ကေလးစစ္သားအသုံးျပဳစဲ ႏုိင္ငံေတြထဲ ျမန္မာ ပါ၀င္

၂၀၁၈ ခုႏွစ္အတြက္ ကမာၻတဝွမ္း လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡတြင္း ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမႈဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာအရ ကေလးငယ္ေပါင္း တေသာင္းေက်ာ္ ေသဆံုး ဒါမွမဟုတ္ ထိခိုက္မႈ ရွိေနတယ္ ဆိုတာသိရတဲ့အတြက္ အထူးတုန္လႈပ္မိေၾကာင္း ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ António Guterres က ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။

ျမန္မာႏုိ္င္ငံမွာေတာ့ တပ္မေတာ္ကေရာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြကပါ ကေလးစစ္သား စုေဆာင္းမႈေတြ ရွိေနေၾကာင္း အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ တုိက္ပြဲေတြ ဆက္ရွိေနသမွ် ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမႈဆက္ရွိေနမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေတြ အျမန္ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေအာင္ လုပ္ဖုိ႔ လိုအပ္တယ္လို႔ အာရွလူ႔အခြင့္ေရးအဖြဲ႔က ေျပာပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေျပာျပေပးမွာပါ။

၂၀၁၈ ဇန္နဝါရီလကေန ဒီဇင္ဘာလအတြင္း ပဋိပကၡတြင္း ကေလးစစ္သားအသံုးျပဳမႈ အတြက္ ကုလသမဂၢက ေကာက္ယူခဲ့တဲ့စစ္တမ္း ကေန အစီခံစာ ထုတ္ျပန္လိုက္တာ ျဖစ္ၿပီး ဒီအစီရင္ခံစာက အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ကို အထူးတုန္လႈပ္ေစခဲ့တယ္လို႔ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ရံုး လက္ေထာက္ ေျပာခြင့္ရ Farhan Haq က ဇူလိုင္လ ၃၀ အဂၤါေန႔သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာပါတယ္။

“ဒီအစီရင္ခံစာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ကို အထူးတုန္လႈပ္ေစတာကေတာ့ မႏွစ္က ႏိုင္ငံေပါင္း ၂၀ မွာ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡတြင္း ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမႈေၾကာင့္ ကေလးသူငယ္ ေသဆံုး ဒါမွမဟုတ္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရမႈ အေရအတြက္က ေယာကၤ်ားေလးနဲ႔ မိန္းကေလး စုစုေပါင္း ၁၂၀၀၀ ေက်ာ္ အထိျဖစ္သြားၿပီး ဒါဟာ မႀကံဳစဖူး သိပ္ကိုမ်ားေနတာေၾကာင့္ပါ။”

ဒါေၾကာင့္ တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ေနတဲ့ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းအားလံုး အေနနဲ႔ ကုလသမဂၢနဲ႔ လက္တြဲ ေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔နဲ႔ ကေလးသူငယ္ေတြကို ကာကြယ္ဖုိ႔ တာဝန္ရွိတယ္ဆိုတာ မေမ႔ၾကဖို႔ လည္း တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။

ကမာၻတဝွမ္း လက္နက္ကိုင္တိုင္ပြဲေတြအတြင္း ကေလးစစ္သားအသံုးျပဳတဲ့ ဆိုးဝါးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ ဆိုမာလီယာ၊ ယီမင္၊ ဆီးရီးယား၊ အာဖဂန္နစ္စတန္နဲ႔ ေတာင္ဆူဒန္တို႔ပါ ပါဝင္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလည္း ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမႈေတြ ရွိေနတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။

ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳေနတဲ့ ႏုိင္ငံေတြ အေနနဲ႔ ကုလသမဂၢနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကဖုိ႔ ကုလအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ရဲ့ ပဋိပကၡတြင္း ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမႈဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ Virginia Gamba က ေျပာပါတယ္။

"ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူညီမႈေတြ ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲေတြကို စံခ်ိန္ခ်ိဳး က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ယီမင္၊ ျမန္မာ၊ ေတာင္ဆူဒန္ စသျဖင့္တို႔မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတာပါ။ကေလးေတြကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ က်မတို႔ ေဆာင္ရြက္ေနၾကသူေတြအေနနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးၾကဖို႔ က်မတို႔ အေနနဲ႔ Joint Action Plan ပူးတြဲအေရးယူတဲ့အစီအစဥ္ သေဘာတူ လက္မွတ္ေရးထိုးဖို႔ နားခ်ႏိုင္ျခင္းအားျဖင့္ အျပန္အလွန္ ယံုၾကည္မႈ တိုးလာၿပီး ကေလးေတြ ျပန္လြတ္ေျမာက္လာေစဖို႔ ကိုလည္း အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Joint Action Plan လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ကေလးစစ္သားေတြ ျပန္လြတ္လာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။”

အခုထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ ကေလးသူငယ္မ်ားနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ရဲ႕ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ျမန္မာႏို္င္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကေလးစစ္သားေတြကို စုေဆာင္း အသံုးျပဳေနတာနဲ႔ အထူးသျဖင့္ ေျမျမႇဳပ္မိုင္းေတြ၊ စစ္ပြဲအႂကြင္းအက်န္ ေပါက္ကြဲ ေစတဲ့ပစၥည္းေတြနဲ႔ လက္လုပ္ ေဖာက္ခြဲေရးပစၥည္းေတြေၾကာင့္ ကေလးေတြ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရ ေနတဲ့အေပၚ အထူး စိုးရိမ္ေၾကာင္း ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဘက္အားလံုးက က်ဴးလြန္တဲ့ ဆိုးရြားတဲ့ ခ်ဳိးေဖာက္မႈ ေတြကို ျပစ္တင္႐ႈတ္ခ်တဲ့အေၾကာင္းလည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဆိုးရြားတဲ့ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြအျဖစ္ ေဖာ္ျပထားတဲ့ထဲမွာ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္အတြင္း တပ္မေတာ္က ကေလး ၇ ေယာက္ကို စစ္သားအျဖစ္ စုေဆာင္းခဲ့ၿပီး၊ ၆၄ ေယာက္ကို စစ္သားေတြအျဖစ္ အသံုးျပဳေနခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းနဲ႔ အရင္တုန္းက ကေလးစစ္သား ၂၆ ေယာက္ စုေဆာင္း ခဲ့တာကို ၂၀၁၈ ခုႏွစ္မွာ အတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့တယ္ လို႔လည္းဆိုပါတယ္။

လူမ်ဳိးစုလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔ေတြက ကေလးစစ္သားစုေဆာင္းတဲ့ျဖစ္ရပ္ ၁၁ ခုရွိခဲ့ၿပီး ေယာက္်ားေလး ၁၄ ေယာက္၊ မိန္းကေလး ၃ ေယာက္၊ စုစုေပါင္း ၁၇ ေယာက္ကို ကေလးစစ္သားအျဖစ္ အသံုးျပဳေနတာ ေတြ႔ရတယ္လို႔ုလည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ကေလး စစ္သားစုေဆာင္းတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြထဲက ၉ ခုကို ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ KIA ကလုပ္ခဲ့တာျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ တအာန္း အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ TNLA က ၁ ခု၊ ကရင္အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ KNLA က တခု လုပ္ခဲ့တာလို႔ ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ညီၫြတ္ေသာ ဝျပည္ တပ္မေတာ္ UWSA ပါဝင္ပတ္သက္တဲ့ ကေလးစစ္သားစုေဆာင္းမႈျဖစ္ရပ္ ႏွစ္ခုရွိတာကို မွတ္တမ္းတင္ထားတယ္လုိ႔လည္း အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ရဲ႕ အထူးကိုယ္စားလွယ္ Virginia Gamba ဟာ မႏွစ္က ၂၀၁၈ ေမလထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ၂ ရက္ၾကသြားေရာက္ၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ေရာ တပ္မေတာ္က ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး စိုးဝင္းနဲ႔ပါ ေတြ႔ဆံုခဲ့တာပါ။

အစိုးရအေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကေလးစစ္သားစုေဆာင္းမႈ မရွိေအာင္ကာကြယ္ဖို႔နဲ႔ အဆံုးသတ္ေစဖို႔ ကုလသမဂၢနဲ႔ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တုန္းက လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့တဲ့ ပူးတြဲလုပ္ငန္းအစီအစဥ္ကို အေကာင္ထည္ ေဖၚဖို႔ အျပင္ ကေလးသူငယ္ အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ဥပေဒျပဌာန္းေရးကို ဦးစားေပး လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔လည္း သူ႔ရဲ႕ ခရီးစဥ္အတြင္း တုိက္တြန္းခဲ့တယ္လို႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ တုိက္ပြဲေတြ ဆက္ရွိေနသမွ် ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမႈဆက္ရွိေနမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေတြ အျမန္ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေအာင္ လုပ္ဖုိ႔ လိုအပ္တယ္လို႔ အာရွလူ႔အခြင့္ေရးအဖြဲ႔က ေရွ႕ေနဦးမင္းလြင္ဦးက ေျပာပါတယ္။

" ကေလးစစ္သားေတြ မစုေဆာင္းႏိုင္ေအာင္ ျပည္တြင္းစစ္ အျမန္ရပ္စဲဖို႔ လိုတာေပါ့ေနာ္။ ျပည္တြင္းစစ္ မၿငိမ္းခ်မ္းေသးလို႔သာ ကေလးစစ္သားေတြ ေပၚေပါက္ေနရတာျဖစ္တယ္။ ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္တဲ့အခါမွာ တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမေတြမွာ တိုင္းရင္းသားေတြဘက္ကလည္း မိဘေတြ ဆံုးပါးသြားတာေတြရွိတယ္။ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ နီးစပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ကေလးေတြကိုယ္တိုင္က လက္နက္ေတြနဲ႔ ယဥ္ပါးၿပီးေတာ့ စစ္သားေတြအျဖစ္ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႔အစည္းေတြမွာေတာ့ စုေဆာင္းယူတာေတြ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရတယ္။ တပ္မေတာ္မွာက်ေတာ့ ထိုနည္းတူစြာပဲ တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ပြားတဲ့အခါမွာ က်န္ရစ္ခဲ့တဲ့ ကေလးေတြကို ေစာင့္ေရွာက္ထိန္းသိမ္းရာကေနၿပီးမွ လူငယ္ေတြအတြက္ သင္တန္းေတြေပးရင္းကေနၿပီးေတာ့ အခုအခ်ိန္အထိ တပ္မေတာ္ထဲမွာလည္း ရွိေနတယ္။”

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တပ္မေတာ္နဲ႔ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြၾကား တုိက္ပြဲေတြ ဆက္ျဖစ္ေနသလို ရွွမ္း၊ ကခ်င္နဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ေတြ မွာေတာ့ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အခ်င္းခ်င္းၾကား တိုက္ပြဲေတြ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနတာ ေတြ႔ရေၾကာင္း အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။

ရခိုင္နဲ႔ ခ်င္းျပည္နယ္ေတြအတြင္း တပ္မေတာ္နဲ႔ AA ရခုိင္လက္နက္ကိုင္ေတြၾကား ၂၀၁၈ ႏွစ္မကုန္ခင္ကစၿပီး ခုခ်ိန္ထိ တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ပြားေနသလို ARSA ရိုဟင္ဂ်ာလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔ကလည္း တပ္မေတာ္နဲ႔ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ေတြကို ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္မႈေတြ ရွိေနေၾကာင္း လည္း အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။

ေဒၚခင္မ်ဳိးသက္/ ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com