ကန္-ေျမာက္ကိုရီးယားေဆြးေႏြးပဲြ ေအာင္ျမင္မႈ ျမန္မာႀကိဳဆို

အေမရိကန္သမၼတနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားေခါင္းေဆာင္တုိ႔ရဲ့ သမုိင္း၀င္ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပဲြ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ျပီးဆံုးသြားၿပီး ရလဒ္ေကာင္းေတြ ထြက္ေပၚလာတဲ့အေပၚ ျမန္မာႏိုင္ငံက ၾကိဳဆုိလုိက္ပါတယ္။ ဒီ ထိပ္သီးအစည္းအေ၀းကို စကၤာပူႏိုင္ငံမွာ က်င္းပႏိုင္တဲ့အတြက္ ဒါဟာ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြရဲ့ ေအာင္ျမင္မႈ အျဖစ္မွတ္ယူေၾကာင္းလည္း ေျပာဆုိလုိက္ပါတယ္။ ဒီသတင္းကို ဗီြအုိေအျမန္မာပို္င္းရဲ႕ သတင္းေထာက္ ကိုမုိးေဇာ္က တင္ျပထားပါတယ္။

ဒီကေန႔မနက္ စကၤာပူႏိုင္ငံမွာ က်င္းပတဲ့ အေမရိကန္သမၼတ Donald Trump နဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားေခါင္းေဆာင္ ကင္ဂ်ံဳအြန္တို႔ရဲ့ ေဆြးေႏြးပဲြဟာ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ၿပီးဆံုးခဲ့သလို အခ်က္ ၄ခ်က္ပါ သေဘာတူညီခ်က္တရပ္ကိုလည္း ႏွစ္ဘက္ေခါင္းေဆာင္ေတြအၾကား လက္မွတ္ေရးထုိးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

ႏွစ္ေပါင္း၇၀နီးပါးၾကာ တင္းမာခဲ့တဲ့ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကားမွာ ဆက္ဆံေရးအသစ္ ထူေထာင္လုိက္ႏိုင္တဲ့အေပၚ ျမန္မာႏိုင္ငံႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးဌာန ႏိုင္ငံေရးရာဦးစီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမႈးခ်ဳပ္ ဦးစိုးဟန္က ၾကိဳဆိုလိုက္ပါတယ္။

“ မထင္မွတ္ထားတဲ့ကိစၥၾကီးတခုေပါ့ေနာ္။ အခုလို ေခါင္းေဆာင္၂ဦးၾကား ေဆြးေႏြးပဲြေအာင္ျမင္စြာက်င္းပႏိုင္တယ္။ ဒါအျပင္ အေရးၾကီးတဲ့သေဘာတူညီခ်က္ေတြလည္း လက္မွတ္ထိုးႏိုင္တာကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအ၀င္ တကမၻာလံုးက ၾကိဳဆုိၾကရမယ့္ကိစၥပဲျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔လည္း ဒီလို အစည္းအေ၀းေအာင္ျမင္တာရယ္၊ အစည္းအေ၀းက ရလဒ္ေကာင္းေတြ ရရိွတာကို ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ၾကိဳဆုိသြားမယ္ဆိုတာ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ဖုိ႔လည္း ရိွေနပါတယ္။ လုပ္ေနပါၿပီ။ ”

ႏွစ္ဘက္အၾကားရရိွတဲ့ MIA ေခၚ ကိုရီးယားစစ္ပဲြအတြင္းေပ်ာက္ဆံုးသြားသူေတြ အေရး အျပင္ ကိုရီးယားကြ်န္းဆြယ္မွာ အႏုျမဴလက္နက္လံုး၀ဖ်က္သိမ္းေရးကိစၥ သေဘာတူညီခ်က္ရတဲ့အေပၚ အားရေၾကာင္းလည္း သံုးသပ္ေျပာဆုိပါတယ္။

“ အခုဒီမွာေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ၾကည့္လုိက္သေလာက္ေတာ့ Comprehensive Aggrement ေပါ့ေနာ္။ ဒီထဲမွာ က်ေနာ္တုိ႔ က်န္တဲ့အခ်က္အလက္ေတြအျပင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကားဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ MIA လို ကိစၥမ်ိဳးေတြအျပင္ အဓိက ႏိုင္ငံတကာကေနၿပီးေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္တၾကီးေစာင့္စားေနတဲ့ Complete Denuclearization in Korea Peninsula ေပါ့ေနာ္။ ဒါေလးက ဒီ commit လုပ္ခဲ့တယ္။ ဒါက အင္မတန္အေရးၾကီးတဲ့အခ်က္လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ ”

သမိုင္း၀င္ အေမရိကန္နဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားတို႔ရဲ့ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပဲြကို စကၤာပူႏိုင္ငံမွာ က်င္းပႏိုင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ဒါဟာ အာဆီယံေဒသအတြက္ ေအာင္ျမင္မႈျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ဆက္ေျပာပါတယ္။

“ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ တစ္အခ်က္ေပါ့ေနာ္ ဒီအစည္းအေ၀းကို Historic Summit သမိုင္း၀င္ အစည္းအေ၀းကို က်ေနာ္တုိ႔ အာဆီယံႏိုင္ငံတႏိုင္ငံကေန က်င္းပျပဳလုပ္ရရိွတာလည္း အာဆီယံအတြက္ ဂုဏ္တက္ေစတဲ့အခ်က္အျဖစ္ က်ေနာ္ျမင္ပါတယ္။ ဒီအတြက္လည္း က်ေနာ္တုိ႔ အာဆီယံရဲ့ လက္ရိွ ဥကၠဌျဖစ္တဲ့ စကၤာပူကိုလည္း အမ်ားၾကီး ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ စကၤာပူတခုတည္းမဟုတ္ဘဲနဲ႔ အာဆီယံရဲ့ ေအာင္ျမင္မႈတခုလည္း ျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ မွတ္ယူပါတယ္ခင္ဗ်။ ”

ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသံုးသပ္သူ ေဒါက္တာရန္မ်ိဳးသိမ္းကေတာ့ အေမရိကန္နဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားထိပ္သီးေဆြးေႏြးပဲြဟာ ဒုတိယကမၻာ စစ္ေနာက္ပိုင္း ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံေရးအတြက္ ၾကီးမားတဲ့ သမိုင္းအခ်ိဳးအေကြ႔တခုျဖစ္ေၾကာင္း သံုးသပ္ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။

အရင္က ဒီလို ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပဲြေတြ မရိွခဲ့ေပမဲ့ ႏွစ္ႏိုင္အၾကား သေဘာတူညီခ်က္တခ်ိဳ႔ ရခဲ့ဖူးေၾကာင္းနဲ႔ ဒီသေဘာတူညီခ်က္ေတြဟာ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ၀န္းရံမႈေတြအားနည္းခဲ့တာေၾကာင့္ မေအာင္ျမင္တာေတြ ရိွခဲ့ေၾကာင္း ေထာက္ျပပါတယ္။

လက္ရိွ ရရိွတဲ့သေဘာတူညီခ်က္ေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ေရးအတြက္ ေဒါက္တာရန္မ်ိဳးသိမ္းက အခုလို ေျပာဆုိပါတယ္။

“ ဒီေန႔ လက္မွတ္ေရးထုိးတဲ့သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ေပါ့ေလ ေရရွည္အျမင္ရိွရိွ ႏိုင္ငံတကာရဲ့ ၀န္းရံမႈ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေတာင္ကိုရီးယား၊ ဂ်ပန္၊ တရုတ္၊ ရုရွ ဒီႏိုင္ငံေတြရဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ အဲဒါေတြက အင္မတန္မွ အေရးၾကီးတယ္လုိ႔ ျမင္တယ္။”

ဒါအျပင္ ယံုၾကည္မႈနဲ႔ နားလည္မႈတည္ေဆာက္ေရးဟာ အေရးပါတယ္လုိ႔ ရႈျမင္ေၾကာင္းလည္း ဆက္ေျပာပါတယ္။

“ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဒီ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ အေမရိကန္အၾကား သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို ေဖာ္ေဆာင္တဲ့ေနရာမွာ ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုးဟာ အင္မတန္မွ ထိလြယ္ရွလြယ္ၿပီးေတာ့ သိမ့္ေမြ႔တဲ့ကာလတခုကို ျဖတ္သန္းရမွာျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ႏွစ္ဖက္အၾကားမွာ ယံုၾကည္မႈ၊ နားလည္မႈကို ျမင့္ျမင့္မားမားတည္ေဆာက္ႏိုင္ဖုိ႔ အေရးၾကီးတယ္လုိ႔ ျမင္တယ္။ယံုၾကည္မႈနားလည္မႈ လဲြေခ်ာ္မႈေတြ ၾကံဳေတြ႔လာတဲ့အခါမွာ စားပဲြ၀ိုင္းမွာ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြး အေျဖရွာႏိုင္ဖုိ႔က အဓိကက်တယ္လို႔ ျမင္တယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ကာလေတြမွာ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ ပ်က္ယြင္းခဲ့ရတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ယံုၾကည္မႈ နားလည္မႈ တည္ေဆာက္တဲ့အပိုင္းမွာ အားနည္းခဲ့တယ္။ ေနာက္ ယံုၾကည္မႈနားလည္မႈလဲြေခ်ာ္တဲ့အေျခအေနမွာ ႏိုင္ငံေရးအရ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးအေျဖရွာႏိုင္ဖုိ႔ ေႏွာင့္ေႏွးခဲ့တယ္လုိ႔ အဲလုိ သံုးသပ္ပါတယ္။”

ဒီေန႔ရရိွတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ထဲမွာေတာ့ အေမရိကန္နဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ဖံြ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကို ဦးတည္ၿပီး ႏွစ္ႏိုင္ငံျပည္သူေတြရဲ့ သေဘာဆႏၵနဲ႔အညီ ဆက္ဆံေရးသစ္ကို ထူေထာင္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္ေၾကာင္းလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္မွာ အေမရိကန္က ပိတ္ဆို႔မႈေတြ ရုတ္သိမ္းမွာ မဟုတ္ေပမဲ့ ေတာင္ကိုရီးယားနဲ႔ ပူးတဲြစစ္ေရးေလ့က်င့္တာေတြ ရပ္ဆုိင္းဖို႔လည္း ရိွေနပါတယ္။

ကိုမိုးေဇာ္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com