ၿဗိတိသွ် အမ်ိဳးသား ပင္မဆဲလ္အစားထိုးကုထုံးေၾကာင့္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ 'ကင္းလြတ္'

အစားထိုးကုသၿပီးေနာက္ လူနာရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီပိုး ရွာလို႔ မရေတာ့

ၿဗိတိန္က အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ ကူးစက္ခံေနရတဲ့ အမ်ိဳးသားတေယာက္ ပင္မဆဲလ္အစားထိုး ကုထုံး ခံယူၿပီးေနာက္ ဗိုင္းရပ္ပိုး "အစရွာမရျဖစ္သြား"ေၾကာင္း သဘာဝ သိပၸံဂ်ာနယ္က ေဆးပညာရွင္ေတြရဲ႕ ေဆာင္းပါးတေစာင္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဒီလိုျဖစ္ရပ္မ်ိဳး ဒုတိယတႀကိမ္ ျဖစ္ပြားတာလို႔လည္း သိရပါတယ္။

လန္ဒန္မွာ ကင္ဆာ ေရာဂါအတြက္ ေဆးကုေနတဲ့ လူနာမွာ ၁၈ လ ၾကာ ေရာဂါပိုး ကင္းေနတဲ့အတြက္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ ေဆးေတြလည္း မေသာက္ဘဲ ေနလို႔ရေနပါတယ္။

လူနာမွာ ပိုး လုံးဝကင္းစင္ "ေပ်ာက္ကင္းၿပီ"လို႔ ေျပာဖို႔ ေစာေနေသးေၾကာင္း သုေတသီေတြက ဆိုပါတယ္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ ေရာဂါရွင္ အမ်ားစုကို ကုဖို႔ ဒီကုထုံးက လက္ေတြ႕မက်ဘူးလို႔လည္း ကြၽမ္းက်င္သူေတြက ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိန္မွာေတာ့ လုံးဝေပ်ာက္တဲ့ ကုနည္းကို ေတြ႕ႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

လန္ဒန္က အမည္မေဖာ္တဲ့ လူနာအမ်ိဳးသားမွာ ၂ဝဝ၃ ကတည္းက အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ ေရာဂါပိုး ေတြ႕ရွိခဲ့ၿပီး ၂ဝ၁၂ မွာေတာ့ လင္ဖိုးမား ကင္ဆာ ေရာဂါ ခံစားေနတာကို ေတြ႕ခဲ့ပါတယ္။

သူ႔ကင္ဆာကို ကုဖို႔ ဓာတ္ကင္ေနခဲ့ၿပီး အိပ္ခ်္အိုင္ဗီကို ခုခံႏိုင္တဲ့ အလႉရွင္ တေယာက္ ဆီက ပင္မဆဲလ္ ယူၿပီး အစားထိုးေပးခဲ့ပါတယ္။

ဒီအတြက္ ကင္ဆာေရာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီပါ စင္တဲ့ အေျခအေန ေရာက္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။

လန္ဒန္ တကၠသိုလ္ေကာလိပ္၊ အင္ပီရီယယ္ ေကာလိပ္၊ ကိန္းဘရစ္နဲ႔ ေအာက္စဖို႔ဒ္ တကၠသိုလ္ေတြက သုေတသီေတြ ဒီကုသမႈမွာ ပူးေပါင္း ပါဝင္ၾကပါတယ္။

'ထူးဆန္းတဲ့ ျဖစ္ရပ္မဟုတ္'

ဒါဟာ ဒီလိုနည္းနဲ႔ ကုၿပီး အိပ္ခ်္အိုင္ဗီပိုး ကင္းတဲ့အဆင့္ ေရာက္လာတဲ့ ဒုတိယ လူနာ ျဖစ္ပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္ႏွစ္ကလည္း ဘာလင္မွာ တျခားလူနာတေယာက္မွာ ျခင္ဆီ႐ိုး အစားထိုး ကုသမႈ ခံယူခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ကိုလႉတဲ့သူက သဘာဝအရ ဒီဗိုင္းရပ္ပိုး ၿပီးေနသူ ျဖစ္ပါတယ္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေရာဂါ ကို ပထမဆုံး ကုသႏိုင္တဲ့သူ ဆိုတဲ့ တင္မိုသီ ဘေရာင္းကို လူကီးမီးယား ေသြးကင္ဆာအတြက္ တကိုယ္လုံး ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကင္တဲ့ ကုထုံးနဲ႔ အစားထိုး ကုသမႈ ႏွစ္ခု ေပးပါတယ္။ ဒါေတြက ေတာ္ေတာ္ ၾကမ္းတဲ့ ကုထုံးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

"ဆင္တူတဲ့ ကုထုံးနဲ႔ ဒုတိယ လူနာတေယာက္မွာ ေရာဂါပိုး ကင္းတာကို ေတြ႕ရတဲ့အတြက္ ဘာလင္မွာ ေပ်ာက္ကင္းတဲ့ လူနာျဖစ္ရပ္ဟာ ထူးဆန္းတဲ့ ျဖစ္ရပ္မဟုတ္ဘဲ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ ေရာဂါကို လူႏွစ္ေယာက္မွာ ေပ်ာက္ကင္းေစတဲ့ ကုထုံး ဆိုတာ သိလာရပါတယ္" လို႔ လန္ဒန္ တကၠသိုလ္ေကာလိပ္က ဦးေဆာင္ေလ့လာေနသူ ပါေမာကၡ ရာဗင္ဒရာ ဂုပတားက ေျပာပါတယ္။

ေပ်ာက္ကင္းဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေလလား

ဘီဘီစီ က်န္းမာေရး အယ္ဒီတာ မီရွဲလ္ ေရာဘတ္

ဒီေတြ႕ရွိခ်က္ဟာ စိတ္လႈပ္ရွားစရာ ျဖစ္ေပမယ့္ ကမာၻတလႊားက သန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ ေဝဒနာသည္ေတြအတြက္ ကုထုံးအသစ္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။

ဒီလို ျပင္းထန္တဲ့ ကုသမႈမ်ိဳးကို ကင္ဆာေရာဂါအတြက္ သုံးေလ့ရွိေပမယ့္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ အတြက္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။

လက္ရွိ က်င့္သုံးေနတဲ့ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ ကုထုံးေတြက တကယ္ ထိေရာက္မႈ ရွိပါတယ္။ ဗိုင္းရပ္ပိုး ကူးစက္ခံရသူေတြမွာ က်န္းမာ သက္ရွည္တဲ့ ဘဝေတြ ရလာပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ဒီလူနာရဲ႕ အေျခအေနေၾကာင့္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီကို ကိုင္တြယ္ ႏွိမ္နင္းရာမွာ နည္းသစ္ေတြ ရလာဖို႔နဲ႔ ေအာင္ျမင္ေအာင္ ကုသႏိုင္ဖို႔ ရွာေဖြေနတဲ့ ပညာရွင္ေတြကို ထြက္ေပါက္ရေစမလား အေရးႀကီးလာေစပါတယ္။

ခႏၶာကိုယ္က ေရာဂါကို ဘယ္လို သဘာဝနည္းနဲ႔ ခုခံႏိုင္တယ္ ဆိုတာကို သိနားလည္လာမႈကလည္း ဒီေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို ေပးပါတယ္။

ပင္မဆဲလ္ ကုထုံးရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈကေန နည္းသစ္ေတြေၾကာင့္ ေရာဂါပိုးကို ကိုင္တြယ္ႏိုင္တဲ့အထိ တိုးတက္လာဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ေပၚလာေစေၾကာင္း ဒီသုေတသနမွာ ပါဝင္တဲ့ လန္ဒန္ အင္ပီရီယယ္ ေကာလိပ္က ပါေမာကၡ အဒြါဒူ အိုလာဗာရီယာ က ေျပာပါတယ္။

"ဒါေပမဲ့ လင္ဖိုးမားကို ကုရာမွာ လိုအပ္တဲ့ ဓာတ္ကင္တာရဲ႕ ျပင္းထန္မႈေၾကာင့္ ဒီနည္းဟာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ စံကုထုံး တခု ျဖစ္ဖို႔ေတာ့ မသင့္ေတာ္ဘူး" လို႔လည္း သူက ဆိုပါတယ္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ ေဆးေတြ မေသာက္ဘဲ ေနလို႔ရ

ဘယ္လိုကုသလဲ

ကမာၻတဝွမ္း အေတြ႕ရမ်ားတဲ့ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ အမ်ိဳးအစား ၁ မွာ ဆဲလ္ေတြထဲ ဝင္ဖို႔ အသုံးမ်ားတဲ့ CCR5 ဆိုတဲ့ လက္ခံေနရာ ရွိပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ လူအနည္းစုမွာ CCR5 ကို ပုံမွား႐ိုက္ႏိုင္တဲ့ မူပြားေတြ ရွိၿပီး အိပ္ခ်္အိုင္ဗီပိုးကို ခုခံႏိုင္တဲ့ မ်ိဳးထြန္းမႈ ရွိတတ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္က ဆဲလ္ေတြကို ဗိုင္းရပ္ပိုးက အရင္ကလို ဝင္ေရာက္ထိုးေဖာက္တာေတြ မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။

လန္ဒန္က လူနာဟာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီပိုးကို မ်ိဳးဗီဇအရကို ခုခံႏိုင္တဲ့ အလႉရွင္ တေယာက္ဆီကေန ပင္မဆဲလ္ ရယူခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူလည္း ေရာဂါကို ခုခံႏိုင္သြားတာပါ။

ဒါေပမဲ့ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီကို သယ္ေဆာင္ထားတဲ့ ဆဲလ္ေတြကေတာ့ ခႏၶာကိုယ္ထဲ ဆက္ရွိေနႏိုင္ၿပီး ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၿငိမ္ၿငိမ္ေလး ရွိေနႏိုင္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ ပိုးရွိသူေတြရဲ႕ CCR5 လက္ခံေနရာကို ပစ္မွတ္ထားၿပီး မ်ိဳးဗီဇ ကုထုံး သုံးတာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔ ၿဗိတိန္က သုေတသီေတြက ဆိုပါတယ္။ ဘာလင္က လူနာမွာ ေတြ႕ရတဲ့ သက္သာလာမႈဟာ ျဖစ္ရပ္ဆန္း မဟုတ္ေတာ့ဘူး လို႔လည္း ဆိုၾကပါတယ္။

ရလဒ္ေတြက "အားတက္စရာ" ျဖစ္ေၾကာင္း ၿဗိတိန္ က်န္းမာေရး သုေတသန အမ်ိဳးသား အင္စတီက်ဳက ပါေမာကၡနဲ႔ လန္ဒန္ အင္ပီရီယယ္ ေကာလိပ္က ကူးစက္ေရာဂါ ဆိုင္ရာ စာေတာ္ဖတ္ ဂေရဟမ္ ကြတ္ က ေျပာပါတယ္။

"တခ်ိဳ႕လူနာေတြမွာ ဒီကုထုံးက ေအာင္ျမင္ၿပီး တျခားလူေတြမွာ မေအာင္ျမင္တာကို နားလည္ရင္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီကို လုံးဝ အျမစ္ျပတ္ ကုသရာမွာ ေအာင္ျမင္ဖို႔ နီးစပ္လာၿပီ။

"အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ဒီကုထုံးကို ေနေကာင္းေနတဲ့ လူနာေတြမွာ သုံးဖို႔ အႏၲရာယ္ေတြ မ်ားပါေသးတယ္" လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။

'ေတာ္ေတာ္ အေရးႀကီး'

ဒီေဆာင္းပါးဟာ "စိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းၿပီး ေတာ္ေတာ္ အေရးပါတယ္"လို႔ ကာဒစ္ တကၠသိုလ္ ကူးစက္ေရာဂါ ဆိုင္ရာ စာေတာ္ဖတ္နဲ႔ အတိုင္ပင္ခံ သမားေတာ္ ေဒါက္တာ အင္ဒ႐ူး ဖရီးဒ္မန္းက ဆိုပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ဗိုင္းရပ္ပိုး ေနာက္ထပ္ ျပန္ေပၚမလာဘူးဆိုတာ ေသခ်ာေအာင္ ေနာက္ထပ္ ဆက္ေလ့လာဖို႔ လိုေသးတယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

" တကမာၻလုံးမွာ သန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ ေရာဂါရွင္ေတြကို ကုဖို႔ ဒီနည္းက လက္ေတြ႕က်တာ မဟုတ္ေပမယ့္ ဒီလို ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြေၾကာင့္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ ေရာဂါ လုံးဝ ေပ်ာက္ကင္းေရးမွာ ကူညီလာႏိုင္တယ္။

"ဒီၾကားထဲမွာေတာ့ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ ပိုးကို လူနာေတြမွာ ျမန္ျမန္ ရွာေဖြႏိုင္ဖို႔နဲ႔ လူနာေတြကို တသက္လုံး ေသာက္ရမယ့္ ေအအာရ္ဗီေဆးေတြ စေပးႏိုင္ဖို႔ အေရးထားရမယ္ " လို႔ သူကေျပာပါတယ္။

ဒါမွ တျခားလူေတြကို ေရာဂါထပ္မကူးေအာင္ ဟန္႔တားႏိုင္ၿပီး အိပ္ခ်္အိုင္ဗီရွိသူေတြကို သာမန္လူေတြနီးပါး ေနႏိုင္ေအာင္ ကူညီႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

BBC Burmese
https://www.bbc.com/burmese