တောင်တရုတ်ပင်လယ်က ပြဿနာ မြန်မာအပေါ် ဘယ်လိုသက်ရောက်နေလဲ (ဂျော့ချ် အန် ဆစ်ဘလီ)

မကြာသေးမီလများအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံသည် ကိုဗစ်-၁၉ တိုက်ဖျက်ရေးအတွက် အာရုံစိုက်နေခဲ့ရပြီး အမေရိကန်အပါအဝင် ၎င်း၏မိတ်ဆွေနိုင်ငံများစွာက အကူအညီများပေးရန် ကမ်းလှမ်းခဲ့ကြသည်။ ကမ္ဘာတစ်လွှား အားလုံးအတူတူ ရုန်းကန်နေရချိန်တွင် စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စရာအနေနှင့် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသည် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို နှိမ်နှင်းမှုနှင့် အခြားနိုင်ငံများ၏အချုပ်အခြာအာဏာအပေါ် မလေးစားမှုများကို ဆက်လက်ပြသနေခဲ့သည်။

အစိုးရများက ကပ်ရောဂါနှင့် ကပ်ရောဂါကြောင့် စီးပွားရေးကျဆင်းမှုများကိုပါ နှစ်ထပ်ကွမ်းဘေးဒုက္ခအနေနှင့် တုံ့ပြန်နေခဲ့ရပြီး တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံကမူ သူပေးခဲ့သည်မှာ နှစ် ၂၀ သာရှိသေးသည့် ကတိတခုကို ချိုးဖောက်၍ ဟောင်ကောင်၏ လွတ်လပ်မှုနှင့် ဒီမိုကရေစီစိတ်ဓာတ်ကို ရန်လိုစွာ နှိမ်နှင်းနေခဲ့သည်။

တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသည် တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်းမှ အာဆီယံနိုင်ငံများ၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေမည့် မကြုံစဖူးလှုပ်ရှားမှုကိုလည်း ဆက်၍လုပ်ဆောင်နေခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ယင်းအငြင်းပွားမှုနှင့် အဝေးကြီးဟုထင်ရသည်။ သို့သော် ထိုသို့လုပ်ဆောင်နေသော တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ၏ အပြုအမူများသည် သူ့အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေမည့် ပို၍ကြီးသော အခင်းအကျင်းပုံစံတခု၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်နေခြင်းပင်။

ဟောင်ကောင်နှင့် တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ၏ အပြုအမူသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် မိမိတို့၏ မိတ်ဆွေများ၊ မဟာမိတ်များကို လာ၍ သတိပေးနေသည်။ အဘယ့်ကြောင့်နည်း။ ထိုသို့သောအပြုအမူများကြောင့် ကတိများဖောက်ဖျက်ခြင်း၊ နိုင်ငံငယ်တို့၏ သာယာဝပြောမှုများကို ပေယျာလကန်ပြုခြင်းနှင့် သမိုင်းကို ပြန်လည်ရေးသားခြင်းများသည် မည်သည့်နေရာတွင်မဆို ဖြစ်နိုင်သောကြောင့်ပင်။

တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း ပိုင်နက်အငြင်းပွားမှုပြဿနာများကို နိုင်ငံတကာဥပဒေနှင့်အညီသာ ဖြေရှင်းရမည်ဆိုသည့်အကြောင်း ခိုင်မာသည့်ကြေညာချက်တစ်ရပ်ကို အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံ ခေါင်းဆောင်များက ဇွန် ၂၆ အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုသည် မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် အာဆီယံနိုင်ငံအားလုံးအပေါ် နက်ရှိုင်းသော လေးစားတန်ဖိုးထားမှုတရပ်ရှိသည့်အားလျော်စွာ နိုင်ငံအားလုံးအတွက် လုံခြုံရေးနှင့်အချုပ်အခြာအာဏာကို ခိုင်မြဲစေမည့် နိုင်ငံတကာဥပဒေကို အခြေပြုထားသောစနစ်၏ အခြေခံမူများကို စွဲကိုင်ထားသည့် ယင်းကြေညာချက်ကို ကြိုဆိုခဲ့သည်။

လွန်ခဲ့သောလေးနှစ်က ပင်လယ်ပြင်ဆိုင်ရာ ဘေဂျင်း၏တင်ပြတောင်းဆိုချက်ကို နိုင်ငံတကာဥပဒေချိုးဖောက်မှုတရပ်အနေဖြင့် တောင်တရုတ်ပင်လယ်အရေး အနုညာတခုံရုံးက ပယ်ချခဲ့ပြီးဖြစ်၏။ ယင်းသို့ကြားမှပင် တရုတ်နိုင်ငံသည် အာဆီယံအတွင်းမှအခြားတင်ပြတောင်းဆိုနေသူများနှင့် တိုင်ပင်ဆွေးနွေးသည်ဆိုရုံ သို့မဟုတ် တိုင်ပင်ဆွေးနွေးခြင်းမရှိဘဲ တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း ငါးဖမ်းမှုကို တစ်ဖက်သတ် တားဆီးပိတ်ပင်ခြင်းနှင့် ငါးဖမ်းသင်္ဘောများကို နှောင့်ယှက်ဒုက္ခပေးခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

သည့်အတွက်ကြောင့် ဧရာမ ရေနံနှင့် ဓာတ်ငွေ့သိုက်ကြီးများ၊ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းတချို့အပါအဝင် အာဆီယံနိုင်ငံများအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ ကမ်းရိုးတန်းဒေသများမှ အရင်းအမြစ်ထုတ်ယူခြင်းအတွက် ဟန့်တားပိတ်ဆို့မှုကို ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ရ၏။ ဤအရင်းအမြစ်များမှာ အရှေ့တောင်အာရှ ကမ်းရိုးတန်းဒေသနေ သန်းများစွာသောပြည်သူတို့၏ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုကြီးဖြစ်သည်။

ထိုသို့သောဖြစ်ရပ်များသည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့်ဝေးရာတွင်ဖြစ်ပေါ်နေခြင်းပင်။ သို့သော်လည်း တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသည် ၎င်းနှင့်နီးကပ်နေသော မြန်မာနိုင်ငံ စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေရန်၊ ခြိမ်းခြောက်ရန်နှင့် အချုပ်အခြာအာဏာကို ထိပါးသည့် အလားတူအပြုအမူကို အသုံးချလျက် ရှိနေသည်။

ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းအတွက် နယ်မြေသတ်မှတ်မှုများပြုလုပ်ရမည့်အစား ဖိအားပေးခိုင်းစေမှုများနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ပျက်စီးစေသည့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း ကြီးကြပ်မှုမရှိသော ငှက်ပျောခင်းများစိုက်ပျိုးရေးကို ကချင်ပြည်နယ်အတွင်း လုပ်ဆောင်နေသည်။ မှန်ကန်သော ပင်လယ်ပြင်ဆိုင်ရာ တောင်းဆိုတင်ပြမှုအစား သတ္ထုတူးဖော်ခြင်းနှင့် သစ်တောလုပ်ငန်းများတွင် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း ကြီးကြပ်မှုမရှိသော ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများဖြင့် အကျင့်ပျက်ခြစားမှုဖြစ်စေရန် လုပ်ဆောင်နေသည်။ ကုန်းတွင်းပိုင်းအဆောက်အအုံများ တည်ဆောက်ရမည့်အစား အကြွေးထူလာပြီး စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း ထိန်းချုပ်မှုကို ထိုးအပ်လိုက်ရကာ မြန်မာပြည်သူများထက် တရုတ်နိုင်ငံက ပို၍အကျိုးရှိစေမည့် အခြေခံအဆောက်အအုံစီမံကိန်းများနှင့် အထူးစီးပွားရေးဇုန်များကို တည်ဆောက်ရန် ဖော်ဆောင်နေသည်။ ဤသည်မှာ သိသိသာသာ၊ ဗြောင်ကျကျ မဟုတ်ဘဲ အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ဖြည်းဖြည်းချင်း တိုက်စားမှုကို ဦးတည်စေမည့် အသေးအနုတ်လေးများကို ဖြန့်ကျက်စေသော နည်းလမ်းတရပ်ကတဆင့် အချုပ်အခြာအာဏာ မကြာခဏ ဆုံးရှုံးရစေသည့် ခေတ်သစ်နည်းဖြစ်သည်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် မြန်မာပြည်သူများနှင့် ဒေသတွင်းနိုင်ငံများမှ ပြည်သူများအတွက် အရေးကြီးသောကိစ္စရပ်များဖြစ်သည့် ကျန်းမာရေးကဏ္ဍ တိုးတက်စေခြင်း၊ ဒီမိုကရက်တစ် အင်စတီကျူးရှင်းများ ခိုင်မာအားကောင်းစေခြင်း၊ တရားမဝင် မူးယစ်ဆေးတိုက်ဖျက်ခြင်းနှင့် ရေရှည်တည်တံ့၍ အားလုံးပါဝင်ခံစားနိုင်မည့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှုကို အကျိုးပြုစေနိုင်သော တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှုရှိသည့် စီးပွားရေးနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများမြှင့်တင်ခြင်း စသောကိစ္စရပ်များတွင် မြန်မာနှင့် အာဆီယံအပေါ်  မိတ်ဖက်နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံအနေနှင့် ရပ်တည်နေသည်။

မြန်မာပြည်သူများအတွက် စီးပွားရေးအခွင့်အလမ်းများ ပိုမိုတိုးတက်များပြားလာကာ ခိုင်မာအားကောင်းလာစေရေးကို အထောက်အကူဖြစ်စေရန် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ဒေသခံပြည်သူတို့၏ဆန္ဒများပါဝင်ကာ စီးပွားရေးတိုးတက်စည်ပင်မှုနှင့် လုပ်ကိုင်ခွင့်အာဏာကို မြန်မာပြည်သူများ၏လက်ဝယ်သို့ ပြည်လည်ပေးအပ်နိုင်သည့် အကူအညီများကိုပေးအပ်နေသည်။ ယင်းသို့ အကူအညီပေးအပ်မှုသည် ပွင့်လင်းမြင်သာ၍ ဆွေးနွေးတိုင်ပင်မှု လုပ်ငန်းစဉ်အဆင့်ဆင့်လည်း ပါဝင်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံနေရာအနှံ့အပြားမှ လူငယ်များစွာမှာ တရားမဝင်မူးယစ်ဆေးကပ်ဆိုး၏ သားကောင်များ၊ လူ့အသိုင်းအဝိုင်းကို ကြမ်းတမ်းသောပြုမူမှုနှင့် ဒုက္ခပေးသူများအဖြစ် သက်ဆင်းကြရသည်။ မက်သာဖက်သာမင်းနှင့် အခြားမူးယစ်ဆေးများ ထုတ်လုပ်ခြင်းနှင့်ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားခြင်းတွင် ပါဝင်ပတ်သက်သည့်ရာဇဝတ်သားများကို စုံစမ်းဖော်ထုတ်၍ ဥပဒေအရ အရေးယူရာတွင် ဥပဒေဘက်တော်သားတို့၏ လုပ်ဆောင်မှုစွမ်းရည်များ ပိုမိုတိုးတက်ကောင်းမွန်ရေးအတွက် အမေရိကန်သည် မြန်မာနိုင်ငံ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးအဖွဲ့အစည်းနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

ဤသို့သော ချပ်ဝတ်တန်ဆာများနှင့် လေ့ကျင့်သင်တန်းများကြောင့် ဒေါ်လာဘီလျံများစွာတန်ဖိုးရှိသော မူးယစ်ဆေးများ၊ မူးယစ်ဆေးထုတ်လုပ်ရာတွင် အသုံးပြုသော ဓာတုပစ္စည်းများနှင့် မူးယစ်ဆေးထုတ်လုပ်သည့်ပစ္စည်းများကို တိုက်ရိုက်ဖမ်းဆီးနိုင်ခဲ့သည်။ ယင်းသို့ ဖမ်းဆီးရမိသည်အနက် အများစုမှာ တရုတ်နိုင်ငံမှ ဝင်ရောက်လာခဲ့ခြင်းပင်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အကူအညီများသည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော ဒေသတဝန်းတွင် ကျန်းမာကြံ့ခိုင်သည့် လူ့အသိုက်အဝန်းများပေါ်ထွန်းလာရေးအတွက် အကျိုးပြုခြင်းဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံနေရာအနှံ့အပြားမှ အမျိုးသမီးငယ်များစွာမှာလည်း တရုတ်နိုင်ငံတွင် လစာကောင်းသော အလုပ်များရမည် သို့မဟုတ် ခင်ပွန်းကောင်းရမည်ဆိုသော ကတိများဖြင့်ဖြားယောင်းခံရကာ လုပ်အားနှင့် လိင်အမြတ်ထုတ် ခေါင်းပုံဖြတ်ကြသည့် လူကုန်ကူးသူများ၏ လက်ဝယ်သို့ ရောင်းစားခံကြရသည်။

၂၀၁၉ ခုနှစ်အတွင်း မြန်မာနိုင်ငံတွင်ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် လူကုန်ကူးမှု၏ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးသည် အမျိုးသမီးများ တရုတ်နိုင်ငံသို့‌ရောင်းစားခံကြရခြင်းဖြစ်သည်။ ဤသည်ကို တရုတ်နိုင်ငံအတွင်းမှ ဥပ‌ဒေစိုးမိုးရေးအဖွဲ့များက အခြားပုံစံဖြင့်ရှုမြင်၍ ဤထိခိုက်ခံစားရလွယ်သောသူများကို အကူအညီပေးရန် ပျက်ကွက်ကြသည်။

လူကုန်ကူးမှု တားဆီးကာကွယ်ရေး၊ စုံစမ်းဖော်ထုတ်ရေး၊ လူကုန်ကူးသူများကို ဖမ်းဆီးတရားစွဲဆိုရေးနှင့် လူကုန်ကူးခံကြရသူများကို အကာအကွယ်ပေးရေးတို့တွင် မြန်မာနိုင်ငံအနေနှင့် လုပ်ဆောင်မှု ပိုမိုအားကောင်းလာစေရေး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် မြန်မာအာဏာပိုင်များနှင့် ဆက်လက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

နိုင်ငံဖြတ်ကျော်မှုခင်းများနှင့် အနာဂတ်မျိုးဆက်များကို အကာအကွယ်ပေးရာတွင် မြန်မာနိုင်ငံ အခိုင်အမာရပ်တည်နိုင်ရေးအတွက် တရားမဝင်မူးယစ်ဆေးတိုက်ဖျက်ရေးနှင့် လူကုန်ကူးမှုတာဆီးကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ မိမိတို့၏တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးအကူအညီက အထောက်အကူပြုလျက်ရှိသည်။

အကျင့်ပျက်ခြစားမှုနှင့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းကြီးကြပ်မှုအားနည်းသော ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတို့ကြောင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် အလျင်အမြန်ပျက်စီးလျက်ရှိပြီး မြန်မာနိုင်ငံနေရာအနှံ့အပြားတွင် ထိခိုက်နစ်နာမှုများ ရှိနေသည်။

တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံက ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားသော အငြင်းပွားဖွယ်ရာ လက်ပံတောင်းတောင်ကြေးနီစီမံကိန်းကြောင့်ဖြစ်လာသည့် မြေယာအငြင်းပွားမှုများနှင့် မြေယာအဆိပ်သင့်မှုက ရေတိုစီးပွားရေးအောင်မြင်မှုအတွက် နိစ္စဓူဝ လူနေမှုဘဝထိန်းချုပ်မှုကို နိုင်ငံခြားသားများထံ ထိုးအပ်လိုက်ရသည့် ဆက်စပ်ရှုပ်ထွေးနေမှုကို ပြသနေခြင်းပင်။

အကျင့်ပျက်ခြစားမှုနှင့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းကြီးကြပ်မှု အားနည်းခြင်းကြောင့် ချို့တဲ့သောပြည်သူများအကြား စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှုတွင်သာမက လူသားများအတွက် ထိခိုက်နစ်နာမှုနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် အကြီးအကျယ် ပျက်စီးမှုကိုပါဖြစ်ပေါ်စေသည်။

သဘာဝသယံဇာတအရင်းအမြစ် ပိုင်ဆိုင်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ပိုမိုနားလည်သိရှိနိုင်ရန်အလို့ငှာ သဘာဝသယံဇာတ အရင်းအမြစ် တူးဖာ်ထုတ်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုဖော်ဆောင်ရေး (EITI) တင်းပြည့်အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံဖြစ်ရေး မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကြိုပမ်းအားထုတ်နေမှုကို အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုကကူညီပံ့ပိုးပေးနေသည်။

ကျောက်မျက်မူဝါဒတစ်ခုရေးဆွဲရေးအတွက် ပြည်တွင်းမှ ပါဝင်ပတ်သက်သူအားလုံးနှင့်အတူ အများပြည်သူ၏ အကြံဉာဏ်ရယူရေး မြန်မာအစိုးရ၏ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုကိုလည်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက အကူအညီပေးခဲ့သေးသည်။ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုနှစ်ရပ်လုံးသည် မြန်မာပြည်သူများပေါ်တွင် ပထမ ကျရောက်၏။

တောင်တရုတ်ပင်လယ်၌ဖြစ်စေ၊ မြန်မာနိုင်ငံ၌ဖြစ်စေ၊ သို့တည်းမဟုတ် အခြားတစ်နေရာရာ၌ဖြစ်စေ၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် အာဆီယံနိုင်ငံများနှင့်လက်တွဲ၍ လွတ်လပ်၍ပွင့်လင်းသောဥပဒေကို အခြခံသည့် အမိန့်ညွှန်ကြားချက်တရပ်ကိုသာတောင်းဆိုသည်။

စွမ်းအင်၊ ဆက်သွယ်ရေး သို့မဟုတ် ပို့ဆောင်ဆက်သွယ်ရေးအခြေခံအဆောက်အအုံ စီမံကိန်းများနှင့်ပတ်သက်၍ ညှိနှိုင်းကြသည့်အခါတွင် မလိုလားအပ်သော ကြွေးမြီများ သို့မဟုတ် မဟာဗျူဟာမြောက် အနိုင်ရရှိရေးအတွက် ခေါင်းပုံဖြတ်အမြတ်ထုတ်မှုကြောင့် ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး မဖြစ်မှသာလျှင် မြန်မာနိုင်ငံအနေနှင့် အကျိုးအမြတ်ရှိမည်ဖြစ်သည်။

မိမိတို့အနေနှင့် ကျန်းမာကြံ့ခိုင်သော လူ့အဖွဲ့အစည်းများတည်ဆောက်ရေး၊ ရေရှည်တည်တံ့မည့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှုများတိုးမြှင့်ရေးနှင့် မိမိတို့နိုင်ငံများ၏ပြည်သူများ အကျိုးရှိစေမည့်နည်းလမ်းများကတဆင့် ကုန်သွယ်မှုနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆက်ဆံရေးကိုတိုးချဲ့နေပြီး အတူတကွပူးပေါင်းမှုဖြင့်ဆိုလျှင် မိမိတို့၏အသံများသည် နိုင်ငံအားလုံး၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို ပိုမိုခိုင်မာအားကောင်းစေနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ဘေဂျင်း၏ စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စရာ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ၊ စီးပွားရေးကျင့်ထုံးနှင့်ပတ်သက်၍ အာဆီယံ၏ရပ်တည်မှုကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက အားပေးထောက်ခံလျက်ရှိပြီး နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော်ကလိုပင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် မြန်မာပြည်သူများအတွက် မိတ်ဆွေတဦးအနေနှင့်ရော မိတ်ဖက်လက်တွဲဖော်တစ်ဦးအနေနှင့်ပါ ရပ်တည်လျက် ရှိပါသည်။

(ဂျော့ချ် အန် ဆစ်ဘလီသည် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံရုံး၏ သံရုံးယာယီတာဝန်ခံ ဖြစ်သည်။)

U.S. Embassy Rangoon
https://www.facebook.com/usembassy.rangoon