လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ ျမန္မာ့အေရး စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္မႈ သံတမန္ေတြ သေဘာထားတင္ျပ

ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ Nikki Haley က ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ေဆြးေႏြးေနစဥ္ - UN Photo/Evan Schneider

ျမန္မာ့အေရးကို လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအတြင္း ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့အထဲမွာ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံေတြ အျပင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံ ကလည္း သူ႔ရဲ႕ သေဘာထားေတြကို တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္၊ ၿဗိတိန္၊ ျပင္သစ္နဲ႔ တရုတ္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ေဆြးေႏြး တင္ျပမႈေတြနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရဲ႕ တင္ျပခ်က္ေတြအေၾကာင္း ကိုေက်ာ္ေအာင္လြင္က စုစည္းၿပီး ေျပာျပပါလိမ့္မယ္။

ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ Nikki Haley က ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္က အေျခ အေနေတြမွာ အေရးယူ တုန္႔ျပန္ဖို႔ ပ်က္ကြက္တယ္လို႔ ေ၀ဖန္လိုက္ၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းက ရက္စက္မႈေတြ အဆံုး သတ္ေအာင္ အေမရိကန္နဲ႔အတူ ဒီထက္ပို ဖိအားေတြ တြန္းအားေတြေပးၿပီး လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔ကိုလည္း ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံအားလံုးကို တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။

“ ျမန္မာဘက္က လုပ္ေဆာင္မႈေတြကို ကမၻာက ေစာင့္ၾကည့္ေနပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ က်မတို႔ ျမင္ရတာကေတာ့ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြ ပါပဲ။ သတင္းမီဒီယာကိုလည္း အျပစ္တင္ေနပါတယ္။ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သတင္းရယူခြင့္က အင္မတန္မွ အေရးႀကီးတာပါ။ အဖမ္းခံထားရတဲ့ ရိုက္တာ သတင္းသမား၂ ဦးလို သတင္းသမားေတြက သတင္းအခ်က္ အလက္ေတြ ရႏိုင္ဖို႔အတြက္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္တဲ့ သူေတြပါ။ ကုလသမဂၢရဲ႕ျမန္မာႏိ္ုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးသံတမန္တဦးကို အျမန္ခန္႔အပ္ဖို႔လည္း အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ကို က်မတိုက္တြန္းပါတယ္။ ကုလသမဂၢရဲ႕ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရး အဖြဲ႕နဲ႔ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အထူး စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမွဴး ကိုလည္း ျမန္မာျပည္ထဲ လာေရာက္ခြင့္ေပးဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကို က်မ တိုက္တြန္း ပါတယ္။ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ျပစ္မႈေတြကို ေဖၚထုတ္ႏိုင္ဖို႔က သတင္းမီဒီယာနဲ႔ ကုလသမဂၢ အရာရွိေတြ မပါဘဲနဲ႔ ေတာ့ က်ဴးလြန္ခံခဲ့ရတဲ့ သူေတြအတြက္ တရားမွ်တမႈ ဆိုတာ ေမွ်ာ္လင့္လို႔ မရပါဘူး။

ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းမွာ မၾကာခင္ကျဖစ္ခဲ့တဲ့အေျခအေနေတြဟာ ႏိုင္ငံတကာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးကို ၿခိမ္းေျခာက္မႈ ရွိတယ္ဆိုတာ ထင္ရွားပါတယ္။ ဒီအေျခအေနကို အေရးယူ တုန္႔ျပန္ဖို႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ တာ၀န္ရွိတယ္ ဆိုေပမဲ့ ေလာ ေလာဆယ္မွာ တာ၀န္မယူႏိုင္ဘဲ ပ်က္ကြက္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ျဖစ္ခဲ့တာေတြနဲ႔ ျဖစ္ေနတာေတြက အေျခအေန မေကာင္းပါဘူး။လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီ အေနနဲ႔ စစ္အစိုးရရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြ အတြက္ အေရးယူမႈေတြ လုပ္မွ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုလည္း သူ႕ရဲ႕ ႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ဒီလို ေၾကာက္ဖို႔ေကာင္းတဲ့ အျဖစ္ေတြ ရွိေနတယ္ဆိုတာ အသိအမွတ္ ျပဳဖို႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ဖိအားေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ အေၾကာင္းျပခ်က္ေတြ ဘာမွ ထပ္လုပ္လို႔ မျဖစ္ပါဘူး။ ျမန္မာျပည္က ၾကမ္းၾကဳတ္ ရက္စက္မႈေတြ အဆံုးသတ္ေရးကို ေတာင္းဆိုေနတာထက္ ပိုၿပီး လုပ္ၾကဖို႔ ႏိုင္ငံအားလံုး အေမရိကန္နဲ႔ အတူ လက္တြဲၿပီး လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔ က်မတိုက္တြန္းပါတယ္။”

ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ၿဗိတိန္သံအမတ္ Jonathan Allen ကလည္း ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး Boris Johnsonရဲ႕ျမန္္မာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံေတြကို သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ ခရီးစဥ္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရးကို အာရံုစိုက္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ ေျပာဆိုတာေတြ ရွိခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းေရး ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက အရွိန္ျမွင့္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔လည္း လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီမွာ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

“ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Boris Johnsonဟာ ေကာ့ဆက္ဘဇားမွာ ရွိတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းကို သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡ သည္ေတြ ျပန္ေျပာျပၾကတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ အေတြ႕အႀကံဳေတြကို နားေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္က မီးရႈိ႕ခံရ တဲ့ ရြာေတြကိုလည္း ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔လည္း ေတြ႕ခဲ့ပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြ သိကၡာရွိရွိ၊ လံုၿခံဳစိတ္ ခ်ရတဲ့ အေျခေနေတြနဲ႔ အိမ္ျပန္ႏိုင္ဖို႔ အေရး ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြက လုပ္ေဆာင္ျပဖို႔ ၀န္ႀကီး ဂၽြန္ဆန္က တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းေရး အကူအညီေတြ ေပးႏိုင္ဖို႔ ျမန္မာ အာဏာပိုင္ေတြက ကုလသမဂၢကို ျမန္မာျပည္ ၀င္ခြင့္ေပးေရး ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ကုလသမဂၢတို႔က အရွိန္ျမွင့္ လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔ လိုပါတယ္။”

ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ သံအမတ္ Francois Delattre ကလည္း ရိုဟင္ဂ်ာ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းေရး သူတို႔ေတာင္းဆိုထားခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြ ျဖစ္မလာေသးလို႔ ဒါေတြကိုပဲ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ဆက္ၿပီး ေတာင္းဆိုခဲ့ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏို၀င္ဘာလ ၁၆ ရက္ေန႕တုန္းက လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ ဥကၠဌရဲ႕ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ က်ေနာ္တို႔ ေတာင္းဆိုထားတဲ့ အဓိက အခ်က္ေတြကို မွတ္မိၾကလိမ့္ဦးမယ္ ထင္ပါတယ္။ ပထမအခ်က္က ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အားလံုး ရပ္ဆိုင္းဖို႔ကိစၥ၊ ဒီအေျခအေနေတြ ရွိမလာေသးပါဘူး။ ေနာက္တခ်က္က လူသားခ်င္း စာနာမႈ အျပည့္အ၀ လုပ္ကိုင္ခြင့္ ေပးဖို႔၊ ဒါလည္း ျဖစ္မလာေသးပါဘူး။ ေနာက္တခ်က္က လူ႕အခြင့္အေရးေတြ ေစာင့္ေရွာက္က္ ထိန္းသိမ္းဖို႔၊ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္မႈ ေတြကို အေသအခ်ာ စံုစမ္းစစ္ေဆး ေဖၚထုတ္ဖို႔၊ ဒါလည္း မျဖစ္ေသးပါဘူး။ ရိုက္တာသတင္း ေထာက္၂ ဦး အဖမ္းခံထားရတာကိုလည္း ခ်က္ခ်င္းျပန္လႊတ္ေပးဖို႔ က်ေနာ္တို႔ ေတာင္းဆိုပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေတာင္းဆိုထားတဲ့ အခ်က္ေတြ အေကာင္ အထည္ ေပၚလာတဲ့အထိ ဖိအားေတြ ဆက္ၿပီး ေပးေနဖို႔ လိုပါတယ္။”

ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ တရုတ္ႏိုင္ငံ သံအမတ္ Ma Zhaoxu က ရခိုင္ျပည္နယ္ အေရးကို ေျဖရွင္းရာမွာ စိတ္ရွည္သည္းခံဖို႔ လိုတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။

“ ျမန္မာ့အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စိတ္ရွည္သည္းခံဖို႔ လိုပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရးနဲ႔ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈေတြ ျပန္ၿပီးရရွိေနပါၿပီ။ ရိုဟင္ဂ်ာ ျပႆနာကို ညတြင္းခ်င္း ေျဖရွင္းလို႔ မရႏိုင္ပါဘူး။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈရဲ႕ အေျခခံ အေၾကာင္းအရင္းကို ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈကေန တဆင့္ ေျဖရွင္းႏိုင္ပါတယ္။”

ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္႕ သံအမတ္ကလည္း ဒုကၡသည္ေတြ အတြက္ သူတို႔ဘာေတြ လုပ္ေဆာင္ေနသလဲ ဆိုတာကို ရွင္းျပပါတယ္။

“ ရခိုင္ျပည္နယ္ကေန ေရာက္လာၾကတဲ့ လူတသန္းေက်ာ္အတြက္ အကူအညီေတြကို ႏိုင္ငံတကာကေန ကူညီပံ့ပိုး ေနတာကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္႕ ႏိုင္ငံက အသိအမွတ္ျပဳပါတယ္။ လာမယ့္လေတြ အတြင္းမွာ မုတ္သံုရာသီ မတိုင္ခင္ လုပ္သင့္တဲ့ ျပင္ဆင္မႈေတြ အတြက္ က်ေနာ္တို႔ အရွိန္ျမွင့္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ရွိေနပါတယ္။ ကေလးေတြ အတြက္ ပညာသင္ၾကားေရးေတြ ကိုလည္း ေဆာင္ရြက္ ေပးေနပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ဦးစားေပး ကိစၥကလည္း လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ေျပာခဲ့ၾကသလိုပဲ ထြက္ေျပးလာခဲ့ ၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ သိကၡာရွိရွိ၊ လံုၿခံဳစိတ္ခ်စြာနဲ႔ အိမ္ျပန္ႏိုင္ေရး ပါပဲ။ ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ား ဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးရံုး UNHCR နဲ႔လက္တြဲၿပီး ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရး ကိစၥကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကို က်ေနာ္တို႔ ဆက္ၿပီး တိုက္တြန္း ေနပါတယ္။မစၥတာ ကိုဖီအာနန္ ဦးေဆာင္တဲ့ အႀကံေပးေကာ္မရွင္ရဲ႕ တိုက္တြန္းခ်က္ေတြ အေကာင္အထည္ ေပၚလာတာကို က်ေနာ္တို႔ မေတြ႕ရ ေသးပါဘူး။ အခုလထဲမွာကိုပဲ ရိုဟင္ဂ်ာ တေထာင့္ငါးရာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္႕ဘက္ ထပ္ၿပီး ေရာက္လာခဲ့ပါ တယ္”

ကိုုေက်ာ္ေအာင္လြင္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com