ကန္ကုိ ICC တင္ေရးႀကိဳးပမ္းခ်က္ လုံၿခံဳေရးအႀကံေပး Bolton ပယ္ခ်

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အမ်ိဳးသား လံုၿခံဳေရးအႀကံေပး John Bolton

အေမရိကန္တပ္ဖြဲဲ႕ေတြနဲ႔ အေမရိကန္ေထာက္လွန္းေရးေတြအာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံမွာ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာျပစ္မႈက်ဴးလြန္မႈ ေတြရွိတယ္ဆိုတဲ့စြပ္စြဲခ်က္ေတြကို ICC ႏိုင္ငံတကာျပစ္မႈခံုရံုးမွာတင္ၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ ICCေရွ႕ေနရဲ႕ေတာင္းဆိုခ်က္ကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ပယ္ခ်လိုက္ပါတယ္။ ICCအဖြဲ႕နဲ႔ဘယ္လိုနည္းနဲ႔မွလက္တြဲလုပ္ေဆာင္သြားမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ လည္း အေမရိကန္က တုံ႔ျပန္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ကိုေက်ာ္ေအာင္လြင္က ဆက္ေျပာပါလိမ့္မယ္။

Afghanistan ႏိုင္ငံက လွ်ိဳ႕၀ွက္ထိန္းသိမ္းေရးစခန္းေတြမွာ ၂၀၀၃ခုႏွစ္နဲ႔ ၂၀၀၄ခုႏွစ္အၾကား အေမရိကန္တပ္ဖြဲ႕ေတြနဲ႔ အေမရိကန္ေထာက္လွန္းေရးေတြရဲ႕ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာျပစ္မႈက်ဴး လြန္မႈေတြနဲ႔ လူသားမ်ိဳးႏြယ္ေပၚက်ဴးလြန္တဲ့ျပစ္မႈေတြရွိတယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ICCကစံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ ICCရဲ႕ တရားလိုေရွ႕ေန Fatou Bensouda ကေတာင္းဆိုထားတာပါ။ ဒါေပမယ့္လည္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အမ်ိဳးသား လံုၿခံဳေရးအႀကံေပး John Boltonကေတာ့ က်ဴးေက်ာ္ရန္စတဲ့ျပစ္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ICCရဲ႕ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ေတြဟာ ျပတ္ျပတ္ သားသားမရွိတဲ့အျပင္ အဓိပၸါယ္အမ်ိဳးမ်ိဳးေကာက္ယူႏိုင္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အေမရိကန္ကို ICC က စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္မယ္ဆိုရင္ အေမရိကန္ရဲ႕လက္တုံ႔ျပန္မႈေတြနဲ႔ရင္ဆိုင္ရမယ္လို႔လည္း လံုၿခံဳေရးအႀကံေပး John Boltonက သတိ ေပးလိုက္ပါတယ္။

'အေမရိကန္သမၼတရဲ႕ကိုယ္စား က်ေနာ္ရွင္းရွင္းလင္းလင္းနဲ႔ျပတ္ျပတ္သားသား ေျပာလိုပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္သူေတြ ကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔နဲ႔ ဒီတရားမ၀င္တဲ့ ခံုရံုးကေနၿပီး အေမရိကန္ရဲ႕ မဟာမိတ္ေတြကို မတရားသျဖင့္ တရားစီရင္မယ့္အေရးကေန အကာအကြယ္ေပးဖို႔ လိုအပ္တာမွန္သမွ်ကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အကုန္လုပ္သြားမွာပါ။ က်ေနာ္ တို႔ဟာ ICC နဲ႔ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္မႈေတြ လုပ္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ ICC ကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ ဘာမွေထာက္ပံ့ကူညီ မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ICC နဲ႔က်ေနာ္တို႔ ပတ္သက္မွာမဟုတ္ပါဘူး"

ICC ႏိုင္ငံတကာျပစ္မႈခံုရံုးဟာ ၂၀၀၂ခုႏွစ္က စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့တာျဖစ္ၿပီး လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ၊ လူသားမ်ိဳးႏြယ္ေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ျပစ္မႈနဲ႔ စစ္မက္ဆိုင္ရာျပစ္မႈက်ဴးလြန္မႈေတြကို လြတ္လပ္တဲ့အဖြဲ႕အစည္းတခုအေနနဲ႕စံုစမ္းစစ္ေဆးေဖၚထုတ္ဖို႔ ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ဖြဲ႕စည္းခဲ့တာပါ။ ICCအဖြဲ႕ျဖစ္ေျမာက္ေရး သေဘာတူလက္မွတ္ေရးထိုးတဲ့ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ အေမ ရိကန္ျပည္ေထာင္စု မပါ၀င္ပါဘူး။

အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံက အေမရိကန္ရဲ႕စစ္ေရးလုပ္ေဆာင္မႈေတြကို ICC ကသာ စံုစမ္းစစ္ေဆးတာေတြလုပ္မယ္ဆိုရင္ ICC အဖြဲ႕က တရားသူႀကီးေတြနဲ႔ေရွ႕ေနေတြကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို အ၀င္မခံပဲ ဗီဇာေတြပိတ္မယ္၊ အေမရိကန္ မွာရွိသမွ် သူတို႔ရဲ႕ ဘ႑ာေငြေၾကးေတြကိုလည္း ခ်ိတ္ပိတ္လိုက္မယ့္အျပင္ သူတို႔ကို အေမရိကန္တရားရံုးေတြကေန တရားစီရင္ဖို႔လည္းလုပ္ေဆာင္သြားမယ္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးအႀကံေပး John Boltonက ေျပာပါတယ္။

ICC တရားရံုးဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ၿခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့အဖြဲဲ႕အစည္းတခုျဖစ္ၿပီး ဒီအဖြဲ႕ဟာ တာ၀န္ယူမႈ၊ တာ၀န္ခံမႈေတြလည္း သိပ္ၿပီးရွိတဲ့အဖြဲ႕တခုမဟုတ္ဘူးလို႔လည္း John Boltonကေျပာပါတယ္။ အေမရိကန္ တပ္ဖြဲ႕ေတြရဲ႕အာဖဂန္ႏိုင္ငံက လုပ္ရပ္ေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ေတာင္းဆိုတဲ့ တရားလိုေရွ႕ေန Fatou Bensouda ဟာ ဂမ္ဘီယာႏိုင္ငံသူျဖစ္ပါတယ္။

သူက အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံက အေမရိကန္တပ္ေတြရဲ႕လုပ္ရပ္ေတြတင္မက တာလီဘန္နဲ႔ တာလီဘန္နဲ႔ဆက္စပ္ ေနတဲ့ Haqqani ကြန္ယက္အျပင္ အာဖဂန္အစိုးရလံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြကိုပါ စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ေတာင္းဆိုထားတာပါ။ အေမရိကန္ က ICCနဲ႔ ပတ္သက္မွာမဟုတ္ဘူးဆိုတဲ့တုံ႔ျပန္ခ်က္ကို AI လို႔ေခၚတဲ့ ႏိုင္ငံတကာလြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႕ရဲ႕အရာရွိ Adotei Akwei ကေတာ့ ခ်က္ခ်င္းပဲ အျပစ္တင္ရႈတ္ခ်ပါတယ္။

ICC အဖြဲ႕ရဲ႕တရား၀င္တည္ရွိမႈကို အေမရိကန္က ကန္႔ကြက္တယ္ဆိုတာ ႏိုင္ငံတကာဥေပေဒေအာက္မွာ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခံခဲ့ၾကရတဲ့ သန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့လူေတြကိုတိုက္ခိုက္လိုက္တာပဲလို႔ ဆိုပါတယ္။

ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com