အာဖဂန္နစၥတန္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို သေဘာတူခ်မွတ္

ညီလာခံမွာ တာလီဘန္ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ အစိုးရအရာရွိေတြ တက္ေရာက္ခဲ့ၾက

အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံမွာ ၁၈ ႏွစ္ၾကာျဖစ္ပြားေနတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ အဆုံးသတ္ႏိုင္ေရးအတြက္ "ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္"တရပ္ကို သေဘာတူခ်မွတ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ တာလီဘန္သူပုန္ ၊ အာဂန္နစၥတန္အစိုးရအရာရွိေတြနဲ႔ တျခား ၾသဇာတိကၠမရွိသူ ေတြပါဝင္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံမွာ သေဘာတူညီခ်က္ရခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။

အရပ္သားေတြကို တိုက္ခိုက္တာ ရပ္ဖို႔ ၊ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးကို "အစၥလာမ္ ဓေလ့ထုံးတမ္း မူေဘာင္"အတြင္းကေန အကာအကြယ္ေပးဖို႔ကိုလည္း ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။

အာဖဂန္နစၥတန္ ႏိုင္ငံထဲကေန အေမရိကန္တပ္ဖြဲ႕ေတြ ႐ုပ္သိမ္းေရးအတြက္ အေမရိကန္နဲ႔ တာလီဘန္တို႔ ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြးမယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကိုလည္း မျဖစ္မေနလိုက္နာရန္ စည္းေႏွာင္ထားျခင္းမရွိတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္တရပ္အေနနဲ႔ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ပါတယ္။

အေမရိကန္တပ္ဖြဲ႕ေတြဟာ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ကတည္းက အာဖဂန္နစၥတန္မွာ အေျခခ်ၿပီး တာလီဘန္ကို တိုက္ခိုက္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္ ညႇိႏႈိင္းေရးအရာရွိေတြနဲ႔ တာလီဘန္ သူပုန္ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ သတၱမ အေက်ာ့ ေဆြးေႏြးပြဲကို အဂၤါညေနပိုင္းမွာလုပ္ပါမယ္။ အေမရိကန္တပ္ဖြဲ႕ေတြ ႐ုပ္သိမ္းေရးနဲ႔ အာဖဂန္နစၥတန္ နယ္ေျမကို အၾကမ္းဖက္သမားေတြ အေျခစိုက္စခန္းအျဖစ္လက္မခံေရး ဆိုတဲ့ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ကို အျပန္အလွန္ အေပးအယူလုပ္ၿပီး သေဘာတူညီၾကမယ္လို႔ ေမွ်ာ္မွန္းထားၾကပါတယ္။

အေမရိကန္စစ္တပ္ေတြ ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္းေရး အတြက္ အခ်ိန္ဇယားတခု မေပးမခ်င္း အာဖဂန္နစၥတန္ အစိုးရနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ေဆြးေႏြးမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ တာလီဘန္ဘက္က ေတာက္ေလွ်ာက္ ျငင္းဆိုေနပါတယ္။ အာဖဂန္နစၥတန္ အစိုးရဟာ အဆုံးအျဖတ္ေပးႏိုင္သူ မဟုတ္ဘူးလို႔ သေဘာထားၿပီး ျငင္းဆိုေနတာျဖစ္ပါတယ္။

ကာတာႏိုင္ငံမွာ ႏွစ္ရက္ၾကာ က်င္းပျပဳလုပ္တဲ့ ညီလာခံမွာေတာ့ အာဖဂန္နစၥတန္ အစိုးရ အရာရွိေတြ ပါဝင္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ကို အစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္ တာလီဘန္ဘက္က အသိအမွတ္ျပဳတာ မဟုတ္ဘဲ တေယာက္ခ်င္းစီရဲ႕ ပုဂၢလိက အရည္အခ်င္းအရ အသိအမွတ္ျပဳလက္ခံထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခု ကာတာ ညီလာခံဟာလည္း အနာဂတ္မွာ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္သြားမယ့္ တရားဝင္ေဆြးေႏြးပြဲေတြရဲ႕ ေရွ႕ေျပးအျဖစ္ မွတ္ယူထားၾကတာျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္ဘက္က ညႇိႏႈိင္းသူ အျဖစ္ ပါဝင္ခဲ့တဲ့ ဇာလ္ေမ ခါလီဇတ္ကေတာ့ တာလီဘန္နဲ႔ အခုလို ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးႏိုင္ခဲ့တာဟာ အလြန္ႀကီးမားတဲ့ ေအာင္ျမင္မႈ တခုပဲလို႔ တနလၤာေန႔က ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုပါတယ္။

အခု သေဘာတူထားတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ လို႔ေခၚတဲ့အထဲမွာ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးၾကရသူေတြကို ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး၊ ေဒသတြင္း အင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စြက္ဖက္မႈ လုံးဝ မပါဝင္ေရး ဆိုတဲ့အခ်က္ေတြကို စည္းကမ္းခ်က္အျဖစ္ထည့္သြင္းထားပါတယ္။ အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံဟာ ဒုကၡေပါင္းစုံကို ေန႔စဥ္ခံစားေနရတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကိုလည္း ပူးတြဲ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ အေလးအနက္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။

အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံမွာ ေနာက္တႀကိမ္ စစ္မျဖစ္ပြားေရး၊ အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း အဆင့္အတန္းမ်ိဳးမ်ိဳးက လူေတြရဲ႕ အျပန္အလွန္ သေဘာတူညီခ်က္ တို႔ဟာ အလြန္ အေရးပါတဲ့ အခ်က္ေတြ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ ၅ ႏွစ္အတြင္းျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ စစ္ပြဲေတြမွာ စစ္သား ၄ ေသာင္းခြဲ က်ဆုံးခဲ့ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ရဲ႕ ပထမ ၃ လအတြင္းမွာတြင္ အရပ္သား ၅၈၁ ေယာက္ ေသဆုံးခဲ့ၿပီး ၁၂၀၀ နီးပါး ဒဏ္ရာရခဲ့တယ္လို႔လည္း ကုလသမဂၢက ထုတ္ျပန္ေၾကညာထားပါတယ္။

အခုညီလာခံမွာေတာ့ ႏွစ္ဘက္စလုံးက အရပ္သား ေသဆုံးမႈ လုံးဝမရွိေရး၊ ေက်ာင္း၊ ေဆး႐ုံ၊ ေစ်းေတြကို မတိုက္ခိုက္ဘဲ အေလးအနက္ထား ေရွာင္ရွားၾကမယ္လို႔ ကတိကဝတ္ျပဳၾကပါတယ္။ အာဖဂန္နစၥတန္ စစ္ပြဲ အတြင္းမွာ ေနတိုး မဟာမိတ္ တပ္ဖြဲ႕ရဲ႕ ေလေၾကာင္းတိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ နယ္စည္းမျခားဆရာဝန္မ်ား အဖြဲ႕ရဲ႕ ေဆး႐ုံကို ထိမွန္ပ်က္စီး ေသဆုံးခဲ့တာေတြ ရွိခဲ့ဖူးသလို မၾကာခင္ရက္ပိုင္းကလည္း တာလီဘန္အဖြဲ႕က ဂါဇနီၿမိဳ႕ အစိုးရ ႐ုံး အေဆာက္အအုံကို ပစ္မွတ္ထားၿပီး ကားဗုံးေဖာက္ခြဲမႈေၾကာင့္ လူ ၁၄ ေယာက္ေသဆုံးၿပီး ေက်ာင္းသား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဒဏ္ရာရခဲ့ပါတယ္

တနလၤာေန႔က ဘာဂလန္ျပည္နယ္မွာ အာဖဂန္အစိုးရရဲ႕ ေလေၾကာင္းတိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္လည္း အရပ္သား ၇ ေယာက္ေသဆုံးခဲ့ၿပီး ဆႏၵျပကန္႔ကြက္မႈေတြ ေပၚေပါက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီျဖစ္ရပ္ အတြက္ စုံစမ္းစစ္ေဆးေနတယ္လို႔ အစိုးရက ေျပာပါတယ္။ ။

BBC Burmese
https://www.bbc.com