ျမန္မာနဲ႔ ကေမၻာဒီးယား ေရလုပ္သားေတြ အဓမၼခိုင္းေစခံရမႈ ထိုင္းကို HRW ေ၀ဖန္

ျမန္မာနဲ႔ ကေမာၻဒီးယားႏုိင္ငံသား အမ်ားအျပားပါ၀င္တဲ့ ထိုင္းႏုိင္ငံက ငါးဖမ္းလုပ္သားေတြ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အဓမၼခိုင္းေစမႈေတြ အဆံုးသတ္ဖို႔ ထိုင္းအစိုးရအေနနဲ႔ လံုလံုေလာက္ေလာက္ ကိုင္တြယ္တာမ်ဳိး မရွိေသးဘူးလုိ႔ HRW လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ႀကီးက ေျပာလုိက္ပါတယ္။

ငါးဖမ္းလုပ္သားေတြဟာ လုပ္အားခ အခ်ိန္မီ မရသလို ရတဲ့လစာဟာလည္း နည္းလြန္းၿပီး အလုပ္တခုကေန တခုကိုေျပာင္းဖို႔ဟာလည္း မျဖစ္ႏုိင္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ထိုင္း အလုပ္သမား ဥပေဒအရလည္း အကာအကြယ္ မရရွိသလို အလုပ္သမားသမဂၢ ဖြဲ႔စည္းခြင့္လည္း မရွိဘူးလို႔ HRW ရဲ႔ ဇန္န၀ါရီ ၂၃ ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ဆက္သြယ္ေျမးျမန္းထားတဲ့ ကိုေအာင္ေအာင္က တင္ျပထားပါတယ္။

ထိုင္းႏုိင္ငံက ေရလုပ္ငန္းခြင္အတြင္း အတင္းအဓမၼ ေစခိုင္းမႈေတြနဲ႔ တရားဥပေဒနဲ႔အညီ လိုက္နာေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိတာေတြေၾကာင့္ ဥေရာပက ထိုင္းႏုိင္ငံအေပၚ သတိေပးခ်က္ ထုတ္ျပန္ထားသလို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကလည္းလူကုန္ကူးမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ခံႏိုင္ငံ Tier 2 အဆင့္မွာ ထည့္သြင္းထားတာပါ။ ဒါေပမယ့္လည္း ထိုင္းႏုိင္ငံ၊ ေရလုပ္ငန္းခြင္အတြင္းက အေျခအေနဟာ ဆိုးရြားေနဆဲပဲလို႔ HRW လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ႀကီးရဲ႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။

ထုိင္းအစိုးရအရာရွိေတြ၊ လူမႈအသင္းအဖြဲ႔ေတြ၊ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း ႀကီးၾကပ္သူေတြအပါအ၀င္ ျမန္မာနဲ႔ ကေမာၻာဒီယားႏိုင္ငံသား အမ်ားစုပါ၀င္တဲ့ ေရလုပ္သားနဲ႔ ေရလုပ္သားေဟာင္း၂၄၈ ဦးတို႔ကို ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းၿပီး ငါးဖမ္းလုပ္ငန္းခြင္အတြင္းက အေျခအေနေတြကို ေမးျမန္ခဲ့တာလို႔ HRW အဖြဲ႔ရဲ႔ အာရွေရးရာ တာ၀န္ခံ Brad Adams က အခုလိုေျပာပါတယ္။

“ အလုပ္သမားအမ်ားစုဟာ တရက္ကို ၁၆ နာရီ ၁၇ နာရီေလာက္ အလုပ္လုပ္ရၿပီး တပတ္လံုး လုပ္ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း လုပ္အားခမရတာရွိသလို ရလ်င္လည္း မျဖစ္စေလာက္ပါ။ အဓမၼ ေစခိုင္းမႈေတြ ရွိသလို ငါးဖမ္းစက္ေလွ ကပ္ပတိန္နဲ႔ တျခားအဖြဲ႔သားေတြရဲ႔ ရိုက္ႏွက္တာကိုလည္း ခံရပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႔ သက္ေသခံကဒ္ေတြကိုလည္း သိမ္းထားေတာ့ အလုပ္ကထြက္မယ္ဆိုရင္လည္း မလြယ္ပါဘူး။”

၂၀၁၅ ခုနွစ္ကေန ၂၀၁၇ ခုႏွစ္အတြင္း ထိုင္းႏိုင္ငံရဲ႔ အဓိကငါးဖမ္းေလွေတြ ဆိုက္ကပ္ရာ ဆိပ္ကမ္းတိုင္းက တေယာက္စီကို ေမးျမန္းထားတာလို႔လည္း Phasuk က ေျပာပါတယ္။ ၂၀၁၄ နဲ႔ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း ထိုင္းႏိုင္ငံ ေရလုပ္ငန္းခြင္က ႏွိပ္စက္ ေစခိုင္းမႈေတြအေၾကာင္း သတင္းမီဒီယာေတြမွာေဖၚျပအၿပီး ႏိုင္ငံတကာက တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ အေရးယူတာေၾကာင့္ ထိုင္းအစိုးရဟာ ႏို္င္ငံတကာက လက္ခံႏုိင္ေအာင္ အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။

ငါးဖမ္းစက္ေလွေပၚက ႏွိပ္စက္ညွဥ္းပမ္းမႈေတြ၊ သတ္ျဖတ္မႈေတြကို တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ ကိုင္တြယ္ခဲ့သလို ငါးဖမ္းစက္ေလွနဲ႔ ေရႊ႔ေျပာင္း ေရလုပ္သား ဘယ္ႏွစ္ဦး ပါသြားတယ္ ျပန္ေရာက္လာတယ္ ဆိုတာေတြကိုပါ တိတိက်က် စားရင္းမွတ္သားခဲ့ၿပီး အာဏာပိုင္ေတြဟာ အခါအားေလ်ာ္စြာ ပင္လယ္ျပင္ကို ထြက္ၿပီး စစ္ေဆးေလ့လည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္းပဲ အဲဒီလုိစစ္ေဆးတဲ့အခါမွာ အာဏာပိုင္ေတြဟာ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ လုပ္ငန္းႀကီးၾကပ္သူေတြကိုပဲ ေမးျမန္းေလ့ရွိၿပီး ေရႊ႔ေျပာင္း ငါးဖမ္းလုပ္သားေတြကိုေတာ့ ရံဖန္ရံခါမွသာ ေမးျမန္းေလ့ရွိတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ေရႊ႔ေျပာင္းလုပ္သားေတြ ကိုင္ေဆာင္ရတဲ့ ပန္းေရာင္ကဒ္ဟာဆိုရင္လည္း အလုပ္ရွင္ေတြအတြက္သာ ပိုအသာစီးရေစတယ္လို႔ Adams က ေျပာပါတယ္။

“ ေရႊ႔ေျပာင္းလုပ္သားေတြ သူတို႔မႀကိဳက္တဲ့အလုပ္က ထြက္ခ်င္တယ္ဆိုရင္လည္း ထြက္ဖို႔မလြယ္ပါဘူး။ ေရႊေျပာင္းလုပ္သားေတြအတြက္ ထုတ္ေပးထားတဲ့ ပန္းေရာင္ကဒ္နဲ႔ လုပ္ငန္းရွင္တဦးထဲစီမွာပဲ အလုပ္လုပ္ႏုိင္ၿပီး ကိုယ္က ဒီမွာ မႀကိဳက္လို႔ တျခားသြားမယ္ဆိုရင္လည္း သြားခြင့္မရွိပါဘူး။ ဆိုေတာ့ အလုပ္ရွင္က အလုပ္သမားေတြအေပၚကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ၿပီး သူတို႔နဲ႔ အလုပ္မလုပ္ခ်င္ဘူးဆိုရင္ အဲဒီအလုပ္သမားဟာ သူ႔ႏုိင္ငံ ျပန္ရံုပဲရွိပါတယ္။ ”

ဒါ့အျပင္ ထိုင္းႏုိင္ငံအလုပ္သမားဥပေဒအရ ေရႊ႔ေျပာင္းလုပ္သားေတြအေနနဲ႔ အလုပ္သမား အခြင့္အေရးေတာင္းဆိုဖို႔ ခက္ခဲေၾကာင္းနဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္းက မတရားမႈေတြကို ေျပာဆိုရာမွာလည္း လုပ္ငန္းႀကီးၾကပ္သူေတြရဲ႔ ေဘးရန္ကို စိုးရိမ္ရေၾကာင္း HRW က ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ အလုပ္သမား ဥပေဒအရ ထိုင္းႏိုင္ငံသားမဟုတ္သူေတြအေနနဲ႔ အလုပ္သမား သမဂၢဖြဲ႔စည္းခြင့္ကိုလည္း တားျမစ္ထားတဲ့အေၾကာင္း HRW က ေျပာၾကားပါတယ္။ ထိုင္းအစိုးရအေနနဲ႔ ဒီလိုအေျခအေနကို အဆံုးသတ္ဖို႔အတြက္ HRW ဘက္က အခုလို အၾကံေပးထားတဲ့အေၾကာင္း Brad Adams က ေျပာပါတယ္။

“ ထိုင္းအစိုးရက ဥပေဒေတြ အမ်ားႀကီး ထပ္ျပဌားန္ေပမယ့္ ဒါေတြဟာ ေရႊ႔ေျပာင္းလုပ္သားေတြအေပၚ သက္ေရာက္မႈမရွိပါဘူး။စာရြက္ေပၚမွာေတာ့ ၾကည့္လို႔ေကာင္းေပမယ့္ အဓမၼခုိင္းေစမႈေတြကိုေတာ့ မတားဆီးနိုင္ပါဘူး။ မတရားခုိင္းေစတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ေတြစီကေန အကာကြယ္မေပးႏုိင္သလို တန္းတူလုပ္အားခလည္း မရပါဘူး။ ဆိုေတာ့ စာရြက္ေပၚမွာတင္မဟုတ္ဘဲ လက္ေတြ႔က်က် အေကာင္အထည္ေဖၚဖို႔ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။”

ထိုင္းႏိုင္ငံ ေရထြက္ပစၥည္းေတြကို ၀ယ္ယူျဖန္႔ခ်ီေနတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ အေနနဲ႔လည္း ထိုင္းလုပ္ငန္းရွင္ေတြ ေရႊ႔ေျပာင္းေရလုပ္သားေတြစီက ေခါင္းပံုျဖတ္ေငြေၾကးေကာက္ခံတာေတြ ရပ္ဆိုင္းေအာင္ ႀကီးၾကပ္တာေတြ၊ အဲဒီလုပ္သားေတြရဲ႔ အခြင့္အေရးအတြက္ ႏိုင္ငံတကာ လူမႈအသင္းအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ လက္တြဲလုပ္ေဆာင္ဖို႔ကိုလည္း HRW က တိုက္တြန္းထားပါတယ္။

ေအာင္ေအာင္  / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com