ေငြစကၠဴသစ္ေၾကာင့္ ဗင္နီဇြဲလား စီးပြားေရး မေရရာ

ဓာတ္ပုံ မူပိုင္ Reuters

ေငြေၾကး ေဖာင္းပြမႈေတြေၾကာင့္ ဗင္နီဇြဲလားႏိုင္ငံမွာ ၾသဂုတ္ ၂၀ရက္က Sovereign Bolivar လို႔ေခၚတဲ့ ေငြစကၠဴသစ္ကို အစိုးရက ထုတ္ေဝလိုက္ေပမယ့္ မေရရာ မေသမခ်ာ ျဖစ္ေနတဲ့ စီးပြားေရး အေျခအေနက အဆုံးသတ္မသြားဘဲ ျဖစ္ေနပါတယ္။

ဆိုးဝါးလာေနတဲ့ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈကို ေျဖရွင္းဖို႔ အစိုးရက ေငြစကၠဴ သစ္ေတြ ထုတ္ေဝလိုက္ေပမယ့္ ဒီလို ထုတ္ေဝတာက အေျခအေနကို ပိုဆိုးသြား ေစတယ္လို႔ ေဝဖန္သူေတြက ေထာက္ျပေနပါတယ္။

ဗင္နီဇြဲလားႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရး အေျခအေနကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဗင္နီဇြဲလားဟာ ကမာၻေပၚမွာ ေရနံ အႂကြယ္ဝဆုံးႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံရဲ႕ ဝင္ေငြ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းက ေရနံတင္ပို႔တာကေန ရရွိေနတာပါ။

ဓာတ္ပုံ မူပိုင္ Reuters

ဒါေၾကာင့္လည္း ေရနံေဈးတက္ရင္ ေငြေၾကးအေျမာက္အျမား အစိုးရထံကို ဝင္လာေလ့ရွိပါတယ္။ အစိုးရကလည္း လူမႈဖူလုံေရး စီမံကိန္းေတြကို ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္လည္း ေရနံေဈးေတြ က်ရင္ စီးပြားေရး အၾကပ္အတည္းကို ရင္ဆိုင္ရေလ့ ရွိၿပီး လူမႈဖူလုံေရး စီမံကိန္းေတြကိုလည္း အစိုးရက ျဖတ္ေတာက္ေလ့ရွိပါတယ္။

၂၀ဝ၃ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ ႏိုင္ငံျခားေငြေၾကး ေရာင္းဝယ္မႈကို Hugo Chávez အစိုးရက ထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗင္နီဇြဲလားႏိုင္ငံသားေတြအေနနဲ႔ ေဒၚလာကို လြတ္လပ္စြာ ဝယ္ယူခြင့္မရွိေတာ့သလို ေမွာင္ခိုေဈးကြက္ ေပၚေပါက္လာၿပီး ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈႏႈန္း ျမင့္တက္လာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

လက္ရွိမွာ ဗင္နီဇြဲလားရဲ႕ ႏွစ္စဥ္ ေငြေၾကး ေဖာင္းပြမႈႏႈန္းက ကမာၻေပၚမွာ အျမင့္ဆုံး ျဖစ္ေနၿပီး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ကေန အစိုးရက ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈႏႈန္းကို တရားဝင္ စာရင္းဇယားနဲ႔ ထုတ္ျပန္တာ မရွိေတာ့ပါဘူး။

ဒါေပမယ့္လည္း ဂြၽန္ေဟာ့ကင္း တကၠသိုလ္က စီးပြားေရး ပညာရွင္ Steve Hankeရဲ႕ တြက္ခ်က္မႈအရ ဧၿပီလမွာ ၁၈၀ဝ၀ ရာခႈိင္ႏႈန္းအထိ ျမင့္တက္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

အစိုးရသတ္မွတ္ထားတဲ့ ေငြလဲႏႈန္းက အေမရိကန္ ၁ ေဒၚလာကို ဗင္နီဇြဲလား ေငြေၾကး Bolivar ၂၄၈၀ဝ၀ နီးပါးရွိေနပါ တယ္။

ဒီလို အရမ္းကို ျမင့္တက္လာတဲ့ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈကို ကုစားဖို႔ အစိုးရက Sovereign Bilivarsလို႔ေခၚတဲ့ ေငြစကၠဴ အသစ္နဲ႔ အေႂကြတခ်ိဳ႕ကို ထုတ္ေဝခဲ့ပါ တယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ တနလၤာေန႔မွာ ေငြစကၠဴအသစ္ကို ထုတ္ေဝဖို႔ ေၾကညာၿပီး အစိုးရက ဘဏ္ အားလပ္ရက္ အျဖစ္ ေၾကညာလိုက္ တာေၾကာင့္ ၾသဂုတ္ ၂၁ရက္ေန႔က ေငြစကၠဴက လူထု လက္ထဲကို ျဖန္႔ေဝႏိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ရွိၿပီးသား ေငြစကၠဴအေဟာင္းတခ်ိဳ႕ကိုလည္း အခ်ိန္အတိုင္းအတာတခုအထိ ဆက္လက္သုံးစြဲမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ဘီဘီစီရဲ႕ လက္တင္ အေမရိက သတင္းေထာက္ Will Grantက အခုလို ေငြစကၠဴအသစ္ ထုတ္လိုက္တာဟာ အရင္က ေကာ္ဖီတခြက္ကို ၂. ၅ သန္း ေပးရေပမယ့္ အသစ္ထုတ္ေဝလိုက္တဲ့ ေငြေၾကး Sovereign Bolivarsနဲ႔ဆိုရင္ ၂၅ က်မွာလို႔ ရွင္းျပပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ATM စက္ေတြကေန ႏိုင္ငံသားေတြ ေငြေၾကး ထုတ္ယူမႈကိုေတာ့ ကန္႔သတ္ထားတယ္ၿပီး ေငြစကၠဴသစ္ Sovereign Bolivars ၁၀ပဲ ထုတ္ယူခြင့္ေပးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

အသစ္ထုတ္ေဝလိုက္တဲ့ ေငြေၾကးနဲ႔ လိုက္ေလ်ာ ညီေထြ မျဖစ္ေသးတာေၾကာင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းအေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း ပိတ္ထားသလို အလုပ္သမား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း အလုပ္ကို သြားေရာက္ခဲ့တာ မရွိပါဘူး။

ေငြစကၠဴအသစ္ ထုတ္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ မေရရာမေသခ်ာမႈေတြက လူေတြအၾကားမွာ ျမင့္တက္ေနပါတယ္။

ဗင္နီဇြဲလားႏိုင္ငံမွာေနတဲ့ Yusmari Marquezက ေဈးေတြ ျမင့္တက္လာတာကို ေၾကာက္ေနၿပီး အခု ဆူပါမားကတ္မွာ ၾကက္ဥ၊ အသား၊ ႏြားႏို ဒီပစၥည္းေတြ ေဈးဘယ္ေလာက္ရွိလဲဆိုတာ သြားၾကည့္မယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

ႏိုင္ငံတဝန္းမွာ ရွိေနတဲ့ ၿမိဳ႕ေတြကလည္း ေျခာက္ကပ္ေနသလို လူေတြကလည္း ေငြေၾကးအသစ္ကို အသုံးျပဳဖို႔ အဆင္သင့္ မျဖစ္ေသးတဲ့ အေျခအေနမွာ ရွိေနပါ တယ္။

မေန႔က ဘဏ္ေတြ ျပန္ဖြင့္လိုက္ရာမွာေတာ့ ဘဏ္ေတြနဲ႔ ေငြေၾကးထုတ္လို႔ရတဲ့ ATM စက္ေတြမွာ လူေတြက တန္းစီေစာင့္ဆိုင္း ေနၾကတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

သမၼတ မာဒူ႐ိုရဲ႕ စီးပြားေရး အစီအစဥ္သစ္ကို ေထာက္ခံၾကဖို႔ အစိုးရက ေထာက္ခံသူေတြကို တိုက္တြန္းေနေပမယ့္ သာမန္ ႏိုင္ငံသားအမ်ားစုက သူ႔ကို မယုံရဲသလို အနာဂတ္အတြက္ စိုးရိမ္ေနပါတယ္။

BBC Burmese
https://www.bbc.com