ႏႈတ္ေျပာ သမိုင္းေတြကို စာအုပ္အသြင္ျမင္ရၿပီ

မတူညီမႈေတြၾကားက အတူလက္တြဲခဲ့တာေတြကို ေဖာ္ထုတ္ေရးသားထားတဲ့ စာအုပ္

ၿငိမ္းခ်မ္းခဲ့ေသာ ေန႔ရက္မ်ား ဆိုတဲ့ စာအုပ္ကို သုေတသန နဲ႔ ရသ ေပါင္းစပ္ ဖန္တီးၿပီး ျမန္မာျပည္မွာ ထုတ္ေဝ လိုက္ပါတယ္။

ဒီစာအုပ္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ကိုးကြယ္ရာ ဘာသာမတူတဲ့ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းေတြ ၊ လူမ်ိဳးမတူသူေတြ အတူတကြ သဟဇာတ ရွိရွိ ေနခဲ့ၾကတဲ့ ကာလေတြ ကို ျပန္ေျပာၾကတဲ့ ႏႈတ္ေျပာ သမိုင္းေတြကို စုစည္း တင္ျပထားပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ အရပ္ရပ္ က ေနရာတခ်ိဳ႕ကို သြားၿပီး လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းအမ်ိဳးမ်ိဳး က လူေတြ ဆီကို သုေတသီေတြ က ခ်ဥ္းကပ္ ေမးျမန္းၿပီး သူတို႔ ရဲ႕ ႏႈတ္ေျပာသမိုင္းေတြ Oral History ကို စုစည္းခဲ့ၾကပါတယ္။

အျဖစ္မွန္ေတြ ကို ရသ ေျမာက္ေအာင္ သူတို႔ ဒီစာအုပ္ ကို အႏုပညာရွင္ေတြ အကူအညီ ယူၿပီး ထုဆစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ အရပ္ရပ္ ေနရာေပါင္း ၆ ခု ေလာက္ က လူေပါင္း ၁၈၀ ကို ေမးၿပီး ျပည့္ျပည့္စုံစုံ ေသေသခ်ာခ်ာ ေျပာႏိုင္သူ အေယာက္ ၆၀ ကို ထပ္မံ ေ႐ြးထုတ္ကာ ဒါေတြကို စာေရးဆရာေတြဆီ ပို႔ ၊ ဖတ္ခိုင္းၿပီး ထြက္ေပၚ လာတဲ့ ခံစားခ်က္ေပၚမွာ ရသစာတမ္း ေရးေပးပါလို႔ ေတာင္းခံခဲ့တာ ျဖစ္ေၾကာင္း ဒီစာအုပ္အတြက္ သုေတသီ အဖြဲ႕ရဲ႕ တာဝန္ခံ မျဖဴျဖဴသီ က ေျပာပါတယ္။

ဒီ ႏႈတ္ေျပာသမိုင္းေတြ ကို အႏုပညာ အရဖန္တီးေပးဖို႔ စမ္းစမ္းႏြဲ႕သာယာဝတီ၊ မင္းကိုႏိုင္၊ ေနဘုန္းလတ္၊ဟန္ဆန္း၊ ေမာင္ေဆာင္းခ စတဲ့ စာေရးဆရာ ေတြ နဲ႔ အတူ အကူအညီ ေပးဖို႔ ေတာင္းခံရတဲ့ စာေရးဆရာေတြ ထဲ မသီတာ စမ္းေခ်ာင္းလည္း ပါဝင္ ပါတယ္။

ႏႈတ္ေျပာသမိုင္းကို စာသမိုင္းတြင္ေစတဲ့ စာအုပ္မိတ္ဆက္ပြဲ

သမိုင္းတေလွ်ာက္ လူမႈ အဖြဲ႕အစည္းထဲမွာ သဟဇာတ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အစဥ္အလာ ရွိခဲ့ၿပီး ဒီ သဟဇာတ ဆိုတာကလဲ လူသားဆန္မႈ နဲ႔ ေမတၱာ တရား အေပၚ အေျခခံ ခဲ့ၿပီး လူမ်ိဳး ဘာသာ ခြဲျခား ဆက္ဆံတာမ်ိဳး မရွိခဲ့ဘူး ၊ ဒါေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းခဲ့တယ္ ဆိုတာကို ဒီ ႏႈတ္ေျပာ သမိုင္းေတြက ျမင္သာေအာင္ ျပေနတယ္လို႔ မသီတာ စမ္းေခ်ာင္း က ဆိုပါတယ္။

ဥပမာ ႐ြာတ႐ြာ မွာဆိုရင္ အစၥလာမ္ေကာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြေကာ ေနထိုင္လ်က္ ရွိၿပီး ဥပုသ္ ေန႔ေတြမွာ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ေတြက ဝိုင္းကူ လုပ္ေပးတာ ရွိခဲ့ၾကသလို အစၥလာမ္ဖက္က ပြဲေတာ္ေတြ ရွိတဲ့ အခါမွာလည္း ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ေတြဖက္က သြားကူတာမ်ိဳးေတြ ရွိခဲ့ေၾကာင္း ၊ လုပ္ငန္းခြင္မွာ ဆိုလည္း တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ ယိုင္းပင္း ကူညီ ေစာင့္ေရွာက္တာ ေတြ႕ရေၾကာင္း ၊ ႏိုင္ငံေရး ျဖတ္သန္းမႈ နယ္ပယ္မွာ ဆိုရင္လည္း ၁၉၈၈ လို အခ်ိန္မ်ိဳး ၊ ၂ဝဝရ လို အေရးအခင္း အခ်ိန္အခါေတြမွာ ဘာသာမတူ လူမ်ိဳးမတူေပမယ့္ ေပါင္းစည္း ေနထိုင္ကာ အေ႐ြ႕ အတြက္ အတူတကြ ႀကိဳးစား တိုက္ပြဲ ၀င္ခဲ့ေၾကာင္း ၊ စသျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ရွိခဲ့ၾကတဲ့ အစိတ္အပိုင္း ကာလေတြထဲ က မွတ္မိ စရာေလးေတြကို မျဖဴျဖဴသီ က ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။

အခု မျဖဴျဖဴသီ တို႔လို သုေတသီ ေတြ ၊ မသီတာ စမ္းေခ်ာင္းတို႔လို အႏုပညာရွင္ေတြ ရဲ႕ အားထုတ္ခ်က္ ကေတာ့ အတိတ္မွာ ရခဲ့တဲ့ မတူတဲ့ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းေတြ ၾကား ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း သာသာယာယာနဲ႔ သဟဇာတ ျဖစ္စြာ ေနႏိုင္ခဲ့တဲ့ ေန႔ရက္ေတြကို သတိရေအာက္ေမ့ၿပီး အလားတူ ေန႔ရက္ေတြ မေဝးကြာတဲ့ အနာဂတ္မွာ ေပၚလာေစဖို႔ အားထုတ္မႈေတြကို ေဖာ္ၫႊန္းလ်က္ ရွိပါတယ္။

အဲဒီ ရက္ေတြနီးလာၿပီလား သူတို႔ရဲ႕ စာမ်က္ႏွာ ၂၇၀ ေက်ာ္ ပါ ၿငိမ္းခ်မ္းခဲ့ေသာ ေန႔ရက္မ်ား သို႔ ဆိုတဲ့ ႏႈတ္ေျပာသမိုင္း ေတြ ေတာ့ အခုအခ်ိန္မွာ စာအုပ္ အျဖစ္ေရာက္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။

မျဖဴျဖဴသီ ရွင္းျပခဲ့တဲ့ ဥပမာထဲကလိုမ်ိဳး ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တုန္းက ေလာင္စာဆီေစ်း တက္မႈ ေၾကာင့္ သံဃာနဲ႔ ျပည္သူေတြ ဆႏၵျပမႈ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေ႐ႊဝါေရာင္ သံဃာ့ လႈပ္ရွားမႈ သုံးႏွစ္ေျမာက္ အထိမ္းအမွတ္ အျဖစ္ ရည္႐ြယ္ၿပီး ေထာင္က်ခံရတဲ့ ရဟန္း သံဃာေတြရဲ႕ အေတြ႕အႀကဳံေတြကို စုစည္း ေဖာ္ျပထားတဲ့ စာအုပ္တအုပ္ကို ျပည္ပ ေရာက္ သံဃာ့ ဥေသွ်ာင္အဖြဲ႕က ၂၀၁၁ တုန္းက ထုတ္ေဝခဲ့ဖူးပါတယ္။

သံတိုင္ေနာက္က မွတ္တမ္းမ်ား ဆိုတဲ့ အဲဒီ စာအုပ္ထဲမွာ ေထာင္က လြတ္လာတဲ့ သံဃာေတြနဲ႔ ေထာင္ထဲမွာ သံဃာေတြနဲ႔ အတူေနခဲ့ရသူ တခ်ိဳ႕ ေရးသားထားတဲ့ ေဆာင္းပါး ၁၁ ပုဒ္ကို စုစည္း ေဖာ္ျပ ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေထာင္ထဲမွာ ေရာက္ေနတဲ့ သံဃာေတြအေပၚ ေထာင္ဝန္ထမ္းေတြရဲ႕ ဆက္ဆံပုံ၊ ေထာင္ထဲ မွာ သံဃာေတြ ႏွိပ္စက္ခံရပုံ၊ ေပၚတာ ထုတ္ခံရပုံေတြကို ကြက္ကြက္ ကြင္းကြင္း ေရးထားတာ ေတြ႕ရ ပါတယ္။

ေထာင္က်ေနတဲ့ သံဃာေတြကို သံဃာလို မဆက္ဆံဖို႔ အထက္က ၫႊန္ၾကားထားတာမ်ိဳးေတြ ရွိေနတဲ့အတြက္ သာမန္လူကိုေတာင္ သုံးေလ့ မရွိတဲ့ အယုတ္ညံ့ဆုံး အသုံးအႏႈန္းေတြနဲ႔ ေထာင္ဝန္ထမ္းေတြက ဆဲဆိုတာမ်ိဳးေတြကို ေထာင္က် သံဃာေတြ ခံရေလ့ ရွိတယ္လို႔ အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ ၁၆ႏွစ္ ေနခဲ့ရၿပီး အခုအခါ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ ေရာက္ေနတဲ့ ေဆာင္းပါးရွင္ အသွ်င္ ဦးဇဝနက ဘီဘီစီကို ေျပာပါတယ္။

အဖမ္းခံရ အၿပီး ေထာက္လွမ္းေရး စခန္းေတြ ေရာက္တဲ့အခါ သဃၤန္း အခြၽတ္ခံရၿပီး အရင္ အက်ဥ္းသားေတြ ဝတ္သြားတဲ့ ေခြၽး ေသြးေတြ ေပေနတဲ့ အဝတ္ေတြကို သံဃာေတြ ဝတ္ရေလ့ ရွိတယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေ႐ႊဝါေရာင္ သံဃာ့ အေရးအခင္း အၿပီးမွာ အထိန္းသိမ္းခံ ရဟန္း သံဃာေတြ အေပၚ ႏိုင္ငံေရး ပုဒ္မ လုံးဝ မတပ္ေတာ့ပဲ သာသနာ ညႇိဳးႏြမ္းေစမႈ ဆိုတဲ့ ပုဒ္မ ၂၉၅ နဲ႔ပဲ တရားစြဲဆိုေလ့ရွိေၾကာင္း၊ ဒီလို ပုဒ္မ တပ္လိုက္ျခင္းအားျဖင့္ အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ ရွိေနတဲ့ သံဃာေတြဟာ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ မဟုတ္ေတာ့ပဲ ႐ိုး႐ိုး ရာဇဝတ္ အက်ဥ္းသားေတြ ျဖစ္သြားေၾကာင္း အသွ်င္ဦးဇဝနက ေျပာပါတယ္။

BBC Burmese
https://www.bbc.com