တ႐ုတ္မွာ ေဆာက္လုပ္ၿပီးစီးခါနီး ဗလီႀကီးတခုကို ၿဖိဳပစ္မယ္ဆိုလို႔ ေဟြ မြတ္ဆလင္ေတြ ဆန္႔က်င္ေနၾက

 ေဝ့ဂ်ိဳး ဗလီႀကီး က အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ဗလီပုံစံ အႀကီးစား ဗလီႀကီးျဖစ္

တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ အတြင္း မြတ္ဆလင္ ေတြ အမ်ားအျပားေနထိုင္တဲ့ နင္ရွီယာ (Ningxia) ခ႐ိုင္အတြင္းက ေဝ့ဂ်ိဳး (Weizhou) အရပ္မွာ တည္ေဆာက္ၿပီးစီးခါနီး ဗလီႀကီးတခု ကို အာဏာပိုင္ေတြ က ၿဖိဳခ်မယ္ဆိုတဲ့ အမိန္႔ထြက္လာၿပီးေနာက္ ေဒသခံ ေဟြ (Hui) မြတ္စလင္ေတြ ဗလီႀကီးေရွ႕မွာ စု႐ုံး ကာ ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပေနၾကၿပီး ဗလီႀကီး ကို မဖ်က္ဆီးဖို႔ ကာကြယ္ေနၾကပါတယ္။

ၾသဂုတ္လ ၃ ရက္ေန႔မွာ ေဒသခံ အာဏာပိုင္ေတြ က ဒီ ဗလီ ဟာ လိုအပ္တဲ့ ေဆာက္လုပ္ခြင့္ ပါမစ္ မရ တာေၾကာင့္ အင္အားသုံးၿဖိဳခ်မယ္ ဆိုတဲ့ သတိေပးစာ ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ေနာက္ပိုင္း အဲဒီစာ ဟာ ေဒသခံ ေဟြ မြတ္ဆလင္ေတြအၾကား အြန္လိုင္း ကေန တဆင့္ ျပန္႔ႏွံ႔သြားခဲ့ပါတယ္။

ဗလီႀကီးေရွ႕မွာ လူေတြ စု ဆႏၵျပတာေတြ ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္ေန႔ကတည္းက စတင္ခဲ့ၿပီး ဗလီကို ၿဖိဳခ်မယ္လို႔ အစိုးရ က သတ္မွတ္တဲ့ ၾသဂုတ္လ ၁၀ ရက္ေန႔ မွာလည္း သူတို႔ စု႐ုံး ဆန္႔က်င္ ၾကတုန္းပါ။

ဗလီ ႀကီး ကိုေဆာက္လုပ္လာတာ ၂ ႏွစ္ ၾကာလာၿပီျဖစ္ၿပီး ေဆာက္လုပ္ခြင့္ ပါမစ္မရွိ ဘူးဆိုရင္ အရင္ ကာလေတြတုံး က မတားဆီးဘဲ အခုၿပီးစီးခါနီးအခ်ိန္မွာမွ ဘာေၾကာင့္ ပိတ္ပင္ တားဆီး သလဲ ဆိုတာ ကလည္း ေဒသခံေတြ အၾကား ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။

ဗလီႀကီး က တ႐ုတ္မွာ အရင္ တည္ေဆာက္ေနက် ဗလီ ေတြလို အေသးစား ေလးေတြ မဟုတ္ဘဲ အမိုးခုံး ႀကီး ၉ ခု နဲ႔ ေမွ်ာ္စင္ ၄ ခု ပါဝင္တဲ့ ဗလီ ႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။

ဘီဘီစီ ကမာၻတလႊား အစီအစဥ္၊ တ႐ုတ္ ဘာသာ ဌာန က အႀကီးတန္း သတင္းေထာက္ ဂ်င္ရွီေခ်ာင္ က တ႐ုတ္ မွာ အစဥ္အလာ အရ ေဆာက္တဲ့ ဗလီေတြ က သိပ္မႀကီး ဘူး၊ အခု က အေရွ႕ အလယ္ပိုင္းေဒသ မွာ တည္ေဆာက္ေလ့ရွိၾကတဲ့ ဗလီ ႀကီး မ်ိဳးေတြ ျဖစ္တယ္၊ တ႐ုတ္အစိုးရအေနနဲ႔ ျပင္ပ ႏိုင္ငံ ကေန ဘာသာေရး အရ လႊမ္းလာမွာကို စိုးရိမ္ေနၾကၿပီး ဒါဟာ သူတို႔အေပၚ ၿခိမ္းေျခာက္မႈအျဖစ္ သေဘာထားေနၾကတယ္ လို႔ ေျပာပါတယ္။

တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ တဝန္းလုံးမွာ အစၥလာမ္ ဘာသာ ကိုးကြယ္သူေပါင္း ၂၃ သန္းေလာက္ရွိၿပီး၊ နင္ရွီယာ ခ႐ိုင္အတြင္းမွာ မြတ္ဆလင္ေတြက အဓိက လူမႈအသိုင္းအဝိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။

 ေဟြ မြတ္ဆလင္ေတြဟာ တ႐ုတ္ က အႀကီးဆုံး မြတ္ဆလင္အသိုင္းအဝိုင္းေတြ ထဲက တခုျဖစ္

ေဟြ မြတ္ဆလင္ ေတြ အဲဒီ ေဒသမွာ ေနထိုင္လာၾကတာ ရာစုႏွစ္မ်ားစြာ ကတည္းကပါ။

အရင္ က ဆင္းရဲ ခဲ့တဲ့ ေဒသတခု ျဖစ္ခဲ့တဲ့ တ႐ုတ္ အေရွ႕ဘက္အျခမ္းက နင္ရွီယာ ခ႐ိုင္ဟာ တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံ ရဲ႕ စီးပြားေရး ေအာင္ျမင္မႈနဲ႔အတူ တိုးတက္ ထြန္းကားလာခဲ့သလို၊ ခ်မ္းသာတဲ့လူ ေတြ တိုးပြား လာတာနဲ႔အတူ ဘာသာေရး ဘက္မွာ သုံးစြဲႏိုင္တာေတြ ပိုမ်ားလာခဲ့ပါတယ္။

 ေဟြ မြတ္ဆလင္ေတြဟာ တ႐ုတ္ က အႀကီးဆုံး မြတ္ဆလင္အသိုင္းအဝိုင္းေတြ ထဲက တခုျဖစ္

ေဟြ မြတ္ဆလင္ေတြ က တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းထဲမွာ အက်ယ္အျပန္႔ ေပါင္းစည္းဝင္ႏိုင္ခဲ့ၾကၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံ အေနာက္ဖက္ မွာ တည္ရွိၿပီး အာရွအလယ္ပိုင္းႏိုင္ငံေတြ နဲ႔ နီးတဲ့ ရွင္ဂ်န္း (Xinjiang) ခ႐ိုင္ က ဝိဂါ (Uighur) မြတ္ဆလင္ ေတြ လို အစိုးရရဲ႕ ဖိအားေတြ သိပ္ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ခံစားရတာေတြ မရွိခဲ့ပဲ သူတို႔ အေနနဲ႔ သူတို႔ ကိုးကြယ္ရာ ဘာသာ ကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ကိုးကြယ္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ဝိဂါေတြနဲ႔ မတူပဲ ေဟြ မြတ္ဆလင္ေတြဟာ လူမ်ိဳးအရ တ႐ုတ္ေတြ ျဖစ္သလို မန္ဒရင္း ဘာသာစကား ေျပာသူေတြျဖစ္

အခုကာလမွာေတာ့ ဘာသာေရး ကို ပိုၿပီး အာ႐ုံစိုက္ လာၾကတဲ့ ေဟြ မြတ္ဆလင္တို႔ ကို အာဏာ ပိုင္ေတြ က ေစာင့္ၾကည့္တာ ပိုတိုးလာေနၿပီး အခုေတာ့ ဗလီ ဖ်က္မယ့္အထိ ျဖစ္လာေနတာပါ။

တ႐ုတ္မွာ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ အရ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ ေပးတယ္လို႔ အာမခံထားေပမယ့္ လက္ေတြ႕မွာေတာ့ ဘာသာေရး ဆိုင္ရာ လႈပ္ရွားေဆာင္႐ြက္မႈေတြ ကို အစိုးရ က ပဲ တင္းတင္း က်ပ္က်ပ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားပါတယ္။

ေဝ့ဂ်ိဳး ဗလီႀကီး အျဖစ္အပ်က္ကိုၾကည့္ၿပီး တ႐ုတ္အစိုးရရဲ႕ မြတ္ဆလင္ ေတြ အေပၚ တင္းက်ပ္မႈေတြ က ဝိဂါ မြတ္ဆလင္ ေတြ ကိုသာ မကေတာ့ပဲ ေဟြ မြတ္ဆလင္ တို႔ ဆီ ေရာက္လာၿပီ လို႔ ဆိုေန ၾကပါတယ္။

BBC Burmese
https://www.bbc.com/burmese