂၀၀ ေလာက္အထိ ရွိပါတယ္။

ျမစ္ဆုံအပါအဝင္ တျခား ျမစ္ညာျမစ္ဝွမ္းမွာ ေဆာက္မယ့္ စီမံကိန္း ၈ ခုရဲ႕ အခ်က္အလက္အစုံအလင္ပါတဲ့ စာခ်ဳပ္ေတြ အားလုံးေပါင္းရင္ စာမ်က္ႏွာေပါင္း ေထာင္ဂဏန္း နီးပါးေလာက္ ရွိပါတယ္။

BBC Burmese
https://www.bbc.com/burmese