ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခြင့္ ပိတ္ထားတာ အေျခခံ ဥပေဒနဲ႔မညီဘူးလို႔ ေတာင္ကိုရီးယားခုံ႐ုံး ဆုံးျဖတ္

ငါ့ခႏၶာ ငါ့ဘာသာ ဆုံးျဖတ္မယ္ဆိုတဲ့ ေ႐ြးခ်ယ္ခြင့္ ဦစားေပး ဟစ္ေႂကြးသံ

ေတာင္ကိုရီးယားမွာ ကိုယ္ဝန္ ဖ်က္ခ်ခြင့္ ပိတ္ပင္ထားတာဟာ အေျခခံဥပေဒနဲ႔ မညီၫြတ္ဘူး ဆိုၿပီး တရား႐ုံးက သမိုင္းဝင္ ဆုံးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။

ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်တာ ခြင့္မျပဳတဲ့ ၁၉၅၃ ပိတ္ပင္မိန္႔အရ ေတာင္ကိုရီးယားမွာ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်သူ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ဒဏ္ေငြခ်မွတ္႐ုံတင္မက ေထာင္ခ်ႏိုင္ပါတယ္။ ဖ်က္ခ်ေပးတဲ့ ဆရာဝန္ေတြကိုလည္း ေထာင္ခ်ပါတယ္။

အဲဒီ ၁၉၅၃ ပိတ္ပင္မႈထဲ ႁခြင္းခ်က္နဲ႔ ခြင့္ျပဳထားတာကေတာ့ အဓမၼ အက်င့္ခံရတာကေန ရလာတဲ့ ကိုယ္ဝန္မ်ိဳး၊ ေသြးသားရင္းခ်ာေတြနဲ႔ က်ဳးလြန္ၿပီး ရလာတဲ့ ကိုယ္ဝန္မ်ိဳးေတြကိုေတာ့ ဖ်က္ခ်ခြင့္ ရွိၿပီး၊ မိခင္ရဲ႕ အသက္အႏၲရာယ္ ႀကဳံလာရရင္လည္း ဖ်က္ခ်ႏိုင္တယ္လို႔ ခြင့္ျပဳ ထားပါတယ္။

၁၉၅၃ ပိတ္ပင္မႈကို ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ေတာင္ကိုရီးယားမွာ က်င့္သုံးေနခဲ့ပါတယ္။

ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်တဲ့ လုပ္ရပ္အေပၚ ရာဇဝတ္ျပစ္မႈ သဖြယ္ သေဘာထားတဲ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး ႏိုင္ငံ အေရအတြက္ နည္းနည္းပါးပါးပဲ ရွိတာမွာ ေတာင္ကိုရီးယား ပါဝင္ ေနခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

အခုအခါမွာေတာ့ ၁၉၅၃ ပိတ္ပင္မိန္႔ တစ္ခုလုံးကို ေရွ႕လာမယ့္ ၂ဝ၂ဝ အမီ ႐ုပ္သိမ္းရမယ္လို႔ အေျခခံဥပေဒ ခုံ႐ုံးက ဆုံးျဖတ္ပါတယ္။

ဖ်က္ခ်တာကို မလိုလားတဲ့ ေရွး႐ိုးစြဲ အုပ္စုေတြလည္း ရွိေန

အမ်ားျပည္သူရဲ႕ သေဘာထား

ေတာင္ကိုရီးယား ျပည္သူေတြၾကား ဧၿပီ ၁ဝ ရက္ေန႔မွာ သေဘာထား စစ္တမ္း ေကာက္ခံ ခဲ့တာမွာ ၁၉၅၃ ပိတ္ပင္မိန္႔ကို ပယ္ဖ်က္ဖို႔ သေဘာထား ဆႏၵေပးခဲ့သူေတြ ၅၈ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိပါတယ္။

ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ေပးမႈ အႀကိမ္ ၇ဝ နီးပါး ျပဳလုပ္ေပးခဲ့လို႔ အေရးယူခံရတဲ့ အမ်ိဳးသမီး ဆရာဝန္တစ္ဦးက ဒီ ၁၉၅၃ ပိတ္ပင္မိန္႔ဟာ ဥပေဒနဲ႔ ညီၫြတ္ရဲ႕လား ဆိုၿပီး ဥပေဒေၾကာင္းအရ တန္ျပန္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရာကေန ဒီပိတ္ပင္မိန္႔ကို ႐ုံးေတာ္မွာ ျပန္လည္ သုံးသပ္ ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

အမ်ိဳးသမီး ဆရာဝန္ အဓိက ေထာက္ျပခဲ့တာကေတာ့ ပိတ္ပင္မိန္႔ဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြကို အသက္အႏၲရာယ္ ပိုမို က်ေရာက္ေစၿပီး၊ သူတို႔ရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ကန္႔သတ္ ထိန္းခ်ဳပ္ရာ ေရာက္တယ္လို႔ ဆိုခဲ့ပါတယ္။

အမ်ိဳးသမီး အခြင့္ေရးလႈပ္ရွားမႈေတြလည္း ေတာင္ကိုရီးယားမွာ အရွိန္တိုး ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ၿပီး ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္လာဖို႔ ပိုမို တြန္းအားေပး လာၾကပါတယ္။

ဖ်က္ခ်လို႔ အျပစ္ေပးတာကို ဖ်က္သိမ္း ဆိုတဲ့ ေတာင္းဆိုသံ ကိုင္စြဲထားသူေတြ

Pro-choice သို႔မဟုတ္ "ေ႐ြးခ်ယ္ခြင့္ ဦးစားေပး" အယူအဆ

ကာယကံရွင္ အမ်ိဳးသမီးေတြကပဲ ကိုယ္ဝန္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဆုံးျဖတ္ခြင့္ ရွိရမယ္ ဆိုတဲ့ အယူအဆကို "ေ႐ြးခ်ယ္ခြင့္ ဦးစားေပး" Pro-choice အယူအဆလို႔ ေခၚဆိုပါတယ္။

ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်ခြင့္ ပိတ္ပင္မႈဟာ ဒီ ကိုယ္ဝန္အေရး ကိစၥ တစ္ခုတည္း ကြက္ကြက္ကို ပိတ္ပင္တာမ်ိဳး မဟုတ္ပဲ၊ ဘယ္နယ္ပယ္မွာမဆို အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး အေပၚ မေလးစားသူေတြနဲ႔တန္းတူ အခြင့္အေရး မေပးလိုသူေတြရဲ႕ အေတြးအျမင္ အယူအဆ ဆိုတဲ့ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ ျပႆနာႀကီးရဲ႕ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္တယ္ဆိုၿပီး pro-choice သမားေတြက ေထာက္ျပ ၾကပါတယ္။

Pro-choice နဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္မွာလည္း pro-life လို႔ ေခၚတဲ့ အသက္ကိုတန္ဖိုးထား ဦးစားေပးေရး သမားေတြ ရွိၾကၿပီး သူတို႔ကေတာ့ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်တဲ့ လုပ္ရပ္အေပၚ ဆန္႔က်င္ ၾကသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ေတာင္ကိုရီးယားဟာ ဧဝံဂလိ ခရစ္ယာန္ ဘာသာဝင္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေနထိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ထဲမွာလည္း ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်တာကို တရားမဝင္ သတ္မွတ္တာမ်ိဳး ဆက္ထားလိုသူေတြ ရွိၾကပါတယ္။ ဒီလို တရားမဝင္ သတ္မွတ္ထားမွပဲ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ဖို႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ိဳးကို လြယ္လြယ္ မခ်ၾကမွာလို႔ ေျပာၾကပါတယ္။

တရား႐ုံးဆုံးျဖတ္ခ်က္ေၾကာင့္ ႏွစ္ဘက္လုံးမွာ မ်က္ရည္က်သူေတြရွိ

၂ဝ၂ဝ အမီ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္မႈကို ဥပေဒေၾကာင္းအရ ခြင့္ျပဳမယ္ ဆိုတဲ့ တရား႐ုံး ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ထြက္လာတဲ့ အခါ ပ႐ိုခြၽိဳက္စ္သမားေတြ ထဲမွာေရာ၊ ပ႐ိုလိုက္ဖ္သမားေတြထဲမွာေရာ မ်က္ရည္က်ၾကသူေတြ ရွိတယ္လို႔ ဆိုးလ္ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ရွိတဲ့ ဘီဘီစီ သတင္းေထာက္ ေလာ္ရာဘစ္ကာက ေျပာပါတယ္။

ပိတ္ပင္မိန္႔ ပ်က္ပ်ယ္ေအာင္ ေဆာ္ဩခဲ့ၾကသူေတြ ရာနဲ႔ခ်ီ စုေဝးၿပီး တရား႐ုံး ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို ေစာင့္ေနၾကတာမွာ သူတို႔ လိုလားတဲ့ အဆုံးအျဖတ္ ထြက္လာတဲ့ အခါ အင္မတန္ ဝမ္းသာအားရ ျဖစ္သြားခဲ့ၾကတယ္လို႔ ေလာ္ရာဘစ္ကာက ဆိုပါတယ္။

တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ေပြ႕ဖက္ၿပီး ဂုဏ္ယူဝမ္းသာ ေနၾကတဲ့ ပ႐ိုခြၽိဳက္စ္သမား အမ်ိဳးသမီး ႏွစ္ေယာက္မွာ တစ္ေယာက္ဆိုရင္ မ်က္ရည္ေတြပါ က်ေနတယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။

မ်က္ရည္က်ေလာက္ေအာင္ ဘာလို႔ ဝမ္းသာရတာလဲလို႔ ေလာ္ရာဘစ္ကာက ေမးတဲ့အခါ သူဟာ ကိုယ္တိုင္ ကိုယ္ဝန္ တိတ္တဆိတ္ ဖ်က္ခ်ခဲ့ဖူးသူ ျဖစ္ေၾကာင္း သိလာရပါတယ္။ အမိန္႔နဲ႔ ဥပေဒနဲ႔ပါ ထုတ္ၿပီး တရားမဝင္လုပ္ထားတာ ျဖစ္လို႔ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်ၿပီဆို ရွက္စရာလုပ္ရပ္၊ မေကာင္းမႈ က်ဴးလြန္သည့္ႏွယ္ ေၾကာက္စရာ လုပ္ရပ္အျဖစ္ သူကိုယ္တိုင္ ထင္ျမင္ မိခဲ့တယ္လို႔ အဲဒီ အမ်ိဳးသမီးက ျပန္ေျပာင္း ေျပာပါတယ္။

တရား႐ုံးရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ဟာ ေတာင္ကိုရီးယား အမ်ိဳးသမီးေတြ အေပၚ အေတာ္ေလး ႐ိုက္ခတ္ သက္ေရာက္ ေစပါတယ္။

အတိတ္ရဲ႕ အရိပ္မည္းႀကီးေအာက္က လြတ္လာေစတယ္လို႔ တရား႐ုံး အမိန္႔ကို ႀကိဳဆို

အေျခခံ ဥပေဒ ခုံ႐ုံးရဲ႕ အဆုံးအျဖတ္ေၾကာင့္ ဝမ္းေျမာက္ၾကသူေတြ

ဒါ့ေၾကာင့္လည္း သူ႔လုပ္ရပ္ကို အရင္းဆုံး မိတ္ေဆြေတြကိုေတာင္ ရင္ဖြင့္တာမ်ိဳး မလုပ္ရဲဘဲ ႏွစ္မ်ားစြာ မ်ိဳသိပ္ရင္း သိမ္သိမ္ငယ္ငယ္ ခံစားခဲ့ရတယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။ ခုလို ဥပေဒ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္လာေတာ့မယ့္ အေျခအေနအေပၚ သူ႔ အေနနဲ႔ မ်က္ရည္က်ေလာက္ေအာင္ ဝမ္းသာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ခုဆိုရင္ သူ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ ေ႐ြးခ်ယ္မႈ မမွားယြင္းေၾကာင္း ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ခိုင္မာ ေသခ်ာေစခဲ့ၿပီလို႔လည္း ဆိုပါတယ္။

အခု တရား႐ုံး အဆုံးအျဖတ္ေၾကာင့္ အမ်ိဳးသားေတြသာ လႊမ္းမိုးႀကီးစိုးတဲ့ ေတာင္ကိုရီးယား လူမႈဝန္းက်င္ထဲ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး ေတာင္းဆိုသံေတြကိုလည္း စတင္ နားေထာင္ တတ္လာၿပီ၊ ကိုယ္ေျပာသမွ် အရာထင္စ ျပဳလာျပ စသျဖင့္ ခံစားမိလာေစေၾကာင္း အမ်ိဳးသမီးငယ္ အုပ္စုတစ္ခုကလည္း ေလာ္ရာဘစ္ကာကို ေျပာပါတယ္။

ဝမ္းသာေနသူေတြနဲ႔ လမ္းပဲျခားေနတဲ့ တျခားတစ္ဘက္မွာ အသက္ကို တန္ဖိုးထား အေလးေပးေရး ပ႐ိုလိုက္ဖ္ သမားေတြလည္း စုေဝး ေနခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတို႔ထဲက တခ်ိဳ႕က "အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး ဝါဒီေတြ က်ဆုံးပါေစ" လို႔ ေအာ္ဟစ္ၾကပါတယ္။

တရား႐ုံး အဆုံးအျဖတ္ ထြက္လာေပမယ့္ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်တာကို တရားဝင္ ခြင့္ျပဳတာမ်ိဳး တကယ္ ျဖစ္လာခ်င္မွာ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ ထင္ျမင္ေနၾကသူေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ အခုတရား႐ုံး အမိန္႔ကို ဆန္႔က်င္ေၾကာင္း ျပမယ္ဆိုရင္ တကယ္တမ္း အေကာင္အထည္ ေပၚမလာႏိုင္ဘူးလို႔ ပ႐ိုလိုက္ဖ္သမား တခ်ိဳ႕က ယူဆ ေနၾကပါတယ္။

ေနာက္ဘာဆက္ျဖစ္မလဲ

အေျခခံဥပေဒခုံ႐ုံးရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ထြက္လာၿပီဆိုေတာ့ ၂ဝ၂ဝ အမီ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခြင့္ ကန္႔သတ္ထားမႈ ႐ုပ္သိမ္းေရးဟာ ေတာင္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ လက္ထဲ ေရာက္လာပါၿပီ။

ဒီေတာ့ ၂ဝ၂ဝ အမီ ဥပေဒ ျပင္ဆင္ ေရးဆြဲၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခြင့္ ေပးတယ္ ဆိုတဲ့ ဥပေဒမ်ိဳး ထြက္မလာေအာင္ ဒီ ျပင္ဆင္ေရးကာလေတြ အတြင္း သူတို႔ လုပ္ႏိုင္ၾကလိမ့္မယ္လို႔ ေရွး႐ိုးစြဲ အုပ္စုေတြ ဆက္လက္ ေမွ်ာ္လင့္ ေနၾကပါတယ္။

အသက္ဦးစားေပး ဝါဒီေတြ

တခါ ၁၉၅၃ ပိတ္ပင္မိန္႔နဲ႔ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခြင့္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားတယ္၊ ပိတ္ပင္ထားတယ္ ဆိုေပမယ့္ လက္ရွိ အေျခအေနမွာ ေတာင္ကိုရီးယား အမ်ိဳးသမီးေတြ အေနနဲ႔ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်တာမ်ိဳးကို ခက္ခက္ခဲခဲ လုပ္ရတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ ဝန္ေဆာင္မႈ ေပးတဲ့ ေနရာေတြ အေတာ္ေလး ရွိပါတယ္။ တရားစြဲ အျပစ္ေပး ခံရသူဆိုတာလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး နည္းပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ဥပေဒႀကီး ရွိေနျခင္းက အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးကို မေလးစားဘူးလို႔ အဓိပၸာယ္ထြက္ေနသလို၊ တရားဝင္ ျပဳလုပ္ခြင့္ မရမခ်င္း အမ်ိဳးသမီးေတြကို အသက္အႏၲရာယ္ ေတြ႕ဖို႔ ပိုတြန္းခ်သလို ျဖစ္ေနေစတယ္ ဆိုၿပီး အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြက ဆိုပါတယ္။

ဥပမာ မိန္းကေလးငယ္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ ေက်ာင္းသူေတြ ကိုယ္ဝန္ရွိလာၿပီဆို ဥပေဒ ကန္႔သတ္ခ်က္ ရွိေနလို႔ တရားဝင္ ဖ်က္မခ်ႏိုင္ဘဲ လူသူေလးပါး ေဝးၿပီး ေခ်ာင္က်တဲ့ ေနရာမ်ိဳးကိုရွာၿပီး ဖ်က္ခ်ရတာမ်ိဳးေတြ လုပ္ရတဲ့ အတြက္ က်န္းမာေရးအရလည္း အႏၲရာယ္ ျဖစ္ႏိုင္သလို ပညာေရးလည္း ေႏွာင့္ေႏွးရတယ္လို႔ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးသမားေတြက ေထာက္ျပ ၾကပါတယ္။

၂ဝ၁၇ အတြင္း ေတာင္ကိုရီးယားမွာ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်မႈ ငါးေသာင္း ဝန္းက်င္ ရွိႏိုင္တယ္လို႔ ခန္းမွန္း ရၿပီး ၂ဝ၁ဝ တုန္းက အစိုးရထုတ္ျပန္ထားတဲ့ တစ္သိန္း ခုႏွစ္ေသာင္း ဆိုတဲ့ အေရအတြက္ေအာက္ ခုႏွစ္ပိုင္းေတြမွာ အမ်ားႀကီး ေလ်ာ့နည္းလာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။

အေၾကာင္းကေတာ့ သေႏၶတားတဲ့ နည္းလမ္းေတြ ပစၥည္းေတြ ပိုၿပီး ေကာင္းလာ တိုးတက္လာတာ၊ ပိုၿပီး လြယ္လြယ္ ရလာႏိုင္တာ၊ သုံးရေကာင္းမွန္း ပိုသိ လာတာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

BBC Burmese
https://www.bbc.com/burmese