ဖီလစ္ပိုင္မွာ ဒီဂ်စ္တယ္ေငြ သံုးစြဲမႈတြင္က်ယ္

Ripple၊ Bitcoin၊ Etherum နဲ႔ Litecoin (ေဖေဖာ္ဝါရီ၊ ၁၃၊ ၂၀၁၈)

တကယ့္ ေငြစကၠဴမဟုတ္ဘဲ အင္တာနက္အြန္လိုင္းမွာပဲ သံုးစြဲလို႔ရတဲ့ ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္ ေငြေၾကးစနစ္ကို Digital Currency ဒါမွမဟုတ္ Cryptocurrency လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒီေငြေၾကးစနစ္က ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံမွာ အခုေခတ္စားေနပါၿပီ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္တုန္းက ဒီေငြေၾကးေစ်းကြက္ အထိနာက်ဆင္းခဲ့တယ္ဆိုေပမဲ့လည္း ဖိလစ္ပိုင္မွာေတာ့ လူႀကိဳက္မ်ားၿပီး ဝယ္လို အားေတြတိုးေနတဲ့အေၾကာင္း Ralph Jennings ရဲ႕ သတင္းကို ကိုေက်ာ္ေအာင္လြင္ဆက္ေျပာပါလိမ့္မယ္။

ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံမွာ Cryptocurrency လို႔ေခၚတဲ့ ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္ ေငြေၾကးအေရာင္းအဝယ္လုပ္ငန္းေတြ ခပ္ျမန္ျမန္ ထြန္းကားလာေနပါတယ္။ ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္ ေငြလႊဲလုပ္ငန္း ၃ ခုရွိခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း ေနာက္ထပ္ေငြလႊဲလုပ္ငန္း အနည္းဆံုး ၂၉ ခုကို အာဏာပိုင္ ေတြက အခုတပတ္ထဲမွာပဲ လုပ္ခြင့္ေပးခဲ့တယ္လို႔ ဖိလစ္ပိုင္ဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ေျပာဆိုခ်က္ကို ကိုးကားၿပီး ဖိလစ္ပိုင္ျပည္တြင္း သတင္းေတြမွာ ေဖၚျပပါတယ္။ ဒီေငြလႊဲလုပ္ငန္းအေရအတြက္က အာရွအေနနဲ႔ ေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ။ ဗဟိုဘဏ္က ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္ ေငြလႊဲလုပ္ငန္းစုစုေပါင္း ဆယ္ခုလုပ္ခြင့္ခ်ေပးၿပီး Cagayan စီးပြါးေရးဇုန္ရဲ႕ အာဏာပိုင္ေတြက ေနာက္ထပ္ ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္ ေငြလႊဲလုပ္ငန္း ၁၉ ခုကို ထပ္ခ်ေပးခဲ့တာပါ။ အခုလို ဒစ္ဂ်စ္တလ္ေငြေၾကးလုပ္ငန္းေတြ ခပ္ျမန္ျမန္ ထြန္းကားလာတာဟာ ဘ႑ာေရးနဲ႔ ဆိုင္တဲ့နည္းပညာေတြကို ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံမွာ ခပ္ျမန္ျမန္ တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္လုပ္ေပးေနတဲ့ သေဘာပါပဲလို႔ ၿမိဳ႕ေတာ္မနီလာမွာရွိတဲ့ Banco de Oro UniBank ဘဏ္က ေစ်းကြက္မဟာဗ်ဴဟာဆိုင္ရာ အႀကီး အကဲ Jonathan Ravelas ကေျပာပါတယ္။

"ဖိလစ္ပိုင္မွာ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ နည္းပညာေတြ ေတာ္ေတာ္ေလး ေခတ္ေရွ႕ေျပးၿပီး ထြန္းကားလာေနတဲ့ သေဘာပါပဲ။ ေငြစကၠဴေတြလို သယ္ေဆာင္သြားရတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ အင္တာနက္ရွိရင္ ေငြသံုးလို႔ရတာေၾကာင့္ ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္ ေငြေၾကးသံုးစြဲသူေတြအတြက္ အခ်ိန္မေရြး၊ ေနရာမေရြး သိပ္ၿပီး အဆင္ေျပပါတယ္။"

က်ပ္တို႔ ေဒၚလာတို႔လိုပဲ Cryptocurrency လို႔ေခၚတဲ့ Digital ေငြေၾကးစနစ္မွာလည္း ေငြနာမည္ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ အေစာဆံုးနဲ႔ နာမည္အႀကီးဆံုးကေတာ့ Bitcoin ပါပဲ။ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း Bitcoin ေတြကိုရင္းႏွီး ျမွဳပ္ႏွံတဲ့အေနနဲ႔ ဝယ္ၿပီး စုေဆာင္းၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း Bitcoin ေစ်းေတြက ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္တုန္းက ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းထိုးက်သြားခဲ့လို႔ ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္ေငြေၾကးေလာက ေတာ္ေတာ္အားနည္းသြားခဲ့ပါတယ္။

ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံသားေတြက အစဥ္အလာအားျဖင့္ဆိုရင္ ဘဏ္မွာေငြနဲ႔ တျခားပိုင္ဆိုင္မႈေတြကို စုေဆာင္းၾကတာမ်ားပါ တယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဖိလစ္ပိုင္ ၁၀ဦးမွာ ၇ဦးက ဘဏ္စာရင္းမရွိၾကပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ အခုေနာက္ပိုင္း အသစ္ေပၚေပါက္ ကုမၸဏီေတြက ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္ေငြေၾကးစနစ္ကို ေစာင္းေပးလာၾကပါတယ္။ ဒစ္ဂ်စ္တလ္ေငြေၾကးစနစ္က ဘဏ္စာရင္းရွိစရာမလိုပါဘူး။ ကိုယ့္မွာရွိတဲ့ေငြကို ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္ေငြအျဖစ္ေျပာင္းၿပီး အြန္လိုင္းကဝယ္၊ ေရာင္းခ်င္ရင္လည္း အြန္လိုင္းမွာေရာင္း၊ သိမ္းထားခ်င္ရင္လည္း အြန္လိုင္းမွာသိမ္းထား၊ စုထား ေငြေခ်စရာရွိရင္လည္း အြန္လိုင္းကေနပဲ ေပးေခ်လို႔ရတာမ်ိဳးပါ။ ဖိလစ္ပိုင္ ဗဟိုဘဏ္အေနနဲ႔လည္း အင္တာနက္အြန္လိုင္းက ေငြေပးေခ်တဲ့ စနစ္ေတြကို အခု ထက္ပိုၿပီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔လုပ္ဖို႔ စီစဥ္ထားတာေၾကာင့္ ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္ေငြေၾကး အေရာင္းအဝယ္လုပ္ငန္းေတြကိုလည္း ဗဟိုဘဏ္ စီမံကိန္းရဲ႕ အစိတ္အပိုင္း တခုအေနနဲ႔ ျမင္လိမ့္မယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြက သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ ဖိလစ္ပိုင္ျပည္သူေတြအတြက္ ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္ေငြေၾကး သံုးစြဲမႈအဆင္ေျပေရး၊ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရေရး စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကိုလည္း ဗဟိုဘဏ္နဲ႔ေငြေၾကးလဲလွယ္မႈေကာ္မရွင္တို႔က ေရးဆြဲဖို႔ လုပ္ေဆာင္ေနၾကပါတယ္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာအကဲခတ္ Kenneth Ameduri ကေတာ့ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံရဲ႕ ဘ႑ာေရး ေလာက လက္ရွိအေျခအေနကေတာ့ ဦးတဲ့လူစားမယ့္သေဘာပဲလို႔ဆိုပါတယ္။

"ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္ေငြေၾကးစနစ္က ေတာ္ေတာ္ႀကီးႀကီးမားမားနဲ႔ ထြန္းကားလာေတာ့မယ္။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ပတ္သက္လာေတာ့မယ္ဆိုတာကို ဖိလစ္ပိုင္ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ သေဘာေပါက္လိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒီစနစ္က တကယ္ပဲ ျဖစ္လာေတာ့မွာပါ။ ဒီစနစ္ကိုသူတို႔ သံုးစြဲလာၿပီဆိုရင္ တျခားဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ စနစ္ေတြ ေခတ္ေနာက္က်သြားႏိုင္ပါတယ္။ အခြင့္ေကာင္းကို လက္မလႊတ္ေအာင္လုပ္တဲ့သူက တြက္ေခ်ကိုက္မယ့္ သေဘာပါ။"

ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္ ေငြေၾကးစနစ္ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံမွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သံုးစြဲမယ္ဆိုရင္ ေသေသခ်ာခ်ာဂရုစိုက္ရမယ့္ ကိစၥေတြကေတာ့ အခြန္ေပးတဲ့ကိစၥနဲ႔ ဆရာဝန္ေဆးလက္မွတ္နဲ႔ ၊ယ္ယူရမယ့္ ေဆးဝါးကိစၥေတြပါပဲ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဖိလစ္ပိုင္မွာ ဒီကိစၥ ၂ ခုက ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္ ေငြေၾကးမသံုးခင္ကတည္းက ေတာ္ေတာ္ရႈပ္ရႈပ္ေထြးေထြးတက္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြျဖစ္လို႔ပါပဲ။

ေက်ာ္ေအာင္လြင္ / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com