အက်ဥ္းေထာင္မွ နိုင္ငံေရးအာဏာသို႔ - ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ မင္ဒဲလားနဲ႔ တျခားသူမ်ား

 ဒီမိုကေရစီအတြက္ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ၿပီး ၁၅ ႏွစ္ၾကာ အက်ဥ္းခ် ခံရၿပီးေနာက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ နိုင္ငံေရးအာဏာ ရယူဖို႔ အသင့္ေစာင့္ေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။

သူမရဲ့ အန္အယ္လ္ဒီပါတီဟာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲအျပတ္အသတ္အနိုင္ရရွိခဲ့ၿပီး တစ္ပါတီတည္းနဲ႔ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ အစိုးရသစ္ ဖြဲ႕နိုင္ဖို႔ ေသခ်ာေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိအေျခခံဥပေဒအရ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမၼတ မျဖစ္နိုင္ေအာင္ တားျမစ္ထားေပမယ့္ အန္အယ္လ္ဒီ အနိုင္ရလို႔ အစိုးရဖြဲ႕နိုင္ရင္ သမၼတအထက္မွာ သူရွိမယ္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရျဖစ္လာရင္ ဘယ္လို ပုံစံနဲ႔ ဦးေဆာင္မယ္ဆိုတာ မသိရေသးပါဘူး။

ဒီမိုကေရစီေရး တိုက္ပြဲဝင္ရာမွာ ေအာင္ျမင္ခဲ့ၿပီး အာဏာရရွိခဲ့သူေတြရဲ့ သမိုင္းျဖစ္စဥ္ေတြထဲက ေခါင္းေဆာင္ ၆ ဦးကို ဥပမာအေနနဲ႔ တင္ျပလိုက္ပါတယ္။

ဂႏၵီ - က်ေနာ့္ရဲ့စိတ္ကို ခင္ဗ်ား ဘယ္ေတာ့မွ ခ်ဳပ္ေႏွာင္လို႔မရ

နာမည္ရင္း Mohandas Karamchand Gandhi ျဖစ္ေပမယ့္ နိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ ဖခင္ႀကီးလို႔ လူသိမ်ားတဲ့ မဟတၱမ ဂႏၵီ ဟာ ၿဗိတိသၽွလက္ေအာက္က အိႏၵိယနိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရဖို႔ နဲ႔ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့ အိႏၵိယနိုင္ငံသားေတြရဲ့ အခြင့္အေရးအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ရာမွာ စြမ္းရည္ အင္မတန္ ထက္ျမက္သူ တစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။

ဂႏၵီ ဟာ ၿဗိတိသၽွေတြ ဖမ္းဆီးတာ အႀကိမ္ႀကိမ္ခံခဲ့ရၿပီး သူျပန္မလြတ္ေျမာက္ခင္မွာ သူ႔ဇနီးျဖစ္သူဟာ အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ ေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။

သူ႔ရဲ့ လြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲဟာ ေနာက္ဆုံးမွာ ေအာင္ျမင္ခဲ့ေပမယ့္ အိႏၵိယနိုင္ငံ တလုံးတစည္းတည္း ျဖစ္ေရးဆိုတဲ့ သူ႔ေမၽွာ္မွန္းခ်က္နဲ႔ ေဝးခဲ့ရပါတယ္။ ဟိႏၵဴနဲ႔ မြတ္စလင္ ဘာသာေရး ကြဲျပားမွုေတြေၾကာင့္ အိႏၵိယနဲ႔ ပါကစၥတန္ ႏွစ္နိုင္ငံ ကြဲခဲ့ရပါတယ္။

ဒီလို ဘာသာေရးမတူ ကြဲလြဲမွုေတြေၾကာင့္ အျပန္အလွန္ သတ္ျဖတ္မွုေတြ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး လူ ၁၀ သန္းေလာက္ဟာ ကစဉ့္ကလ်ားနဲ႔ ေနရာအေျပာင္းအေရႊ႕ေတြ လုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒိေနာက္ပိုင္း အိႏၵိယမွာ က်န္ရစ္တဲ့ မြတ္စလင္ေတြရဲ့ အခြင့္အေရးကို အကာအကြယ္ေပးခဲ့တာေၾကာင့္ ဂႏၵီအေပၚ မေက်နပ္သူေတြ မ်ားလာခဲ့ပါတယ္။ အိႏၵိယနိုင္ငံလြတ္လပ္ေရး ရၿပီး လအနည္းငယ္အတြင္းမွာေတာ့ ဟိႏၵဴအစြန္းေယာက္တစ္ဦးက ပစ္ခတ္လုပ္ႀကံခဲ့တဲ့အတြက္ မဟတၱမ ဂႏၵီ ေသဆုံးခဲ့ရပါတယ္။

သူ႔ရဲ့ ဈာပနအခမ္းအနား က်င္းပရာ လမ္းတေလ်ာက္မွာ အိႏၵိယ ျပည္သူေပါင္း တစ္သန္းခန႔္ တန္းစီ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကၿပီး ကမၻာတဝန္းရွိ နိုင္ငံေတြကလည္း အိႏၵိယ လြတ္လပ္ေရးဖခင္၊ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦး ေသဆုံးခဲ့မွုအေပၚ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲ ျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ သူ႔အိပ္မက္ျဖစ္တဲ့ အိႏၵိယနိုင္ငံေပါင္းစည္းေရး ကိုေတာ့ သူျမင္ေတြ႕ မသြားခဲ့ရပါဘူး။

ေရာဘတ္ မူဂါဘီ - က်ေနာ့္ကို ဘုရားသခင္ကပဲ ဖယ္ရွားနိုင္မယ္

ဘရင္ဂ်ီဘာသာေရးဂိုဏ္းဝင္ ေက်ာင္းဆရာေဟာင္းတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေရာဘတ္ မူဂါဘီ ဟာ တခ်ိန္က ရိုဒီးရွားလို႔ ေခၚေဝၚခဲ့တဲ့ ဇင္ဘာေဘြနိုင္ငံမွာ လူျဖဴလူနည္းစု အုပ္ခ်ဳပ္မွုကို ျဖဳတ္ခ်ဖို႔ အာဖရိက ေျပာက္က်ားစစ္မွာ ပါဝင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၆၄ ခုႏွစ္မွာ ရိုဒီးရွန္းအစိုးရရဲ့ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းတာခံရကာ ၁၀ ႏွစ္ၾကာ အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ ေနခဲ့ရပါတယ္။

အဂၤလိပ္တို႔ထံမွ လြတ္လပ္ေရး စတင္ရရွိခ်ိန္ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္မွာေတာ့ မစၥတာ မူဂါဘီဟာ ေတာ္လွန္ေရးသူရဲေကာင္း အျဖစ္နဲ႔ ဇင္ဘာေဘြနိုင္ငံရဲ့ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း အာဖရိကရွိ တျခားေခါင္းေဆာင္ေတြက သူ႔ကို ေဝဖန္ဖို႔ ျငင္းဆန္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေဝဖန္သူေတြက သူဟာ ဇင္ဘာေဘြနိုင္ငံကို ဖ်က္ဆီးေနသူလို႔ စြပ္စြဲေျပာဆိုၾကပါတယ္။ မူဂါဘီကေတာ့ ဇင္ဘာေတြဟာ ဘယ္ေတာ့မွ စီးပြားေရး ခၽြတ္ျခဳံက်တဲ့ နိုင္ငံျဖစ္မွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ နိုင္ငံတြင္းမွာေတာ့ မတန္တဆ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမွုေတြ ျဖစ္ေနၿပီး ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ ၁၀၀ ရာခိုင္ႏွုန္းအထိ ရွိခဲ့ပါတယ္။ အသက္ ၉၁ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ မစၥတာ မူဂါဘီဟာ အခုအခ်ိန္အထိ ဇင္ဘာေဘြ သမၼတအျဖစ္ ရပ္တည္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ကိုရာဇြန္ အကြီနို - လူထု စြမ္းအား

Maria Corazon Sumulong Cojuangco (Cory Aquino) ကိုရာဇြန္ အကြီနိုဟာ ခ်မ္းသာတဲ့ ဖိလစ္ပိုင္ မိသားစုက ေပါက္ဖြားလာတာျဖစ္ၿပီး ေအာင္ျမင္ေနတဲ့ နိုင္ငံေရးသမား တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဘန္နီနို အကြီနိုနဲ႔ လက္ထပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဘန္နီနိုဟာ ဖိလစ္ပိုင္နိုင္ငံမွာ ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္၊ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွူးနဲ႔ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ စတဲ့ေနရာေတြမွာ အေရြးခံရတဲ့ အသက္အငယ္ဆုံး နိုင္ငံေရးသမားျဖစ္ပါတယ္။

ဖိလစ္ပိုင္ သမၼတ မာကို႔စ္က စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအမိန႔္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္မွာ မစၥတာ အကြီနို ဖမ္းဆီးခံရၿပီး၊ ေနာက္ ၁၀ ႏွစ္အၾကာမွာ ျပဳလုပ္မယ့္ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ျပင္ဆင္ေနခ်ိန္မွာ လုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္ခံရပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ကိုရာဇြန္ အကြီနိုက ခင္ပြန္းျဖစ္သူ ဘန္နီနို အကြီနိုရဲ့ ဈာပန အခမ္းအနား တက္ေရာက္လာၾကတဲ့ တစ္သန္းေက်ာ္ လူအုပ္ႀကီးကို ဦးေဆာင္ၿပီး သမၼတ မားကို႔စ္ ရာထူးက ႏုတ္ထြက္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ အတိုက္အခံေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းစြာကန႔္ကြက္ လွုပ္ရွားမွုအျဖစ္ လူထုလွုပ္ရွားမွုႀကီးကို ဦးေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မစၥ အကြီနို အနိုင္ရရွိၿပီး သမၼတ တင္ေျမႇာက္ခံရပါတယ္။ သမၼတေဟာင္း မားကို႔စ္ကေတာ့ တိုင္းျပည္က ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ့ပါတယ္။

သမၼတေဟာင္း မားကို႔စ္အေပၚ သစၥာေစာင့္သိသူေတြနဲ႔ မေက်နပ္တဲ့ စစ္တပ္အရာရွိေတြက အစိုးရသစ္အေပၚ အာဏာသိမ္းဖို႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ ႀကိဳးစားခဲ့မွုေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္ မစၥ အကြီနိုဟာ သမၼတအျဖစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေနစဥ္အတြင္း ပုဂၢိဳလ္ေရးအရ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားသူ ျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၉၂ ခုႏွစ္မွာ မစၥ အကြီနို သမၼတရာထူးက ဆင္းေပးခဲ့ေပမယ့္ နိုင္ငံေရးမွာ ဆက္လက္ ပါဝင္လွုပ္ရွားခဲ့ၿပီး ၂၀၀၁ ခုႏွစ္၊ သမၼတ ဂ်ိဳးဆက္ဖ္ အက္ထရာဒါကို ျဖဳတ္ခ်ၿပီး ဂလိုရီယို အာရိုယိုကို အစားထိုးဖို႔ စည္း႐ုံးလွုပ္ရွားခဲ့မွုမွာ အဓိက ေနရာက ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။

၁၉၈၆ ခုႏွစ္မွာ နိုဘယ္လ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုအတြက္ အမည္စာရင္း တင္သြင္းခံရသလို ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး အတြက္ ရပ္တည္ကာကြယ္ေပးခဲ့တာေၾကာင့္ ဆုေတြ ခ်ီးျမႇင့္ခံရသူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဘနာဇီယာ ဘူတို - ေသရမွာ မေၾကာက္

ဘနာဇီယာ ဘူတိုရဲ့ ဖခင္ျဖစ္သူ ဇူလ္ဖီကာ အလီဘူတိုဟာ ၁၉၇၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္ေတြအတြင္းမွာ ပါကစၥတန္နိုင္ငံရဲ့ သမၼတ နဲ႔ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္ခဲ့သူတစ္ဦး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စစ္တပ္ အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္မွာေတာ့ မစၥတာ အလီဘူတိုဟာ ႀကိဳးေပးကြပ္မ်က္တာ ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဘနာဇီယာရဲ့ ေမာင္ႏွစ္ဦးဟာလည္း နိုင္ငံေရးလွုပ္ရွားမွုအတြင္းမွာ ေသဆုံးခဲ့ၾကပါတယ္။

ဘနာဇီယာ ဟာ သူ႔ဖခင္ေျခရာနင္းၿပီး နိုင္ငံေရးထဲ ေျခစုံပစ္ ဝင္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ဖခင္ မေသခင္မွာေတာ့ အဖမ္းခံရၿပီး ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ ၅ ႏွစ္ ခ်ထားခံခဲ့ရပါတယ္။

ဒိေနာက္ က်န္းမာေရး ေဆးကုသဖို႔အတြက္ အက်ဥ္းက်ေနရာက ျပန္လြတ္ေျမာက္ၿပီး တဲ့ေနာက္မွာေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး မိုဟာမက္ ဇီယာ အူဟတ္ ဦးေဆာင္တဲ့ စစ္အစိုးရကို လန္ဒန္ၿမိဳ႕ကေန ျပည္ပ နိုင္ငံေရးလွုပ္ရွားမွု စတင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္မွာ ပါကစၥတန္ကို ျပန္လာခဲ့ၿပီး လူထု စည္း႐ုံးေဟာေျပာပြဲေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ဇီယာ ေလယာဥ္ပ်ံေပၚမွာ ေပါက္ကြဲမွုျဖစ္ ေသဆုံးခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာ ဘနာဇီယာ ဘူတို ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ သူမဟာ ၁၉၈၈ မွာတစ္ႀကိမ္၊ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွာတစ္ႀကိမ္၊ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ၂ ႀကိမ္ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ၂ ႀကိမ္စလုံးမွာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမွုေတြနဲ႔ သမၼတက ရာထူးကေန ဖယ္ရွားခဲ့ပါတယ္။

ဒိေနာက္ပိုင္း ျပည္ပမွာ ၈ ႏွစ္ေနထိုင္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ထပ္စစ္တပ္ အမာခံ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ပါဗက္ဇ္ မူရွာရတ္ဖ္ က လာဘ္စားမွု ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လြတ္ၿငိမ္းခြင့္ေပးတဲ့အတြက္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ ပါကစၥတန္ကို ျပန္လာခဲ့ပါတယ္။ စစ္အစိုးရနဲ႔ ညႇိနိုႈင္းခဲ့မွုအေပၚ ပါကစၥတန္ရွိ လူတခ်ိဳ႕က သစၥာေဖာက္အျဖစ္ ရွုျမင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ေနာက္ထပ္ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ဖို႔ တစ္လအလိုမွာ ဘနာဇီယာ ဘူတိုဟာ ေသနတ္သမားတစ္ဦးရဲ့ ပစ္ခတ္ ေဖာက္ခြဲတာ ခံရၿပီး ေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။

Lech Walesa - က်ေနာ့္တာဝန္ ၿပီးဆုံးပါၿပီ

Lech Walesa ဟာ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ သေဘၤာက်င္း သပိတ္ေမွာက္မွုႀကီးအတြင္းမွာ ကြန္ျမဴနစ္ အစိုးရကို ယွဥ္ၿပိဳင္စိမ္ေခၚခဲ့တဲ့ ပိုလန္နိုင္ငံ ေသြးစည္းခိုင္မာမွုအဖြဲ႕ရဲ့ အလုပ္သမားသမဂၢ ဖြဲ႕စည္းေရး လွုပ္ရွားမွုမွာ ဦးေဆာင္ပါဝင္သူ တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ဆိုဗီယက္အုပ္စု ၿပိဳကြဲေစခဲ့တဲ့ နိုင္ငံေရး လွုပ္ရွားမွုႀကီးရဲ့ အဓိကရ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

အလုပ္သမားအေရး သပိတ္ေမွာက္မွုေတြမွာ ေခါင္းေဆာင္ခဲ့တဲ့အတြက္ အႀကိမ္ႀကိမ္ ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒီလို ဖမ္းဆီးမွုေတြကို ေၾကာက္လန႔္ တုန္လွုပ္မိသလားလို႔ သူ႔ကို ေမးတဲ့အခါ က်ေနာ္က ကံတရားကို ယုံတယ္၊ ဘုရားသခင္ကိုပဲ ေၾကာက္တာပါ၊ တခါတေလေတာ့လည္း က်ေနာ့္ ဇနီးကိုေပါ့လို႔ Lech Walesa က ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။

Lech Walesa ဟာ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္မွာ နိုဘယ္လ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆု ခ်ီးျမႇင့္ခံရၿပီး ပိုလန္နိုင္ငံ တစ္ပါတီ ကြန္ျမဴနစ္ စနစ္ကေန ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို အသြင္ကူးေျပာင္းတဲ့ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မွာ ပထမဆုံး သမၼတ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ သူ႔ရဲ့ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ ေျပာဆိုတတ္တဲ့ အျပဳအမူေၾကာင့္ ေထာက္ခံသူေတြနဲ႔ ကြာဟာမွုေတြ ရွိခဲ့ၿပီး ပါးပါးနပ္နပ္မရွိသူလို႔ စြပ္စြဲေျပာဆိုခံခဲ့ရပါတယ္။

၁၉၉၅ ခုႏွစ္မွာေတာ့ သမၼတ ဒုတိယသက္တမ္း အေရြးခံရာမွာ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီဝင္ေဟာင္း တစ္ဦးကို ရွုံးနိမ့္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Lech Walesa ဟာ ကြန္ျမဴနစ္ ဆန႔္က်င္ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့တဲ့ သူရဲေကာင္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံခဲ့ရၿပီး ၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွာ ပိုလန္နိုင္ငံ နိုင္ငံတကာေလဆိပ္ကို သူ႔အမည္နဲ႔ ဂုဏ္ျပဳ ေခၚေဝၚခဲ့ပါတယ္။

နယ္လ္ဆင္ မင္ဒဲလား - နိုင္ငံ့ဖခင္ႀကီး

ေမြးခ်င္း ၁၃ ေယာက္ရွိတဲ့ နယ္လ္ဆင္ မင္ဒဲလားဟာ ငယ္စဥ္ေက်ာင္းသားဘဝမွာ ကတည္းက လုံ႔လဝီရိယရွိ ႀကိဳးစားသူ တစ္ဦးျဖစ္ေပမယ့္ ၁၉၄၀ ခုႏွစ္မွာ နိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲျဖစ္ဖို႔ လွုပ္ရွားခဲ့တဲ့အတြက္ တကၠသိုလ္က အထုတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။

လူမ်ိဳးအလိုက္ နိုင္ငံေရး၊ လူမွုေရး အခြင့္အလမ္းေတြကို တျခားစီ ခြဲျခားထားၿပီး လူျဖဴေတြသာ မဲေပးနိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ ေတာင္အာဖရိကရဲ့လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားတဲ့ နိုင္ငံေရး စနစ္ကို ဆန႔္က်င္ၿပီး ေျမေအာက္ ေတာ္လွန္ေရးကာလမွာ ေတာင္အာဖရိက အမ်ိဳးသားကြန္ဂရက္ကို မင္ဒဲလား က ဦးေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၁၉၅၆ ခုႏွစ္မွာ နိုင္ငံေတာ္ သစၥာေဖာက္မွုနဲ႔ စြဲခ်က္တင္ အဖမ္းခံရပါတယ္။ ၅ ႏွစ္ၾကာ အမွုကို ၾကားနာစစ္ေဆးခဲ့ၿပီးေနာက္ သူ႔ကို တရားေသ လႊတ္ေပးလိုက္ေပမယ့္ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္မွာ အဖ်က္လုပ္ငန္း လုပ္ေဆာင္တယ္ဆိုၿပီး စြပ္စြဲခံရကာ ေထာင္တသက္တကၽြန္း ခ်မွတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။

ေတာင္အာဖရိကရဲ့ နာမည္ဆိုးနဲ႔ေက်ာ္ၾကားတဲ့ ေရာ္ဘင္ကၽြန္းမွာ ၁၈ ႏွစ္ အပါအဝင္ အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ ၂၇ ႏွစ္ၾကာ ေနထိုင္ခဲ့ရပါတယ္။ ေထာင္ထဲေနရစဥ္ ကာလအတြင္း အစားထိုးကုသလို႔မရေအာင္ မ်က္စိအျမင္အာ႐ုံ ထိခိုက္ပ်က္စီးခဲ့ၿပီး တီဘီအဆုတ္နာ ေရာဂါလည္း ကူးစက္ခံစားခဲ့ရပါတယ္။

၁၉၉၀ ခုႏွစ္မွာေတာ့ နယ္လ္ဆင္ မင္ဒဲလား ေထာင္က လႊတ္ေျမာက္ခဲ့ၿပီး နိုဘယ္လ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆု ခ်ီးျမႇင့္ေပးအပ္တာ ခံခဲ့ရၿပီး ၁၉၉၄ ခုႏွစ္မွာ ေတာင္အာဖရိကရဲ့ ပထမဆုံး လူမည္းသမၼတ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကို ေထာက္ခံအားေပးခဲ့တဲ့အတြက္ နိုင္ငံတကာရဲ့ ေလးစားမွုကိုလည္း ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သူဟာ လူျဖဴေတြရဲ့ အဓိက အားကစားအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရတဲ့ Springboks အမ်ိဳးသား rugby ေဘာလုံးအသင္းကိုလည္း အားေပးၾကဖို႔ ေတာင္အာဖရိက လူမည္းေတြကို တိုက္တြန္းခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၉၉ ခုႏွစ္မွာေတာ့ နယ္လ္ဆင္ မင္ဒဲလားဟာ သမၼတရာထူးက ဆင္းေပးခဲ့ၿပီး နိုင္ငံေရးမွ အနားယူကာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ အသက္ ၉၅ ႏွစ္အရြယ္တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္။

ေတာင္အာဖရိကနိုင္ငံ ပရီတိုးရီးယားၿမိဳ႕မွာ သမၼတ မင္ဒဲလားရဲ့ ႐ုပ္အေလာင္းကို ၾကည့္ရွုသူေပါင္း အနည္းဆုံး တစ္သိန္းခန႔္ရွိၿပီး အမ်ားျပည္သူအတြက္ ဖြင့္လွစ္ေပးထားတဲ့ အာဖရိက နိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ႀကီးရဲ့ ေအာက္ေမ့ဖြယ္ အခမ္းအနားကို လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ တက္ေရာက္ ဂါရ၀ျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။

BBC Burmese
http://www.bbc.com/burmese