ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ခ်ဳိးေဖာက္ခံရတဲ့ ႏုိင္ငံေတြထဲ ျမန္မာပါ၀င္

USCIRF အဖြဲ႔ရဲ႕ ၂ဝ၁၉ ခုႏွစ္ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ အစီရင္ခံစာ ထုတ္္ျပန္ပြဲမွာ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားေနတဲ့ အေမရိကန္ ေအာက္လႊတ္္ေတာ္အမတ္ Jim Mc Govern ကို ေတြ႕ရစဥ္ /Photo: RFA

ကမၻာမွာ အဆိုးဝါးဆံုး ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ခ်ိဳးေဖာက္မႈႏိုင္ငံ ၁၆ႏိုင္ငံထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံပါဝင္တယ္လို႔ မေန႔ကထုတ္ျပန္တဲ့ USCIRF ႏိုင္ငံတကာဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ေစာင့္ၾကည့္ေရး အေမရိကန္ေကာ္မရွင္ရဲ့ ၂၀၁၉ ခုနွစ္ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။

ဒီထုတ္ျပန္ခ်က္အေပၚ ျမန္မာျပည္က ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္တခ်ဳိ႔ရဲ့ သေဘာထားေတြကို RFA သတင္းေထာက္ ကိုေက်ာ္လြင္ဦး က တင္ျပထားပါတယ္။

■ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ႏိုင္ငံတကာ ဘာသာေရးလြတ္လပ္မႈဆိုင္ရာအဖြဲ႔ က ထုတ္ျပန္တဲ့ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္အတြင္း ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ခ်ဳိးေဖာက္မႈခံရတဲ့ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပါဝင္တယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ ဒီထုတ္ျပန္ခ်က္အေပၚမွာ ျမန္မာျပည္က ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြကလည္း ေထာက္ခံၾကပါတယ္။

လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြဟာ ဝတ္ျပဳဆုေတာင္းဖို႔ေနရာ အခက္အခဲေတြရွိေနၿပီး ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ဆံုးရံႈးေနတယ္လို႔ အစၥလာမ္သာသနာေရးရာေကာင္စီဌာနခ်ဳပ္ဥကၠ႒ ဦးညႊန္ေမာင္ရွိန္ က ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔ ရန္ကုန္တိုင္းမွာဆုိရင္ ၿမိဳ႕နယ္အေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဘုရားဝတ္ျပဳဖို႔ေနရာမရွိဘူး၊ တခါစာသင္ေက်ာင္းေတြ ပိတ္ထားတယ္၊ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုးမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္အပါအဝင္ ျပည္နယ္ျပည္မမွာရွိတဲ့ အစၥလာမ္ဘာသာေရးဗလီ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ပိတ္ထားတယ္၊ ဒီေန႔အထိမဖြင့္ေပးေသးဘူး၊ ဒီဘာ သာေရး လြတ္လပ္ခြင့္မွ မရွိဘူးဆိုရင္ က်ေနာ္တုိ႔ကဘယ္ေနရာမွာ ဘုရားရွိခိုးမလည္း ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ မြတ္စလင္ေတြဟာ ဆံုးရံႈးလ်က္ပဲရွိတယ္လို႔ က်ေနာ္ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းပဲ ေျပာလိုပါတယ္”

မေကြးတိုင္းေဒသႀကီးေခ်ာက္ၿမိဳ႔နယ္မွာရွိတဲ့ ဗလီႏွစ္ခုဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့၂၀၀၆ခုႏွစ္က ျပႆနာရွိခဲ့တာေၾကာင့္ ပိတ္သိမ္းခံခဲ့ရၿပီး ဒီဗလီျပန္ဖြင့္ေပး ေတာင္းဆိုတာေတြေၾကာင့္ တိုင္းအစိုးရအဖြဲ႔က ျပန္္ဖြင့္ခြင့္ေပးခဲ့ေပမယ့္ ေအာက္ေျခမွာရွိတဲ့ဌာနဆိုင္ရာေတြက ဗလီေတြျပန္ဖြင့္ခြင့္ေပး၊ မေပးကို မဲခြဲဆံုးျဖတ္တာမ်ိဳး ျပဳလုပ္ခဲ့တာေၾကာင့္ ဒီေန႔အထိ ဗလီေတြ ျပန္ဖြင့္ခြင့္မေပးေသးဘူးလို႔ ဦးညႊန္ေမာင္ရွိန္က ေျပာပါတယ္။

အစၥလာမ္ဥပုဒ္လလည္းနီးတာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတအပါအဝင္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္၊ သာသနာေရးဝန္ႀကီးဌာနေတြကို ဗလီေတြျပန္ဖြင့္ခြင့္ေပးဖို႔ စာပို႔ေတာင္းဆိုထားတယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။

ရခိုင္ျပည္နယ္အပါအဝင္ တႏိုင္ငံလံုးမွာ အစၥလာဘာသာဝင္ေတြ ဝတ္ျပဳဆုေတာင္းတဲ့ ဗလီအလံုး ၂၀၀နီးပါးဟာ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ အပိတ္ခံထားရသလို အေဆာက္အအံုေတြမွာလည္း ပ်က္စီးေနတယ္လို႔ ဦးညႊန္႔ေမာင္ရွိန္က ေျပာပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ဖိႏွိပ္မႈအပါအဝင္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ျဖစ္ေပၚေနတာကုိ ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ တပ္မေတာ္က ျငင္းပယ္ကာ တာဝန္ယူမႈမရွိေၾကာင္း၊ အေမရိကန္အစုိးရနဲ႔ မဟာမိတ္ႏုိင္ငံေတြဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္က ရုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြအေပၚ လူမ်ဳိးတုန္းရွင္းလင္း မႈေတြ၊ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္က အက်ယ္အျပန္႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြအတြက္ တာဝန္ရွိတဲ့ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က တာဝန္ရွိသူတခ်ဳိ႕ကုိ ကန္႔သတ္ပိတ္ဆု႔ိမႈ အနည္းငယ္မွ်သာခ်မွတ္ခဲ့တယ္လို႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဒီလိုအျဖစ္မ်ဳိးကို ခရစ္ယာန္ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္တခ်ဳိ႔ကလည္း အသိအမွတ္ျပဳ ေျပာၾကားထားတာရွိပါတယ္။

ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္န႔ဲ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူနည္းစုအစၥလာမ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သတိထားဆက္ဆံတာမ်ိဳးေတြရွိတယ္လို႔ ကက္သလစ္ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ဘုန္းေတာ္ႀကီး ကာဒီနယ္ ခ်ားလ္စ္ေမာင္ဘိုက ၿပီးခဲ့တဲ့ရက္ပုိင္းက RFA ကိုေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ဒီမြတ္စလင္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေတာ့ ခုနေျပာတဲ့ ဗုဒၶဘာသာအုပ္စုႀကီးက နည္းနည္းေတာ့ ေၾကာက္လန္႔တဲ့သေဘာမ်ိဳးေတာ့ ခံစားရတယ္ေပါ့ေနာ္၊ ေဘးပတ္ဝန္းက်င္မွာရွိတဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာဆိုရင္ အရင္ကဗုဒၶဘာသာေတြျဖစ္ၿပီး တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေနာက္ပိုင္းမွာ မြတ္စလင္ေတြျဖစ္လာတဲ့အခါမွာ လူေတြက နည္းနည္းစိုးရိမ္ေၾကာင့္က်ၿပီးေတာ့ အစၥလာမ္မိုင္းေစးရွင္းေပါ့၊ ေနာက္ ISIS ေတြအေၾကာင္းၾကားတယ္၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အေၾကာင္းၾကားတဲ့အခါမွာ သူတို႔အေနနဲ႔ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကၿပီးေတာ့ မြတ္စလင္ေတြကို လန္႔တယ္”

ျမန္မာျပည္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္က သမၼတအမိန္႔နဲ႔ တားျမစ္ရပ္ဆုိင္းခဲ့တဲ့ အေရးေပၚ ႏုိင္ငံတကာ စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႔မႈဥပေဒကုိ ျပန္လည္ျပဌာန္းကာ လက္ရွိ ျပဌာန္းထားတဲ့ လက္နက္တင္ပုိ႔ေရာင္းခ်မႈ ပိတ္ပင္တားျမစ္ခ်က္ကုိ ဆက္လက္ထားရွိဖုိ႔ ေထာက္ခံတင္ျပေၾကာင္း စသျဖင့္ ဒီကေန႔ ဧၿပီ ၂၉ ရက္ေန႔ ထုတ္ျပန္တဲ့ US CIRF ရဲ႕ ၂ဝ၁၉ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

လက္ရွိအခ်ိန္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာဘာသာေရးကိုအေျခခံ မိႈင္းတိုက္ေနတာေတြရွိေနၿပီး ထိေရာက္စြာ အေရး မယူတာေၾကာင့္ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြဟာ လြတ္လပ္စြာကိုးကြယ္ ဆံုးရံႈးေနတယ္လို႔ (ရိုဟင္ဂ်ာ) အစၥလာမ္ႏိုင္ငံေရးသမားတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဦးသာေအးက ေျပာပါတယ္။

“မိႈင္းတိုက္ေနတဲ့အခါက်ေတာ့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ မလုပ္ရဲေတာ့ဘူးေလ ဘာသာေရးကိုအေျခခံၿပီးေတာ့မွ ျပႆနာဖန္တီးမွာ စိုးရိမ္ေနရတာေပါ့ေနာ္၊ ဆုံးရံႈးတဲ့အဆင္ပဲလိုေျပာလို႔ရတယ္ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ လက္ေတြမွာ တခိ်ဳေနရာေတြမွာ ဗလီတက္ခြင့္မရွိေသးတာေတြ ရွိေနေသးတယ္”

ဒါ့အျပင္ အဲဒီ အစီရင္ခံစာမွာ မြတ္စလင္ေတြအေပၚသာမက ခရစ္ယာန္အပါအဝင္ တျခားလူနည္းစု ဘာသာဝင္ေတြအေပၚ ဖိႏွိပ္မႈေတြ ဆက္လက္ေပၚေပါက္ေနေၾကာင္းနဲ႔ အဲဒီလုိ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ကုိ တားျမစ္ပိတ္ပင္တားဆီးေနတဲ႔ အဖြဲ႔အစည္းေတြထဲမွာ UWSA လုိ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႔အစည္ ေတြလည္း ပါဝင္ေနေၾကာင္း၊ ဝတပ္ဖြဲ႔ေတြဟာ ခရစ္ယန္ဘုရားေက်ာင္းေတြကုိ ပိတ္ပင္ဖ်က္ဆီးျခင္း ဘုန္းေတာ္ၾကီးေတြ အပါအဝင္ ခရစ္ယာန္ေတြကို ဖမ္းဆီးျခင္းေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဒီ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ မရွိဘူးဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သာသနာေရးဝန္ႀကီးဌာန ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးေအာင္ဆန္းဝင္းကို RFAက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းရာမွာေတာ့

“က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒမွာလည္း ပါၿပီးသားပါ လြတ္လပ္စြာကိုးကြယ္ခြင့္ကိုလည္း ေပးထားၿပီးသားပါ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္တခုတည္းၾကည့္ၿပီး ေျပာလို႔မရပါဘူး”

တဆက္တည္းမွာပဲ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ တပ္မေတာ္ရဲ႕ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ICC ႏုိင္ငံတကာရာဇဝတ္မႈခုံရုံးက စစ္ေဆးအေရးယူႏုိင္ေရးအတြက္ အေမရိကန္အစုိးရက ပါဝင္ေထာက္ခံဖုိ႔လည္း USCIRF က တုိက္တြန္းထားပါတယ္။

အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္နဲ႔ ပါတီႏွစ္ရပ္ေပါင္းက အမတ္ေတြ ပါဝင္ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ ႏုိင္ငံတကာ ဘာသာေရးလြတ္လပ္မႈဆုိင္ရာအဖြဲ႔ဟာ အစုိးရကုိေထာက္ခံတင္ျပတဲ့အဖြဲ႔ျဖစ္ၿပီး ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြကုိ အဖြဲ႔ကုိယ္တုိင္ကေတာ့ ျပဌာန္းခြင့္ မရွိပါဘူး။

အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနက ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ CPC ေခၚ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ အထူးစုိးရိမ္ရတဲ့ ႏုိင္ငံစာရင္းမွာ အဆင့္ ၁ အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ အတူ အဆင့္ (၁) မွာ တရုတ္၊ ေျမာက္ကုိရီးယား၊ ရုရွားနဲ႔ ဗီယက္နမ္စတဲ့ ႏုိင္ငံေတြ ပါဝင္ၿပီး အဆင့္ (၂) မွာေတာ့ အိႏိၵယ၊ အင္ဒုိနီးရွား၊ မေလးရွား နဲ႔ လာအုိစတဲ့ ႏုိင္ငံေတြ ပါဝင္ပါတယ္။

RFA Burmese
https://www.rfa.org