တပ္ခ်ဳပ္ကို စံုစမ္းအေရးယူဖို႔ ကုလစံုစမ္းေရးမွဴးေတြတိုက္တြန္း

ဗိုလ္္ခ်ဳပ္ႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္ (Senior General Min Aung Hlaing)

ျမန္မာႏိုင္ငံ တိုင္းရင္းသားနယ္စပ္ေဒသမွာ မၾကာခင္ကျဖစ္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြအတြက္ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္္ခ်ဳပ္ႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္နဲ႔ စစ္ဖက္အႀကီးအကဲအခ်ိဳ႕ကို ႏိုင္ငံတကာဥပေဒေတြနဲ႔ အညီ စံုစမ္းစစ္ေဆး အေရးယူဖို႔ ကုလသမဂၢစံုစမ္းေရးအဖဲြ႔က ေတာင္းဆိုတိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္တြင္းဥပေဒေတြနဲ႔ ျပည္တြင္းအေျခအေနအရ ဒီ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ က်ဴးလြန္မႈေတြအေပၚ ကင္းလြတ္ခြင့္ရေနတာေၾကာင့္၊ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒေတြနဲ႔အညီ ICC ႏိုင္ငံတကာျပစ္မႈဆိုင္ရာ တရားရံုး ဒါမွမဟုတ္ ႏို္င္ငံတကာခံုရံုးတခု သီးျခားဖဲြ႔ၿပီး စံုစမ္းအေရးယူဖို႔ ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီကို အႀကံျပဳထားပါတယ္။ ျမန္မာႏို္င္ငံလူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢစံုစမ္းေရးအဖဲြ႔က ဒီကေန႔လုပ္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြအေၾကာင္း ကိုသားညြန္႔ဦး တင္ဆက္ေပးပါမယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းက ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္ဆလင္ေတြအပါအ၀င္ အျခားတိုင္းရင္းသားေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို စံုစမ္း စစ္ေဆး အေရးယူဖို႔ ျမန္မာႏို္င္ငံအတြက္ အထူးဖဲြ႕ထားတဲ့ ကုလသမဂၢအဖဲြ႔က တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရအခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖဲြ႕ရဲ႕ ပထမဆံုး အစီရင္ခံစာ ထြက္လာရာမွာ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အေေတာ္ေလး ျပင္းျပင္းထန္ထန္ သံုးႏံႈးေ၀ဖန္ခဲ့တာပါ။ ဒီအစီရင္ခံစာနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ လုပ္တဲ့ အဖဲြ႔ရဲ႕ ဒီကေန႔ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြမွာေတာ့ ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္းကလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္ဆလင္ေတြအေပၚ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြအတြက္ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းအေနနဲ႔ အလ်င္စလို အေရးယူကိုင္တြယ္ဖို႔ တာ၀န္ရိွေနၿပီလို႔ ကုလ စံုစမ္းေရးမႈးေတြက တိုက္တြန္းပါတယ္။ ကုလသမဂၢစံုစမ္းေရးအဖဲြ႔ရဲ႕ ေတြ႕ရိွခ်က္အရ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြမွာ အဓိက တာ၀န္ရိွသူကေတာ့ ျမန္မာစစ္တပ္ျဖစ္တယ္လို႔ စံုစမ္းေရးအဖဲြ႔၀င္တဦးျဖစ္တဲ့ Chris Sitodi က ေျပာသြားပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔ စံုစမ္းေတြ႕ရိွခ်က္အရဆိုရင္ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာဥပေဒေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့လုပ္ရပ္ေတြျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတာကို အေျခအျမစ္ရိွရိွ ေတြ႕ခဲ့ရၿပီး၊ ဒါေတြဟာ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေျမာက္ပါတယ္။ အေျခခံအားျဖင့္ ဒါေတြကို စစ္တပ္က က်ဴးလြန္ခဲ့တာပါ။ ဒါေၾကာင့္ Genocide လူမ်ိဳးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ၊ Crimes against Humanity လူသားထုအေပၚက်ဴးလြန္တဲ့ရာဇ၀တ္မႈနဲ႔ War Crimes စစ္ရာဇ၀တ္မႈဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒသံုးမ်ိဳးေအာက္မွာ တပ္မေတာ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေတြကို အဓိကထားၿပီး ရာဇ၀တ္မႈေၾကာင္းဆိုင္ရာ စံုစမ္းအေရးယူဖို႔လိုမယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔အဖဲြ႔က သံုးသပ္ထားပါတယ္။”

ရခိုင္ ကခ်င္နဲ႔ ရွမ္းေျမာက္ေဒသက လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြအတြက္ တာ၀န္ရိွသူစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကိုလည္း ကုလ စံုစမ္းေရးအဖဲြ႔က စာရင္းလုပ္ထားပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ ျမန္မာတပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗို္လ္ခ်ဳပ္မႈးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္နဲ႔ ဒု တပ္ခ်ဳပ္ ဗို္လ္ခ်ဳပ္ႀကီးစိုး၀င္းအပါအ၀င္ ျမန္မာစစ္ဗို္လ္ခ်ဳပ္ ၆ ဦးကို အဓိက တာ၀န္ရိွသူေတြအျဖစ္ စာရင္းလုပ္ထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာ တရားစီရင္ စစ္ေဆးဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလို႔လည္း ကုလ စံုစမ္းေရးမႈး Chris Sitodi က ေျပာသြားပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္တပ္ကို ဘယ္လိုမွ ထိလို႔မရပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဥပေဒေတြ၊ တရားေရးစနစ္ ဖဲြ႔စည္းမႈေတြနဲ႔ တရားေရးဆိုင္ရာ လြတ္လပ္မႈမရိွတာ၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈမရိွတာေတြေၾကာင့္ ဒီလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာစစ္တပ္ကို ျပည္တြင္းတရားေရးစနစ္က စံုစမ္းအေရးယူတာမ်ိဳး မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။”

ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီလူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို စံုစမ္း အေရးယူဖို႔ ICC ႏိုင္ငံတကာျပစ္မႈဆိုင္ရာတရားရံုး ဒါမွမဟုတ္ ႏိုင္ငံတကာခံုရံုးတရပ္ဖဲြ႔ၿပီး ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ စံုစမ္းေရးမႈးေတြကေန ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီကို အႀကံျပဳ တိုက္တြန္းထားပါတယ္။ ဒီ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြအေပၚ တာ၀န္ရိွသူေတြကို ကိုင္တြယ္အေရးယူတာမ်ိဳးမလုပ္ရင္၊ ေနာက္ထပ္ အလားတူ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိုးေဖာက္မႈေတြ ထပ္ခါ ထပ္ခါျဖစ္ေနဦးမယ္လ္ို႔လည္း ကုလ စံုစမ္းေရးမႈးေတြက သတိေပးသြားပါတယ္။

ရခိုင္ေျမာက္ပို္င္းေဒသက လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြမွာ ျမန္မာစစ္တပ္အျပင္ ရဲတပ္ဖဲြ႔ နယ္ျခားေစာင့္တပ္နဲ႔ အျခား အရပ္ဖက္စစ္ေသြးၾကြအုပ္စုေတြလည္း ပါ၀င္တယ္လို႔ ကုလ ေတြ႕ရိွခ်က္မွာေဖာ္ျပပါတယ္။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ဟာ သူ႔တပ္ဖဲြ႔ေတြနဲ႔ စစ္ဆင္ေရးေတြမွာ ပါတဲ့ အျခားလက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔အစည္းေတြကို တိုက္ရိုက္ကြပ္ကဲ အမိန္႔ေပးထိန္းခ်ဳပ္ထားတာေၾကာင့္၊ အခု ဒီျဖစ္ရပ္ေတြမွာ စစ္တပ္အႀကီးအကဲေတြဟာ အဓိက တာ၀န္ရိွတယ္လို႔ ကုလ စံုစမ္းေရးမႈးတဦးျဖစ္တဲ့ Radhika Coomaraswarmy က ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာႏို္င္ငံရဲ႕ ဖဲြ႔စည္းပံုအရ အရပ္ဖက္အာဏာပိုင္ေတြဟာ ျမန္မာစစ္တပ္လုပ္ရပ္ေတြအေပၚ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မႈ အာဏာလုပ္ပိုင္ခြင့္ မရိွသလို၊ ဒီျဖစ္ရပ္ေတြ ဒီ စစ္ဆင္ေရးေတြမွာ တိုက္႐ိုက္ပတ္သက္ပါ၀င္တာမ်ိဳး မေတြ႕ရဘူးလို႔လည္း ကုလ စံုစမ္းေရးမႈးေတြက ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ျမန္မာအစိုးရေခါင္းေဆာင္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ဒီျဖစ္ရပ္ေတြအေပၚ ရပ္တည္မႈကိုေတာ့ Ms. Coomaraswarmy က ေ၀ဖန္ခဲ့ပါတယ္။

“ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ ရခိုင္မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ျဖစ္ရပ္ေတြအေပၚ တားဆီးကာကြယ္္ဖို႔ ဒါမွမဟုတ္ အျပစ္တင္ေ၀ဖန္ဖို႔အတြက္ က်င့္၀တ္ၾသဇာအရ ရပ္တည္ေျပာဆိုတာမ်ိဳး မရိွတဲ့အတြက္ အင္မတန္ စိတ္ပ်က္ရပါတယ္။ ဒီ အစီရင္ခံစာကို ေလ့လာၿပီးရင္ ႏိုင္ငံတကာအေနနဲ႔ေတာ့ အခုျဖစ္ရပ္ေတြအေပၚ အေရးယူႏိုင္ဖို႔သာမက၊ ေနာက္ထပ္မျဖစ္ဖို႔ အကာအကြယ္ေပးသြားႏို္င္ဖို႔ က်မတို႔ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။”

အခု အစီရင္ခံစာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေနာက္ဆက္တဲြလုပ္ေဆာင္ရမယ့္ကိစၥေတြအတြက္ EU ဥေရာပသမဂၢအေနနဲ႔ ကုလစံုစမ္းေရးမႈးေတြကို ဒီ သီတင္းပတ္အတြင္းမွာ ေတြ႕ဆံုညိႈႏိႈင္းသြားမယ္လို႔ အီးယူ ေျပာခြင့္ရသူက ေျပာပါတယ္။ ၿဗိတိသွ်ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန အာရွေရးအငယ္တန္း၀န္ႀကီးကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာအေနနဲ႔ အစီရင္ခံစာပါ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြအတြက္ တာ၀န္ရိွသူေတြကို စံုစမ္း အေရးယူသြားရမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ အစီရင္ခံစာထဲမွာေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ၾသဂုတ္လတုန္းက ARSA လက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔က ျမန္မာလံုၿခံဳေရးတပ္စခန္းေတြကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း၊ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ စစ္ဆင္ေရးအတြင္း လူသတ္မႈ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာအၾကမ္းဖက္မႈ ဖမ္းဆီးညွင္းပမ္းမႈ ရြာမီးရိႈ႕မႈ စတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးျဖစ္ရပ္ေတြကို မွတ္တမ္းတင္ထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္းက လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကိုလည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ျမန္မာႏို္င္ငံ ရခိုင္ေျမာက္ပို္င္းမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ပဋိပကၡေၾကာင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာမြတ္ဆလင္ေတြ သိန္းနဲ႔ခ်ီ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံဖက္ထြက္ေျပးၾကရတဲ့ေနာက္ပိုင္း၊ ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနအေပၚ ႏိုင္ငံတကာက အထူးအာရံုစိုက္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာအသံုးအႏံႈးကို လက္သင့္မခံသလို၊ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာစြတ္စဲြခ်က္ေတြကိုလည္း ခ်ဲ႕ကားလြန္းတယ္ဆိုၿပီး တုန္႔ျပန္ထားတာပါ။

ဒါ့အျပင္ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက ဖဲြခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာအခ်က္အလက္စုေဆာင္းေရးအဖဲြ႔ကို ျမန္မာအစိုးရက လက္မခံသလို၊ ျပည္၀င္ခြင့္လည္းမေပးပါဘူး။ စံုစမ္းေရးအဖဲြ႔ရဲ႕ အခု အစီရင္ခံစာပါ ေဖာ္ျပခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္သက္္လို႔ ျမန္မာအစိုးရတာ၀န္ရိွသူေတြရဲ႕တုန္႔ျပန္ခ်က္သိရဖို႔ ေမးျမန္းခဲ့ေပမယ့္လည္း၊ အခုအခ်ိန္ တုန္႔ျပန္ေျပာဆိုခ်က္မရေသးပါဘူး။ အခု အစီရင္ခံစာကိုေတာ့ စက္တင္ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔က်ရင္ ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီကို တင္သြင္းသြားမယ္လို႔ သိရပါတယ္။

သားၫြန္႔ဦး  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com