Burma Act မူၾကမ္းအတည္ျပဳေရး လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ေတြ ကန္လႊတ္ေတာ္ကုိ တုိက္တြန္း

လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဴိးေဖာက္မႈေတြမွာ တာ၀န္ရွိတဲ့ ျမန္မာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြကို ပစ္မွတ္ထား ဒဏ္ခတ္ အေရးမႈေတြ အပါအ၀င္ အေမရိကန္နဲ႔ ျမန္မာ စစ္ေရးဆက္ဆံေရး ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြပါ၀င္တဲ့ ၂၀၁၉ Burma Act ကို အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ ဘက္က သေဘာတူ ေထာက္ခံဖို႔ လူ႔အခြင့္အေရး အဖဲြ႕ေတြက တိုက္တြန္းေနပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင္လ ၁၂ ရက္ေန႔က ေအာက္လႊတ္ေတာ္ တရပ္လံုးက သေဘာတူလိိုက္တဲ့ အမ်ဳိးသား ကာကြယ္ေရး ခြင့္ျပဳမိန္႔ ဥပေဒ NDAA ထဲမွာ ျပင္ဆင္ခ်က္ ဥပေဒျဖစ္တဲ့ Burma Act ကို ထည့္သြင္းေဖၚျပထားပါတယ္။ အခုလို ေအာက္လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳလိုက္ၿပီျဖစ္တဲ့ ဒီ Burma Act ဥပေဒကို အထက္လႊတ္ေတာ္က သေဘာတ ူေထာက္ခံမႈ ရွိမရွိ အလားအလာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ Fortify Rights တာ၀န္ခံ Matthew Smith ကို မအင္ၾကင္းႏိုင္က ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။

အခုလက္ရွိ အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္မွာ အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရး ခြင့္ျပဳမိန္႔ ဥပေဒ NDAA နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အထက္နဲ႔ ေအာက္ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္လံုး ကိုယ္ပိုင္ ျပဌာန္းခ်က္အသီးသီးနဲ႔ အတည္ျပဳထားၿပီးၿပီျဖစ္ပါတယ္။

ဇူလိုင္လ ၁၂ ရက္ေန႔က ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ အတည္ျပဳထားတဲ့ NDAA မွာ ျပင္ဆင္ခ်က္အေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြကို ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြ အပါအ၀င္ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ အေမရိကန္ စစ္တပ္ ၾကား စစ္ေရးအရ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြမွာ ကန္႔သတ္ထားခ်က္ေတြ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံက ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသေတြနဲ႔ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမွာ ခိုလႈံေနတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ အတြက္ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီေပးဖို႔ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၂၁ သန္း ပါ၀င္တဲ့ ဘတ္ဂ်က္ လ်ာထားခ်က္နဲ႔ အေမရိကန္ အစိုးရဘက္က ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈ အတြက္ လိုအပ္ေနတဲ့ အခ်က္ေတြ ပါ၀င္တဲ့ ၂၀၁၉ Burma Act ကို ထည့္သြင္းထားၿပီး ဒီျပင္ဆင္ခ်က္ကို ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ အသံနဲ႔ မဲခြဲ ဆံုးျဖတ္ရာမွာ ကန္႔ကြက္သူမရွိ အတည္ျပဳခဲ့ပါတယ္။

ဇြန္လ (၂၇)ရက္ေန႔ အထက္လႊတ္ေတာ္မွာ အတည္ျပဳထားတဲ့ NDAA မွာေတာ့- Burma Act ဥပေဒဆိုတာ မ်ဳိး မပါခဲ့ပါဘူး။ လာမယ့္ စက္တင္ဘာလမွာ NDAA ကို လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္လံုးက ညွဳိႏႈိင္းသေဘာတူ ျပဌာန္းဖို႔ ရွိေနပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳထားတဲ့ Burma Act ျပင္ဆင္ခ်က္ ဥပေဒကို အထက္လႊတ္ေတာ္က လက္ခံသေဘာတူညီမႈရွိမရွိ အလားအလာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ၿပီးခဲ့သတင္းပတ္က ဒီမိုကရက္ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ Jack Reed နဲ႔ေတြ႕ဆံုၿပီး ျမန္မာ့အေရးေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ Fortify Rights အဖဲြ႔ဲရဲ႕ အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္ Matthew Smith က အခုလို သံုးသပ္ပါတယ္။

“အထက္နဲ႔ ေအာက္ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္လံုးအေနနဲ႕ အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရး ခြင့္ျပဳမိန္႔ဥပေဒ NDAA ကို စက္တင္ဘာလမွာ ေဆြးေႏြးၾကဖို႔ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရခိုင္၊ ကခ်င္နဲ႔ အျခားျပည္နယ္ေတြမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ရက္စက္လွတဲ့ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္မႈေတြ အတြက္ တာ၀န္ရွိသူေတြကို အေရးယူမယ့္ ျပင္းထန္ထိေရာက္လွတဲ့ ဒဏ္ခတ္အေရးယူႏိုင္ဖို႔ အလားအလာေတြ ခ်မွတ္ဖို႔အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ခြင့္ျပဳဖို႔ လိုအပ္ေနတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြအတြက္ တာ၀န္ရွိတဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္အရာရွိ တဦးခ်င္းစီနဲ႔ စစ္တပ္ရဲ႕ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြမွာလည္း ပစ္မွတ္ထား ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈကို အေမရိကန္အစိုးရက ျပဌာန္းႏိုင္ဖို႔ အတြက္ NDAA ကို အထက္နဲ႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္လံုး အေနနဲ႕ ျပင္ဆင္ခ်က္ဥပေဒျဖစ္တဲ့ Buram Act ကိုသေဘာတူေထာက္ခံၾကဖို႔ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္လံုးအတြက္ အခြင့္အလမ္းပဲျဖစ္ပါတယ္။”

အင္ၾကင္းႏိုင္။ ။ ေအာက္လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳလိုက္တဲ့ Burma Act ကိုေရာ ဘယ္လိုျမင္လဲ။

Matthew Smith ။ ။လက္ရွိ ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ သေဘာတူလိုက္ၿပီျဖစ္တဲ့ Burma Act မွာ က်ေနာ္တို႔ လိုခ်င္တဲ့အခ်က္အားလံုး မပါ၀င္ေပမယ့္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္အေရးယူထားတဲ့ အခ်က္ေတြေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ထပ္ေျပာခ်င္တာက ဒီဥပေဒမူၾကမ္းမွာ ေနာက္ဆံုးဘယ္လိုအခ်က္ေတြ ပါ၀င္ျပဌာန္းၾကမလဲဆိုတာ သေဘာတူ ဆံုးျဖတ္ၾကဖို႔ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြမွာ အခြင့္အလမ္းေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဒီျပဌာန္းခ်က္ဟာ မထင္မရွားျဖစ္သြားမွာမဟုတ္ပါဘူး။ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ၊ စစ္ရာဇ၀တ္က်ဴးလြန္မႈ၊ လူသားထုအေပၚ ရာဇ၀တ္က်ဴးလြန္မႈ စတာေတြမွာ ျပစ္ဒဏ္ကေန ကင္းလြတ္ခြင့္ရေနတဲ့ အေျခအေနကို အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ဘယ္လို တုန္႔ျပန္ ကိုင္တြယ္သင့္သလဲဆိုတာ အဆံုးအျဖတ္ေပးဖို႔ အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ အတြက္ အခုခ်ိန္မွာ ဒီလိုျပဌာန္းခ်က္မ်ဳိး ခ်မွတ္ႏိုင္ဖို႔ အလြန္ကို အေရးႀကီးေနပါတယ္။

အင္ၾကင္းႏိုင္။ ။ အခု အထက္လႊတ္ေတာ္မွာ ဒီ Burma Act ကို သေဘာတူလက္ခံမယ့္ အလားအလာ ရွိေနလား။

Matthew Smith ။ ။က်ေနာ္တို႔ သိထားရသေလာက္ဆိုရင္ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ Mitch McConnell တေယာက္ပဲ Burma Act မွာပါတဲ့ အခ်က္ေတြကို ဆန္႔က်င္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ၊ စစ္ရာဇတ္ က်ဴးလြန္မႈ၊ လူသားထုအေပၚ ရာဇ၀တ္က်ဴးလြန္မႈ ေတြကုိ တုန္႔ျပန္ဖို႔ အေမရိကန္ အစိုးရ အေနနဲ႔ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အေရးယူသင့္တယ္လို႔ လႊတ္ေတာ္မွာ က်ေနာ္တို႔ ထိေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ အမတ္အမ်ားစုက သေဘာတူၾကပါတယ္။ ဆိုေတာ့ အခုခ်ိန္မွာ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ McConnell အေနနဲ႔ ဘယ္လို တုန္႔ျပန္မလဲ ကိုင္တြယ္မလဲဆိုတာ အေသအခ်ာမသိေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တို႔ သူ႕ကို တိုက္တြန္းေနတာက ဒီဥပေဒကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး သေဘာတူဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

အင္ၾကင္းႏိုင္။ ။ ဒီလို အေမရိကန္ဘက္က ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈေတြဟာ ျမန္မာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြအေပၚ တကယ္ပဲ ထိေရာက္မႈရွိလား။

Matthew Smith ။ ။ခ်က္ခ်င္း သက္ေရာက္မႈ ဆိုရင္ေတာ့ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြဟာ ဒီလိုပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ၾကတာပါ။ အရင္ သမၼတေဟာင္း ဦးသိန္းစိန္ တုန္းကဆိုရင္ ႏိုင္ငံတကာ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြ ရုပ္သိမ္းဖို႔ သူ႔အေနနဲ႔ ႀကိဳးစားသြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ အာဏာယူတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေျပာခဲ့တာပါ။ အေမရိကန္ အစိုးရကိုလည္း ကတိေပးခဲ့တာေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕အခ်က္ေတြကို ဦးသိန္းစိန္အေနနဲ႔ လုပ္ျပႏိုင္ခဲ့သလို၊ အခ်ဳိ႕အခ်က္ေတြ ကိုေတာ့ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ အဲေတာ့ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ႏိုင္ငံေရး ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္ေတြ ထဲမွာ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြ ရွိမွာကို မလိုလားၾကဘူးဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခုခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ အစိုးရ အတြက္ ျပင္းထန္ႏိုင္သမွ် ျပင္းထန္တဲ့ ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈ ခ်မွတ္ေရး အသင့္ေတာ္ဆံုး အခ်ိန္ပဲလို႔ က်ေနာ္ျမင္ပါတယ္။

၂၀၁၉ Burma Act ကို ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားဆက္ဆံေရးေကာ္မတီ လက္ရွိ ဥကၠ႒ ဒီမုိကရက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ Eliot Engel နဲ႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခား ဆက္ဆံေရးေကာ္မတီ အာရွနဲ႔ ပစိဖိတ္ေရးရာ ဌာနခြဲ ဥကၠ႒ေဟာင္း ရီပါပလင္ကန္အမတ္ Steve Chabot တုိ႔က ဦးေဆာင္တင္သြင္းခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

အင္ၾကင္းႏုုိင္ / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com