အြန္လုိင္းေပၚက လႈံ႔ေဆာ္မႈေတြဟန္႔တားရာမွာ Facebook အားနည္းမႈရွိ

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အင္တာနက္ အြန္လုိင္းေပၚက ေသြးထုိးလႈံ႔ေဆာ္မႈေတြကုိ ဟန္႔တားရာမွာ Facebook လူမႈကြန္ရက္ဟာ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိခဲ့ၿပီး၊ ၂၀၂၀ ေရြးေကာက္ပဲြ မတုိင္ခင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ဖုိ႔ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ သုေတသန အဖဲြ႔တဖဲြ႔က တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္။ အေမရိကန္ အေျခစုိက္ ပရဟိတ အဖဲြ႔တခုျဖစ္တဲ့ Business for Social Responsibility (BSR) ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ Facebook အသုံးျပဳမႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အစီရင္ခံစာရဲ႕ ေတြ႔ရွိခ်က္အေပၚမွာေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက လူမႈေရး လႈပ္ရွားသူေတြက ႀကိဳဆုိခဲ့ၾကေပမဲ့ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခြင့္ေတြကုိ ကန္႔သတ္မႈေတြနဲ႔ ႀကံဳရမွာကုိလည္း စုိးရိမ္ေနၾကတာပါ။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ဆက္သြယ္စုံစမ္းထားတဲ့ မဆုမြန္က စုစည္းတင္ျပထားပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြျဖစ္ေအာင္ အြန္လုိင္းကေန ေသြးထုိးလႈံ႔ေဆာ္မႈေတြကုိ ဟန္႔တားရာမွာ ထိထိေရာက္ေရာက္ မလုပ္ႏုိင္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္း အေမရိကန္ အေျခစုိက္ ပရဟိတ အဖဲြ႔တခုျဖစ္တဲ့ BSR ရဲ႕ အစီရင္ခံစာကုိေတာ့ Facebook ကလည္း လက္ခံအသိအမွတ္ျပဳလုိက္ပါတယ္။ Facebook ေပၚကေန သေဘာထား ကဲြျပားမႈေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ေပၚေပါက္ေအာင္ လႈံ႔ေဆာ္မႈေတြကုိ ဟန္႔တားရာမွာ အားနည္းခ်က္ဟာ ဒီႏွစ္မတုိင္ခင္ အခ်ိန္အထိ ေတြခဲ့ရေၾကာင္းနဲ႔ အစီရင္ခံစာရဲ႕ ေတြ႔ရွိခ်က္ကုိ လက္ခံေၾကာင္းနဲ႔ ဒီ့ထက္ပိုုလုပ္ႏုိင္တာ၊ ပိုလုပ္သင့္တာေတြလည္းရွိခဲ့ေၾကာင္း Facebook ရဲ႕ မူ၀ါဒေရးရာဆုိင္ရာ မန္ေနဂ်ာ တဦးျဖစ္တဲ့ Alex Warofka က မေန႔တုန္းကပဲ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ ေျပာဆုိထားပါတယ္။ လက္ရွိအခ်ိန္အထိလည္း Facebook ရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြဟာ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနဆဲ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္းBSR အဖဲြ႔က ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းခဲ့သူ တဦးျဖစ္တဲ့ လူငယ္နဲ႔ လူမႈသဟဇာတ ေဖာ္ေဆာင္ေရးစင္တာက ကုိသက္ေဆြ၀င္း ကေျပာပါတယ္။

"အဓိက ျပႆနာက Facebook က ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးကို နားလည္မေနဘူး။ အဲဒီေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ သူတို႔နဲ႔ Partner လုပ္တဲ့ တခ်ိဳ႕အဖြဲ႔ရွိမယ္လို႔ က်ေနာ္ၾကားတယ္။ ဒီထက္ပိုၿပီးေတာ့ အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစညး္ေတြနဲ႔ Partner တြဲလုပ္ၿပီးေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ နားလည္တဲ့ နားေထာင္တဲ့သူေတြနဲ႔ တြဲလုပ္ဖို႔လိုမယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ က်ေနာ္ ခဏခဏၾကံဳရတယ္ က်ေနာ္ Report တင္တယ္ ဒါေပမယ့္ ဘာျပန္လာသလဲဆိုေတာ့ ဒီအေကာင့္ေတြက Community Standard နဲ႔ တခုမွ မၿငိွစြန္းတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ မျဖဳတ္ဘူးဆိုတဲ့စာေတြျပန္လာတယ္။ ဆိုေတာ့အျမဲတမ္း က်ေနာ္အေကာင့္အတုေတြေတြ႔ရင္အလိုလုပ္တယ္ ဒါေပမယ့္ မေအာင္ျမင္တာမ်ားတယ္ အခုအထိ Facebook ကေတာ့ ထိလြယ္ရွလြယ္ျဖစ္မယ့္အေနအထားမွာရွိတယ္။ လူေတြကေတာ့ ဒါကိုသံုးေနမွာပဲ ၂၀၂၀ အထိလည္း၀ါဒျဖန္႔ခ်ီမႈေတြရွိေနဦးမွာပဲ။"

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ခန္႔မွန္းေခ် Facebook သုံးစဲြသူ သန္း ၂၀ ေလာက္ ရွိေနၿပီး၊ စိန္ေခၚမႈေတြ အမ်ားအျပားရွိေနတာကုိလည္း အစီရင္ခံစာမွာ ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၂၀၂၀ ျပည့္္ ေရြးေကာက္ပဲြလုိ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ သတင္းမွားေတြ ျဖန္႔ခ်ီတာမ်ဳိးလုိ အျဖစ္မ်ဳိးေတြ မႀကံဳရေအာင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ ျပင္ဆင္ထားဖုိ႔လည္း အစီရင္ခံစာ ျပဳစုသူေတြက Facebook ကုိတုိက္တြန္းထားပါတယ္။ ဒီလုိေဆာင္ရြက္ရာမွာ Facebook အေနနဲ႔ ဒီထက္ပုိ အားစုိက္ထုတ္ဖုိ႔ လုိအပ္ေၾကာင္းလည္း FB တာဝန္ခံေတြကို အၾကံျပဳခဲ့သူ ေနာက္တဦးျဖစ္တဲ့ ကိုျမတ္သူကေျပာပါတယ္။

"ေသခ်ာေပါက္ျပင္ဆင္ထားဖို႔လိုပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ Facebook ကိုအသံုးျပဳၿပီးေတာ့ လုပ္သြားတာ ျမန္မာျပည္မွာ ၾကံဳတဲ့သေဘာလို႔ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ယူဆတယ္။ သတင္းစကားအမွားေတြျဖန္႔ေနတာ ဒါမ်ိဳးေတြက အေျမာက္အမ်ားဆက္ရွိေနမွာပဲ။ Facebook အေနနဲ႔ တားဆီးဖို႔လိုသလို လူေတြအေနနဲ႔လည္း Facebook မွာေတြ႔သမွ်အရာတိုင္းကိုေပါ့ေနာ္ ယံုမဖို႔လိုတယ္။ Facebook ဆိုတာသည္ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ ကူးလူးဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အ၀န္းအ၀ိုင္း တခုျဖစ္တယ္။ သတင္းေတြကို ထုတ္လုပ္ေပးေနတဲ့ သတင္းစက္ရံုတခုမဟုတ္ဘူး သတင္းစာဌာနမဟုတ္ဘူးဆိုတာသိဖို႔လိုတယ္။ Facebook မွာေတြ႔သမွ်ကို သတင္းဌာနေတြမွာျမင္ရတယ္ဆိုတာမ်ိဳး ဆိုတာကို ေလ်ာ့ဖို႔လိုတယ္။ Facebook ကိုယံုေလေလ၊ ဒါကို တလြဲအသံုးျပဳၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကို သတင္းစကားအမွားေတြနဲ႔ အဖြဲ႔အစည္းတခုခုကို လြမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္အသံုးခ်သြားမယ့္ အႏၱရာယ္ရွိလာႏိုင္ပါတယ္။"

Facebook ကေတာ့ မၾကာေသးခင္ကစလုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက သုံးစဲြသူေတြၾကား ပုိမုိစိစစ္ေစာင့္ၾကည့္မႈေတြနဲ႔ အမုန္းတရား ျဖန္႔ခ်ီမႈေတြကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ဖုိ႔ ျမန္မာဘာသာစကား ကၽြမ္းက်င္သူ ၁၀၀ နီးပါးနဲ႔ ႀကိဳးပမ္းေန့ေၾကာင္း ေျပာဆုိထားတာပါ။ အခုေနာက္ဆုံး အစီရင္ခံစာ ထြက္ေပၚလာၿပီး ေနာက္မွာလည္း ဒီထက္ပုိ ႀကိဳးပမ္းသြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း တုံ႔ျပန္ထားပါတယ္။

ဒါေပမဲ့လည္း ဒီလုိတုိးျမွင့္လုပ္ေဆာင္လာရာမွာ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခြင့္ေတြကုိ မထိခုိက္ေအာင္ သတိထားဖုိ႔ လုိအပ္ေၾကာင္းလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံ သတင္းမီဒီယာေကာင္စီ အတြင္းေရးမွဴး တဦးလည္းျဖစ္ ဂ်ာနယ္လစ္ကြန္ရက္ရဲဲ႕ တာဝန္ခံလည္းျဖစ္တဲ့ ဦးျမင့္ေက်ာ္က သတိေပးပါတယ္။

"တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ပလက္ေဖာင္းပိုင္ရွင္ Facebook က ဒါမ်ိဳးေတြကို တကယ္တိတိက်က် စကားလံုးပိတ္တာပဲ မဟုတ္ပဲနဲ႔ တကယ္ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ သူ႔အတိုင္းအတာနဲ႔ အဲဒါမ်ိဳးကိုနားလည္သိရွိၿပီးေတာ့ ျဖဳတ္ခ်တာ။ အလိုလုပ္ႏိုင္ရင္လုပ္၊ မလုပ္ႏိုင္ရင္လည္း အခုလို ဟုိတစ ဒီတစနဲ႔ လုပ္တာက မလိုအပ္ပဲနဲ႔ ခြဲျခားႏွိပ္ကြပ္တာတဲ့အႏၱရာယ္ေတြလည္းရွိႏိုင္တယ္ ေနာက္တခုကေတာ့ အစိုးရလည္း အဲဒါကို အေၾကာင္းျပၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္နဲ႔ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ၂ မ်ိဳးလံုးကို ကန္သတ္တဲ့အေနအထားျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ အလားလာေတြရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ အႏၱရာယ္ေတြက အဲဒါမ်ိဳးျဖစ္ႏိုင္တယ္။"

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အမုန္းတရား ျဖန္႔ခ်ီမႈေတြမွာ Facebook လူမႈကြန္ရက္က အဓိက တာ၀န္ရွိခဲ့ေၾကာင္း ကုလသမဂၢနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြက ေျပာဆုိခဲ့ၾကၿပီး ေနာက္မွာပဲ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္အပါအဝင္ စစ္ဖက္ဆုိင္ရာ အရာရွိေတြ၊ သေဘာထားျပင္းထန္သူ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႕ရဲ႕ အေကာင့္ေတြကုိလည္း ဖယ္ရွားပစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။

မဆုမြန္/ ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com