လူ႔အခြင့္အေရးကၽြမ္းက်င္သူေတြ ေကာ္မရွင္မွာထည့္သြင္းဖို႔ CSO အဖဲြ႔ တိုက္တြန္း

ျမန္မာလူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ရံုး

လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ကို လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြ လူ႔အခြင့္အေရး ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူေတြနဲ႔ ဖဲြ႔စည္းဖို႔ အပါအ၀င္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ကို ျပင္ဆင္ဖဲြ႔စည္းဖို႔ MNHRC Reform Working Group လို႔ေခၚတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ျပင္ဆင္ေရး လူထုအဖဲြ႔အစည္းမ်ားရဲ႕ လုပ္ငန္းအဖဲြ႔ကေန ေတာင္းဆို လိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အရးေကာ္မရွင္ဖက္ကေတာ့ ရိွေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ဖို႔ ကုလအဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔ ညိႈႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ ေနတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ မေမခ သတင္းေပးပို႔ ထားတာပါ။

လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ရဲ႕ ႏွစ္ပတ္လည္အစီရင္ခံစာကို ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကို တင္သြင္းၿပီး၊ ေနာက္တေန႔မွာပဲ အရပ္ဖက္အဖဲြ႔အစည္းေတြရဲ႕ အခုလို တိုက္တြန္းခ်က္ ထြက္ေပၚလာတာပါ။ လက္ရိွ ရိွေနတဲ့ ေကာ္မရွင္အဖဲြ႔၀င္ေတြဟာလည္း လာမယ့္ စက္တင္ဘာလမွာ သက္တမ္းကုန္ေတာ့မို႔ အသစ္ေရြးမယ့္ ေကာ္မရွင္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေရြးခ်ယ္ရာမွာ ပြင့္လင္းျမင္သာဖို႔၊ ေကာ္မရွင္ ၀င္သစ္ေတြထဲမွာ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးကို နားလည္တတ္ကၽြမ္းသူေတြပါ၀င္ဖို႔ လူ႔အခြင့္အေရး တတ္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြက လိုလားေနတာပါ။

ဒါေၾကာင့္လည္း လက္ရိွရိွေနတဲ့ ေကာ္မရွင္ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ၿပီးအဖဲြ႔၀င္ သတ္မွတ္ေရြးခ်ယ္မႈ ျပန္လုပ္ဖို႔ ညီမွ်ျခင္း ျမန္မာက ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက ေျပာပါတယ္။ လူ႔အခြင့့္အေရး ေကာ္မရွင္ ျပင္ဆင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အရပ္ဖက္အဖဲြ႔အစည္း ၂၄ ဖဲြ႔ပါ လုပ္ငန္းအဖဲြ႔ထဲမွာ ညီမွ်ျခင္း ျမန္မာအဖဲြ႔လည္း အပါအ၀င္ပါ။

“ အလႊာစံုမပါတဲ့ ကိစၥကိုျပန္ၾကည္႔မယ္ဆိုရင္ အမ်ိဳးသားလူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ ဥပေဒ ေပၚမူတည္ေနတယ္။ ပိုမိုအားေကာင္းၿပီး အလႊာစံုပါဖို႔ အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြ၊ တိုင္းရင္းသားေတြ၊ လူငယ္ေတြ ပါ၀င္ၿပီးေတာ့ ေနာက္ တတ္ကၽြမ္းတဲ့ သူေတြ ပါ၀င္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ဆိုရင္ ဥပေဒကို ေျပာင္းဖို႔ လိုအပ္ပါ တယ္။ ဥပေဒမွာ ေရြးခ်ယ္တဲ့ ဘုတ္အဖြဲ႔ရွိတယ္။ ေရြးခ်ယ္တဲ့ ဘုတ္အဖြဲ႔ကေန ေရြးခ်ယ္တဲ့သူကိုပဲ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတက ခန္႔အပ္တာ ရွိတယ္။ အဲေရြးခ်ယ္ေရး အဖြဲ႔က ဘယ္လိုလူေတြကို စံနမူနာနဲ႔ေရြးလဲဆိုတာ အသိေပးတာမရွိဘူး။ ဘယ္လို စံခ်ိန္နဲ႔ ေရြးမွာလည္း ၊ သူတို႔ေတြက ဘယ္လိုလူမ်ိဳးေတြကို Nominate လုပ္လဲ အဆိုျပဳလဲဆိုတာကိုျပည္သူလူထုက ပြင့္လင္းျမင္သာစြာသိမွ ဝိုင္းအႀကံေပးလို႔ရမယ္။ ဒီဥပေဒမွာ အဲအခ်က္ေတြက အဓိကအေနနဲ႔ မပါဘဲ အားနည္းခ်က္ေတြရွိေနတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံုေျပာင္းလဲမႈ ေရြးခ်ယ္မႈပံုစံေတြ ေျပာင္းလဲမႈက မျဖစ္မေန လုပ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။”

တည္ဆဲ ေကာ္မရွင္ဥပေဒအရ ေရြးခ်ယ္ေရးဘုတ္အဖြဲ႔က သမၼတထံကို ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ဝင္ေလာင္း ၃၀ဦး အမည္စာရင္း တင္သြင္းရတာပါ။ သမၼတက အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္နဲ႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥကၠဌေတြနဲ႔ ညႇိႏႈိင္းတုိင္ပင္ၿပီး အဖြဲ႔ဝင္ခုနစ္ဦးမွ ဆယ့္ငါးဦးအထိ ေရြးခ်ယ္ကာ ဥကၠဌ နဲ႔ ဒုဥကၠဌ ရာထူးမ်ားကို တာဝန္ေပးခန္႔အပ္တာျဖစ္ပါတယ္။ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ဝင္၏ သက္တမ္းမွာ ငါးႏွစ္ျဖစ္ၿပီး အမ်ားဆံုးသက္တမ္းႏွစ္ႀကိမ္ ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။

လက္ရွိမွာ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ဝင္ေတြကိုေရြးခ်ယ္ေပးရတဲ့ ဘုတ္အဖြဲ႔က ဘယ္လိုစည္းမ်ဥ္းေတြနဲ႔ ေရြးခ်ယ္သလဲဆိုတာ တိတိက် က်မသိရသလို အစိုးရဝန္ႀကီးဌာန အမ်ားစုက ေရြးခ်ယ္ၾကတာမို႔ လြတ္လပ္မႈ အားနည္းတယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ျမႇင့္တင္သူမ်ား အဖြဲ႔က ဦးေအာင္ေဇာ္ဦးက ဆိုပါတယ္။

“ဥပေဒမွာ ပထမဦးဆံုးအခ်က္ျဖစ္တဲ့ Selection ဘုတ္ေပါ့ဗ်ာ ။ အဓိက Selection ဘုတ္မွာ ပါတဲ့ သူေတြက ျပည္ထဲေရးတို႔ ၊ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ရံုးတို႔ ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသမီးေရးရာအဖြဲ႔ေတြ ပါတယ္။ အဲလိုဟာမ်ိဴးက်ေတာ့ လြတ္လပ္မႈမရွိဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ဆံုးျဖစ္တဲ့ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနက အဲဒီအထဲမွာ ပါေနတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္က်ေနာ္တို႔ က Selection ဘုတ္ကို အရင္ေျပာင္းေစခ်င္တယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ထဲမွာ ပါဝင္မယ့္လူေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းကို သတ္မွတ္တဲ့ေနရာမွာ အဓိကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးနယ္ပယ္ထဲမွာ ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ လုပ္ေနသူေတြပါဝင္ရမယ္ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့ဟာမ်ိဳးေတြျဖစ္တဲ့ ၀န္ထမ္းေဟာင္းေတြကို ခန္႔တာမဟုတ္ပဲနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကို သိတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းထဲက လူေတြပါလာမယ္ အဓိက အဲဒါေလးကို က်ေနာ္တို႔ ျဖစ္ေစခ်င္တာေပါ့ေလ။ ဘုတ္တခုတည္းမဟုတ္ပါဘူး က်ေနာ္ေျပာင္းေစခ်င္တာက ဥပေဒမွာပါတဲ့ စံႏႈန္းသတ္မွတ္ခ်က္ တခ်က္ခ်င္းကို ေျပာင္းဖို႔ က်ေနာ္တို႔ လုပ္ထားၿပီးပါၿပီ။ မၾကာခ်င္မွာ က်ေနာ္တို႔ လႊတ္ေတာ္ကိုသြားၿပီး Advocacy လုပ္ဖို႔ရွိပါတယ္။”

လက္ရွိတည္ဆဲ ေကာ္မရွင္မွာပါဝင္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ အဖြဲ႔ဝင္ ဦးယုလြင္ေအာင္ကေတာ့ ေကာ္မရွင္ဘက္က တည္ဆဲ ဥပေဒကိုျပင္ဆင္ဖို႔လုပ္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“ UNDP အကူအညီနဲ႔ ဥပေဒပညာရွင္ ၂ေယာက္ကိုဖိတ္ေခၚၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အလုပ္ရံု ေဆြးေႏြးပြဲေတြလုပ္ပါတယ္။ CSO အဖြဲ႔ေတြနဲ႔လည္း သီးျခားေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္တယ္။ က်ေနာ္တို႕မပါဘဲနဲ႔လဲ ႏိုင္ငံျခားက ဥပေဒပညာရွင္ ၂ ေယာက္ကCSO ေတြနဲ႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးေပါ့ေနာ္၊ ေဆြးေႏြးၿပီး ဥပေဒရဲ႕ ဘယ္အခ်က္ေတြျပင္မယ္ ဆိုၿပီးမွ ဇယားႀကီးနဲ႔ အေျဖတခုထြက္လာတာေပါ့ေနာ္။ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ဆီ က်ေနာ္တို႔ တင္ျပထားတာရွိပါတယ္။”

အရပ္ဘက္အဖဲြ႔အစည္းမ်ား ၂၄ ဖဲြ႔က ပူးေပါင္းထုတ္ျပန္တဲ့ အဲဒီ ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ အမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကို လြတ္လပ္ၿပီး အမွီခုိကင္းကင္းနဲ႔ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိရွိ ႏိုင္ငံတကာ ကလက္ခံထားတဲ့ အေျခခံမူမ်ားနဲ႔ အညီ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥရပ္ေတြကုိ အမွန္တကယ္ ကာကြယ္ျမႇင့္တင္ေပးႏုိင္တဲ့ အဖြဲ႔ျဖစ္ဖို႔နဲ႔ ျပည္သူလူထုကိုမ်က္ႏွာမႈႏိုင္ေသာ ေကာ္မရွင္ တစ္ရပ္ျဖစ္လာေစဖို႔ အတြက္ အျမန္ဆံုးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ေပးဖို႔ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။

ေမခ/ ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com