ျမန္မာအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရးဖိအားေပးဖုိ႔ ဂ်ပန္ကုိ HRW တုိက္တြန္း

၂၀၁၈ ဇန္န၀ါရီလတုန္းက ဂ်ပန္ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး Taro Kono နဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ေတြ႔ဆံုစဥ္

ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ၂ ႏုိင္ငံ ခရီးစဥ္ သြားေရာက္ေနတဲ့ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး Taro Kono အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္ေရး အေျခေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထုတ္ေဖၚေျပာၾကားဖို႔ နယူးေရာက္ အေျခစိုက္ Human Rights Watch လူ႔အခြင့္ေရး အဖြဲ႔ႀကီးက တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။

ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သတင္းသမားေတြ၊ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြ အက်ဥ္းခ်ခံေနရတာ၊ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ဆုိင္ရာနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ခြဲျခားဆက္ဆံ ခံေနရတာ အျပင္ ျမန္မာစစ္တပ္က သူ႔က်ဴးလြန္မႈေတြအတြက္ သူလိုခ်င္တဲ့ ကင္းလြတ္ခြင့္ရေနတာေတြကို ဂ်ပန္ဘက္က ဘာမွထုတ္ေျပာတာ မရွိတဲ့ အတြက္ စိတ္ပ်က္မိေၾကာင္းလည္း ေျပာပါတယ္။

အျပည့္အစံုကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေျပာျပေပးမွာပါ။

ဂ်ပန္ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး Taro Kono ဟာ ဇူလိုင္လ ၂၉ ရက္ တနလၤာေန႔ကေန ၾသဂုတ္လ ၃ ရက္ စေနေန႔အထိ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကို သြားေရာက္ေနတာျဖစ္ၿပီး သူ႔ရဲ႕ ဒီ ၂ ႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္အတြင္း ဒီႏုိင္ငံေတြထဲက ဆိုးဝါးတဲ့ လူ႔အခြင့္ေရး အေျခေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထုတ္ေဖၚေျပာၾကားဖို႔ HRW လူ႔အခြင့္ေရး အဖြဲ႔ႀကီးက ဇူလိုင္လ ၂၆ ရက္စြဲနဲ႔ စာေရးသား ေပးပို႔ တုိက္တြန္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရနဲ႔ ေတြ႔ဆံုတဲ့အခါ သူ႔ႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္ေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံကေန အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံဘက္ကို ထြက္ေျပးခိုလႈံေနတဲ့ သိန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြ သူ႔သေဘာနဲ႔ ေနရပ္ရင္းျပန္ႏိုင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးဖုိ႔လည္း တိုက္တြန္းထားပါတယ္။

ျမန္မာအစိုးရ တာဝန္ရွိသူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုတဲ့အခါမွာေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာနဲ႔ စစ္ေဘးဒဏ္ခံေနရတဲ့ တျခား လူနည္းစု တုိင္းရင္းသား ေဒသေတြဆီ လူ႔အခြင့္ေရးအဖြဲ႔ေတြ၊ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ အကူညီေပးေရး အဖြဲ႔ေတြ၊ လြတ္လပ္တဲ့ သတင္းမီဒီယာေတြ သြားေရာက္ႏုိင္ေအာင္ ခြင့္ျပဳေပးဖုိ႔ တုိက္တြန္းေစလိုေၾကာင္း HRW အဖြဲ႔က ေျပာပါတယ္။

ကုလသမဂၢနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာက ဝိုင္းဝန္းေဝဖန္တာ ခံေနရတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္ေရးအေျခေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဂ်ပန္ဘက္က ႏႈတ္ဆိတ္ေနတာေၾကာင့္ အခုု ဂ်ပန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးအေနနဲ႔ အခြင့္အလမ္းေကာင္းကို လက္မလႊတ္ပဲ သူ႔ရဲ့ခရီးစဥ္အတြင္း ျမန္မာ့အေရး ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုဖုိ႔ တိုက္တြန္းေၾကာင္း HRW လူ႔အခြင့္ေရး အဖြဲ႔ႀကီး ရဲ့ အာရွေရးရာ တာဝန္ခံ Brad Adams က VOA ကို ေျပာပါတယ္။

“ဂ်ပန္ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ အဓိက အလွဴရွင္ႏုိင္ငံ ျဖစ္သလို သူဟာ DASSK နဲ႔လည္း သိပ္ရင္းႏွီး ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဂ်ပန္ဟာ ရခုိင္နဲ႔ တျခား တုိင္းရင္းသားေဒသ တခ်ိဳ႕အတြက္ အကူအညီေတြ ေပးဖို႔ စီစဥ္ေနတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္ေရး နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာမွ မေျပာပဲ ႏႈတ္ဆိတ္ေနတဲ့ သူတုိ႔ရဲ႕ မူဝါဒက ေတာ္ေတာ္ ဆိုးပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သူတုိ႔ဟာ တရုတ္နဲ႔ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ တစိတ္တပိုင္းအေနနဲ႔ ျမန္မာနဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို ေကာင္းဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့အတြက္ တကယ္လို႔ ျမန္မာကို ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာဆိုလိုက္ရင္ ျမန္မာအစိုးရက တရုတ္ဘက္ပါသြားမွာကို စိုးရိမ္ေနတာေၾကာင့္ မေျပာပဲေနတာပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ျမန္မာ့အေရး ထုတ္ေျပာဖုိ႔ အခုလို တုိက္တြန္း ေနရတာပါ။”

ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အစိုးရကို ေဝဖန္သူေတြ၊ သတင္းသမားေတြ၊ တက္ၾကြ လႈပ္ရွားသူေတြ၊ ဆႏၵျပသူေတြ အက်ဥ္းခ်ခံေနရတာကို ေထာက္ျပဖုိ႔၊ အေျခခံရပိုင္ခြင့္နဲ႔ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ပိတ္ပင္တဲ့ ဥပေဒေတြ ျပင္ဆင္တာ ဒါမွမဟုတ္ ဖ်က္သိမ္းေပးတာေတြ လုပ္ဖို႔ အျပင္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ခြဲျခားဆက္ဆံ ခံေနရတာကို ေထာက္ျပဖုိ႔ကိုလည္း HRW လူ႔အခြင့္ေရး အဖြဲ႔ႀကီးက ေတာင္းဆိုပါတယ္။

“ဒီမိုကေရစီ တိုးတက္လာေအာင္ ဂ်ပန္က လုပ္ေပးေစခ်င္ပါတယ္။ ဂ်ပန္ဟာ သူ႔ႏုိင္ငံတြင္းမွာ လူ႔အခြင့္ေရး ေလးစားမႈ ရွိသလို တျခားႏိုင္ငံေတြ အတြက္လည္း ဒီမိုကေရစီေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထုတ္ေျပာေစခ်င္ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အခ်က္လက္ရွာအဖြဲ႔ရဲ့ ထုတ္ေဖၚ ေျပာၾကားခ်က္ေတြ၊ အထူးစံုစမ္းေရးမွဴး Yanghee Lee ရဲ့ အႀကံေပးခ်က္ေတြကို လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီး ေထာက္ခံေပးဖို႔ တိုက္တြန္းပါတယ္။ အေျခခံအားျဖင့္ ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္ေရးအတြက္ သတင္းသမားေတြ၊ တက္ၾကြ လႈပ္ရွားသူေတြ၊ ဆႏၵျပသူေတြ အက်ဥ္းခ်ခံေနရတာနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္က သူ႔က်ဴးလြန္မႈေတြ အတြက္ သူလိုခ်င္တဲ့ ကင္းလြတ္ခြင့္ရေနတာေတြကို ဂ်ပန္ဘက္က ဘာမွ ေျပာသံ မၾကားရတဲ့ အတြက္ စိတ္ပ်က္မိပါတယ္။ အရင္စစ္တပ္အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္ တုန္းကေတာ့ ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္ေရးအတြက္ ဂ်ပန္က ရွင္းရွင္းပဲ ေျပာခဲ့ေပမယ့္ အခု အမည္ခံ အရပ္သား အစိုးရ တက္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ လံုးဝ တိတ္ေနတာပါ။ ဒါဟာ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ေရာ စစ္တပ္နဲ႔ပါ ဆက္ဆံေရးေကာင္းႏုိင္ ေပမယ့္ ျမန္မာျပည္သူေတြ အတြက္ေတာ့ မေကာင္းပါဘူး။”

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္ေရး ခ်ိဳးေဖါက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဂ်ပန္အေနနဲ႔ အရင္ျမန္မာစစ္အာဏာရွင္ လက္ထက္တုန္းက ကလုိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုမယ္ဆိုရင္ ျမန္မာအစိုးနဲ႔ စစ္တပ္ဘက္က အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္လာေစႏိုင္မယ္လုိ႔ ျမင္ပါသလား။

“ဂ်ပန္က ျမန္မာအေပၚ ၾသဇာလႊမ္းမိုးႏုိင္မယ္ေတာ့ မထင္ပါဘူး။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းဝို္င္းက လူ႔အခြင့္ေရးအတြက္ ေျပာေနေပမယ့္ အေျခခံအားျဖင့္ ဂ်ပန္ကို ျမန္မာအတြက္ ဘာေႏွာင္ႀကိဳးမွ မပါပဲ အလွဴေငြ အေတာ္ႀကီးႀကီးမားမား ေပးလာေအာင္ သူမက လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ တရုတ္ကုိလည္း သူမအေနန႔ဲ ခ်ဥ္းကပ္ႏုိင္ေပမယ့္ အေျခေနဆိုးႏိုင္တယ္ ဆိုတာသူသိပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္လက္ထက္မွာ တရုတ္အေပၚ လံုးဝ အားကိုးေနရတာကို ျပည္သူကမႀကိဳက္ပါဘူး။ တရုတ္ျပည္တပိုင္း ျဖစ္ေနၿပီလို႔ ျပည္သူက ေဝဖန္လာၾက တာဟာ စစ္တပ္က ျမန္မာႏုိင္ငံကို ျပန္ဖြင့္ေပးခဲ့ရတဲ့ အဓိကအေၾကာင္းရင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္ ။ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ စစ္တပ္အတြက္ ျပည္ပ အဓိကအားကိုးႏုိင္တာက တရုတ္ပဲ ရွိတယ္ဆိုတာ သိထားရင္ ဂ်ပန္ဟာ ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္ေရး အတြက္ ေျပာဆိုရာမွာ ေအာင္ျမင္ ႏုိင္ မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။”

ဂ်ပန္အစိုးရက ျမန္မာႏုိင္ငံတြက္ ဖြ႔ံၿဖိဳးတိုးတက္ေရးဆိုင္ရာ အကူညီေတြ ေပးေနတာပါ။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ျပ ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္ေရး စီမံကိန္း၊ ကရင္ျပည္နယ္က ပိုးထည္ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း လူသာခ်င္းစာနာမႈ ဆိုင္ရာ အကူညီေတြနဲ႔ ျပည္နယ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အကူညီေတြ ဆက္ေပးေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဂ်ပန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ရဲ႕ အထူးအႀကံေပး ဟီ႐ိုတို အိဇုမိနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ မတ္လထဲမွာပဲ ေနျပည္ေတာ္မွာ ေတြ႔ဆံုခဲ့ၾကတာပါ။

ပဋိပကၡေတြနဲ႔ မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေနတဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္အစိုးရက ဦးေဆာင္ၿပီး ဂ်ပန္အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး ေအဂ်င္စီ (JICA) နဲ႔ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ ျပည္ပကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႔ (JETRO) တို႔ရဲ့ ပံ့ပိုးမႈနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လာေရာက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ လုပ္ဖို႔ ဖိတ္ေခၚပြဲကိုလည္း ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ ေဖေဖၚဝါရီလတုန္းက ငပလီမွာ က်င္းပခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ေဒၚခင္မ်ဳိးသက္/ ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com