'တကယ့္ ေၾကာက္စရာႀကီး '၊ ထရမ့္ဝယ္ခ်င္တဲ့ ဂရင္းလန္က ကြၽန္းသားေတြအျမင္

ဂရင္းလန္ကြၽန္းမွာ အေမရိကန္ စစ္ေရး လႈပ္ရွားမႈက ထင္ထင္ရွားရွားရွိၿပီးသား

ဒီတပတ္ထဲမွာ ေဒၚနယ္ထရမ့္သက္တမ္းတေလွ်ာက္ အထူးဆန္းဆုံး သံတမန္ေရး အေခ်အတင္ ေျပာပြဲေတြ ေတြ႕လိုက္ရပါတယ္။

အျပန္အလွန္ ေစာ္ကား ေျပာဆိုတာေတြ၊ တြစ္တာက သတင္းစကားပို႔တာေတြ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး အလည္အပတ္ခရီးစဥ္ႀကီးေတြ ဖ်က္သိမ္းခဲ့ပါတယ္။ ဒါေတြအားလုံးက အေမရိကန္ သမၼတက ဂရင္းလန္ကြၽန္းကို ဝယ္ခ်င္တယ္လို႔ ေျပာလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

ေရခဲဖုံးေနတဲ့ ဒိန္းမတ္ပိုင္ နယ္ေျမႀကီးကို ဝယ္ဖို႔ အေမရိကန္ သမၼတက ခဏ ခဏ ထုတ္ေျပာခဲ့တယ္ ဆိုၿပီး ရင္းျမစ္ေတြကို ကိုးကားထားတဲ့ ေဝါစထရိဂ်ာနယ္က ေဆာင္းပါးတပုဒ္မွာ ပါလာတာကေန ဒီျပႆနာေတြ စခဲ့တာပါ။

ဒါကို တကယ္မဟုတ္ပါဘူး၊ ေကာလာဟလပါလို႔ အစက ျငင္းခဲ့ၾကေပမယ့္ ေနာက္ဆုံး မစၥတာ ထရမ့္ကိုယ္တိုင္ အတည္ျပဳေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။

ဒိန္းမတ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ မက္ဒါ ဖရစ္ဒရစ္ဆန္ကေတာ့ ဒီလို ဝယ္ဖို႔ စိတ္ကူးတာကို စိတ္႐ူးေပါက္တာသာ ျဖစ္တယ္ဆိုၿပီး အျမန္ဆုံး တုံ႔ျပန္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ မၾကာခင္ပဲ ထရမ့္က စက္တင္ဘာလ ၂ ရက္ေန႔ သြားဖို႔ရွိတဲ့ ဒိန္းမတ္ ခရီးစဥ္ကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ပါတယ္။ ဒိန္းမတ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကိုလည္း ပုတ္ခတ္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

ဂရင္းလန္ကြၽန္းသားေတြကေရာ ဒီကိစၥေတြကို ဘယ္လို ျမင္ၾကသလဲ။

'ကြၽန္ေတာ့အတြက္ ေၾကာက္စရာႀကီး'

ဒါ သိပ္ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ စိတ္ကူးလို႔လည္း ဂရင္းလန္ အေရွ႕ပိုင္းမွာ ေမြးၿပီး ခရီးသြား လမ္းၫႊန္လုပ္ေနသူ Dines Mikaelsen က ဘီဘီစီကို ေျပာပါတယ္။

အေမရိကန္က ဒုတိယကမာၻစစ္ကတည္းက ဒီကြၽန္းမွာ စစ္စခန္းေတြ အမ်ားႀကီး ခ်ထားခဲ့ပါတယ္။ ဒီထဲမွာ စစ္ေအးေခတ္တုန္းက လွ်ိဳ႕ဝွက္တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ အဏုျမဴ အေျခစိုက္စခန္းေတာင္ ရွိပါတယ္။

ဒီစခန္းေတြအားလုံးနီးပါးကို အခုဆိုရင္ မသုံးသေလာက္ ပစ္ထားတာပါ။ ကမ့္စန္က်ဴရီ ဆိုတဲ့ စခန္းမွာ ဆိုရင္ ေအာက္ေျခက ေရခဲေတြ အျမန္အရည္ေပ်ာ္ေနတာမို႔ အဏုျမဴ ဓာတ္က်န္ေတြ ပတ္ဝန္းက်င္ကို ေရာက္ကုန္မွာ စိတ္ပူေနၾကပါတယ္။

ဒီထဲမွာ တုလီဆိုတဲ့ ေလတပ္စခန္း တခုပဲ က်န္ခဲ့ၿပီး ဒီစခန္းက ဗ်ဴဟာအရ အေမရိကန္အတြက္ အေရးႀကီးပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ဒီစခန္းေဆာက္ဖို႔ ဂရင္းလန္က ေဒသခံ Inughuit လူမ်ိဳးေတြ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းခံရပါတယ္။ ၁၉၅၃ က ဒီစစ္စခန္းကို ခ်ဲ႕ဖို႔ သူတို႔ကို ေလးရက္ပဲ အခ်ိန္ေပးခဲ့တာပါ။

၁၉၅၃ က ခ်ဲ႕ထြင္ခဲ့တဲ့ တုလီ ေလတပ္စခန္းေၾကာင့္ ေဒသခံေတြ ေ႐ႊ႕ေပးရ

မစၥတာ Mikaelsen အတြက္ ထရမ့္စကားေတြက စိတ္ကုန္ေစပါတယ္။

" ကြၽန္ေတာ္တို႔ ကြၽန္းေပၚမွာ အေမရိကန္ စခန္းေတြ အမ်ားႀကီး ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိခဲ့ၿပီးသားပါ။ အဲဒီ အပ်က္အစီးေတြကို ေနရာတကာမွာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီကြၽန္းေပၚမွာ သူတို႔ထားခဲ့တဲ့ အမႈိက္ေတြ အမ်ားႀကီးပဲ" လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

သူေမြးတဲ့ၿမိဳ႕နားမွာကိုပဲ ဒုတိယကမာၻစစ္လက္က်န္ စခန္းေဟာင္း စခန္းေဆြးတခု ရွိပါတယ္။

လူေတြကို သူတို႔ဆႏၵမပါဘဲ ေ႐ႊ႕ခိုင္းေသးတယ္လို႔လည္း သူက ဆိုပါတယ္။ "အေမရိကန္ေတြ ဒီကြၽန္းႀကီးကို ဝယ္ရင္ေတာ့ လူေတြ ေ႐ႊ႕ၿပီး စစ္စခန္းေတြ ေဆာက္ဦးမွာပဲ၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လူဦးေရက ၅၆ဝဝဝ ပဲ ရွိတာမို႔ ကြၽန္ေတာ့အတြက္ေတာ့ တုန္လႈပ္စရာပါ "

'ကြၽန္မတို႔ကို ဝယ္စရာ ေရာင္းကုန္တခုလို သေဘာထားေနတာ'

ဂရင္းလန္ကြၽန္းရဲ႕ ပထမဆုံး အမ်ိဳးသမီး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္နဲ႔ ဒိန္းမတ္ ပါလီမန္က ဂရင္းလန္ေကာ္မတီ ဥကၠ႒ အေလကာ ဟမ္မြန္ကေတာ့ ကြၽန္းသားေတြ အၾကား ခံစားခ်က္ကို ဘီဘီစီကို ခုလိုေျပာပါတယ္။

" ဂရင္းလန္မွာ အေမရိကန္ေတြ ရွိေနတာက ကြၽန္းသားေတြအတြက္ အက်ိဳးမရွိပါဘူး၊ ၁၉၅၃ တုန္းက ေလတပ္စခန္းကို ခ်ဲ႕တာဟာ ႐ုရွား လာတိုက္ရင္ ကာကြယ္ဖို႔လို႔ အေမရိကန္ေရာ ဒိန္းမတ္ကေရာေျပာပါလိမ့္မယ္။ ကြၽန္မတို႔ ျမင္တာက တမ်ိဳးပါ၊ အေမရိကန္ေတြ လာဖို႔လည္း ဘယ္တုန္းကမွ ကြၽန္မတို႔ မဖိတ္ခဲ့ပါဘူး၊ ဒိန္းမတ္က ခြင့္ေပးလို႔ ဒီမွာ ေလတပ္စခန္း လာေဆာက္တာပါ ။

အေမရိကန္ ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ကမ့္စန္က်ဴရီ အဏုျမဴစခန္း

" အေမရိကန္နဲ႔ ဒိန္းမတ္အစိုးရက ဒီမွာ ရွိတဲ့ Inughuit လူမ်ိဳးေတြကို ေ႐ႊ႕ဖို႔ ေလးရက္ပဲ ေပးတယ္၊ ဒီေနရာမွာ အေရးႀကီးတဲ့ ေလယာဥ္ကြင္း ေဆာက္ရမွာမို႔လို႔ မေ႐ႊ႕ရင္ အိမ္ေတြဖ်က္ပစ္မယ္လည္း ေျပာခဲ့တယ္။

"ဒီနည္းနဲ႔ အေမရိကန္က ဂရင္းလန္သားေတြကို ဆက္ဆံလာခဲ့တာပါ။ ဒါကႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာခဲ့ၿပီ ဆိုေပမယ့္ ကြၽန္မတို႔နဲ႔ အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရး သမိုင္းမွာ ရွိေနပါေသးတယ္။"

ေနာက္ သမၼတ ထရမ့္ကိုယ္တိုင္ကလည္း တကိစၥ ရွိပါတယ္။

ဂရင္းလန္ကြၽန္းရဲ႕ ပထမဆုံး အမ်ိဳးသမီး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အေလကာ ဟမ္မြန္

ထရမ့္က ဒီသမိုင္းအခ်က္ေတြကို မသိဘဲ ကြၽန္းကို ဝယ္မယ္လို႔ ေျပာတာကလည္း အင္မတန္ ေမာက္မာတယ္လို႔ မစၥဟမ္မြန္က ဆိုပါတယ္။

"သူက ကြၽန္မတို႔ကို ဝယ္စရာ ေရာင္းကုန္တခုလို သေဘာထားေနတာ၊ သူက ဂရင္းလန္ ဝယ္ဖို႔ ကိစၥကို ဂရင္းလန္ကို မေျပာဘဲ ဒိန္းမတ္ကို ေျပာေနတာ။"

ဂရင္းလန္ တကၠသိုလ္က ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ လူမႈသမိုင္း ပါေမာကၡ Ebbe Volquardsen ကလည္း အလားတူေမးခြန္းထုတ္ပါတယ္။

"ထရမ့္က ဝယ္ဖို႔ ေျပာတာ ဟုတ္ၿပီ၊ ပထမဆုံး ေမးရမွာက ဘယ္သူ႔ဆီက သူ ဝယ္မွာလဲ။"

ေနာက္ ဂရင္းလန္ကို ဒိန္းမတ္ပိုင္လို သေဘာထားၿပီး ဒိန္းမတ္ဆီက သူ ဝယ္ခ်င္တယ္ ေျပာျပန္တယ္လို႔ သူက ဘီဘီစီကို ေျပာပါတယ္။

Getty Images

'အလြန္အမင္း ေစာ္ကားရာက်တယ္'

ထရမ့္စကားက ရယ္စရာ ေျပာေနတာမဟုတ္မွန္း သိတဲ့အခါ ပါေမာကၡ Volquardsen အတြက္ ဒီကိစၥက တရားအေရးႀကီးတဲ့ကိစၥမွန္း သေဘာေပါက္လာပါတယ္။

"အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ သမၼတက လူမ်ိဳးတမ်ိဳးရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ကို အသိအမွတ္မျပဳဘူး၊ ဒီမွာ ရယ္စရာ ေကာင္းတာက ဒိန္းမတ္မွာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ဥပေဒ ျပ႒ာန္းတာ ၁ဝ ႏွစ္ျပည့္တဲ့အခ်ိန္မွာ ဒီလို အေျပာခံလိုက္ရတာပါ၊ ဒီဥပေဒအရ ဂရင္းလန္သားေတြရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ကို တရားဝင္ အသိအမွတ္ျပဳထားတာပါ၊ ဒီမွာရွိတဲ့သူေတြအတြက္ ထရမ့္စကားက အလြန္အမင္း ေစာ္ကားရာက်ပါတယ္။"

ဒိန္းမတ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ က ဒီကိစၥအတြက္ ကိုင္တြယ္ပုံဟာ အင္မတန္ ပညာသားပါတယ္လို႔လည္း သူက ယူဆပါတယ္။ "အစကတည္းက ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က ရွင္းေအာင္ ေျပာၿပီးသား၊ ဂရင္းလန္က ေရာင္းကုန္ မဟုတ္ဘူး ဆိုတာကို၊ ဒီကိစၥ က ဒိန္းမတ္ ဆုံးျဖတ္စရာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာလည္း သူက ရွင္းရွင္းေျပာထားၿပီးသားပါ။ "

အေမရိကန္က ဂရင္းလန္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ လုပ္လာခဲ့ရင္ေတာ့ ကြၽန္းရဲ႕ လူမႈဖူလုံေရး စနစ္က ကေသာင္းကနင္း ျဖစ္ကုန္ေတာ့မွာလို႔ ဂရင္းလန္ ႏိုင္ငံေရးသမား အာဂ်ာ လားဆန္းက ဘီဘီစီကို ေျပာပါတယ္။

ဂရင္းလန္ကြၽန္းက မညီမွ်မႈေတြကို အေမရိကန္စနစ္နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ရင္ ပိုဆိုးကုန္လိမ့္မယ္လို႔လည္း ဒိန္းမတ္ပါလီမန္မွာ ဂရင္းလန္ရတဲ့ အမတ္ႏွစ္ေနရာထဲက တခုမွာ တာဝန္ယူေနတဲ့ မစၥလားဆန္းက ေျပာပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ဒီအေျခအေနကေန အခြင့္ေကာင္းတခု ေပၚလာႏိုင္တယ္လို႔လည္း သူက ဆိုပါတယ္။

ဂရင္းလန္ကို အေမရိကန္ထားတဲ့ စိတ္ဝင္စားမႈကိုအသုံးခ်ၿပီး စီးပြားေရး တိုးတက္ေအာင္၊ စက္မႈလုပ္ငန္းေတြ ေပၚလာေအာင္ ဒါမွမဟုတ္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ေက်ာင္းသား ဖလွယ္ေရးအစီအစဥ္ စတာေတြ လုပ္ႏိုင္တယ္လို႔ သူက ယူဆပါတယ္။

အေမရိကန္မွာ ထရမ့္ သမၼတျဖစ္ေနတာကို ေက်ာ္ၿပီး ၾကည့္ဖို႔လိုသလို အေျခအေနကို အျပဳသေဘာနဲ႔ ၾကည့္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

BBC Burmese
https://www.bbc.com