ျမန္မာ့အေရး လုံျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ၾသဂုတ္လ၂၈ ရက္ တံခါးဖြင့္ေဆြးေႏြးမည္

ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံက ကုလသမဂၢ ဆိုင္ရာ အၿမဲတမ္း သံအမတ္ႀကီး Karen Pierce

အလွည့္က်ဥကၠဌ အျဖစ္ ၿဗိတိန္က စတင္တာဝန္ယူတဲ့ ၾသဂုတ္လမွာ လာမယ့္ ၂၈ ရက္ေန႔ေရာက္ရင္ ျမန္မာ့အေရးကို တံခါးဖြင့္ေဆြးေႏြးပြဲ ျပဳလုပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဟူးေန႔က နယူးေရာက္ ကုလသမဂၢရံုးခ်ဳပ္မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ အလွည့္က်ဥကၠဌ အျဖစ္ စတင္တာဝန္ယူတဲ့ ၿဗိတိန္ ႏုိင္ငံက သံအမတ္ႀကီး Karen Pierce ရဲ့ ျမန္မာ့အေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေျပာၾကားခ်က္ေတြကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေကာက္ႏႈတ္တင္ျပေပးမွာပါ။

ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီမွာ ဆြီဒင္ အလွည့္က်ဥကၠဌတာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ခ်ိန္အတြင္း ျမန္မာ့အေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တံခါးပိတ္ ေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ အခု ၿဗိတိန္ အလွည့္က်ဥကၠဌ တာဝန္ယူခ်ိန္မွာေတာ့ ၾသဂုတ္လ ၂၈ ရက္ေန႔မွာ တံခါးဖြင့္ေဆြးေႏြးပြဲ ျပဳလုပ္မွာ ျဖစ္ေၾကာင္း အလွည့္က် ဥကၠဌ အျဖစ္ ၾသဂုတ္လ ၁ ရက္ေန႔မွာစတင္ တာဝန္ယူတဲ့ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံက ကုလသမဂၢ ဆိုင္ရာ အၿမဲတမ္း သံအမတ္ႀကီး Karen Pierce က ဗုဒၶဟူးေန႔ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာပါတယ္။

"ပထမဦးဆံုး အေနနဲ႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ၾသဂုတ္လ ၂၈ ရက္ေန႔ ညေနပိုင္းမွာ ျမန္မာ့အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တံခါးဖြင့္ ေဆြးေႏြးႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္ဟာ ရိုဟင္ဂ်ာ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြါးခဲ့တဲ့ တႏွစ္ျပည့္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီကေန ဒီႏွစ္ေစာေစာပိုင္းက ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ တို႔ကို သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီ အေနနဲ႔ ျမန္မာ့ အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တစည္းတလံုးတည္း ရွိၾကပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္လည္း ဒီအေရးကို လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီရဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲ အစီအစဥ္ရဲ့ ထိပ္ဆံုးမွာ ဦးစားေပးလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။"

ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ မႏွစ္က ၾသဂုတ္လ ARSA အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႔ရဲ့ တိုက္ခိုက္မႈေတြ ျဖစ္ပြါးခဲ့တဲ့အတြက္ စစ္တပ္က နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ ေနာက္ပိုင္း အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ကို သိန္းနဲ႔ ခ်ီတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ထြက္ေျပးခိုလႈံခဲ့တာမို႔ တႏွစ္ျပည့္တဲ့ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ရင္း ျပန္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းအ ားထုတ္တဲ့ အေနနဲ႔ အခုလို ေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း သံအမတ္ႀကီး Pierce ကေျပာပါတယ္။

"က်မတို႔ အေနနဲ႔ ၾသဂုတ္လမွာ အမွတ္တရ က်င္းပခ်င္တာက အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ အေနနဲ႔ တင္စားေျပာခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးစုလိုက္ ဖယ္ရွားရွင္းလင္းမႈ ethnic cleansing ျဖစ္ခဲ့တဲ့ တႏွစ္ျပည့္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအမွတ္တရ အခ်ိန္အခါသမယကို အေျချပဳၿပီး လက္မွတ္ေရးထိုးထားတဲ့ MoU မွာ ကုလသမဂၢ အထူးသျဖင့္ UNHCR နဲ႔ UNDP တို႔ကို မူအားျဖင့္ အကန္႔အသတ္မရွိ ဒုကၡသည္မ်ားထံ သြားေရာက္ခြင့္ ျပဳထားတာ ျဖစ္တဲ့အတိုင္း ျမန္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရ တို႔နဲ႔ အတူ ကုလသမဂၢက ဒုကၡသည္ေတြ ေဘးကင္း လံုၿခံဳစြာနဲ႔ သိကၡာရွိရွိ ေနရပ္ရင္း ျပန္ႏိုင္ေရး အတြက္ ခိုင္မာတဲ့ အစီစဥ္ တရပ္ ခ်မွတ္ႏိုင္ေရး လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ျဖစ္ႏုိင္ဖုိ႔ ကလည္း ဒုကၡသည္ေတြ အေနနဲ႔ ေနရပ္ရင္း ျပန္တဲ့ အခါ အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္း ဖူလံုမႈ ရွိႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။"

ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တာဝန္ခံတာဝန္ယူမႈ အတိုင္းတာကို ဒုတိယ ဦးစားေပး အေနနဲ႔ ေဆြးေႏြးမွာျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ေျပာပါတယ္။

"ျမန္မာ့ အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒုတိယ အေရးႀကီးတဲ့ ကိစၥက ပစ္မႈ က်ဴးလြန္သူေတြကို အပစ္ေပး အေရးယူဖုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုကၡသည္ စခန္းေတြကို သြားေရာက္ခဲ့ၾကတဲ့သူေတြ ေတြ႔ခဲ့ၾကားခဲ့ၾကရတာေတြေၾကာင့္ သိပ္ကို စိတ္မေကာင္း ျဖစ္ၾကရပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရက စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ဖို႔ အဖြဲ႔ဝင္ေတြရဲ့ အမည္ကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ေျခလွမ္းေကာင္း တရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ က်မတို႔ လက္တြဲေဆာင္ရြက္ ႏုိင္ဖုိ႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။ ဒီစံုစမ္း စစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္က ဘယ္လို လုပ္ေဆာင္မလဲ ဆိုတာကို အတိအက် က်မတို႔ သိလိုပါတယ္။ ကုလသမဂၢရဲ့ mechanism နည္းစံနစ္ေတြအရ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ၿပီး အထူးသျဖင့္ လူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီးရံုးနဲ႔လည္း ညွိႏႈိင္း ေဆာင္ရြက္ သြားႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။"

ဒါ့အျပင္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ အတြက္ ႏုိင္ငံသား ေပးသင့္ မေပးသင့္ ကိစၥရပ္ကိုလည္း ထည့္သြင္း ေဆြးေႏြးဖို႔ ရွိတယ္လို႔ သံအမတ္ႀကီး ကေျပာပါတယ္။

"ျမန္မာ့ အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ေနာက္ဆံုး ေဆြးေႏြးမယ့္ ကိစၥရပ္ကေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ႏုိင္ငံသား ခံယူေပးဖို႔ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္း ပါပဲ။ ဒါကို လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္ အတြင္း သိပ္ကိုစိတ္ဝင္စားခဲ့ ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ရခုိင္ေကာ္မရွင္ရဲ့ အႀကံေပးခ်က္ေတြ မွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးေတြကို ထည့္သြင္းထားပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြ ကိုလည္း ေဆာင္ရြက္ေပးဖုိ႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ အေနနဲ႔ တုိက္တြန္းသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။"

ရခိုင္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံကို လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ ICC ႏိုင္ငံတကာရာဇဝတ္တရားရံုးကို တင္ဖို႔ လုပ္ေဆာင္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သတင္းေထာက္က ေမးျမန္းရာမွာေတာ့ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံက ICC တင္ဖို႔ အျပည့္အဝ ေထာက္ခံေပမယ့္ တရုတ္နဲ႔ ရုရွားတို႔လို အၿမဲတမ္း အဖြဲ႔ဝင္ ႏိုင္ငံေတြရဲ့ ကန႔္ကြက္မႈ ရွိမွာ ေသခ်ာတဲ့ အတြက္ အခုခ်ိန္မွာ ICC တင္ႏိုင္ဖုိ႔ အေျခေန မရွိေသးေၾကာင္း ဒါေပမယ့္ ဒီအခ်က္ကိုေတာ့ လက္လႊတ္လို႔ မရေၾကာင္း သံအမတ္ႀကီးက ေျပာပါတယ္။

"ICC နဲ႔ ျမန္မာကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံက ICC တင္ေရးကို အခိုင္အမာေထာက္ခံပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သိတဲ့ အတိုင္းပဲ ျမန္မာက Roman Statue ကို လက္မွတ္ေရးထိုး မထားတဲ့ အတြက္ ICC တင္ႏုိင္ဖုိ႔က မလြယ္ပါဘူး။ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ် မွတ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အခ်ိန္မွာေတာ့ ICC တင္ဖုိ႔ အေျခေနဟာ မျဖစ္ႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုေျပာလို႔လည္း မႀကိဳးစား ေတာ့ဘူးလားလို႔ ေမးစရာ ရွိပါတယ္။ လက္ရွိမွာ ဒီအေျခေန မေရာက္ေသးဘူးလို႔ ဆိုရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ အေထာက္အထားေတြ အမ်ားရွိ ရွိေနသလို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ဒုကၡသည္ စခန္းေတြမွာ ေကာက္ယူ ေနတာေတြ လည္း ရွိပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ တေန႔မွာ တာဝန္ခံ တာဝန္ယူမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးက်ဴးလြန္သူေတြကို အပစ္ေပးဖုိ႔ လုပ္ရာမွာ အသံုးက်လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Geneva လူ႔အခြင့္ေရး ေကာင္စီမွာ စက္တင္ဘာလ က်ရင္ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရး အဖြဲ႔ရဲ့ ၾကားနာပြဲ ရွိပါတယ္။ ဒီၾကားနာပြဲ ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ဆက္ၿပီး ေလ့လာ သံုးသပ္ရမွာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။"

တံခါးဖြင့္ ေဆြးေႏြးပြဲအၿပီးမွာ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ ဥကၠဌရဲ့ ေၾကညာခ်က္ ဒါမွမဟုတ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ လိုမ်ိဳး တိက်တဲ့ ရလဒ္ ထြက္ေပၚလာဖုိ႔ ရွိမရွိ သတင္းေထာက္က ေမးျမန္းရာမွာေတာ့ သံအမတ္ႀကီးက-

"ဒီေဆြးေႏြးပြဲဟာ တံခါးဖြင့္ေဆြးေႏြးပြဲျဖစ္ၿပီး ပါဝင္ေဆြးေႏြးမႈေတြက အမ်ားႀကီး ရွိၾကမွာပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီေဆြးေႏြးပြဲ အၿပီးမွာ တိက်တဲ့ ရလဒ္ ထြက္ေပၚဖို႔က လိုအပ္ခ်င္မွ လုိအပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါကို အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ႀကိဳၿပီး ေျပာလို႔ မရပါဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္ က်မွသာ ေလ့လာ စဥ္းစားၾကဖို႔ ရွိပါတယ္။"

ဒီေဆြးေႏြးပြဲကို ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ Antonio Guterres ကိုယ္တုိင္တက္ေရာက္ၿပီး အစီရင္ခံဖုိ႔ ဖိတ္ၾကားထားသလို ၿဗိတိန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးအသစ္ Jeremy Hunt လည္း တက္ေရာက္ဖုိ႔ ရွိပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့လ တံခါးပိတ္ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီးေရာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ သံအမတ္ႀကီးပါ တက္ေရာက္ ခြင့္မရ ခဲ့ေပမယ့္ အခု ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေဟာက္ဒိုစြမ္းေရာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ သံအမတ္ႀကီးပါ တက္ေရာက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေဒၚခင္မ်ဳိးသက္/ ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com