IIMM ကုလစံုစမ္းေရးအဖဲြ႔နဲ႔ အခ်က္အလက္စုေဆာင္ေရးအဖဲြ႔ ဘယ္လိုကြာျခားလဲ

IIMM အႀကီးအကဲျဖစ္သူ Nicholas Koumjian လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာ ရွင္းလင္း

ျမန္မာႏို္င္ငံဆိုင္ရာ လြတ္လပ္တဲ့ကုလသမဂၢစံုစမ္းေရးအဖဲြ႔ (IIMM) အေနနဲ႔ ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္းက ဆိုး၀ါးတဲ့လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြအေပၚ ရာဇ၀တ္ေၾကာင္းအရ အေရးယူတရားစဲြဆိုႏို္င္ဖို႔ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ စတင္ၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ ကုလစံုစမ္းေရးအဖဲြ႕ရဲ႕ ပထမဦးဆံုးအစီရင္ခံစာကို ကုလ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီကို ဒီကေန႔ တင္သြင္းသလို၊ ဘယ္လို လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္သြားမလဲ ဆိုတာကိုလည္း IIMM အဖဲြ႕ အႀကီးအကဲျဖစ္သူက ရွင္းလင္းခဲ့ပါတယ္။ အခု လုပ္ငန္းစတင္လိုက္တဲ့ IIMM နဲ႔ အရင္ ရိွထားတဲ့ ကုလသမဂၢအခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖဲြ႔ FFM တို႔ သေဘာ သဘာ၀ ဘယ္လိုကြာျခားသလဲ။ ကိုသားညြန္႔ဦးက ေျပာျပေပးမွာပါ။

ျမန္မာႏို္င္ငံဆိုင္ရာ လြတ္လပ္တဲ့ ကုလ စံုစမ္းေရးအဖဲြ႕ရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္၊ သူတို႔ရဲ႕ လက္ရိွလုပ္ငန္းစဥ္ ၊ ေမွ်ာ္လင့္ထားခ်က္ စသျဖင့္ကို ဒီအဖဲြ႔ရဲ႕ အႀကီးအကဲျဖစ္သူ Nicholas Koumjian က ဒီကေန႔ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာ ရွင္းလင္းေျပာပါတယ္။ ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္း ႐ုိဟင္ဂ်ာနဲ႔ အျခားလူနည္းစု လူမ်ိဳးေတြအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြအေပၚ အေရးယူႏိုင္ဖို႔ ဒီအဖဲြ႕ ဖဲြ႔စည္းမႈကို ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၂၇ ရက္ေန႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီကေန အတည္ျပဳ ဆံုးျဖတ္ ခဲ့တာပါ။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းျဖစ္ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြအေပၚ ခိုင္မာတဲ့အခ်က္အလက္ေတြ စံုစမ္းရယူၿပီး အမႈတည္ေဆာက္ထားဖို႔ဆိုတဲ့ လုပ္ပို္င္ခြင့္ေပးထားပါတယ္။ သူတို႔လုပ္ငန္းစဥ္မွာ ႏိုင္ငံတကာကပူးေပါင္းကူညီၾကဖို႔ IIMM အႀကီးအကဲျဖစ္သူ Nicholas Koumjian က ေတာင္းခံထားပါတယ္။

“ဒီအဖဲြ႔ရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈဟာ အဖဲြ႕၀င္ႏို္င္ငံေတြရဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈနဲ႔ ေထာက္ခံကူညီမႈ အေပၚမူတည္ ေနပါတယ္။ စြပ္စဲြခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အမွန္တရားကိုေဖာ္ထုတ္ရာမွာ ျမန္မာႏို္င္ငံထဲ၀င္ေရာက္ခြင့္ရေရးဟာ အေတာ္ႀကီး အေရးပါပါတယ္။”

နစ္နာခံစားရသူေတြထဲ ျမန္မာႏို္င္ငံအိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြမွာ ေရာက္ေနသူေတြရိွတာမို႔ သူတို႔ကို သြားေရာက္ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းႏို္င္ေရး ေဒသတြင္းႏိုင္ငံတြင္းရဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈက အေရးႀကီးတယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။ သူ႔အေနနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ထိစစ္ဖို႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သလို၊ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈရဖို႔ကိုလည္း ဆက္ ႀကိဳးစားသြားမယ္လို႔ Nicholas Koumjian က ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာအစိုးရဖက္က ဘယ္လို တံု႔ျပန္ ထားလဲဆိုတာကိုေတာ့ မေျပာပါဘူး။ လာမယ့္လအနည္းငယ္အတြင္းမွာေတာ့ ျမန္မာႏို္င္ငံရိွရာ ေဒသတြင္းကို သြားေရာက္ဖို႔ရိွၿပီး အဲဒီက နစ္နာခံစားရသူေတြ လူမႈအဖဲြ႔အစည္းေတြကို ေတြ႔ဆံုသြားမယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ ဒီအဖဲြ႔နဲ႔ အရင္ FFM အခ်က္အလက္စုေဆာင္းေရးကုလအဖဲြ႔တို႔ ဘယ္လို ကြာျခားသလဲဆိုတာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူ မခင္ဥမၼာကို ေမးျမန္းၾကည့္ပါတယ္။

“FFM က လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို အခ်က္အလက္ရွာေဖြတာ။ ဒါေပမယ့္ ဒီ IIMM ကေတာ့ ၂၀၁၁ ကေနစၿပီးေတာ့မွ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အဆိုး၀ါးဆံုးေသာ ႏိုင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္မႈေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒ ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို သက္ေသေကာက္ယူမယ္၊ စုေဆာင္းမယ္ ထိန္းသိမ္းမယ္ ၿပီးရင္ သံုးသပ္မယ္။ ေနာက္တခုသူလုပ္ရမယ့္ အလုပ္က ဘာလဲဆိုရင္ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒ စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြနဲ႔အညီ လြတ္လပ္ၿပီးေတာ့ တရားမွ်တတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈ တရားစီရင္ေရး ေဆာင္ရြက္မႈေတြ အျမန္ဆံုးျဖစ္ေပၚလာဖို႔အတြက္ကို သူက ေဆာင္ရြက္ေပးရမယ္။ ႏိုင္ငံအတြင္း ဒါမွမဟုတ္ ေဒသဆိုင္ရာနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ လြတ္လပ္တဲ့ တရားရံုးေတြမွာ ဒါေတြ တရားစြဲဆိုမႈ အျမန္ဆံုးျဖစ္လာဖို႔အတြက္ကို သူက ႀကိဳးစားေပးရမယ္။ ျဖစ္လာၿပီး တရားစြဲမႈေတြ ရွိလာၿပီဆိုရင္ တရားစြဲဖို႔အတြက္ ဒီအမႈေတြ အဆင္သင့္ျဖစ္ေအာင္ သူူျပင္ဆင္ထားရမယ္။ ဒါက သူ႔တာ၀န္ျဖစ္ပါတယ္ရွင့္။

ေမး။ ။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အလားတူမ်ိဳး က်ေနာ္ေလ့ေလာၾကည့္သေလာက္ Yugoslavia တို႔ သူတုိ႔ ႀကိဳးစားၾကည့္တဲ့ ကုလသမဂၢ တရားရံုးေတြရွိတာကို ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အလားတူ တရားရံုးေတြ ေပၚလာႏိုင္ေျခ ရွိလား ။ ဒါမွမဟုတ္ ICC လိုမ်ိဳးသြားႏိုင္သလား ၊ ဒါမွ မဟုတ္ ဘယ္လို တရားရံုးေတြကို သြားႏိုင္သလဲ။

ေျဖ။ ။ IIMM ကေတာ့ ဘာနဲ႔ သြားတူမလဲဆိုေတာ့ လက္ရွိမွာ ဆီးရီးယားမွာ ဖြဲ႔ထားတဲ့ သူတို႔ေခၚတာကေတာ့ Triple IM လို႔ေခၚတယ္ အဲဒီ ယႏၱရားနဲ႔ သြားတူတယ္။ ခုနက ICC ကိုလႊဲေပးဖဖို႔ဆိုတာ က်မတို႔ ဆက္ၿပီးေတာ့ ေျပာေနတာလည္းရွိတယ္ ဒါေပမယ့္ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ လြတ္လပ္တဲ့ တရားရံုး အရင္က Yugoslavia လိုမ်ိဳး Rwanda လိုမ်ိဳး လြပ္လပ္တဲ့တရားရံုး ဖြဲ႔ႏိုင္ဖို႔အတြက္လည္း တိုက္တြန္းေနတယ္ဆိုေတာ့ နည္းလမ္းေတြေတာ့ အမ်ားႀကီးရွိတယ္ရွင့္။”

အခု ကုလစံုစမ္းေရးအဖဲြ႕ကို ဦးေဆာင္မယ့္ Nicholas Koumjian ဟာ ေဘာ့စနီးယား၊ ဆီရီလီယြင္း၊ အေရွ႕တီေမာနဲ႔ ကေမၻာဒီယားက စစ္ရာဇ၀တ္မႈႀကီးေတြအေပၚ ႏိုင္ငံတကာစံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြမွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ အေတြ႔အႀကံဳႀကီးသူ အေမရိကန္ဥပေဒပညာရွင္တဦးျဖစ္ပါတယ္။ အခုလို ရာဇ၀တ္မႈႀကီး ေတြကို ေဖာ္ထုတ္တာဟာ အေတာ့္ကိုအခ်ိန္ယူရတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ျဖစ္တယ္လို႔ သူ႔အေတြ႔အႀကံဳ ကိုလည္း ကုလလူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီကို ရွင္းလင္းေျပာခဲ့ပါတယ္။

“ဒီလို ရာဇ၀တ္မႈႀကီးေတြအေပၚ တရားမွ်တမႈရဖို႔ဆိုတာ ခရီးရွည္ၿပီး အေတာ့္ကို ခက္ခက္ခဲခဲ လုပ္ရတာပါ။ ကေမၻာဒီယားက ခမာနီခံုရံုးဆိုရင္ ၁၉၇၀ ကာလေလာက္က ရာဇ၀တ္မႈေတြကို ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကမွ အမိန္႔ခ်ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္ၿပီး ႏွစ္ေလးဆယ္ေလာက္မွ အမိန္႔ခ် စီရင္ႏိုင္တာပါ။”

ဒါေပမယ့္လို႔လည္း ဘယ္လိုပင္အခ်ိန္ေတြၾကာပါေစ၊ နစ္နာခံစားရသူေတြအတြက္ တရားမွ်တမႈကေတာ့ ေရွာင္ဖယ္ေနလို႔ မရဘူးလို႔ သူက မွတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။ အရင္ဆံုးေတာ့ နစ္နာခဲ့ရသူေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာေတြ ျပန္ေျပာၿပီး၊ ဒါေတြဟာ တရား၀င္အခ်က္အလက္ေတြအျဖစ္ မွတ္တမ္းျဖစ္သြားမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီကို တင္သြင္းတဲ့အစီရင္ခံစာအဆံုးသတ္မွာေတာ့ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္တာေတြအေပၚ အျပစ္ေပးအေရးမယူႏိုင္ပဲ လြတ္ၿငိမ္းခြင့္ရေနတာဟာ၊ ေရွ႕ဆက္ အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ထပ္ျဖစ္ဖို႔ အားေပးရာေရာက္သလို ႏိုင္ငံတြင္းသာမက ေဒသတြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးကိုပါ ၿခိမ္းေျခာက္တဲ့အေျခအေေနျဖစ္တယ္လို႔ မွတ္ခ်က္ျပဳထားပါတယ္။

သားၫြန္႔ဦး/ ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com