ထရမ့္-ကင္ ေဆြးေႏြးပြဲ သေဘာတူညီမႈ မရဘဲ အဆုံးသတ္

န်ဴကလီးယား ျဖဳတ္သိမ္းေရး သေဘာတူညီခ်က္ မရဘဲ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ အဆုံးသတ္ခဲ့

ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ ဟႏြိဳင္းၿမိဳ႕ေတာ္ ၂ ရက္ၾကာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရမ့္နဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယား ေခါင္းေဆာင္ ကင္ဂ်ဳံအြန္းတို႔ရဲ႕ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲဟာ တစ္စုံတစ္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ မရဘဲ အဆုံးသတ္ခဲ့တယ္လို႔ အေမရိကန္ သမၼတ အိမ္ျဖဴေတာ္က ေၾကညာလိုက္ပါတယ္။

"အခု တစ္ေခါက္မွာ သေဘာတူညီခ်က္ မရခဲ့ပါဘူး၊ ဒါေပမယ့္ ႏွစ္ဖက္စလုံး အနာဂတ္မွာ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးၾကဖို႔ ရည္႐ြယ္ထားၾကပါတယ္" လို႔ အိမ္ျဖဴေတာ္ ေျပာခြင့္ရ ဆာရာဆန္းဒါ့စ္က ေၾကညာခ်က္မွာ ေျပာပါတယ္။

ကိုရီးယားကြၽန္းဆြယ္က ခက္ခဲတဲ့ အေရး ကိစၥ တစ္ခု ျဖစ္တဲ့ န်ဴကလီးယား ကင္းစင္ေရး အတြက္ ေခါင္းဆာင္ႏွစ္ဦးက သေတာတူညီခ်က္ တစ္ခုခု ေၾကညာႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကတာပါ။

ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲကို သူတက္ေရာက္လာခဲ့တာက ေျမာက္ကိုရီးယား အေနနဲ႔ န်ဴကလီးယား အစီအစဥ္ ဖ်က္သိမ္းေရး အတြက္ ဆႏၵရွိ ေၾကာင္း ျပသရာ ေရာက္တယ္လို႔ မစၥတာ ကင္က ေျပာပါတယ္။

ေျမာက္ကိုရီးယားက သူတို႔ အေပၚ ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမႈေတြကို ႐ုပ္သိမ္းဖို႔ ဆႏၵရွိေပမယ့္ အေမရိကန္ အေနနဲ႔ ဒါကို အခု ေလာေလာဆယ္မွာ လိုက္ေလ်ာ မေပးႏိုင္ေသးဘူးလို႔ သမၼတ ထရမ့္က ေဆြးေႏြးပြဲ အၿပီး သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

"တစ္ခါတစ္ရံ မွာ ဒီလို ပဲ (ေဆြးေႏြးပြဲကေန) ထြက္ရတာေတြ ရွိတယ္၊ အခုက အဒီလို ျဖစ္ခဲ့တာပါ" လို႔ ေဆြးေႏြးပြဲ ၂ နာရီ ေစာၿပီး အဆုံးသတ္ခဲ့ရတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သမၼတ ထရမ့္က မွတ္ခ်က္ျပဳပါတယ္။

တတိယအႀကိမ္ ထိပ္သီးပြဲ က်င္းပဖို႔ကိုေတာ့ ေလာေလာဆယ္ အစီအစဥ္ မသတ္မွတ္ရေသးဘူးလို႔ မစၥတာ ထရမ့္က ဟႏြိဳင္း သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ဗီယက္နမ္ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ ဒုတိယေန႔ (ေနာက္ဆုံးေန႔) ေဆြးေႏြးပြဲ မစတင္ခင္မွာေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယား န်ဴကလီးယား အေရး သေဘာတူညီမႈ ရဖို႔က ျမန္ဆန္ဖို႔ မလိုဘဲ မွန္ကန္ဖို႔သာ လိုတယ္လို႔ သမၼတထရမ့္က ေျပာဆိုထားပါတယ္။

ဗီယက္နမ္လို ေျမာက္ကိုရီးယား လုပ္ႏိုင္မလား

"ကြၽန္ေတာ့္မွာသာ (န်ဴကလီးယား ျဖဳတ္သိမ္းဖို႔) ဆႏၵ မရွိရင္ ဒီေနရာကို ေရာက္ကိုမလာဘူး" လို႔ ေဆြးေႏြးပြဲ ေနာက္ဆုံးရက္ ျဖစ္တဲ့ ၾကာသပေတးေန႔ အေစာပိုင္းမွာ ေျမာက္ကိုရီးယား ေခါင္းေဆာင္ ကင္ဂ်ဳံအြန္းက သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။

အိမ္ျဖဴေတာ္က ထုတ္ျပန္တဲ့ ထိပ္သီးပြဲ ေနာက္ဆုံးရက္ အစီအစဥ္မွာ "ပူးတြဲ သေဘာတူညီခ်က္ လက္မွတ္ေရးထိုးပြဲ အခမ္းအနား" နဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ ႏွစ္ဦးရဲ႕ အလုပ္သေဘာ ေန႔လယ္စာ စားပြဲ ျပဳလုပ္မယ့္ အစီအစဥ္ေတြ ထည့္သြင္းထားေပမယ့္ အဆုံးမွာေတာ့ အဲဒီ ႏွစ္ခုစလုံးကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရွိပါဘူး။

ဒါေပမယ့္ အခု ဗီယက္နမ္ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ ကလည္း ၿပီးခဲ့တဲ့ ပထမအႀကိမ္ စကၤာပူ ေဆြးေႏြးပြဲ တုန္းကလိုပဲ ေခါင္းေဆာင္ ႏွစ္ဦးဟာ တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး နားလည္မႈ ရွိရွိ ေဆြးေႏြးႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။. စကၤာပူ ေဆြးေႏြးပြဲ တုန္းက ခိုင္မာတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ ရလဒ္ ထြက္ေပၚမႈ အားနည္းခဲ့လို႔ ေဝဖန္မႈေတြ ႀကဳံေတြ႕ခဲ့ရၿပီး ဟႏြိဳင္း ထိပ္သီးပြဲမွာေတာ့ န်ဴကလီးယား ျဖဳတ္သိမ္းေရး အတြက္ ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြးမႈက ခရီးေပါက္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ေျမာက္ကိုရီးယား အေရးမွာ ႏွစ္ဖက္စလုံးက ဆိုလိုတဲ့ န်ဴကလီးယား ျဖဳတ္သိမ္းေရး အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုမႈမွာ မေသခ်ာ မေရရာမႈေတြ ျဖစ္ေပၚေနပါတယ္။ ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမႈေတြ မ႐ုပ္သိမ္းမီ ေျမာက္ကိုရီးယား အေနနဲ႔ န်ဴကလီးယား လက္နက္ေတြ တစ္ဖက္သတ္ စြန႔္လႊတ္ေပးရမယ္လို႔ ဝါရွင္တန္အစိုးရဘက္က အရင္က ဆိုထားပါတယ္။ ဒါကလည္း ေျမာက္ကိုရီးယား အတြက္ လက္ခံႏိုင္ဖို႔ ခက္ခဲမယ့္ အေျခအေနျဖစ္ေနပါတယ္။

ဟႏြိဳင္း သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ အၿပီး လက္ျပ ႏႈတ္ဆက္ ထြက္ခြာသြားတဲ့ မစၥတာ ထရမ့္

"ကြၽန္ေတာ့္ အတြက္ေတာ့ ဒါက သိပ္ကို ေသခ်ာတဲ့ အခ်က္ပါ၊ (ေျမာက္ကိုရီးယားရဲ႕) န်ဴကလီးယား လက္နက္ေတြကို ျဖဳတ္ခ်င္ပါတယ္" လို႔ အခု သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာလည္း သမၼတ ထရမ့္က ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။

"အေမရိကန္ အေနနဲ႔ အျခား ေ႐ြးခ်ယ္စရာေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္ အခု အခ်ိန္မွာ တျခား နည္းလမ္း တစ္ခုခု မျပဳလုပ္ဖို႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့တယ္"လို႔ သမၼတ ထရမ့္က ေျပာပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အခု ေဆြးေႏြးပြဲကို သမၼတ ထရမ့္ က အေကာင္းျမင္ ပါတယ္။ အနာဂတ္မွာ ရလဒ္ေကာင္းေတြ ထြက္ေပၚႏိုင္မယ္ အေကာင္းဆုံး အေနအေထား တစ္ခုနဲ႔ ထိပ္သီးပြဲက ၿပီးဆုံးခဲ့တယ္လို႔ သမၼတ ထရမ့္က ေျပာပါတယ္။

ဟႏြိဳင္း ေဆြးေႏြးပြဲ အေပၚ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ျမင့္မားခဲ့ၿပီး သေဘာတူခ်က္ ထြက္မလာတဲ့ အေနအထား ျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ ဒီ ဒုတိယအႀကိမ္ ထိပ္သီးပြဲက အေမရိကန္နဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏွစ္ႏိုင္ငံ ဆက္ဆံေရး အတြက္ ႀကီးမားတဲ့ အေျပာင္းအလဲ တစ္ခုလို႔ေတာ့ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

၂၀၁၇ ခုႏွစ္ တုန္းကေတာ့ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ "ဒုံးပ်ံလူေလး"၊ "စိတ္ေဖာက္ျပန္ေနတဲ့ လူႀကီး" အစရွိသလို တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး အျပန္အလွန္ စကားစစ္ထိုး ခဲ့ၾကတာပါ။

ဒါေပမယ့္ အခု အခ်ိန္မွာေတာ့ မစၥတာ ကင္နဲ႔ သူနဲ႔ ၾကား ဆက္ဆံေရး ခိုင္မာေနၿပီး မစၥတာကင္က ထူးျခားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ တစ္ေယာက္လို႔ ဟႏြိဳင္း ထိပ္သီးပြဲအၿပီးမွာ သမၼတ ထရမ့္က ေျပာပါတယ္။

ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆို ထားျခင္း မရွိေသးဘဲ စစ္ဆိုင္းကာလ သေဘာသာ ျဖစ္ေနေသးတဲ့ ၁၉၅၀-၅၃ ကိုရီးယား စစ္ပြဲ တရားဝင္ အဆုံးသတ္ေၾကာင္း ေၾကညာႏိုင္ဖို႔ကိုလည္း ဒီထိပ္သီးပြဲ မတိုင္ခင္တုန္းကေတာ့ ယူဆခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ ေျမာက္ကိုရီးယား န်ဴကလီးယား အစီအစဥ္ရဲ႕ ဗဟိုခ်က္မ ျဖစ္တဲ့ အျငင္းပြားဖြယ္ ယုံေျဗာင္း န်ဴးကလီးယား စက္႐ုံကို ဖ်က္ဆီးေပးမယ္ ဆိုတဲ့ မစၥတာ ကင္ရဲ႕ ကတိစကားကို ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။

BBC Burmese
https://www.bbc.com/burmese