ဖိလစ္ပိုင္ေရတပ္အင္အား တိုးခ်ဲ႔မည္

ဖိလစ္ပိုင္သမၼတ Rodrigo Duterte ေရတပ္ ဂုဏ္ျပဳတပ္ဖြဲ႔ကို ၾကည့္႐ႈစစ္ေဆးစဥ္။

ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံရဲ႕ေရတပ္ကို ေခတ္မီေရတပ္ျဖစ္ေအာင္ အဆင့္ျမႇင့္တင္သြားမယ္လို႔ သမၼတ Rodrigo Duterteက ေျပာလိုက္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက ငါးဖမ္းသေဘၤာေတြ ဖိလစ္ပိုင္ ေရပိုင္နက္တ၀ိုက္ ၀င္ေရာက္လာေနတဲ့ကိစၥ၊ မူဆလင္သူပုန္ေတြနဲ႔ အၾကမ္းဖက္သမား တို႔ရဲ႕အႏၱရာယ္ေတြ ရွိေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အခုလိုေရတပ္ကို အဆင့္အတန္းျမႇင့္တင္ဖို႔ လုပ္ေဆာင္လာတာကို လူထုကလည္း အားေပးေထာက္ခံၾကပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ကိုေက်ာ္ေအာင္္လြင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ႏွစ္ေပါင္း ၁၂၀ ရွိလာၿပီျဖစ္တဲ့ ဖိလစ္ပိုင္ေရတပ္ကို ေခတ္မီတိုးတက္တဲ့ေရတပ္ ျဖစ္ေအာင္ ၁.၄၆ ဘီလွ်ံေဒၚလာသံုးစြဲၿပီး အေရအေသြးျမႇင့္တင္သြားဖို႔ အစိုးရက လုပ္ေဆာင္ေန တယ္ လို႔ ဖိလစ္ပိုင္သမၼတ Rodrigo Duterteက ေမလ ၂၂ ရက္ တုန္း က ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒီစီမန္ကိန္းဟာ မူဆလင္သူပုန္ေတြရဲ႕ရန္ကို တာဆီးကာကြယ္ဖို႔၊ ႏိုင္ငံျခားငါးဖမ္း သေဘၤာေတြ၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကသေဘၤာေတြ ၀င္ေရာက္ေနတာေတြကို ကာကြယ္တားဆီးဖို႔ နဲ႔ အာရွေဒသတြင္းႏိုင္ငံေတြအၾကားမွာ ေခတ္မီေရတပ္တခုအျဖစ္ ရင္ေဘာင္တန္း လာႏိုင္ဖို႔ေတြအတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္မယ့္စီမန္ကိန္းလို႔ ေဒသတြင္းေရးရာကၽြမ္း က်င္သူေတြက သံုးသပ္ၾကပါတယ္။

ဒီစီမန္ကိန္းၿပီးဆံုးသြားရင္ဘယ္လိုေျပာင္းလဲမႈေတြရွိလာႏိုင္မလဲဆိုတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဖိလစ္ပိုင္ႏုိင္ငံ ႏိုင္ငံတကာပင္လယ္ ေရေၾကာင္းဆိုင္ရာတကၠသိုလ္က ပါေမာကၡ Jay Batongbacalက ရွင္းျပပါတယ္။

“သူတို႔စီစဥ္ထားတဲ့အတိုင္းသာ ျဖစ္ေအာင္လုပ္သြားမယ္ဆိုရင္ နယ္ေက်ာ္ၿပီး၀င္ေရာက္ လာတဲ့ ခ်ိန္းေျခာက္မႈေတြ၊ အရင္ ကမရွိခဲ့ဖူးတဲ့ ခ်ိန္းေျခာက္မႈမ်ိဳးေတြအတြက္ ေရတပ္ကေန စံုစမ္းေထာက္လွန္းမႈေတြ၊ ကင္းလွည့္ေစာင့္ၾကည့္မႈေတြ လုပ္ လာႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။”

ကၽြန္းေပါင္း ၇,၁၀၀ ေလာက္ရွိတဲ့ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံမွာ သူတို႔ရဲ႕ပင္လယ္ျပင္နယ္နိမိတ္ထဲကို တ႐ုတ္၊ ထိုင္၀မ္နဲ႔ဗီယက္ နမ္ႏိုင္ငံေတြက ငါးဖမ္းသေဘၤာေတြ ပံုမွန္ဆိုသလို ျဖတ္သန္းသြားလာ ေနၾကတယ္လို႔ ဖိလစ္ပိုင္ ကမ္းရိုးတန္းေစာင့္တပ္ အရာရွိေတြက ေျပာပါတယ္။ အဲဒီသံုးႏိုင္ငံနဲ႔ဖိလစ္ပိုင္တို႔က သယံဇာအရင္းအျမစ္ေတြေပါတဲ့ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္မွာ နယ္နိမိတ္ခ်င္း ထိစပ္ေရာယွက္ေနၿပီး ပင္လယ္ျပင္နယ္နိမိတ္ ဆိုင္ရာ အညင္းပြါးမႈေတြလည္းရွိေနတာပါ။ ႏိုင္ငံျခား သေဘၤာေတြ၀င္ေရာက္လာေန တာကို တားဆီးဖို႔ ဖိလစ္ပိုင္ကမ္းရိုးတန္းေစာင့္တပ္မွာ လူအင္အားအလံုအေလာက္ မရွိပါဘူး။ တခါတေလမွာ တ႐ုတ္ေရတပ္သေဘၤာေတြနဲ႔ တ႐ုတ္ကမ္းရိုးတန္းေစာင့္ တပ္ေတြဟာ ဖိလစ္ပိုင္ကၽြန္းငယ္ေလးေတြ နားကို ကပ္လာတတ္တဲ့ကိစၥကလည္း ဖိလစ္ပိုင္အတြက္ အေႏွာင့္အယွက္လိုျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီအျဖစ္အပ်က္မ်ိဳး ၿပီးခဲ့တဲ့ ေမလ ၁၁ ရက္ေန႔တုန္းက တခါျဖစ္ခဲ့လို႔ ဒါဟာ ဖိလစ္ပိုင္ေရတပ္ကို ေႏွာင့္ယွက္စိန္ေခၚရာေရာက္တယ္လို႔ ဖိလစ္ပိုင္ လႊတ္ ေတာ္အမတ္တဦးက ဗုဒၶဟူးေန႔ကပဲေၾကညာခ်က္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။

တ႐ုတ္နဲ႔ဖိလစ္ပိုင္အၾကားအျငင္းပြါးေနတဲ့ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္အတြင္းက Spratlys ကၽြန္းစုေတြမွာ တ႐ုတ္ဘက္က စစ္ေရးဆိုင္ရာလုပ္ေဆာင္မႈေတြရွိေနတာပါ။ ဒီကၽြန္းေတြန႔ဲပတ္သက္ၿပီး သူပိုင္တယ္ငါပိုင္တယ္ဆိုတဲ့အျငင္းပြါးမွႈေတြက တ႐ုတ္နဲ႔ဖိလစ္ပိုင္အၾကား ၂၀၁၂ နဲ႔ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ေတြတုန္းက အျပင္းအထန္ျဖစ္ခဲ့ၾကတာပါ။ လက္ရွိသမၼတဒူတာေတးအစိုးရ တက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း တ႐ုတ္နဲ႔ျပႆနာတက္မယ့္အေရး ဖိလစ္ပိုင္ဘက္က ေရွာင္ခဲ့ပါတယ္။ တ႐ုတ္ဘက္က ဖိလစ္ပိုင္ ကို အကူအညီေတြ၊ အေျခခံအေဆာက္အဦးျပန္လည္ျပဳျပင္ေရး ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြေပးေနတာေၾကာင့္ တ႐ုတ္ စိတ္ အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္မယ့္အေရး ဖိလစ္ပိုင္ဘက္က ေရွာင္ေနတယ္လို႔ စကၤာပူႏိုင္ငံက Rajaratnam ႏိုင္ငံတကာေလ့လာ ေရး ေက်ာင္းက တြဲဘက္ပါေမာကၡ Alan Chongက သံုးသပ္ပါတယ္။ ဖိလစ္ပိုင္က ေရတပ္ကိုအဆင့္ျမွင့္ေနတယ္ဆိုေပမဲ့ တ႐ုတ္ကိုေတာ့ ဘယ္မွီႏိုင္မွာလဲလို႔လည္း ပါေမာကၡေခ်ာင္းကေျပာပါတယ္။

“ဖိလစ္ပိုင္ေရတပ္အတြက္ အေမရိကန္ကေန ေနာက္ဆံုးေပၚ ဖ်က္သေဘၤာႀကီးေတြ မနက္ျဖန္မွာေရာင္းမယ္ဆိုဦးေတာ့ ကၽြန္းစုေတြကာကြယ္ေရးအတြက္ တ႐ုတ္ကို ဖိလစ္ပိုင္က ခုခံတိုက္ခိုက္ႏိုင္ဖို႔လံုး၀မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။”

စစ္ေရးနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ဘယ္လိုကိစၥမ်ိဳးမဆို ဖိလစ္ပိုင္က တ႐ုတ္နဲ႔ညႇိႏႈိင္းေဆြးေႏြးတဲ့လမ္းေၾကာင္းကို ပိုၿပီးလိုလာတယ္လို႔ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအဖြဲ႕ရဲ႕ ဦးေဆာင္ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Ramon Casipleက ေျပာပါတယ္။ ဖိလစ္ပိုင္လူထုကလည္း ေရတပ္ေခတ္မီတိုးတက္ေရး အင္မတန္လိုလားေနတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။

“ဖိလစ္ပိုင္ေရတပ္ တိုးတက္ေခတ္မွီၿပီးအားေကာင္းလာေရး လူထုေထာက္ခံမႈက သိပ္ႀကီးမားပါတယ္။ တိုင္းျပည္ရဲ႕တျခား ကိစၥေတြကိုလည္း ေခတ္မွီတိုးတက္ေစခ်င္တယ္ဆိုေပမဲ့ ေရတပ္အားေကာင္းဖို႔က ပထမဦးစားေပးအျဖစ္ ဖိလစ္ပိုင္လူထု ကထားေစခ်င္ေနတာပါ။”

ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံရဲ႕ေတာင္ပိုင္းမွာလည္း အၾကမ္းဘက္သမားေတြရဲ႕ ခ်ိန္းေျခာက္မႈေတြကရွိေနပါေသးတယ္။ အဲဒီကိစၥ အတြက္ ပင္လယ္ျပင္အတြင္းကင္းလွည့္ဖို႔ အင္အားအလံုအေလာက္မရွိပါဘူး။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အတြင္း မူဆလင္သူပုန္ေတြနဲ႔ ၅လၾကာျဖစ္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္းက တိုက္ပြဲေတြမွာ အိမ္နီးခ်င္း အင္ဒိုနီးရွားနဲ႔ မေလးရွားက IS စစ္ေသြးၾကြအဖြဲကို အား ေပးေထာက္ခံသူေတြ ဖိလစ္ပိုင္ထဲကို တရားမ၀င္ေရာက္လာခဲ့ၾကတယ္လို႔ ဖိလစ္ပိုင္အစိုးရက သံသယရွိေနတာပါ။

ကိုုေက်ာ္ေအာင္လြင္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com