ရခိုင္အေရး ႏိုင္ငံတကာစြပ္စဲြခ်က္မ်ား MHRC ယံုၾကည္ဖို႔ခက္

ရခုိင္နယ္စပ္ လံုျခံဳေရးတာဝန္ယူထားတဲ့ တပ္မေတာ္သားမ်ား။

ရခိုင္ပဋိပကၡအတြင္း ျမန္မာစစ္တပ္ကေန မူဆလင္ေတြအေပၚ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္ မႈေတြနဲ႔ လူ႕အခြင့္ အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြလုပ္ခဲ့တယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ စြပ္စြဲေျပာ ဆိုေနတာေတြဟာ ထင္ေၾကးအေနနဲ႔ စြပ္စြဲေနတာသာ ျဖစ္ၿပီး ယံုၾကည္ဖို႔ ခက္ခဲတယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က တံုျပန္လိုက္ပါတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြ အေပၚ ျမန္မာစစ္တပ္က လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ အေထာက္အထားေတြ ကို အေမရိကန္အစိုးရက ဆန္းစစ္ စံုစမ္းမႈေတြ လုပ္ေနတယ္လို႔ သတင္း ထြက္လာခ်ိန္မွာ ေကာ္မရွင္ဖက္က အခုလို တုန္႔ျပန္ သြားတာပါ။ ရခိုင္ အေရးေလ့လာသူ အခ်ိဳ႕ကေတာ့ ႏိုင္ငံသိကၡာမက်ေစဖို႔နဲ႔ စြပ္စြဲေနမႈေတြကို အေကာင္းဆံုးတံုျပန္ဖို႔ ကုလသမဂၢရဲ႕ စံုစမ္း စစ္ေဆးမႈေတြကို ခံဖို႔ကိုလည္း တိုက္တြန္းတာေတြရွိေနပါတယ္။ ဒါေတြကို ဗီြအိုေအ ျမန္မာပိုင္းကေမခက စုစည္းတင္ျပသြားမွာပါ။

ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္းမွာၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္တုန္းက ARSA အၾကမ္းဖက္အဖဲြ႔ရဲ႕ တိုက္ခိုက္မႈေတြေနာက္ပိုင္း ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈ စစ္ဆင္ေရးေတြအတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို လူမ်ိဳးစုလိုက္ရွင္းလင္းဖယ္ရွားမႈေတြ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ရိွခဲ့တယ္ဆိုၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႔ေတြရဲ႕ အစီရင္ခံစာေတြနဲ႔ အတူ၊ ျမန္မာအစိုးရ နဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ကို ကုလသမဂၢနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြ ထြက္ေနပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္ကေန ထြက္ေျပးခဲ့ၾကတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ရိွတဲဲ့ ေကာ့ဇက္ဘဇား ကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန ဦးေဆာင္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖဲြ႔ဟာ မတ္လနဲ႔ ဧၿပီလက သြားေရာက္ စစ္ေဆးတာေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ျမန္မာစစ္တပ္အတြင္းက ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြကို အေရးယူႏိုင္ဖို႕ လုပ္ေဆာင္ ေနတာျဖစ္တယ္လို႔လည္း အေမရိကန္ဘက္ကဆိုထားပါတယ္။ ျမန္မာလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ အဖဲြ႔၀င္ ဦယုလြင္ေအာင္ကေတာ့ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ စံုစမ္းထားသမွ်၊ ႏိုင္ငံတကာက စြတ္စဲြေနသေလာက္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းမွာ ျမန္မာစစ္တပ္က က်ဴးလြန္မႈေတြ မရိွခဲ့ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။

" အန္ကယ္လ္တို႔အပိုင္းကေတာ့ အန္ကယ္လ္တို႔ ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာကို သြားခဲ့တဲ့အေနအထားကေတာ့ ဒီေလာက္အထိ ဆိုးဆိုးရြားရြားေတာ့ မေတြ႔ဘူးေပါ့။ မေတြ႔ဘူး။ မရွိဘူးလို႔ မေျပာလိုဘူး။ မေတြ႔ခဲ့ဘူးေပါ့။ အဲ့ဒီ့ေတာ့ ရွိတယ္ မရွိဘူးဆိုတာ ဂဃဏန စြပ္စြဲခ်က္ရွိရင္ေတာ့ အန္ကယ္လ္တို႔က ေသခ်ာေလး စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီးေတာ့ ဒါကို ရွိ-မရွိ ေသခ်ာ စံုစမ္းေပးလို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အန္ကယ္လ္တို႔ ေတြ႔ရွိခဲ့သေလာက္ကေတာ့ မေတြ႔ေသးဘူး ဒါကို မေတြ႔ဘူး။ အခုက ႏုိင္ငံတကာက ေျပာေနတယ္ဆိုတာက သူတို႔ကေရာ သေဘာရိုးနဲ႔ေျပာတာလား ဟုတ္ရဲ႕လားဆိုတာ ျပန္လည္စဥ္းစားစရာေတြျဖစ္လာေနတယ္ ။"

လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြရွိလာရင္လည္း တိက်တဲ့သက္ေသနဲ႔တကြ တင္ျပေပးဖို႔နဲ႔ အေရးယူမႈေတြကို တံု႔ဆိုင္းမွာမဟုတ္ ဘဲ ေက်ာသားရင္သားမခြဲ အျပစ္ေပးဖို႔ ေနာက္တြန္႔မွာ မဟုတ္ဘူးလို႕လည္းဆိုလိုက္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာဘက္က ရခိုင္၊ ၿမိဳ၊ ဒိုင္းနက္တိုင္းရင္း သားေတြေသဆံုးမႈကိုလည္း လ်စ္လ်ဴရႈမထားဘဲ ဒီလူေတြ အတြက္ကိုထည္႔သြင္းစဥ္းစားသြားေပးဖို႔ပါ ေတာင္း ဆိုလိုက္ပါတယ္။

" သူတို႔အင္အားၾကီးတဲ့ႏိုင္ငံကေန အင္အားနည္းတဲ့ႏုိင္ငံကို ေျပာခ်င္ရာေျပာေနၾကတာေပါ့ေလ။ Genocide လို႔ေခၚတဲ့ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္ေနတာက ကိုယ့္လူေတြက အသတ္ခံေနရတာ အဲ့တာက်ေတာ့ သူတို႔ကမေျပာဘူးလားမသိဘူး။ ၿမိဳ ရြာေလးေတြ တိုင္းရင္းသားရြာေလးေတြကို ဒီဘဂၤလီအုပ္လိုက္ၾကီးကေလးငါးရွစ္ရာ တစ္ေထာင္ေလာက္ရွိတဲ့အုပ္လုိက္ၾကီးက ဓားနဲ႔ ဝင္ခုတ္ ဝုိင္းခ် သတ္ျဖတ္ အဲ့တာေတြက်ေတာ့ မေျပာဘူး။ ရြာသားေတြက အျပင္ထြက္ရင္ ဓားနဲ႔ခုတ္သတ္ပစ္လုိက္တယ္ ဘယ္သူက သတ္မွန္းမသိဘူး။ အဲ့တာေတြလည္း ေတြ႔ေနရတယ္။ အေထာက္အထားေတြနဲ႔ေတြ႔တာေတြကို ဒါေတြကိုက်ေတာ့ တစိမွ မေျပာပဲနဲ႔ ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္မႈေတြကို ဒီဘက္ က တုန္႔ျပန္မႈေတြကိုပဲ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္တယ္လို႔ ေျပာေနတဲ့အခါက်ေတာ့ ဒါက မွ်မွ်တတေရာျဖစ္ရဲ႕လားလို႔ စဥ္းစားစရာေတာ့ျဖစ္တာေပါ့။ "

ႏိုင္ငံတကာလူ႕အခြင့္အေရးအစီရင္ခံစာေတြထဲ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္း အေျခအေနေဖာ္ျပ ခ်က္ေတြမွာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအျပင္ ေဒသခံရခိုင္ေတြနဲ႔ အျခားလူနည္းစု လူမ်ိဳးေတြကိုလည္း ထိခိုက္သက္ေရာက္မႈ ရိွတယ္လို႔ေတာ့ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ျမန္မာ အာဏာပိုင္ေတြဖက္ကေတာ့ ဒီ အစီရင္ခံစာေတြထဲမွာ ဒီလို လူနည္းစုေတြအေရးထက္ မြတ္ဆလင္ေတြျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာကို ပိုၿပီး ဦးစားေပးလြန္းတယ္လို႔ ျမင္ၾကပါတယ္။

ရခိုင္အေရးေလ့လာသံုးသပ္သူ ေဒါက္တာခင္ေဇာ္ဝင္းကေတာ့ ႏိုင္ငံသိကၡာမက်ေစဖို႔နဲ႔ စြပ္စြဲေနမႈေတြကို အေကာင္းဆံုးတံု႔ျပန္ဖို႔ ကုလသမဂၢရဲ႕ စံုစမ္း စစ္ေဆးမႈေတြကို အျမန္ဆံုးခံယူဖို႔ကိုလည္း တိုက္တြန္းသြားခဲ့ပါတယ္။

" သံသယေတြကရွိေနတယ္။ ဒါေတြကို fact-finding mission က လာၿပီးေတာ့ စစ္ခ်င္တယ္ဆိုေတာ့လည္း ျမန္မာအစိုးရက ခြင့္မျပဳဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဥစၥာေတြက သို႔ေလာ သို႔ေလာနဲ႔ သံသယျဖစ္စရာေတြျဖစ္လာတယ္။ ျမန္မာအေနနဲ႔က တကယ္တမ္း ဒီဥစၥာေတြကို မက်ဴးလြန္ဘူး ဘာမွာလည္း သူတို႔အေနနဲ႔ ကာစရာ ဖုံးစရာ မရွိဘူးဆိုရင္ လာပစေလ။ ႏုိင္ငံတကာပဲျဖစ္ျဖစ္ မီဒီယာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြအေပၚမွာ အရမ္းကို သံသယ ရွိစရာျဖစ္လာတယ္။ ဒါကို မရွင္းႏုိင္ဘူးဆိုရင္ ဟိုဘက္က ဆက္ၿပီးေတာ့ ဖိေနမွာပဲ။ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြ အထူးသျဖင့္ ကုလသမဂၢနဲ႔ပူးေပါင္းပါ။ လုပ္ခြင့္ေပးရမယ္။ ပံုၾကီးခ်ဲ႕ၿပီးေတာ့ ေလွ်ာက္ၿပီးေတာ့ ေျပာေနပါတယ္ဆိုၿပီး ေျပာလို႔မရဘူး။"

ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္းေဒသ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို စစ္ေဆးဖို႔ ကုလသမဂၢက အခ်က္အလက္စုေဆာင္းေရးအဖဲြ႔ ဖဲြ႕စည္းထားတာရိွေပမယ့္ ျမန္မာဖက္ကေတာ့ ဒီ အဖဲြ႔ကို လက္မခံပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ မၾကာခင္ ရက္ပိုင္းအတြင္းမွာေတာ့ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ အဖဲြ႕ တဖဲြ႔ လာေရာက္ဖို႔ေတာ့ ရိွေနပါတယ္။ ဒီ အဖဲြ႔အေနနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ကို သြားေရာက္ဖြယ္ ရိွသလို၊ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ လည္း ေတြ႕ဆံုမွာျဖစ္ပါတယ္။

ရခိုင္ေျမာက္ပို္င္းပဋိပကၡအတြင္း ျမန္မာစစ္တပ္က ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြရိွခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ စဲြခ်က္နဲ႔၊ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕ကို ICC ႏိုင္ငံတကာခံုရံုးကို တင္ဖို႔လည္း ဥေရာပ ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕က ႀကိဳးပမ္းမႈေတြ ရိွေနပါတယ္။

ေမခ  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com