EU နဲ႔ျမန္မာလူမႈအဖဲြ႔ေတြ လူ႔အခြင့္အေရးေဆြးေႏြး

ဥေရာပသမဂၢ EU ႏွင့္ ျမန္မာအလံ

ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ အရပ္သားအစိုးရလက္ထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ အပါအဝင္ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ဆိုင္ရာ၊သတင္းမီဒီယာေတြ ထုတ္ေဖာ္ေရးသားပိုင္ခြင့္အပါအဝင္ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြ၊စစ္ေဘးစစ္ေရွာင္ဒုကၡသည္အေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကိစၥေတြဟာ စိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့အေနအထားျဖစ္ေနတယ္လို႔ CSO ျမန္မာလူမႈအဖြဲ႔ေတြဘက္ ေျပာဆိုလုိက္ပါတယ္။ ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြကို ေလ့လာဖို႔ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ဥေရာပသမဂၢ EU ရဲ႕ႏုိင္ငံတကာေရးရာနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးရာ ပူးေပါင္းအဖဲြ႔နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအေျခစိုက္ CSO လူမႈအေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ဒီကေန႔ ညပိုင္းမွာပဲ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ၾကခ်ိန္ ေျပာဆိုခဲ့ၾကတာပါ။ ကိုယ္တုိင္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့သူေတြကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့တဲ့ မဆုမြန္ က စုစည္းတင္ျပထားပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအေျခအေန၊ လူ႔အခြင့္အေရး အေနအထားေတြကို ေလ့လာဖို႔ေရာက္ရွိေနတဲ့ ဥေရာပသမဂၢ EU ရဲ႕ႏုိင္ငံတကာေရးရာနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးရာပူးေပါင္းအဖဲြ႔ဟာ ေအာက္တိုဘာလ ၂၈ ရက္ တနဂၤေႏြေန႔မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို လာေရာက္ခဲ့ၿပီး ဒီကေန႔မွာေတာ့ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ေတြ႔ဆံုခဲ့သလို ညပိုင္းမွာေတာ့ လူမႈအေျချပဳအဖြဲ႔အစည္း CSO ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ေတြ႔ဆံုခဲ့တာပါ။ အထူးသျဖင့္ကေတာ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြရိွတယ္ဆုိတဲ့ စြပ္စဲဲြခ်က္ေတြေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ေပးထားတဲ့ ကုန္သြယ္ေရးဆုိင္ရာ အထူးအခြင့္အေရးေတြ ရုပ္သိမ္းေရး၊ မရုပ္သိမ္းေရးကို EU ဥေရာပ သမဂၢက ဆံုးျဖတ္ဖို႔ ရိွေနခ်ိန္မွာပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္ရွိေနတဲ့ ဥေရာပသမဂၢ EU ရဲ႕ႏုိင္ငံတကာေရးရာနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးရာပူးေပါင္းအဖဲြ႔နဲ႔ CSO လူမႈအေျချပဳအဖြဲ႔အစည္းေတြေတြ႔ဆံု ၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံတြင္း လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေန၊ လူ႔အခြင့္အေရး အေနအထားေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။

ကိုယ္တုိင္ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ ဒီမိုကေရစီဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး လႈပ္ရွားမႈေဆာင္ရြက္မႈေကာ္မတီက မသဥၨာရႊန္းလဲ့ရည္က CSO ေတြဘက္က တင္ျပေဆြးေႏြးခဲ့တာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဗီြအုိေအျမန္မာပိုင္းကိုအခုလိုေျပာျပပါတယ္။

"မသဥၨာရႊန္းလဲ့ရည္။ ။ တက္ေရာက္လာတဲ့အဖြဲ႔အစည္းေတြက နယ္ပယ္စံုအသီးသီးက လူထုအခက္အခဲေတြကို ပိုမိုေကာင္းလာေအာင္ ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္ေနတဲ့အဖြဲ႔အစည္းေတြဆိုေတာ့ ဒီအဖြဲ႔ေတြရဲ႕ လက္ေတြ႔ေျမျပင္ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြ သူတို႔ေလ့လာခ်က္ေတြ၊ သံုးသပ္ခ်က္ေတြေပါ့ ဒါေတြကို တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ က်မတို႔က အဓိကေတာ့ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အေၾကာင္းအရာ ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အေျခအေနေတြကို အဓိကေမးတာေပါ့ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြ တိုးတက္လာသလား ဆိုးလာသလား ၊ ေနာက္ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြမွာမွ ဘယ္အပိုင္းေတြက ပိုၿပီးထိခိုက္မႈေတြျဖစ္ေနသလဲဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားကိစၥေတြ ၊ ေနာက္စစ္ေဘးေရွာင္ကိစၥေတြ ၊ စစ္ပြဲျဖစ္ေနတဲ့အေၾကာင္းေတြ ေနာက္ၿပီး လယ္ယာေျမအေရးအခင္းကိစၥေတြ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ကိစၥေတြေပါ့ေနာ္ အဲဒါမ်ိဳးအေၾကာင္းအရာေတြ Hate Speech ေတြ ဒါေတြက သူတို႔ရဲ႕ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြ၊ အဖြဲ႔အစည္းအသီးသီးရဲ႕ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြ တင္ျပခဲ့တာေပါ့။

မဆုမြန္ ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကုန္သြယ္ေရးဆိုင္ရာအထူးအခြင့္အေရးေတြ ရုပ္သိမ္းေရး ၊ မရုပ္သိမ္းေရးက မၾကာခင္ဆံုးျဖတ္ေတာ့မွာဆိုေတာ့ မသဥၨာရႊန္းလဲ့ရည္တို႔လိုမိ်ဳး လူမႈအေျချပဳအဖြဲ႔အစည္းေတြဘက္က တင္ျပတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိလူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေန ၊ အေနအထားေတြေၾကာင့္မို႔လို႔ သူတို႔ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပါ့ေနာ္ ၊ တစံုတရာ သက္ေရာက္မႈရွိႏိုင္တယ္လို႔ေရာ ယူဆလို႔ရသလားရွင့္။

မသဥၨာရႊန္းလဲ့ရည္။ ။ သူတို႔က လက္ရွိ Action တခုလုပ္ဖို႔ စဥ္းစားတဲ့အခါမွာ သူတို႔က Action အေပၚမွာ ေဒသခံေတြကို သူတို႔က ႏိုင္ငံအတြင္းမွာရွိေနတဲ့ အရပ္ဘက္အသီးသီးနဲ႔ တကယ့္ သက္ေရာက္မႈရွိမယ့္ Labor ေတြေပါ့ေနာ္ အလုပ္သမားေတြ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ေတြ အထည္ခ်ဳပ္စက္ရံုေတြကအသံေတြကို လာေရာက္နားေထာင္ တယ္။ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔ေတြကေတာ့ အဓိကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အေၾကာင္းအရာကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ေပါ့ေနာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြကို သူတို႔ကို ေဆြးေႏြးဖလွယ္တယ္ဆိုတဲ့သေဘာေပါ့ေနာ္၊ သူတို႔လည္းေမးခြန္းေတြေမးတယ္၊ က်မတို႔လည္းေမးခြန္းေတြေမးတယ္ေပါ့ေနာ္ ဒီလိုပံုစံနဲ႔ သြားခဲ့တာ။ တေန႔လံုးနီးပါးကေတာ့ သူတို႔အထည္ခ်ဳပ္စက္ရံုအလုပ္သမားေတြ သမဂၢေတြနဲ႔ ေတြ႔ခဲ့တယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ဆိုေတာ့ အဲဒီကေန အဓိကေတာ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကေတာ့ ဒီအေပၚမွာ အေျခခံ တယ္။ ဒါ့အျပင္ သူတို႔ႏိုင္ငံေရးအရယူဆခ်က္၊ ရပ္တည္ခ်က္ေတြေပါ့ေနာ္ ေနာက္ၿပီးေရရွည္ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘယ္လိုနည္းနဲ႔ သြားေနသလဲဆိုတာကို ေဒသခံေတြအျမင္ ႏိုင္ငံအတြင္းကအဖြဲ႔အစည္းေတြ အျမင္ကို ေပါင္းစုၿပီးေတာ့ သူတို႔ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မယ္။ သူတို႔ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ဘာမဆိုျဖစ္ႏိုင္တယ္ေပါ့ေနာ္၊ လံုး၀မထားေတာ့လို႔ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္သလို တခ်ိန္တည္းမွာလည္း ဒီထက္ပိုျပင္းတဲ့ Sanction လညး္ျဖစ္လာႏိုင္တယ္ ဒါက က်မတို႔မသိေသးဘူး။သူတို႔ကိုယ္တိုင္ဆံုးျဖတ္ရမွာပါ က်မတို႔ကေတာ့ လက္ရွိအေျခအေနကို အျဖစ္မွန္အတိုင္း တင္ျပတဲ့ပံုစံျဖစ္ပါတယ္။

မဆုမြန္ ။ ။ အဲဒီေတာ့ ဒီကေန႔ တင္ျပေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့အေနအထားေတြကိုေရာ ေက်နပ္အားရမႈရွိပါသလား။ သူတို႔ဘက္ကေရာ ညီမတို႔တင္ျပတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျပန္ၿပီးေဆြးေႏြးတာေတြေရာ ရွိလားရွင့္။

မသဥၨာရႊန္းလဲ့ရည္။ ။ အဓိကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သူတို႔ စိုးရိမ္ခ်က္ေတြနဲ႔ က်မတို႔တင္ျပခ်က္ေတြကို နားလည္ေၾကာင္း၊ က်မတို႔ တင္ျပခ်က္ေတြအေပၚမွာ အထူးထည့္သြင္းစဥ္းစားသြားမယ္ဆိုတာေတြကို အဓိကျပန္ၿပီးေျပာပါတယ္။ ဒီဘက္က တင္ျပသူေတြအေနနဲ႔ကေတာ့ အခ်က္အလက္အတိအက်နဲ႔ Case ေတြ scenario ေတြအေပၚမွာ အေျခခံၿပီးေတာ့ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို ေျပာၾကတာဆိုေတာ့ အဓိကနားေထာင္တာအမ်ားဆံုးပါ နားေထာင္သြားတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာေပ့ါေလ။"

ဥေရာပသမဂၢ EU ရဲ႕ႏုိင္ငံတကာေရးရာနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးရာပူးေပါင္းအဖဲြ႔ဟာ မနက္ျဖန္ ေအာက္တိုဘာလ ၃၀ ရက္ အဂၤါေန႔မွာေတာ့ စီးပြားေရးနဲ႔ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ အလုပ္သမား၊ လူ၀င္မႈၾကီးၾကပ္ေရးနဲ႔ ျပည္သူ႔အင္အား၀န္ၾကီးဌာန၊ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး ၀န္ၾကီးဌာနက ၀န္ၾကီးေတြနဲ႔ ေနျပည္ေတာ္မွာ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမွာျဖစ္သလို ႏိုင္ငံတကာ သံတမန္ေတြ၊ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းရွင္ေတြနဲ႔လည္း သီးျခားေတြ႔ဆံုဖို႔ရွိေနပါတယ္။

 မဆုမြန္ / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com