မြန်မာ့အရေး ကုလလုံခြုံရေးကောင်စီသဘောထား တခုထွက်ဖို့ ညှိနှိုင်းနေ

ရန်ကုန် မြောက်ဥက္ကလာမြို့နယ် သပိတ်စစ်ကြောင်း။ (ဓာတ်ပုံ - Zeyar Htun - မတ် ၁၀၊ ၂၀၂၁)

အခုအသံလွှင့်နေချိန်မှာ ရန်ကုန်မြို့ မြောက်ဥက္ကလာပမြို့နယ်ထဲက ဆန္ဒပြသူတွေ စုဝေးခဲ့တဲ့ နေရာတဝိုက် လုံခြုံရေးတွေ ဝိုင်းပိတ်ထားပါတယ်။ အစောပိုင်းကလည်း ဆန္ဒပြသူ ၂၀၀ ထက်မနည်း ဖမ်းဆီးခံရပါတယ်။ အပြစ်မဲ့ ကျောင်းသား ပြည်သူတွေကို လုံခြံုရေးတွေ ဝိုင်းဝန်း ပိတ်ဆို့၊ ဖမ်းဆီးတာနဲ့ပတ်သက်လို့ ရန်ကုန်အမေရိကန်သံရုံးက ထုတ်ပြန်ပြီး လုံခြံုရေးတွေ အဲဒီနေရာကနေ ဖယ်ရှားပေးဖို့နဲ့ ဖမ်းဆီးထားသူတွေ ပြန်လွှတ်ပေးဖို့နဲ့ ပိတ်မိနေသူတွေ ဘေးကင်းလုံခြံုစွာ ထွက်သွားခွင့်ပေးဖို့ တောင်းဆိုပါတယ်။ ရန်ကုန်မြို့ထဲက မြောက်ဥက္ကလာပနဲ့ တခြားမြို့နယ်တွေမှာ လုံခြံုရေးတွေ တိုးမြှင့်နေတာနဲ့အတူ ပြည်သူတွေ ဘေးကင်းစွာ အိမ်ပြန်နိုင်ကြရေးကို လုံခြံုရေးတွေ ခွင့်ပြုဖို့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဥရောပသမဂ္ဂရုံးကလည်း ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ကနေဒါ၊ Netherlands နိုင်ငံ သံရုံးတွေကလည်း သူတို့ရဲ့ Facebook စာမျက်နှာတွေပေါ်မှာ အလားတူ ရေးသားတောင်းဆိုထားကြပါတယ်။

စမ်းချောင်းဘက်မှာလည်း လုံခြုံရေးတွေ အင်အားပြနေကြတယ်လို့ ဒေသခံတွေက လူမှုကွန်ယက်တွေပေါ်မှာ ပြောပြနေကြပါတယ်။ အခုလိုမြန်မာနိုင်ငံမှာ လက်နက်ကိုင် လုံခြံုရေးတွေရဲ့ အင်အားသုံး အကြမ်းဖက်မှုတွေ ပိုများလာချိန်မှာ မြန်မာပြည်သူတွေ လူ့အခွင့်အရေးကို ပြန်လည်ခံစားနိုင်ဖို့ ကုလသမဂ္ဂလုံခြံုရေးကောင်စီကနေ သဘောထားတခုထဲ ထွက်လာနိုင်ဖို့ ကုလအတွင်းရေးမှူးချုပ်က မျှော်လင့်နေတယ်လို့ သူ့ရဲ့ပြောခွင့်ရသူ Stéphane Dujarric ကပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်အနေနဲ့ လုံခြုံရေးကောင်စီကနေ တညီတညွတ်ထဲ ပြင်းထန် ပြတ်သားတဲ့ သဘောထား ထုတ်ပြန်စေချင်ပါတယ်လို့ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ ပြောခွင့်ရသူ Stéphane Dujarric ကပြောကြားခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေကို ပြန်ပြောင်းနိုင်မယ့်၊ စစ်တပ်ရဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို ပြန်ပြောင်းစေနိုင်မယ့်၊ မြန်မာပြည်သူတွေ အခြေခံအခွင့်အရေးကို ပြန်လည်ခံစားနိုင်မယ့် ပြင်းထန် ပြတ်သားတဲ့ သဘောထား ထုတ်ပြန်ချက်မျိုး ဖြစ်စေချင်တယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းတဲ့အပေါ် အပြစ်တင်ပြီး စစ်တပ်ကို ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်းလုပ်ဖို့တောင်းဆိုမယ့် ကြေညာချက် ထုတ်ရေးကို New York မြို့ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီမှာ မနေ့ကတော့ သဘောမတူနိုင်ခဲ့ကြပါဘူး။ လုံခြံုရေးကောင်စီအမြဲတမ်းအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတခုဖြစ်တဲ့ ဗြိတိန်နိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ရေးသားထားတဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မူကြမ်းကို တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ဗီယက်နမ်နဲ့ ရုရှားနိုင်ငံတို့က ပြင်ဆင်ဖို့အတွက် အင်္ဂါနေ့ညက အကြံပြုခဲ့ကြတယ်လို့ Reuters သတင်းမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ထုတ်ပြန်ချက် မူကြမ်းထဲမှာ ရေးထားတဲ့ အာဏာသိမ်းမှုကို ရည်ညွှန်းတဲ့အကြောင်းနဲ့ နောက်ထပ်အရေးယူမှုတွေလုပ်မယ်လို့ ခြိမ်းခြောက်ထားတဲ့ အချက်တွေကို အဲဒီနိုင်ငံတွေက ဖယ်ရှားခိုင်းတယ်လို့ Reuters သတင်းမှာ ပြောပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံအရေးကိစ္စအတွက် အားလုံးမှာ သူ့ကဏ္ဍနဲ့သူ လုပ်နိုင်တာတွေ ရှိပါတယ်လို့ အတွင်းရေးမှူးချုပ် António Guterres ရဲ့ ပြောခွင့်ရသူ Stéphane Dujarric ကပြောပါတယ်။

ဘယ်နိုင်ငံကမှ ဘေးကနေရပ်ကြည့်နေလို့ မရပါဘူး။ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတိုင်းမှာ သူကဏ္ဍနဲ့သူ လုပ်နိုင်တာတွေရှိပါတယ်။ တနိုင်ငံချင်းစီရော အားလုံး စုပေါင်းပြီးလုပ်နိုင်တာတွေရှိပါတယ်။ အတွင်းရေးမှူးချုပ်အနေနဲ့ကတော့ လုံခြုံရေးကောင်စီကနေ ပြင်းထန် ပြန်သားတဲ့ ပြောကြားမှု လုပ်ဆောင်မှုတွေကို အမြဲမျှော်လင့်ပါတယ်လို့လည်း ပြောခွင့်ရက ပြောပါတယ်။ ဒေသတွင်းမှာ မြန်မာ့အိမ်နီးချင်း အာဆီယံနိုင်ငံတွေနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံဘက်ကလည်း သူ့အခန်းကနေသူ လုပ်ရပါမယ်။ ဒါကြောင့်လည်း အထူးသံတမန်ရော၊ ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးပါ မပြတ်ဆက်သွယ်နေပါတယ်။ တချိန်ထဲမှာပဲ မြင်နေရတဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေ မြန်မာပြည်သူတွေအပေါ် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေအတွက် စိတ်မချမ်းမသာဖြစ်ရပါတယ်လို့ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ပြောခွင့်ရ Stéphane Dujarric က အင်္ဂါနေ့ကသတင်းစာရှင်းပွဲမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာ စီးပွားရေးလုပ်နေကြတဲ့ နိုင်ငံတကာ ကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့လည်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေကို ဘေးကနေရပ်ကြည့်နေလို့ မရဘူးလို့ သူကပြောပါတယ်။ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးသံတမန် Christine Schraner Burgener အနေနဲ့လည်း သံတမန်နည်းနဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေ ဆက်လုပ်နေကြောင်း ခုလို ပြောခဲ့ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ နယ်နမိတ်ချင်းထိဆက်နေတဲ့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေ အပါအဝင် ဒေသတွင်းကနိုင်ငံတွေနဲ့ သူ အဆက်အသွယ်ရှိပါတယ်။ ဒေသတွင်းကို သူသွားနိုင်ဖို့ ကိစ္စကိုလည်း ဆက်လက်ဆွေးနွေးနေပါတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ ပြောခွင့်ရ Stéphane Dujarric က အင်္ဂါနေ့ကသတင်းစာရှင်းပွဲမှာ ပြောကြားသွားခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်ရှင်။

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာတော့ ကိုရီးယားလွှတ်တော်အမတ် ဆယ်ယောက်လောက်က မြန်မာသံရုံးရှေ့သွားပြီး စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ကန့်ကွက်ကြောင်း ဒီနေ့ ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။

တရားမဝင် စစ်အာဏာသိမ်းမှု ကန့်ကွက်ကြောင်းနဲ့၊ ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြနေသူတွေအပေါ် သတ်ဖြတ်နေမှုတွေ အမြန်ဆုံးရပ်ပေးဖို့ Seoul မြို့တော်မှာရှိတဲ့ မြန်မာသံရုံးရှေ့မှာ ကိုရီးယားလွှတ်တော်အမတ်တချို့တောင်းဆိုဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။

မတ်လ ၈ ရက် တနင်္လာနေ့ကလည်း မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဂျပန်သံအမတ်ကြီး Mr. Ichiro Maruyama ဟာ နေပြည်တော်ကို သွားရောက်ပြီး ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်နဲ့တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီတွေ့ဆုံမှုနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဂျပန်အစိုးရရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာရော၊ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဂျပန်သံရုံး အင်တာနက်စာ မျက်နှာမှာပါ ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်ကို နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆိုပြီးခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲခဲ့ပါတယ်။ ဒီအပေါ်မှာ ဂျပန်နိုင်ငံမှာ နေထိုင်နေကြတဲ့ မြန်မာတွေနဲ့ မြန်မာ့အရေးစိတ်ဝင်စားတဲ့ ဂျပန်လူမျိုးတော်တော်များများက ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်ကို နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးလို့ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲတာဟာ စစ်ကောင်စီကို အသိအမှတ်ပြုထောက်ခံတဲ့ သဘောသက်ရောက်တယ်လို့ ဂျပန်နိုင်ငံခြားရေးရုံးနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဂျပန်သံရုံးတို့ကို ဆက်သွယ်ကန့်ကွက်ခဲ့ကြပါတယ်။

ဒီနေ့ ဂျပန်အစိုးရ ပုံမှန်သတင်းစာရှင်းပွဲမှာတော့ ဝန်ကြီးအဖွဲ့ အတွင်းရေးမှူးချုပ် Katsunobu Katō ကခုလို တုံ့ပြန် ရှင်းလင်းခဲ့ပါတယ်။

ဂျပန်နိုင်ငံအနေနဲ့ အာဏာသိမ်းတာကို မှန်ကန်တဲ့လုပ်ရပ်လို့ လက်ခံတာ လုံးဝ မဟုတ်ပါဘူးလို့ ဝန်ကြီးအဖွဲ့ အတွင်းရေးမှူးချုပ် Katō က ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးလို့ သုံးနှုန်းခဲ့တာဟာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတွေ ဆက်ပြီး လုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့အတွက် ဖြစ်တယ်လို့ တုံ့ပြန်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

အခုလို မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းတဲ့ကိစ္စကို နိုင်ငံတကာက တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှုတွေ သံတမန်ရေးနည်းနဲ့ ဖြေရှင်းဖို့ လုပ်နေကြချိန်မှာပဲ၊ စစ်တပ်နဲ့ရဲတွေက ပြည်သူတွေအပေါ် အင်အားသုံး အကြမ်းဖက် နှိမ်နင်း ဖမ်းဆီးနေတာတွေ ဆက်လုပ်နေပါတယ်။

ဒီနေ့မနက်အစောပိုင်းကတော့ ရန်ကုန်မြို့ မင်္ဂလာတောင်ညွန့် မြို့နယ်ထဲက မလွှကုန်းက မီးရထားဝန်ထမ်းအိမ်ယာကို လုံခြုံရေးအင်အား အလုံးအရင်းနဲ့ ဝင်ရောက်စီးနင်းပြီး ဝန်ထမ်းမိသားစုတွေကို အတင်းဖယ်ရှား၊ မောင်းထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီက မီးရထားဝန်ထမ်းတွေဟာ စစ်အာဏာသိမ်းမှုဆန့်ကျင်တဲ့ အကြမ်းမဖက် အာဏာဖီဆန်ရေး CDM လှုပ်ရှားမှုမှာ အစောပိုင်းထဲက ပါဝင်ကြသူတွေဖြစ်ပါတယ်။

ဒီနေ့ ရန်ကုန်၊ မန္တလေး၊ ထားဝယ်၊ မုံရွာ စတဲ့မြို့တွေအပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့က မြို့တွေမှာ စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြမှုတွေရှိသလို အကြမ်းဖက် ဖြိုခွဲမှုတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ 

မစုမြတ်မွန်/ VOA Burmese

https://burmese.voanews.com/a/myanmar-military-coup-protest/5808932.html