ဆင္အေရျပား အေရာင္းအဝယ္ေၾကာင့္ ဆင္မ်ဳိးတုန္းမယ့္အႏၲရာယ္ ပိုႀကီးလာေန

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေတာ႐ိုင္းဆင္ေတြကို ဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္ၿပီး ဆင္အေရျပားေတြကို အိမ္နီးခ်င္း တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဘက္ တရားမ၀င္ တင္ပို႔ ေရာင္းခ်ေနတဲ့ အတြက္ ျမန္မာ့ဆင္ မ်ဳိးတုန္းမယ့္အႏၲရာယ္ ျမင့္မားလာေနပါတယ္။ ပဲခူး႐ိုးမ၊ ဧရာ၀တီျမစ္၀ကြ်န္းေပၚနဲ႔ တနသၤာရီေဒသေတြမွာရွိေနတဲ့ အာရွဆင္ေတြ မ်ဳိးတုန္းမယ့္အႏၲရာယ္ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့အေျခအေနေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္အေျခစိုက္ ေဂဟစနစ္ထိန္းသိမ္းေရးအဖဲြ႔နဲ႔ ၿဗိတိန္အေျခစိုက္ ဆင္ထိန္းသိမ္းေရးအဖဲြ႔ေတြရဲ႕ ေလ့လာစူးစမ္းေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို မအင္ၾကင္းႏိုင္က တင္ျပထားပါတယ္။

ဆင္ေတြရဲ႕အေရျပား ေရာင္းခ်တဲ့ေစ်းကြက္ ေပၚေပါက္လာတာ လြန္ခဲ့တဲ့ သံုး ေလးႏွစ္ကျဖစ္ၿပီး အရင္က ဆင္ေတြရဲ႕အစြယ္ေတြကို ျဖတ္ယူေရာင္းခ်တဲ့ အေျခအေနထက္ အလြန္ဆိုးရြာတယ္လို႔ စူစမ္းေလ့လာသူေတြက ဆိုပါတယ္။ ျမန္မာအပါအ၀င္ အာရွမွာ ဆင္အေကာင္ေရ ၅၀,၀၀၀ ေလာက္ပဲ က်န္ရွိၿပီး လက္ရွိ သူတို႔ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အေျခအေနဟာ အာဖရိကမွာ ရွိတဲ့ဆင္ေတြထက္ ၁၀ ဆေလာက္ ပိုၿပီးဆိုး၀ါးေနပါတယ္။

ဆင္ေတြရဲ႕အေရျပားကို ပတၱျမားအေရာင္ လက္၀က္ရတနာအျဖစ္ ျပဳလုပ္ေရာင္းခ်တာ၊ စက္နဲ႔ အမႈန္႔ျဖစ္ေအာင္ႀကိတ္ၿပီး ေဆး၀ါးအျဖစ္ သံုးစဲြလာတာ စတဲ့ေစ်းကြက္သစ္ ႀကီးမားလာေနတာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ က်န္ရွိတဲ့ ဆင္အေကာင္ေရ ၂,၀၀၀ ေလာက္ဟာ ဆင္ဖမ္းသမားေတြရဲ႕အႏၲရာယ္ကို အႀကီးအက်ယ္ ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။ ဆင္ေတြရဲ႕ အေရျပားေတြကို လွီးျဖတ္ယူဖို႔ ဆင္ဖမ္းသမားေတြကအထီး၊ အမ၊ အေကာင္ေပါက္မေရြး ဖမ္းဆီး သတ္ျဖတ္ေနတဲ့ လက္ရွိ ႏႈန္းထားကို မတားဆီးႏိုင္ဘူးဆိုရင္ ျမန္မာ့ေတာ႐ိုင္းဆင္ေတြဟာ အႏွစ္ ၆၀ ေလာက္အတြင္း ကြယ္ေပ်ာက္သြားဖို႔ရွိေၾကာင္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေျခစိုက္ Smithsonian ေဂဟစနစ္ ထိန္းသိမ္းေရးအဖဲြ႔ ညြန္ၾကားေရးမွဴး Peter Leimgruber ကေျပာပါတယ္။

သူတို႔အဖဲြ႔အေနနဲ႔ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္က ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ ဆင္ေတြထိန္းသိမ္းေရးအတြက္ စတင္ ေလ့လာ ကူညီရာကေန ဆင္ေတြ ဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္ခံေနရတာကို ေမွ်ာ္လင့္မထားဘဲ ေျခရာခံေတြ႔ရွိခဲ့ေၾကာင္း အခုလိုေျပာပါတယ္။

“တကယ္တမ္း အလြန္ကို တုန္လႈပ္စရာေကာင္းပါတယ္။ ဆင္ေတြရဲ႕ လည္ပင္းေတြမွာ သူတို႔ကို ေျခရာခံႏိုင္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔ခ်ိတ္ဆဲြေပးထားတဲ့ GPS လည္ပတ္ေတြေနာက္ကို လိုက္လံစူးစမ္းရင္းကေန သူတို႔ ေပ်ာက္ေပ်ာက္သြားတယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ သတိထားမိလာတာပါ။ သူတို႔ရဲ႕ လည္ပတ္ GPS ကိရိယာေတြ အလုပ္မလုပ္ေတာ့ဘူးဆိုရင္ ဆင္ေတြေပ်ာက္သြားလို႔ျဖစ္ပါတယ္။ လည္ပတ္ခ်ိတ္ဆဲြေပးထားတဲ့ ဆင္ ၁၉ ေကာင္ထဲက ၅ ေကာင္ဟာ ဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္ခံလိုက္ရတာကို က်ေနာ္တို႔ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ ေပ်ာက္သြားတဲ့ ဆင္ ၂ ေကာင္လည္းရွိပါတယ္။ အဲဒီ ဆင္ ၂ ေကာင္လည္း ဖမ္းဆီး သတ္ျဖတ္ခံရတာျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ သူတို႔ မေပ်ာက္ခင္အခ်ိန္ထိ သူတို႔ လႈပ္ရွားမႈေတြကို က်ေနာ္တို႔ ေျခရာခံႏိုင္ခဲ့တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြအရ ဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္ခံရတာျဖစ္ဖို႔ မ်ားတယ္ဆိုတာ ျပေနပါတယ္။ေနာက္ဆံုး က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြအရ အက်ယ္အ၀န္းပမာဏအားျဖင့္ ခ႐ိုင္ နယ္ေျမေလာက္ပဲရွိတဲ့ ေနရာတခုတည္းမွာတင္ ဆင္ေကာင္ေရ စုစုေပါင္း ၄၅ ေကာင္ သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။”

ဒါ့အျပင္ ျမန္မာအစိုးရက သီးသန္႔ျပဳစုထားတဲ့ အစီရင္ခံစာအရ ၂၀၁၆ ခုနွစ္အတြင္း ဆင္ေပါင္း ၂၅ ေကာင္ ဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီအေရအတြက္ အားလံုးေပါင္းဟာ ၂၀၁၀ ကေန ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြင္း အသတ္ခံရတဲ့ အေရအတြက္နဲ႔ႏႈိင္းယွဥ္ရင္ ႏွစ္ဆေလာက္ တိုးလာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

အခုလို ဆင္အေရျပားေစ်းကြက္သစ္ ျဖစ္လာတာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ကတည္းက စတင္စံုစမ္းေနတဲ့ ၿဗိတိန္အေျခစိုက္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႔ျဖစ္တဲ့ Elephant Family ရဲ႕ အမႈေဆာင္ညြန္ၾကားေရးမွဴး Belinda Stewart-Cox က အခုလိုေျပာျပပါတယ္။

“၀ယ္ယူသူ အမ်ားအျပားက ေလးလံတဲ့ ဆင္အေရျပားအစစ္ကိုပဲ ၀ယ္ခ်င္ၾကတာပါ။ ဒါမွလည္း ဆင္အေရျပား စစ္မစစ္ဆိုတာ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ေသေသခ်ာခ်ာ သိရတာပါ။ အေရျပားတခ်ဳိ႕ကို အန္စာတံုးပံုစံ အရြယ္အစားေလာက္ လွီးျဖတ္ၿပီး အေျခာက္ခံၿပီးေနာက္ ပုတီးလံုးအျဖစ္ စက္နဲ႕ ပံုသြင္းယူပါတယ္။ အဲဒီ ဆင္အေရျပား ပုတီးလံုးရဲ႕အေရာင္ဟာ ပတၱျမားအေရာင္လို ျဖစ္ေနတာပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အေရျပားထဲမွာ ေသြးေတြ ရွိေနလို႔ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီပုတီလံုးေတြကို ဆဲြႀကိဳး၊ လက္ေကာက္ စတာေတြအျဖစ္ ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။”

ဆင္အေရျပားကို အဓိက၀ယ္ယူတဲ့ ေစ်းကြက္က တ႐ုတ္ႏိုင္ငံျဖစ္တယ္လို႕လည္း Belinda Stewart-Cox ကေျပာပါတယ္။

အရင္က ဆင္စြယ္ေလာက္ပဲ ၀ယ္ယူၾကတဲ့အတြက္ ဆင္ဖမ္းသမားေတြဟာ အစြယ္ရွိတဲ့ ဆင္ထီးေတြကိုပဲ ပစ္မွတ္ထား ဖမ္းဆီးၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ အခုေတာ့ ဆင္အေရျပားကို လက္၀တ္ရတနာ၊ ေဆး၀ါးအျဖစ္ ျပဳလုပ္ေရာင္းခ်လာတဲ့အတြက္ ဆင္မွန္သမွ် ဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္လာတာေၾကာင့္ ဆင္အေရျပား ၀ယ္ယူသံုးစဲြသူေတြကို အသိပညာေပးဖို႔ လိုအပ္လာေၾကာင္း Peter Leimgruber ကေျပာပါတယ္။

“ဒါေတြကို ၀ယ္ယူသံုးစဲြေနသူေတြဟာ သူတို႔ ဘာလုပ္ေနတယ္ဆိုတာ သေဘာေပါက္နားလည္ၾကတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေတြကို အေရာင္းအ၀ယ္ လုပ္ေနတဲ့ ေနရာေတြဆီသြားၿပီ ဒီေစ်းကြက္ေၾကာင့္ ဘယ္ေလာက္ထိ ပ်က္ဆီး ထိခိုက္မႈေတြရွိေနလဲဆိုတာ ၀ယ္ယူသူေတြကို ပညာေပးဖို႔လိုပါတယ္။”

Smithsonian ေဂဟစနစ္ ထိန္းသိမ္းေရးအဖဲြ႔အေနနဲ႔ ပဲခူး႐ိုးမ၊ ဧရာ၀တီျမစ္၀ကြ်န္းေပၚနဲ႔ တနသၤာရီေဒသမွာရွိတဲ့ ေတာ႐ိုင္းဆင္ေတြ ထိန္းသိမ္းေရး ပူးေပါင္းကူညီေနတာပါ။

ၾသဂုတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔ တနဂၤေႏြေန႔ဟာ ကမာၻ႔ဆင္မ်ားေန႔အျဖစ္ အဲဒီေန႔ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ဧရာ၀တီတိုင္းမွာ ဆင္ေတြ မ်ဳိးမတုန္းေအာင္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ဖို႔ အသိပညာေပး ေဆြးေႏြးပဲြကို ေဒသဆိုင္ရာအာဏာပိုင္ေတြ ဦးစီး က်င္းပခဲ့ပါတယ္။

အင္ၾကင္းႏိုင္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com