ရိုဟင္ဂ်ာအေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဘက္က အာဆီယံ ရပ္တည္

ASEAN MEETING (Myanmar State Counsellor Office)

လက္ရွိ ၃၁ ႀကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံထိပ္သီးညီလာခံ အၿပီးထုတ္ျပန္မယ့္ အာဆီယံ သေဘာထားေၾကညာခ်က္ရဲ႕ မူၾကမ္းမွာ ႏိုင္ငံတကာက ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ထည့္သြင္းေဖၚျပထားျခင္းမရွိတဲ့အတြက္ အာဆီယံအဖဲြ႕ႀကီးဟာ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဘက္က ရပ္တည္လိိုက္တယ္လို႔ သံုးသပ္ခ်က္ေတြထြက္ေပၚခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႔ေတြကေတာ့ ျပစ္တင္ေ၀ဖန္လိုက္ပါတယ္။

ရိုဟင္ဂ်ာအေရး အာဆီယံညီလာခံအတြင္း ေဆြးေႏြးခဲ့သလို အာဆီယံနဲ႕ ကုလသမဂၢ ညီလာခံမွာလည္း ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ António Guterres က ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ျပႆနာေျဖရွင္းေရးဟာ အာဆီယံေဒသအတြက္ အေရးႀကီးေၾကာင္း သတိေပးခဲ့ေပမယ့္ အခုလို အာဆီယံရဲ႕ မူၾကမ္းမွာေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာအေရး ထည့္သြင္းထားျခင္းမရွိခဲ့တာပါ။

မအင္ၾကင္းႏိုင္က ဆက္လက္တင္ျပမွာပါ။

ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံမွာက်င္းပေနတဲ့ အာဆီယံ ၁၀ ႏိုင္ငံရဲ႕ ညီလာခံအၿပီး ထုတ္ျပန္မယ့္ ေၾကညာခ်က္ရဲ႕ မူၾကမ္းကို သတင္းဌာနေတြက လက္ခံရရွိရာမွာ၂ လအတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေပါင္း ၆၀၀,၀၀၀ သိန္းေက်ာ္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ကို ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ထည့္သြင္းထားတာမေတြ႕ရပါဘူး။

ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း အၾကမ္းဖက္မႈအေျခအေနကိုႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ေ၀ဖန္ေနခ်ိန္မွာပဲ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ ေရြးေကာက္ခံ ျမန္မာအစိုးရဘက္မွာ အာဆီယံက ရပ္တည္ေနေၾကာင္း အာဆီယံ ေၾကညာခ်က္မူၾကမ္းက ျပေနတယ္လို႔ ေဒသတြင္းကြ်မ္းက်င္သူေတြက သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ ဒါအျပင္ ဒီေၾကညာခ်က္မူၾကမ္းမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကိုလည္း ထည့္သြင္းေဖၚျပျခင္းမရွိသလို၊ ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လူသားခ်င္းစာနာမႈ အေထာက္အကူေပးေရးရရွိမႈ အေရးႀကီးေၾကာင္းကိုသာ စာပိုဒ္တပိုဒ္အေနနဲ႔ပဲ ထည့္သြင္းေဖၚျပထားပါတယ္။

ဒီေၾကညာခ်က္ကို အာဆီယံ အလွည့္က်ဥကၠဌ ဖိလစ္ပိုင္က အဓိက တာ၀န္ယူေရးဆဲြခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္အေရးကို မူၾကမ္းမွာ ေဖၚျပထားျခင္းမရွိေပမယ့္ တနလၤာေန႔က ျပဳလုပ္တဲ့ အာဆီယံနဲ႔ ကုလသမဂၢ ေဆြးေႏြးပဲြမွာေတာ့ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ Guterres က ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္အေရး ေျဖရွင္းဖို႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ေဒသအတြက္ အေရးႀကီးေၾကာင္း အခုလို သတိေပးခဲ့ပါတယ္။

"ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္အျခမ္းမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေၾကာင့္ ထိတ္လန္႔ေၾကာက္ရြံၿပီး သိန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ကို ထြက္ေျပးၾကတဲ့ အေျခအေနအေပၚ က်ေနာ္ရဲ႕ အလြန္အမင္းစိုးရိမ္မကင္းျဖစ္မႈကို က်ေနာ္ ဖုန္းကြယ္မထားႏိုင္ပါဘူး။ အတိဒုကၡေရာက္ေနၾကတဲ့ အေျခအေန ၾကာျမင့္လာတာနဲ႔အမွ် စိုးရိမ္ဖြယ္ရာအေျခအေနေတြ ျမင့္တက္လာၿပီး ေဒသတြင္း မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ဖို႔နဲ႕ အစြန္းေရာက္အၾကမ္းဖက္မႈတို႕အတြက္ အေျခခံပင္ရင္းျဖစ္လာႏိုင္ေျခရွိေနပါတယ္။"

ဒါအျပင္ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ျပႆနာလို အေရးႀကီးတဲ့ ျပႆနာေတြေျဖရွင္းၿပီး ေဒသတြင္း ေရွရွည္တည္တံ့တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ဖံြၿဖိဳးေရး ေဖၚေဆာင္ႏုိင္မွ ၂၀၁၅ အာဆီယံ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ကို အေရာက္လွမ္းႏိုင္မွာျဖစ္တယ္လို႔လည္း ကုလအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

တခ်ိန္တည္းမွာပဲမေန႔က က်င္းပတဲ့ အာဆီယံညီလာခံအတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာ အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ေၾကာင္း၊ ျမန္မာဘက္ကေတာ့ ကိုဖီအာနန္ အစီရင္ခံစာနဲ႔အညီ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ လူသားခ်င္း စာနာမႈအကူအညီေတြကို လက္ခံၾကိဳဆိုတဲ့အေၾကာင္းေျပာၾကားခဲ့တဲ့အျပင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ သေဘာတူညီခ်က္ကို လက္မွတ္ေရးထိုး ျပီးတာနဲ႔ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးေနရတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေရးကို သီတင္းပတ္ သံုးပတ္အတြင္း အျပီးသတ္ လုပ္ေဆာင္ သြားမယ့္အေၾကာင္း ဖိလစ္ပိုင္သမၼတရဲ႕ ေျပာခြင့္ရ ဟယ္ရီ ေရာ့ကီ Harry Roque က သတင္းေထာက္ေတြကို အတည္ျပဳေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဒါအျပင္ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဆြးေႏြးပဲြမွာ အနည္းဆံုးအာဆီယံအဖဲြ႔၀င္ ႏွစ္ႏိုင္ငံက တင္ျပခဲ့တယ္လို႔လည္း သူကေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္မမွားဘူးဆိုရင္ေတာ့ အနည္းဆံုး ႏွစ္ႏိုင္ငံ ဒါမွမဟုတ္ သံုးႏိုင္ငံေလာက္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။”

အာဆီယံအဖဲြ႔၀င္ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ မြတ္စလင္အမ်ားစုႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ အင္ဒိုနီးရွား၊ မေလးရွားစတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ရိုဟင္ဂ်ာအေရးကိစၥကို အေလးေပးေျပာဆိုၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေတြျဖစ္ပါတယ္။ အခုလို အာဆီယံ ေၾကညာခ်က္မူၾကမ္းမွာ ရိုဟင္ဂ်ာအက်ပ္အတည္းကိစၥထည့္သြင္းေဖၚျပျခင္းမရွိတဲ့အေပၚမွာ နယူးေရာက္အေျခစိုက္ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕ Human Rights Watch အာရွေရးရာတာ၀န္ခံ Brad Adams က အံၾသသင့္မိေၾကာင္း ေ၀ဖန္လိုက္ပါတယ္။

“အာဆီယံအေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ ေၾကညာခ်က္ မူၾကမ္းမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ အက်ပ္အတည္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တိုက္ရိုက္ ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့တာကို က်ေနာ္တို႔ တုန္႔လႈပ္ စိတ္ပ်က္မိသလို မယံုၾကည္ႏိုင္ေအာင္ျဖစ္မိပါတယ္။ အခုခ်ိန္မွာ ကမၻာေပၚမွာ အဆိုးရြားဆံုး လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ ဒုကၡအက်ပ္အတည္းႀကီး ျဖစ္ေနတာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံကေန ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ကို လူေပါင္း ၆၀၀,၀၀၀ ေက်ာ္ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကပါတယ္။ အမ်ားအျပားအသက္ဆံုးရွဳံးခဲ့ၾကသလို၊ ရြာေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္ မီးရွဳိ႕ဖ်က္စီးခံခဲ့ရပါတယ္။ အၿမဲတမ္းအဖဲြ႔၀င္ျဖစ္တဲ့ တရုတ္ႏိုင္ငံပါတဲ့ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာေတာင္ အၾကမ္းဖက္မႈေတြရပ္တန္႔ဖို႔ ေတာင္းဆိုတဲ့ ျမန္မာ့အေရးေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။”

ေမး။ ။ အာဆီယံရဲ႕ ၾကား၀င္ေရာက္စြက္မဖက္ေရး မူအရ ဒီကိစၥကို ထည့္သြင္းေဖၚျပတာ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးလားရွင့္

ေျဖ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ သူတို႔အခ်င္းခ်င္း အကာအကြယ္ေပးေနတာပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အာဆီယံအဖဲြ႔၀င္ႏိုင္ငံအမ်ားစုဟာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ နာမည္ေကာင္းမရွိၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တကယ္လို႔မ်ား သူမ်ားႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္မယ္ဆိုရင္ တခ်ိန္မွာ အျခားအာဆီယံအဖဲြ႔၀င္ႏိုင္ငံေတြက သူႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျပန္ၿပီးလုပ္ခံရမွာကို အာဆီယံေခါင္းေဆာင္ေတြက စိုးရိမ္ၾကပါတယ္။

ဒီအေတာအတြင္း ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံမွာက်င္းပေနတဲ့ အာဆီယံနဲ႔ အေမရိကန္ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပဲြကို အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္လ္ ထရမ့္နဲ႔အတူ တက္ေရာက္ေနတဲ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Rex Tillerson ဟာလည္းရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္အက်ပ္အတည္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ေဆြးေႏြးဖို႔ ႏို၀င္ဘာလ ၁၅ ရက္ ဗုဒၶဟူးေန႔မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္ရွိလာမွာျဖစ္ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို က်ဴးလြန္ခဲ့သူေတြ၊ တာ၀န္ရွိသူေတြကို အေရးယူဖို႔ ဖိအားေပးေျပာဆိုလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။

ဒီခရီးစဥ္မတိုင္ခင္ အေနာက္ပိုင္းတိုင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္ တိုင္းမွဴး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္စိုး ေနရာမွာဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ စိုးတင့္ႏိုင္ကိုရုတ္တရက္ အစားထုိးေျပာင္းလဲ ခန္႔အပ္လိုက္ပါတယ္။ အခုလို ရခိုင္ျပည္နယ္ကို ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲေနတဲ့ စစ္တပ္ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္အေျပာင္းအလဲနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေၾကာင္းအရင္းကို မသိရေသးပါဘူး။ ကုလသမဂၢဘက္ကေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈအပါအ၀င္ အျခားလူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ၿခိဳးေဖာက္က်ဴးလြန္မႈေတြဟာ crimes against humanity လူသားထုအေပၚ ရာဇာ၀တ္က်ဴးလြန္မႈေျမာက္ျဖစ္ေၾကာင္း စြပ္စဲြထားပါတယ္။

အင္ၾကင္းႏိုင္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com