ျမန္မာ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ ေနာက္ထပ္ ထိုးႏွက္ခံရၿပီလား

Eleven Media သတင္းေထာက္ခ်ဳပ္ ကိုၿဖိဳးေဝဝင္း နဲ႔ အယ္ဒီတာေတြကို ပုဒ္မ ၅၀၅ (ခ) နဲ႔ စြဲဆို

ေအာက္တိုဘာလ ၁၀ ရက္ ေန႔လယ္ခင္းအခ်ိန္မွာ လက္ထိပ္ ကိုယ္စီခတ္ ခံထားရတဲ့ အမ်ိဳးသား သုံးေယာက္ တာေမြ တရား႐ုံးကေန ရဲ အေစာင့္အေရွာက္တခ်ိဳ႕နဲ႔ အတူ ထြက္လာတာကို ႐ုံးေပါက္ဝမွာ ကင္မရာေတြ မိုက္က႐ိုဖုန္းေတြ ကိုင္ၿပီး ေစာင့္ေနၾကတဲ့ သတင္းေထာက္ေတြ က ေတြ႕လိုက္ၾကရပါတယ္။

သူတို႔ေတြက Weekly Eleven ဂ်ာနယ္ရဲ႕ တာဝန္ခံ အယ္ဒီတာ ႏွစ္ေယာက္နဲ႔ သတင္းေထာက္ခ်ဳပ္ ပါ။

သူတို႔ သုံးေယာက္ထဲက ေနာက္ဆုံးကေန လိုက္လာတဲ့ စတစ္ေကာ္လာအက်ႌ အျဖဴနဲ႔ လူက သူတို႔ထဲမွာ အသက္အငယ္ဆုံး ျဖစ္ပုံရၿပီး ဒီအမႈမွာ တရားစြဲခံရတဲ့ ေဆာင္းပါးရွင္လည္းျဖစ္၊ သတင္းေထာက္ခ်ဳပ္လည္းျဖစ္တဲ့ ကိုၿဖိဳးေဝဝင္းပါ။

"ဘာမွ မျဖစ္ပါဘူး၊ ဥပေဒအတိုင္းပဲ ျဖစ္သြားမွာပါ၊ က်ေနာ္ မမွန္တာေတြ ဘာမွ မေရးခဲ့သလို မွန္တာေတြပဲ ေရးခဲ့တာကိုး" လို႔ ကိုၿဖိဳးေဝဝင္းက ရဲစခန္းမွာ အစစ္ေဆးလာခံစဥ္ မီဒီယာေတြကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ေအာက္တိုဘာ ၈ ရက္ ရက္စြဲနဲ႔ ထုတ္ေဝခဲ့တဲ့ Weekly eleven ဂ်ာနယ္ရဲ႕ စာမ်က္ႏွာ ၂၆ မွာပါတဲ့ "အၿမဲရႈံးေနတဲ့ စက္သုံးဆီဆိုင္ေတြ ပိတ္ေရး၊ ေငြေခ်းသူ ဘယ္သူမွန္းမသိတဲ့ ေက်ာင္းကားနဲ႔ လူနာမည္ေပါက္ ျပည္သူ႔ရွယ္ယာ" ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္ နဲ႔ ေရးသားထားတဲ့ ကိုၿဖိဳးေဝဝင္း ရဲ႕ ေဆာင္းပါးကို အဓိက ကိုးကားၿပီး ရန္ကုန္တိုင္း ေဒသႀကီး အစိုးရအဖြဲ႕ ကိုယ္စား ရန္ကုန္တိုင္း အစိုးရအဖြဲ႕ ၫႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးေအာင္ေက်ာ္ခိုင္က တရားလို လုပ္ၿပီး သတင္းေထာက္ သုံးေယာက္ကို တရားစြဲဆိုတာပါ။

ဒီေဆာင္းပါးဟာ ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး စာရင္းစစ္ခ်ဳပ္ရဲ႕ ၂၀၁၆- ၂၀၁၇ ဘ႑ာႏွစ္ စစ္ေဆးေတြ႕ရွိခ်က္ အစီရင္ခံစာ အေပၚ ရန္ကုန္တိုင္းလႊတ္ေတာ္မွာ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြရဲ႕ ေမးျမန္းေစာေၾကာခ်က္ေတြအေပၚ အေျခခံၿပီး ေရးသားတယ္ လို႔ သိရပါတယ္။

Weekly Eleven အပတ္စဥ္ထုတ္ ဂ်ာနယ္ရဲ႕ တာဝန္ခံအယ္ဒီတာေတြျဖစ္ၾကတဲ့ ကိုေက်ာ္ေဇာလင္း နဲ႔ ကိုနရီမင္း (ေဒါက္တာမင္းလြင္)၊ အႀကီးတန္း သတင္းေထာက္ခ်ဳပ္ ကိုၿဖိဳးေဝဝင္း တို႔ကို တာေမြရဲစခန္းမွာ အမႈဖြင့္ထားေၾကာင္း Eleven Media သတင္းစာတိုက္ကို ရဲတပ္ဖြဲ႕က ေအာက္တိုဘာလ ၉ ရက္ေန႔ ညပိုင္းမွာ လာေရာက္ အေၾကာင္းၾကားခဲ့ပါတယ္။

ေနာက္တေန႔ ေအာက္တိုဘာလ ၁၀ ရက္ မနက္ပိုင္းမွာေတာ့ အမႈဖြင့္ခံရသူေတြက ရဲစခန္းကိုသြားေရာက္ အစစ္ေဆးခံၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ အခုလို သူတို႔ ဖမ္းဆီးခံရတာပါ။

အခုအစိုးရလက္ထက္အထိ ပုဒ္မ ၅၀၅ (ခ) က မီဒီယာ သမားေတြ စိုးရိမ္ရတဲ့ ဥပေဒ ျဖစ္ေနဆဲ

အခုတရားစြဲဆိုခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ အၾကည္ညိဳပ်က္ေစမႈဆိုတဲ့ ရာဇသတ္ႀကီး ဥပေဒ ပုဒ္မ ၅၀၅ (ခ)ဟာ စစ္အစိုးရ လက္ထက္ကတည္းက ႏိုင္ငံေရးသမားနဲ႔ သတင္းစာဆရာေတြ ကို စြဲခ်က္တင္ ဖမ္းဆီး ေထာင္ခ်တဲ့ ေနရာမွာ အသုံးျပဳေလ့ရွိတဲ့ ပုဒ္မ ပါ။

အခု အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရးစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အစိုးရလက္ထက္မွာ ဒီလို ဥပေဒေတြကို ဆက္ၿပီး က်င့္သုံးေနတာ ဘာေၾကာင့္လဲလို႔ AP သတင္းဌာနရဲ႕ ျမန္မာျပည္ဆိုင္ရာ သတင္းေထာက္အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ ခဲ့တဲ့ ဝါရင့္ သတင္းစာဆရာမ ေဒၚေအးေအးဝင္း က ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့ပါတယ္။

" မီဒီယာ အေမွာင္ေခတ္ႀကီးကို ေရာက္ၿပီလား ဆိုရင္ေတာ့ ေရာက္ၿပီလို႔ေတာင္ ေျပာရေတာ့မေပါ့၊ ကိုယ္ကေတာ့ မေမွာင့္တေမွာင္လို႔ ထင္ခဲ့ခ်င္ေပမယ့္ေလ" လို႔ ေျပာၿပီး အခုလက္ရွိ မီဒီယာေလာကရဲ႕ ပုံရိပ္ကို သူက ဖြင့္ဆိုလိုက္ပါတယ္။

သတင္းသမားေတြရဲ႕ အလုပ္က အစိုးရရဲ႕ အားနည္းခ်က္ကို ျပဳျပင္ ေထာက္ျပဖို႔ တာဝန္သာျဖစ္ၿပီး အစိုးရက ဒီေထာက္ျပခ်က္ကို ျပန္လည္သုံးသပ္ စဥ္းစားရမွာပဲျဖစ္တယ္လို႔ လည္း ေဒၚေအးေအးဝင္းက ဆိုပါတယ္။

ေမလ ၃ ရက္မွာ က်ေရာက္ခဲ့တဲ့ ကမာၻ႔သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေန႔အတြက္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုျခင္း (ျမန္မာ) အဖြဲ႕က ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ အစီရင္ခံစာ ထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာသတင္းမီဒီယာသမားေတြအေနနဲ႔ စိတ္ပ်က္အားေလ်ာ့စရာျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေရးသားထားပါတယ္။

ဒီအစီရင္ခံစာက ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာကေန ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ အထိ ျမန္မာျပည္က သတင္းမီဒီယာ ေပါင္းစုံ နဲ႔ ဆက္သြယ္ကာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စစ္တမ္းေကာက္ယူ ထုတ္ျပန္ခဲ့တာပါ။

နယ္စည္းမျခား သတင္းေထာက္မ်ားအဖြဲ႕ (Reporters sans frontières; RSF) က ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ကမာၻ႔ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ၫႊန္းကိန္း မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၈ဝ အနက္ အဆင့္ ၁၃၁ နဲ႔ သာရပ္တည္ခဲ့ႏိုင္ၿပီး အခု ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ အဆင့္ ၁၃၇ ကို ထပ္မံက်ဆင္းခဲ့ပါတယ္။

ဒီလို ဖိႏွိပ္မႈေတြ ရွိေနဆဲျဖစ္ေပမယ့္ မီဒီယာသမားေတြကေတာ့ ကိုယ့္အလုပ္ ကိုယ္လုပ္ေန မွာျဖစ္ၿပီး ဖိႏွိပ္မႈေတြေၾကာင့္ အရည္အေသြး ပိုေတာက္ေျပာင္ လာမယ္လို႔ ယုံၾကည္တဲ့ အေၾကာင္း ဝါရင့္သတင္းစာဆရာ ဦးသီဟေစာက မွတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။

သူက "ဒီအလုပ္က ဘယ္ေလာက္ အႏၲရာယ္မ်ားလဲ သိၾကတာပဲ၊ ေၾကာက္ရင္ဘယ္လုပ္မလဲ၊ ကြၽန္ေတာ့အျမင္ေတာ့ လုပ္စရာရွိတာ ဆက္လုပ္ၾကမယ္" လို႔ ဆိုပါတယ္။

မီဒီယာအေမွာင္ေခတ္ကေန လြတ္ခါစ ျမန္မာ့မီဒီယာေလာကဟာ ပိုရင့္က်က္လာေအာင္ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ ျပည္တြင္းက တတ္သိနားလည္သူေတြ အတူေပါင္းၿပီး ႀကိဳးစားလုပ္ေနတဲ့ အခုအခ်ိန္မွာ အစိုးရကလည္း သူတို႔ရဲ႕ ဝန္ထမ္း ယႏၲရားေတြကို သင္တန္းေတြေပးၿပီး သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္လာေအာင္ ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲသင့္တယ္လို႔ NHK သတင္းဌာနရဲ႕ သတင္းေထာက္ ကိုသီဟေသြးက ဘီဘီစီကို ေျပာပါတယ္။

အခု အဖမ္းခံထားရတဲ့ သတင္းသမားေတြကို တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ဦးႀကီးျမင့္က ဥပေဒ အက်ိဳးေတာ္ေဆာင္ အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္မွာ ျဖစ္ေပမယ့္ အခုေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ အမႈကိုလိုက္ပါ ေဆာင္႐ြက္ခြင့္ မရေသးဘူးလို႔ ဦးႀကီးျမင့္က ေျပာပါတယ္။ လာမယ့္ ေအာက္တိုဘာလ ၁၇ ရက္ ႐ုံးခ်ိန္းက်မွ အမႈကို ကိုယ္စားျပဳ ေဆာင္႐ြက္ခြင့္ ေရွ႕ေနပါဝါ ေလွ်ာက္ထားရမယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

မွန္ကန္တဲ့ အေၾကာင္းအရာ၊ သတင္းကို အေျခခံၿပီးေတာ့ ေရးသား ေဖာ္ျပခဲ့တာဆိုရင္ ဒီျပစ္မႈ မေျမာက္ဘူး ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို အေျခခံၿပီး တရား႐ုံးမွာ ျပန္လည္ ရင္ဆိုင္ သြားမယ္လို႔ ဦးႀကီးျမင့္က ေျပာပါတယ္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ မြတ္ဆလင္ အရပ္သားေတြ သတ္ျဖတ္ခံရတဲ့ သတင္းေရးသားဖို႔ အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းခဲ့တဲ့ ႐ိုက္တာ သတင္းဌာနက သတင္းေထာက္ ႏွစ္ေယာက္ လည္း ႏိုင္ငံေတာ္ လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္ အက္ ဥပေဒနဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ လပိုင္းအတြင္းမွာ ေထာင္ဒဏ္ ၇ ႏွစ္ စီ ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ျခင္းခံခဲ့ရပါတယ္။

BBC Burmese
https://www.bbc.com