ကုလအေထြေထြ ညီလာခံအတြက္ ကမာၻ႔ေခါင္းေဆာင္ေတြ ျပင္ဆင္

ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံ

ႏွစ္စဥ္က်င္းပေနက် ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံကို ဒီသီတင္းပတ္မွာ စတင္က်င္းပေနၿပီး ကမာၻေပၚက ပဋိပကၡအေျခအေနအရပ္ရပ္ကို ကမာၻ႔ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေဆြးေႏြးၾကမွာပါ။ ဒီႏွစ္ညီလာခံက်င္းပခ်ိန္ဟာ ေျမာက္ကိုရီးယားရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယားနဲ႔ ပဲ့ထိန္းဒံုးက်ည္ဆိုင္ရာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ ပိုတိုးလာေနခ်ိန္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူသားေဘးဒုကၡအက်ပ္အတည္း ျမင့္မားလာေနခ်ိန္နဲ႔ တိုက္ဆိုင္ေနပါတယ္။ အေမရိကန္သမၼတ ေဒၚနယ္လ္ဒ္ ထရမ့္ပ္က ကုလသမဂၢမွာ ပထမဆံုးေျပာမယ့္ မိန္႔ခြန္းကိုလဲ ကမာၻ႔ေခါင္းေဆာာင္ေတြ စိတ္၀င္စားေနၾကပါတယ္။ ဗီြအိုေအသတင္းေထာက္ Margaret Besheer ကုလသမဂၢက ေန ေပးပို႔ထားတဲ့သတင္းလႊာကို ကိုေက်ာ္ေက်ာ္သိန္းက ေျပာျပပါမယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့သီတင္းႏွစ္ပတ္မွာ ေျမာက္ကိုရီးယာက ေျမေအာက္ ႏ်ဴကလီးယားစမ္းသပ္မႈ လုပ္ခဲ့တာေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတကာက ျပစ္တင္႐ႈတ္ခ်ၿပီး ျပင္းထန္တဲ့ အေရးယူမႈအသစ္ေတြ ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။

တလအတြင္း ဒုတိယအႀကိမ္အျဖစ္ ေသာၾကာေန႔မွာ ေျမာက္ကိုရီးယားက ဂ်ပန္ႏုိင္ငံကိုေက်ာ္ၿပီး ပစိဖိတ္သမုဒၵရာထဲ ဒံုးက်ည္ တစင္း ပစ္လႊတ္ခဲ့ပါတယ္။

Kim Jong Un နဲ႔ သူ႔ရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယားရည္မွန္းခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ဘာလုပ္ၾကမလဲဆိုတာ ေခါင္းေဆာင္ေတြေဆြးေႏြးၾကတဲ့ ထဲ ထိပ္တန္းကပါမွာျဖစ္ေပမဲ့ အေျဖရဖို႔ကေတာ့ မလြယ္ပါဘူး။

ျပည္ပဆက္ဆံေရး ဥေရာပေကာင္စီက Richard Gowan က

“ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကုလသမဂၢမွာ အမ်ားႀကီးေျပာၾကမွာ ပါ။ ဒါေပမဲ့ ကုလသမဂၢအျပင္ဘက္မွာ အေမရိကန္နဲ႔တ႐ုတ္ ႏွစ္ႏုိင္ငံေဆြးေႏြးၾကတာကေနသာ လက္ေတြ႔မွာ သံတမန္ေရးအေျဖ ရဖို႔ တခုတည္းေသာ အခြင့္အလန္းျဖစ္ပါတယ္။”

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ ၄ သိန္းဟာ စစ္ဆင္ေရးေၾကာင့္ ထြက္ေျပးၿပီး အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ ခိုလံႈေနၾက ပါတယ္။

အၾကမ္းဖက္အေျခအေနေတြ ရပ္တန္႔ေအာင္ လိုအပ္သေလာက္ မလုပ္ေဆာင္ဘူးဆိုၿပီး ေ၀ဖန္ခံေနရတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က အေထြေထြညီလာခံကို မတက္ပါဘူး။ သူမလာေပမဲ့လဲ ဒီအက်ပ္အတည္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ကုလသမဂၢမွာ အဆင့္ျမင့္ အစည္း အေ၀းႏွစ္ခုလုပ္ဖို႔ စီစဥ္ထားပါတယ္။

အီရန္ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယားဗံုးမထုတ္ႏုိင္ေအာင္ ဟန္႔တားထားတဲ့ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ သေဘာတူညီခ်က္ကေန မထြက္ဖို႔လဲ ကမာၻ႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြက သမၼတထရမ့္ပ္ကို စည္း႐ံုးၾကပါလိမ့္မယ္။ ဒီသေဘာတူညီခ်က္ဟာ သိပ္ဆိုးလြန္းတယ္လုိ႔ဆိုၿပီး ႏုတ္ထြက္ မယ္လုိ႔ သမၼတထရမ့္ပ္က ၿခိမ္းေျခာက္ထားတာပါ။

ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ António Guterres ကေတာ့ ဒီသေဘာတူညီခ်က္မွာ အားလံုး ဆက္ပါ၀င္ေစခ်င္သူပါ။

“ဒါဟာ သိပ္အေရးႀကီးတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ လက္ရွိမွာအေရးႀကီးတဲ့ တင္းမာမႈအရွိန္ေလ်ာ့ေစၿပီး တည္ၿငိမ္မႈရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းတခုလဲျဖစ္ပါတယ။္ ဒီသေဘာတူညီခ်က္ကို ဆက္ထိန္းထားႏုိင္ေအာင္ ပါ၀င္သူအားလံုးက လုပ္ႏုိင္သမွ်အားလံုး လုပ္သင့္တယ္လုိ႔ က်ေနာ္ယူဆပါတယ္။”

ကာရစ္ဘီယံေဒသ တစိတ္တပိုင္းနဲ႔ ဖေလာ္ရီဒါေတာင္ပိုင္းကို တိုက္ခတ္သြားတဲ့ Irma ဟာရီကိန္းမုန္တိုင္းနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔လဲဲ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေဆြးေႏြးၾကပါမယ္။ ဟာရီကိန္းမုန္တိုင္းဒဏ္ တုန္႔ျပန္လုပ္ေဆာင္ေရးနဲ႔ သဘာ၀ေဘးရန္နဲ႔ ဥတုရာသီ ေျပာင္းလဲမႈဒဏ္ကိုခံႏုိင္ေအာင္ လူမႈအ၀န္းအ၀ိုင္းေတြကို တည္ေဆာက္ေရး အာ႐ံုစုိက္ ေဆြးေႏြးၾကမွာပါ။

Irma မုန္တုိင္းနဲ႔ တကၠဆက္စ္ျပည္နယ္ အေရွ႕ေတာင္ပိုင္း ေရဖံုးသြားေစတဲ့ Harvey ဟာရီကိန္းမုန္တိုင္းေတြေၾကာင့္ ႏုိင္ငံ ၁၉၀ ေက်ာ္ လက္မွတ္ေရးထိုးထားတဲ့ ဥတုရာသီေျပာင္းလဲမႈဆိုင္ရာ ပါရီသေဘာတူညီခ်က္ကေန အေမရိကန္ႏုတ္ထြက္မယ့္ ဆံုးျဖတ္ ခ်က္ကို သမၼတထရမ့္ပ္က ျပန္ေျပာင္းမလားလို႔ တခ်ဳိ႕ကေမွ်ာ္လင့္ေနပါတယ္။

ျပည္ပဆက္ဆံေရး ဥေရာပေကာင္စီက Richard Gowan က

“ႏုတ္ထြက္မွာမဟုတ္ဘူးဆိုိတဲ့ သေဘာမ်ဳိး သမၼတထရမ့္ပ္က ေျပာထားပါတယ္။ နယူးေယာက္မွာ အဲဒီလိုမ်ဳိး တခုခုသာေျပာလိုက္ရင္ တျခားေခါင္းေဆာင္ေတြ သိပ္ေက်နပ္သြားမွာျဖစ္တာေၾကာင့္ ဒါက သူ႔အတြက္ သံတမန္ေရး ေအာင္ျမင္ မႈႀကီးျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။”

ဒီႏွစ္အေထြေထြညီလာခံကို ႐ုရွားသမၼတ ဗလာဒီမီယာ ပူတင္၊ တ႐ုတ္သမၼတ ရွီ က်င့္ပင္နဲ႔ ဂ်ာမန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ အန္ဂလာ မာကဲလ္ တို႔လို ထင္ရွားတဲ့ေခါင္းေဆာင္တခ်ဳိ႕ မတက္ပါဘူး။ သမၼတထရမ့္ပ္နဲ႔ ျပင္သစ္သမၼတ Emmanuel Macron တို႔လို တျခား ေခါင္းေဆာင္ေတြအတြက္ကေတာ့ ႏုိင္္ငံတကာစုေ၀းတဲ့ပြဲမ်ဳိးကို ပထမဆံုးအႀကိမ္ တက္ၾကတာျဖစ္ၿပီး အားလံုးက သူတို႔ကို ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကပါလိမ့္မယ္။

ေက်ာ္ေက်ာ္သိန္း  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com