ကေလးမ်ား အေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈ ထိေရာက္စြာ အေရးယူဖို႔ ျမန္မာကို ကုလတိုက္တြန္း

မွတ္တမ္းဓာတ္ပံု။ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကေန ထြက္ေျပးလာၾကတဲ႔ ၿမိဳတိုင္းရင္းသား ကေလးငယ္မ်ား။ ၾသဂုတ္ ၃၁ ၂၀၁၇။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ကေလးသူငယ္ေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္တဲ့ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္မႈေတြဟာ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ အေျခအေနရွိေနၿပီး ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ဒါေတြကို ရပ္တန္႔ေအာင္လုပ္ဖို႔နဲ႔ ကေလးေတြကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။

အဂၤါေန႔က နယူးေယာက္ ကုလသမဂၢဌာနခ်ဳပ္မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ ကေလးသူငယ္နဲ႔ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡ ဆိုင္ရာ အလုပ္အဖဲြ႕ရဲ႕ ၃၈ ႀကိမ္ေျမာက္ အစည္းအေ၀းမွာ အဲဒီလို တိုက္တြန္းခဲ့တာျဖစ္ၿပီး အစည္းအေ၀းကို ကိုယ္တိုင္ တက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းကို မအင္ၾကင္းႏိုင္က ေမးျမန္းတင္ျပထားပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ကေလးသူငယ္ဆိုင္ရာ အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္၊ အၾကမ္းဖက္ခံရမႈေတြ အဆံုးသတ္ဖို႔ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႕ အစိုးရ အာဏာပိုင္ေတြကို လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ဇူလိုင္လ (၃၀)ရက္ေန႔ က ေတာင္းဆိုလိုက္တာပါ။ ျမန္မာအပါအ၀င္ စိုးရိမ္ရတဲ့ႏိုင္ငံေတြ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ အ ဖဲ ြ႔၀င္ ၁၅ႏိုင္ငံလံုး ပါ၀င္တဲ့ ကေလးသူငယ္နဲ႔ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡ ဆိုင္ရာ အလုပ္အဖဲြ႔ကေန သူတို႔ရဲ႕ ေတြ႕ရွိခ်က္နဲ႔ သံုးသပ္ခ်က္ေတြကို အဂၤါေန႔က ေဆြးေႏြးညွဳိႏႈိင္းခဲ့ၾကတာပါ။

ကေလးသူငယ္ေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္မႈေတြမွာ ကေလးစစ္သား စုေဆာင္း၊ အသံုးျပဳမႈနဲ႔ ပဋိပကၡအတြင္း ကေလးေတြကို အၾကမ္းဖက္ ႏွိပ္စက္ သတ္ျဖတ္မႈ စတဲ့ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ေပၚမွာ သံုးသပ္ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတာျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ ၂၀၁၇-၂၀၁၈ခုနွစ္က ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အေျခအေနေတြကို အဓိက ထားခဲ့ေၾကာင္း အစည္းအေ၀းကို ကုိယ္တိုင္တက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းက ဗီြအိုေအကိုေျပာပါတယ္။

“ သူတို႔ အေနနဲ႔ လုပ္ေနတယ္ဆိုတာလည္းဘဲ က်ေနာ္တို႔ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း ဒီ ARSA တိုက္ခုိက္မႈ ျဖစ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္း က်ေနာ္တို႔ အေျခအေနေတြ အေပၚ မူတည္ၿပီးေတာ့ အဲဒီ အေျခအေနေတြ အေပၚ ေနာက္ခံထားၿပီးေတာ့ ၂၀၁၈ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ၂၀၁၈ ေလာက္ အထိကို သူတို႔က သံုးသပ္ၿပီးေတာ့ လုပ္တဲ႔ သေဘာပါ။ ဆိုေတာ့ ဒီ Working Group ရဲ႕ Conclusion Method လို႔ ေခၚတာေပါ့ သူတို႔ရဲ႕ သံုးသပ္ခ်က္ေပါ့ အဲဒါ ကေတာ့ အမွန္က ဆံုးျဖတ္ခ်က္ သေဘာမ်ိဳးလည္း မဟုတ္ဘူး၊ Working Group Level မွာ သူတို႔ ေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ လုပ္တဲ႔ဟာ။ က်ေနာ္တို႔ဘက္က တိုးတက္မႈေတြ အမ်ားႀကီးလည္း က်ေနာ္တို႔ ေပးထားတာေတြ ရွိပါတယ္။ အေကာင္းေတြလည္း အမ်ားႀကီး သူတို႔ကို ႀကိဳဆိုတာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဇူလိုင္ ၂၁ ရက္ေန႔က လႊတ္ေတာ္ကေန အတည္ျပဳလုိက္တဲ႔ ကေလးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ဥပေဒ တို႔ ဘာတို႔ဆိုတာ UN ကိုယ္တိုင္ကလည္း ခ်ီးက်ဴးၿပီးေတာ့ အင္မတန္မွ ၿပီးျပည့္စံုတဲ႔ ေကာင္းမြန္တဲ႔ ဥပေဒ။ ကေလး အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ကေလးသူငယ္ေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ စံနမူနာ ထားေလာက္တဲ႔ ဥပေဒဘဲ ဆိုၿပီးေတာ့ ၀ိုင္း၀န္း ခ်ီးက်ဴးၿပီးေတာ့ ႀကိဳဆိုေနတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ”

အစည္းအေ၀းျပဳလုပ္တဲ့ တရက္တည္းမွာပဲ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ကေလးမ်ားနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ အထူးကိုယ္စားလွယ္ Virginia Gamba ရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အစီရင္ခံစာကိုလည္း လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ အလုပ္အဖဲြ႔မွာ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အဖဲြ႕၀င္အားလံုး သေဘာတူတဲ့ သံုးသပ္အႀကံျပဳခ်က္္ေတြကို ဇန္န၀ါရီလက စၿပီး အလုပ္အဖဲြ႔ရဲ႕ ဥကၠဌအျဖစ္ တာ၀န္ယူထားတဲ့ Belgian ႏိုင္ငံကေန အစည္းအေ၀းအၿပီး ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာေတာ့- လက္နက္ကိုင္ တိုက္ပဲြေတြျဖစ္ေနတဲ့ေနရာေတြမွာ ပါ၀င္ ပတ္သက္ေနတဲ့ ျမန္မာတပ္မေတာ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖဲြ႕အစည္းအားလံုးကို အဓိက တိုက္တြန္းထားတဲ့ အခ်က္ေတြထဲမွာ- ကေလးေတြအေပၚ ဆက္လက္အၾကမ္းဖက္ ညွဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္မႈ အားလံုးကို လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ အေနနဲ႔ အျပင္းအထန္ ရွဳတ္ခ်ေၾကာင္းနဲ႔ ဒီက်ဴးလြန္မႈေတြကို ခ်က္ခ်င္းရပ္တန္႔ဖို႔ ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။

ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ ေနရာေတြမွာ ကေလးစစ္သားအျဖစ္ စုေဆာင္းအသံုးခ်မႈ၊ ျပန္ေပးဆဲြ၊ သတ္ျဖတ္၊ ႏွိပ္စက္မႈ၊ အတင္းအဓမၼျပဳက်င့္မႈနဲ႔ အျခား လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ေစာ္ကားမႈ၊ ေက်ာင္းေတြ၊ ေဆးရံုေတြကို ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္မႈ၊ ျမန္မာစစ္တပ္က စာသင္ေက်ာင္းေတြကို အသံုးခ်တာ၊ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ အကူအညီေတြကို ခြင့္မျပဳတာ၊ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒကို လိုက္္နာမႈမရွိတာေတြကို လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ အလုပ္အဖဲြ႔က ကန္႔ကြက္ရွဳတ္ခ်ထားပါတယ္။

လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ ေနရာေတြမွာရွိေနတဲ့ ကေလးေတြအေပၚ သတ္ျဖတ္၊ ႏွိပ္စက္မႈ အပါအ၀င္ ျပင္းထန္ဆိုးရြာလွတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈ (၆)ခ်က္ကို က်ဴးလြန္မႈမွန္သမွ် အျပစ္ေပးအေရးယူဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကိုလည္း လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ အဖဲြ႔၀င္ႏိုင္ငံေတြက တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ ဒါအျပင္ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားေနတဲ့ေနရာေတြမွာ လူသားခ်င္း စာနာမႈ အကူအညီေတြေပးဖို႔၊ စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔အတြက္ ကုလသမဂၢ လက္ေအာက္ခံ အဖဲြ႔အစည္းေတြအေနနဲ႕ အဟန္႔အတားမရွိ၊ ေဘးကင္းလံုၿခံဳစြာ သြားေရာက္ခြင့္ ျပဳဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကို လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ေတာင္းဆိုထားတယ္။

သံအမတ္ႀကီး ဦးေဟာက္ဒိုဆြမ္းကေတာ့ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ကေလးသူငယ္ေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးအကာအကြယ္ေပးႏိုင္ဖို႔နဲ႕ ေနာင္မွာ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚမလာေအာင္ တားဆီးဖို႔ ကုလသမဂၢနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ရွိေနတယ္လို႔ အခုလို တုန္႔ျပန္ေျပာၾကားပါတယ္။

“ က်ေနာ္တို႔ အေနနဲ႔လည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနတယ္ေလ။ ဒီဟာ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ရဲ႕ ကိုယ္စားလွယ္ေပါ့။ အထူးကိုယ္စားလွယ္ ဆိုတာ ကေလးသူငယ္နဲ႔ ပဋိပကၡဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ဆိုတာ ရွိတယ္။ သူနဲ႔လည္း က်ေနာ္တို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ လုပ္ေနတယ္။ တပ္မေတာ္ပိုင္း ဆိုင္ရာနဲ႔လည္း က်ေနာ္တို႔ ေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္တယ္။ ေနာက္ သူတို႔လည္းဘဲ ဒီဟာမ်ိဳးေတြကို ေနာက္ပိုင္းမွာ ကေလးသူငယ္ေတြရဲ႕ အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သင္တန္းေတြလည္း က်ေနာ္တို႔ တပ္မေတာ္သားေတြကိုေရာ က်ေနာ္တို႔ ဒီဘက္က အရပ္ဘက္က သက္ဆိုင္တဲ႔ ပုဂၢိဳလ္ေတြေရာ ေပါ့ေလ သင္တန္းေပးမႈေတြလည္း က်ေနာ္တို႔ လုပ္ေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔ သေဘာတူညီခ်က္ေတြလည္း က်ေနာ္တုိ႔ လုပ္ထားတာေတြ ရွိတယ္။ အခုလည္း ဒီ ongoing process က ရွိေနပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ။ ဒါေတြကိုလည္း သူတို႔ ႀကိဳဆိုထားတာေတြ ရွိတယ္။”

အထူးသျဖင့္ ျမန္မာတပ္မေတာ္အတြင္း ကေလးစစ္သားစုေဆာင္းမႈ အေတာ္ေလးက်ဆင္းသြားတဲ့အေၾကာင္း သံအမတ္ႀကီးက ေထာက္ျပေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

“ က်ေနာ္တုိ႔ ဒီ ၂၀၁၈ အတြင္းမွာဘဲ ဒီ ကေလးစစ္သား စုေဆာင္းမႈက ေတာ္ေတာ္ကို အရင္ႏွစ္ေတြနဲ႔ စာလို႔ ရွိရင္ သိသိသာသာကို အမ်ားႀကီး က်သြားတာေတြ ရွိတယ္။ ဆယ္ဂဏန္း ဘဲ ရွိတာ။ တကယ္တန္းေတာ့ တေယာက္ ရွိရွိ ႏွစ္ေယာက္ ရွိရွိ မေကာင္းပါဘူး။ ဒါ က်ေနာ္တို႔က ပေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္ေနၾကတာ။ ေစတနာနဲ႔ေပါ့ေနာ္။ ဒါ ကိုယ့္ရဲ႕ စိတ္ရင္းခံနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔က ရင္ထဲ ဆႏၵနဲ႔ ကေလးသူငယ္ေတြ အတြက္ က်ေနာ္တို႔ လုပ္ေနတယ္။”

UNICEF ကုလသမဂၢ ကေလးသူငယ္မ်ား၊ ရန္ပံုေငြအဖဲြ႔ ရဲ႕ ၂၀၁၉ခုႏွစ္ ခန္႔မွန္းခ်က္အရဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပဲြေတြ ဒါမွမဟုတ္ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ေၾကာင့္ ထိခိုက္ ခံစားေနရတဲ့ ကေလးသူငယ္ေပါင္း ၄၆၀,၀၀၀ ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေနာက္သူတို႔အတြက္လည္း အေရးေပၚ လူသားခ်င္းစာနာမႈအကူအညီေတြ လိုအပ္ေနတယ္လို႔ UNICEF က အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။

လာမယ့္ ေသာၾကာေန႔ ၾသဂုတ္လ (၂)ရက္ေန႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ကေလးမ်ားနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ အထူးကိုယ္စားလွယ္ Virginia Gamba ရဲ႕ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာအေပၚ တံခါးဖြင့္ ေဆြးေႏြးပဲြျပဳလုပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အင္ၾကင္းႏုုိင္/ ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com