ကျပဖို႔ျငင္းခဲ့လို႔ ေယာက္်ားက ေခါင္းတုံးတုံး အျပစ္ေပးတာ ခံခဲ့ရသူ

တြစ္တာေပၚ ဗီဒီယိုတင္ၿပီး မစၥအဇစ္ဖြင့္ခ်

ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံမွာ အက္စ္မာ အဇစ္ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးသမီးဟာ သူ႔ ေယာက္်ားျဖစ္သူ မီအန္ဖိုင္ဇယ္နဲ႔ ေယာက္်ားရဲ႕ သူငယ္ခ်င္းေတြကို ကျပ ေဖ်ာ္ေျဖဖို႔ ျငင္းဆန္ခဲ့တဲ့အတြက္ အ႐ိုက္အႏွက္ ခံခဲ့ရ႐ုံမက၊ အဓမၼ ေခါင္းတုံးတုံးတာ ခံခဲ့ရတယ္လို႔ ထြက္ဆို လာပါတယ္။

အက္စ္မာ အဇစ္က အခုလို လူသိရွင္ၾကား ထုတ္ေျပာလာခဲ့တဲ့ေနာက္ ပါကစၥတန္ ႏိုင္ငံတြင္း အမ်ိဳးသမီးေတြ အိမ္တြင္း အၾကမ္းဖက္ အႏၲရာယ္ အျပဳခံေနရတဲ့ ျပႆနာ ဘယ္ေလာက္ ဆိုး႐ြားေနလဲ ဆိုတဲ့ စိုးရိမ္မႈေတြ ျမင့္တက္ လာပါတယ္။

ေခါင္းတုံးနဲ႔ျဖစ္ေနၿပီး မ်က္ႏွာမွာလည္း အညိဳအမည္းေတြ စြဲေနတဲ့ ဗီဒီယိုဖိုင္ကို အက္စ္မာ အဇစ္က ဆိုရွယ္မီဒီယာေပၚ တင္ၿပီး ဖြင့္ခ်ခဲ့တဲ့ေနာက္ လူအမ်ားက သတိထားမိခဲ့ၾကၿပီး သတင္းဌာနေတြကလည္း ေဖာ္ျပၾကပါတယ္။

မီအန္ဖိုင္ဇယ္နဲ႔ အိမ္အကူ လုပ္သားတစ္ေယာက္ကို ရဲက ဖမ္းထားၿပီး၊ မစၥတာ ဖိုင္ဇယ္ကေတာ့ သူ႔မိန္းမကို ႏွိပ္စက္တာမ်ိဳး မလုပ္ခဲ့ဘူးလို႔ ျငင္းဆိုထားပါတယ္။

ပါကစၥတန္မွာ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ အေျခခံကစ ေျပာင္းလဲဖို႔ လိုေနေၾကာင္း AI အဖြဲ႕ ေဆာ္ဩ။

တစ္မႈခ်င္းစီကိုင္တြယ္ေနတာ မလုံေလာက္ဘူးလို႔ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ေျပာ

မစၥအဇစ္ အမႈကိစၥ ေပၚထြက္လာခဲ့တဲ့ေနာက္ အမ်ိဳးသမီးေတြ အိမ္တြင္း အၾကမ္းဖက္ ႏွိပ္စက္ခံေနရတဲ့ ဒဏ္ကေန အကာအကြယ္ျပဳေရး ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံတြင္း ပိုမို လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔ တိုက္တြန္း ႏႈိးေဆာ္သံေတြ ထြက္ေပၚ လာပါတယ္။

အိမ္တြင္း အၾကမ္းဖက္တဲ့ ျပႆနာကို ကိုင္တြယ္ေရး အတြက္ ပါကစၥတန္မွာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးေတြ စနစ္တက်ကို ေဆာင္႐ြက္ဖို႔ လိုေနတယ္ဆိုၿပီး ႏိုင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႕ Amnesty International ကလည္း ေျပာပါတယ္။

က်ဴးလြန္သူေတြကို ခ်က္ခ်င္းဖမ္းတာမ်ိဳးလို အာဏာပိုင္ေတြဘက္က အလ်င္အျမန္ ကိုင္တြယ္ခဲ့တဲ့ အေပၚ ဝမ္းေျမာက္ရေပမဲ့ မီအန္ဖိုင္ဇယ္အမႈလိုပဲ အိမ္တြင္း အၾကမ္းဖက္ခံရေၾကာင္း သတင္းေတြ တေန႔တျခား ပိုၿပီး ၾကားလာေနရတဲ့ အေျခအေနေပၚ စိုးရိမ္တယ္လို႔ AI အဖြဲ႕က ဆိုပါတယ္။

အမႈကိစၥတစ္ခုခ်င္းစီ အေပၚ ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းတာထက္ စနစ္တစ္ခု ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲဖို႔ ႀကိဳးစားသင့္တယ္လို႔လည္း AI က ပါကစၥတန္ အစိုးရကို အႀကံျပဳပါတယ္။

အက္စ္မာအဇစ္နဲ႔ ခင္ပြန္းျဖစ္သူ မီအန္ဖိုင္ဇယ္ တို႔ဟာ လာဟိုးၿမိဳ႕က အင္မတန္ ေစ်းႀကီးတဲ့ DHA အိမ္ရာမွာ ေနထိုင္ၾကသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ႏွစ္ေယာက္သား မူးယစ္ေဆးသုံးၿပီး ျဖစ္ခဲ့ၾကတာလို႔ ခင္ပြန္းသည္က ထြက္ဆို

အက္စ္မာအဇစ္တင္ခဲ့တဲ့ ဗီဒီယို

အက္စ္မာအဇစ္ဟာ သူ ေခါင္းတုံးတုံး ခံထားရတဲ့ ဗီဒီယိုကို အြန္လိုင္းေပၚ မတ္လ ၂၆ ရက္ေန႔က တင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

အြန္လိုင္းေပၚ မတင္ခင္ အရင္ ႏွစ္ရက္က အခင္းျဖစ္ခဲ့တာလို႔ ဗီဒီယိုထဲမွာ အက္စ္မာအဇစ္က ဝမ္းပန္းတနည္း ေျပာထားပါတယ္။

ေယာက္်ားျဖစ္သူရဲ႕ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္းေတြ သူတို႔ရဲ႕ လာဟိုးၿမိဳ႕ေနအိမ္မွာ ရွိေနစဥ္ လူအမ်ားေရွ႕ ကျပဖို႔ ေယာက္်ားျဖစ္သူက ခိုင္းေစတာကို ျငင္းဆန္ခဲ့တဲ့ အတြက္ သူ အႏွိပ္စက္ ခံခဲ့ရတာ ျဖစ္တယ္လို႔ မစၥအဇစ္က ထြက္ဆိုပါတယ္။

"သူ႔တပည့္ေတြ အေရွ႕မွာပဲ ကြၽန္မရဲ႕ အဝတ္ေတြကို ဆြဲခြၽတ္တယ္။ ကြၽန္မဆံပင္ေတြကို သူျဖတ္ေနတုန္း သူ႔တပည့္ေတြက ကြၽန္မက ခ်ဳပ္ေပးထားတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကြၽန္မဆံပင္ေတြကို မီးရႈိ႕ပစ္လိုက္ၾကတယ္" လို႔ မစၥအဇစ္က ဗီဒီယိုထဲ ေျပာဆို ထားပါတယ္။

ကိုယ္တုံးလုံးခြၽတ္ၿပီး အဝတ္မပါ ဗလာနတၳိနဲ႔ ႀကိဳးတုပ္ ခ်ိတ္ဆြဲထားမယ္လို႔လည္း အၿခိမ္းအေျခာက္ ခံခဲ့ရတယ္လို႔ မစၥအဇစ္က ဆိုပါတယ္။

ဒီေနာက္မွာေတာ့ မစၥအဇစ္ဟာ သူေတြ႕ႀကဳံခဲ့ရတာေတြကို ရဲဌာနကို သြားၿပီး သတင္းပို႔ တိုင္ၾကားပါတယ္။ ရဲဘက္က အေရးယူ ေဆာင္႐ြက္ဖို႔ ၾကန္႔ၾကာခဲ့တယ္လို႔ မစၥအဇစ္က ဆိုေပမယ့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ကေတာ့ သူတို႔ ခ်က္ျခင္း အေရးယူတုံ႔ျပန္ ခဲ့ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။

မစၥအဇစ္ရဲ႕ တိုင္တမ္းခ်က္ ရရွိၿပီး ခ်က္ခ်င္းပဲ သူတို႔ရဲ႕ ေနအိမ္ရွိရာဆီ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္ေတြကို ေစလႊတ္ခဲ့ေပမယ့္ အိမ္တံခါး ေသာ့ပိတ္ထားတာ ေတြ႕ရတယ္လို႔ ရဲတာဝန္ရွိသူက ေျပာပါတယ္။ အိမ္ထဲထိဝင္ဖို႔ကိုလည္း DHA အိမ္ရာ တာဝန္ရွိသူေတြက ဟန္႔တားခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

မ်က္ႏွာမွာ အညိဳအမည္းေတြ စြဲေနေၾကာင္း ေဆးစစ္ခ်က္က အတည္ျပဳ

မစၥအဇစ္ကေတာ့ သူ အြန္လိုင္းေပၚ တင္လိုက္တဲ့ ဗီဒီယိုကို ျပည္ထဲေရး ဒုဝန္ႀကီး ရွီဟာရာ အဖရီဒီ သတိထားမိလာမွ ရဲတပ္ဖြဲ႕ကို အေရးယူေဆာင္႐ြက္ဖို႔ အမိန္႔ထုတ္ခဲ့တာလို႔ ေျပာပါတယ္။ လက္ရွိမွာေတာ့ မစၥတာဖိုင္ဇယ္နဲ႔ တပည့္ျဖစ္သူ ရရွစ္ အလီတို႔ကို ရဲကဖမ္းထားပါတယ္။

မစၥအဇစ္ကို ကနဦး ေဆးစစ္ထားခ်က္အရ မ်က္ႏွာ၊ ပါးနဲ႔ ဘယ္ဘက္မ်က္လုံး တဝိုက္ အညိဳအမည္းစြဲေနတာ၊ ေယာင္ရမ္းေနတာေတြ ရွိတယ္လို႔ ေတြ႕ထားပါတယ္။

မစၥတာဖိုင္ဇယ္ကို လုပ္႐ိုးလုပ္စဥ္ ရာဇဝတ္ ပုဒ္မေတြနဲ႔ မဟုတ္ဘဲ အၾကမ္းဖက္ဝါဒ တိုက္ဖ်က္ေရး ဥပေဒနဲ႔ပါ အေရးယူသင့္တယ္ ဆိုၿပီး မစၥအဇစ္ရဲ႕ ေရွ႕ေနအဖြဲ႕က ေတာင္းဆို ထားပါတယ္။ မစၥအဇစ္ အက်ဴးလြန္ ခံခဲ့ရတာဟာ ပါကစၥတန္ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္း တစ္ခုလုံး ေခ်ာက္ခ်ား သြားေစတဲ့ အတြက္ အၾကမ္းဖက္ဝါဒ တိုက္ဖ်က္ေရး ပုဒ္မနဲ႔ပါ အေရးယူ သင့္တယ္လို႔ မစၥအဇစ္ရဲ႕ ေရွ႕ေနေတြက ေျပာေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။

မစၥတာဖိုင္ဇယ္ ရဲေတြ ေရွ႕ေမွာက္ ထြက္ဆိုထားတာကေတာ့ သူတို႔ လင္မယား ႏွစ္ေယာက္လုံး အခင္းျဖစ္စဥ္က မူးယစ္ေဆး သုံးထားၾကၿပီး မစၥအဇစ္ဟာ ေဆးရွိန္နဲ႔ သူ႔ဘာသာ ဆံပင္ေတြ စျဖတ္ေနခဲ့တာလို႔ ဆိုပါတယ္။

မစၥအဇစ္ သူ႔ဘာသာ ဆံပင္ေတြ ျဖတ္ေနတာကို ဝင္ကူခဲ့တာသာ ျဖစ္တယ္လို႔ မစၥတာဖိုင္ဇယ္က ထြက္ဆိုထားပါတယ္။

 ေရွး႐ိုးစြဲေတြ မႀကိဳက္ၾကတဲ့ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး ခ်ီတက္ပြဲ

ပါကစၥတန္နဲ႔ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး

ပါကစၥတန္ ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြမွာေတာ့ မစၥအဇစ္အတြက္ စာနာနားလည္သံေတြ၊ ေယာက္်ားအေပၚ ေဒါသထြက္ ျပစ္တင္သံေတြ ဆူညံေနပါတယ္။

ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေရွး႐ိုးစြဲ အသိုင္းအဝိုင္းလို႔ ေျပာႏိုင္တဲ့ ပါကစၥတန္ လူမႈဝန္းက်င္ထဲမွာ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး ဘယ္ေလာက္ရွိလဲ ဆိုတာကို အစဥ္အဆက္ပဲ ေမးခြန္းထုတ္ ေဝဖန္မႈေတြ ရွိေနၿပီး၊ အခုလို မစၥအဇစ္ ကိစၥေပၚလာတဲ့ အခါမွာေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ အိမ္တြင္း အၾကမ္းဖက္ခံရတဲ့ ျပႆနာဟာ လူအမ်ားၾကား ပိုၿပီး သတိထား ေဆြးေႏြးစရာ ျဖစ္လာ ခဲ့ပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာမွာ က်ား/မ လိင္ ကြဲျပားမႈေပၚ မူတည္ၿပီး ဘယ္ေလာက္ ခြဲျခားခံေနရလဲ၊ အခြင့္အေရးေတြ မညီမမွ် ျဖစ္ေနလဲ ဆိုတာကို ဆန္းစစ္ထားတဲ့ ကုလသမဂၢရဲ႕ ၂ဝ၁၆ စစ္တမ္းအရ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၈၈ ႏိုင္ငံမွာ ပါကစၥတန္ဟာ အဆင့္ ၁၄၇ ေနရာမွာ ေရာက္ေနပါတယ္။

အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈေတြ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံထဲ ရွိလာခဲ့ေပမဲ့ ၿပီးခဲ့တဲ့လ အမ်ိဳးသမီးမ်ားေန႔ ခ်ီတက္ပြဲကို ေရွး႐ိုးစြဲ အုပ္စုေတြ အသည္းအသန္ ဝိုင္းၿပီး ျပစ္တင္ ရႈတ္ခ် ခဲ့ၾကပါတယ္။

အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ မိန္းကေလးငယ္ေတြ ရန္ျပဳ အႏိုင္က်င့္ ခံရတဲ့ ျပႆနာဟာ အစိုးရရဲ႕ တရားဝင္ ထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ပါကစၥတန္မွာ ပိုႀကီးမားေနတယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႕ေတြက ေျပာဆို ေနၾကပါတယ္။

BBC Burmese
https://www.bbc.com/burmese